21/07/2019

Yoga Chudamani Upanishad

योगचूडामणि उपनिषत् (Yogacūḍāmaṇi Upaniṣad) - A Joia da Coroa do Yoga

A Yogacūḍāmaṇi Upaniṣad, uma das Upanishads menores do hinduísmo, é chamada de "Joia da Coroa do Yoga". Está anexada ao Samaveda e, é uma das vinte Upanishads do Yoga de todos os Vedas. O texto é notável por suas posições sobre o Kundalini yoga. Mesmo sendo considerada śruti (revelação) é um texto compilado. Seus versos foram coletados de obras mais antigas como o Goraksha Shataka (derivado do Goraksha Paddhati) e do Hatha Yoga Pradipika (que também inclui versos do Goraksha Paddhati).
        Esta Upanishad foi estruturada em capítulo único com 121 mantras. Os versos iniciais do texto afirmam que seu objetivo é alcançar Kaivalya (liberdade). Os primeiros setenta versos apresentam a teoria do Kundalini Yoga, incluindo uma descrição dos cakras (centros de energia), dos nadis (canais sutis), dos pranas (energia vital), dos mudras (travas) e da Shakti (poder). O resto do texto descreve exercícios de meditação com o pranava Om, afirmando que a liberação é alcançável pela combinação do Hatha Yoga, Kundalini Yoga e a contemplação do Self. Nos versos finais, o texto afirma que, assim como um leão ou elefante pode ser domado em estágios lentos, várias doenças do corpo podem ser domadas com asanas e exercícios de respiração, e os níveis superiores de consciência e a liberação pode ser alcançada com o membro superior do Yoga (samadhi).
        O texto é considerado uma referência para os estudos sobre as teorias da Kundalini e das tradições do tantra. Richard Rosen data a Yogachudamani Upanishad entre os séculos XlV e XV DC. Swamini Satyadharma Saraswati diz: "A Yoga chudamani upanishad é um manual de sadhana (aprendizado) superior que se destina a aspirantes avançados e iniciados. Ele delineia o antigo caminho do despertar da kundalini em sua forma original e pura, antes da proliferação da literatura moderna do yoga. Mantra por mantra, o texto aponta os meios necessários de transformação que levam a uma experiência do aspecto mais profundo do sadhana do yoga e seu ponto culminante na expansão da consciência e auto-realização. Assim, o texto torna-se uma prova prática e experimental da compatibilidade do Yoga com o Vedanta, ou dos sistemas tântrico e védico das filosofias da Índia."

योगचूडामणि उपनिषत् - Yogacūḍāmaṇi Upaniṣad
Shanti Mantra
ओम् अप्ययन्तु ममन्गनि वक् प्रनस्चक्स्हुह् स्रोत्रमथो बलमिन्द्रियनि च सर्वनि / सर्वम् ब्रह्मोपनिस्हदम् महम् ब्रह्म निरकुर्यम् म म ब्रह्म निरकरोद् निरकरनम् अस्तु अनिरकरनम् मे अस्तु / तदत्मनि निरते य उपनिस्हत्सु धर्मस् ते मयि सन्तु ते मयि सन्तु
ओम् स्हन्तिह्, स्हन्तिह्, स्हन्तिह्
om apyayantu mamangani vak pranascakshuh srotramatho balamindriyani ca sarvani / sarvam brahmopanishadam maham brahma nirakuryam ma ma brahma nirakarod nirakaranam astu anirakaranam me astu / tadatmani nirate ya upanishatsu dharmas te mayi santu te mayi santu
om shantih, shantih, shantih
"Om. Que todos os meus órgãos e membros se tornem puros e fortes. Que minha fala, olfato, visão, audição e todos órgãos sensoriais se tornem puros e fortes. Todas as Upanishads são aspectos de Brahman e que Brahman não me abandone. Que eu sempre permaneça imerso em Brahman para que eu possa absorver as instruções das Upanishads. Que a paz esteja com todos.
Om Paz, Paz, Paz"
1- योगचूडामणिं वक्ष्ये योगिनां हितकाम्यया | कैवल्यसिद्धिदं गूढं सेवितं योगवित्तमैः || १ ||
yoga-cūḍāmaṇiṃ vakṣye yogināṃ hita-kāmyayā | kaivalya-siddhidaṃ gūḍhaṃ sevitaṃ yoga-vittamaiḥ || 1 ||
हित-काम्यया [hita-kāmyayā] com a intenção de beneficiar* योगिनां [yogināṃ] os yogins* वक्ष्ये [vakṣye] proclamo, transmito* योग-चूडामणिं [yoga-cūḍāmaṇiṃ] a joia da coroa do yoga* गूढं [gūḍhaṃ] uma (ciência) esotérica* सिद्धिदं [siddhidaṃ] poder de* कैवल्य [kaivalya] emancipação* सेवितं [sevitaṃ] visitado, praticada* योग-वित्तमैः [yoga-vittamaiḥ] conhecedores do yoga*
1- Com a intenção de beneficiar os yogins, transmito 'A Joia da Coroa do Yoga', uma ciência (esotérica) que confere o poder da emancipação (kaivalya) quando praticada pelos conhecedores do yoga.
2- आसनं प्राणसंरोधः प्रत्याहारश्च धारणा | ध्यानं समाधिरेतानि योगाङ्गानि भवन्ति षट् || २ ||
āsanaṃ prāṇa-saṃrodhaḥ pratyāhāraś ca dhāraṇā | dhyānaṃ samādhir etāni yogāṅgāni bhavanti ṣaṭ || 2 ||
आसनं [āsanaṃ] āsana* प्राण-संरोधः [prāṇa-saṃrodhaḥ] controle da respiração (prāṇāyāma)* प्रत्याहारश: [pratyāhāraḥ] contenção dos sentidos ou do néctar lunar interno (pratyāhāra)* च [ca] e* धारणा [dhāraṇā] concentração (dhāraṇā)* ध्यानं [dhyānaṃ] meditação (dhyāna)* समाधीर् [samādhiḥ] absorção (samādhi)* एतानि [etāni] esses* योगाङ्गानि [yogāṅgāni] membros do yoga* भवन्ति [bhavanti] são* षट् [ṣaṭ] os seis*
2- Postura (āsana), controle da respiração (prāṇāyāma), contenção dos sentidos ou restrição do néctar lunar interno (pratyahāra), concentração (dhārana), meditação (dhyāna) e absorção (samādhi) são os seis membros do yoga.
3 / 4- एकं सिद्धासनं प्रोक्तं द्वितीयं कमलासनम् || षट्चक्रं षोडशाधारं त्रिलक्ष्यं व्योमपञ्चकम् || 3 ||
स्वदेहे यो न जानाति तस्य सिद्धिः कथं भवेत् || 4a ||
ekaṃ siddhāsanaṃ proktaṃ dvitīyaṃ kamalāsanam । ṣaṭ-cakraṃ ṣoḍaśādhāraṃ tri-lakṣyaṃ vyoma-pañcakam || 3 || sva-dehe yo na jānāti tasya siddhiḥ kathaṃ bhavet || 4a ||
प्रोक्तं [proktaṃ] tem sido dito* एकं [ekaṃ] a primeira* सिद्धासनं [siddhāsanaṃ] postura é siddhāsana* द्वितीयं [dvitīyaṃ] a segunda* कमलासनम् [kamalāsanam] é kamalāsana* कथं [kathaṃ] como* भवेत् [bhavet] pode ser possível* सिद्धिः [siddhiḥ] (obter) sucesso* यः [yaḥ] quem* न [na] não* जानाति [jānāti] conhece* षट्-चक्रं [ṣaṭ-cakraṃ] os seis cakras* षोडशाधारं [ṣoḍaśādhāraṃ] os dezesseis objetos de concentração* त्रि-लक्ष्यं [tri-lakṣyaṃ] as três formas de meditação* व्योम-पञ्चकम् [vyoma-pañcakam] os cinco espaços* तस्य [tasya] e seu* स्व-देहे [sva-dehe] próprio corpo* 
3 / 4- A primeira postura é siddhāsana, a segunda é kamalāsana (lótus). Como pode ser possível ter sucesso quem não conhece os seis cakras, os dezesseis pontos de concentração, as três formas de meditação e os cinco espaços (akasha) em seu próprio corpo?
4 / 5 / 6- चतुर्दलं स्यादाधारं स्वाधिष्ठानं च षड्दलम् || 4b ||
नाभौ दशदलं पद्मं हृदये द्वादशारकम् || 5a ||
षोडशारं विशुद्धाख्यं भ्रूमध्ये द्विदलं तथा || 5b || सहस्रदलसङ्ख्यातं ब्रह्मरन्ध्रे महापथि || 6a ||
catur-dalaṃ syād ādhāraṃ svādhiṣṭhānaṃ ca ṣaḍ-dalam || 4b ||
nābhau daśa-dalaṃ padmaṃ hṛdaye dvā-daśārakam || 5a ||
ṣoḍaśāraṃ viśuddhākhyaṃ bhrū-madhye dvi-dalaṃ tathā || 5b ||
sahasra-dala-saṅkhyātaṃ brahma-randhre mahā-pathi || 6a ||
आधारं [ādhāraṃ] a base, mulādhāra* चतुर्-दलं [catur-dalaṃ] tem quatro pétalas* स्वाधिष्ठानं [svādhiṣṭhānaṃ] svādhiṣṭhāna, a morada do self* षड्-दलम् [ṣaḍ-dalam] tem seis pétalas* नाभौ [nābhau] na região umbilical* स्याद् [syād] há* पद्मं [padmaṃ] um lótus* दश-दलं [daśa-dalaṃ] com dez pétalas* च [ca] e* हृदये [hṛdaye] (na área do) coração* द्वा-दशारकम् [dvā-daśārakam] (um lótus com) doze pétalas* विशुद्धाख्यं [viśuddhākhyaṃ] o centro de purificação, viśuddha* षोडशारं [ṣoḍaśāraṃ] tem dezesseis (pétalas)* भ्रू-मध्ये [bhrū-madhye] entre as sobrancelhas* द्वि-दलं [dvi-dalaṃ] duas pétalas* तथा [tathā] e* महा-पथि [mahā-pathi] no grande caminho, suṣumṇā* ब्रह्म-रन्ध्रे [brahma-randhre] de brahmarandhra (abertura na fontanela)* सहस्र-दल-सङ्ख्यातं [sahasra-dala-saṅkhyātaṃ] um lótus de mil pétalas* 
4 / 5 / 6- Adhara, "a base", tem quatro pétalas, Svadhishthana "a morada do self", tem seis pétalas. Na região umbilical há uma flor de lótus com dez pétalas e na área do coração um (lótus) com doze pétalas. (Na área da garganta há um lótus) com dezesseis pétalas, viśuddha "centro de purificação", e no meio das sobrancelhas (um lotus) duas pétalas. No grande caminho (suṣumṇā) no Brahmarandhra (abertura para brahman) está o lótus de mil pétalas.
6b / 7 / 8- आधारं प्रथमं चक्रं स्वाधिष्ठानं द्वितीयकम् || 6b ||
योनिस्थानं द्वयोर्मध्ये कामरूपं निगद्यते || 7a || / कामाख्यं तु गुदस्थाने पङ्कजं तु चतुर्दलम् || 7b ||
तन्मध्ये प्रोच्यते योनिः कामाख्या सिद्धवन्दिता || 8a || तस्य मध्ये महालिङ्गं पश्चिमाभिमुखं स्थितम् || 8b ||
ādhāraṃ prathamaṃ cakraṃ svādhiṣṭhānaṃ dvitīyakam || 6b ||
yoni-sthānaṃ dvayor madhye kāma-rūpaṃ nigadyate || 7a || / kāmākhyaṃ tu guda-sthāne paṅkajaṃ tu catur-dalam || 7b ||
tan-madhye procyate yoniḥ kāmākhyā siddha-vanditā || 8a || / tasya madhye mahā-liṅgaṃ paścimābhimukhaṃ sthitam || 8b ||
आधारं [ādhāraṃ] ādhāra* प्रथमं [prathamaṃ] é o primeiro* चक्रं [cakraṃ] cakra* स्वाधिष्ठानं [svādhiṣṭhānaṃ] svādhiṣṭhāna* द्वितीयकम् [dvitīyakam] é o segundo* मध्ये [madhye] entre* द्वयोः [dvayoḥ] esses dois* योनि-स्थानं [yoni-sthānaṃ] está a região do yoni* काम-रूपं [kāma-rūpaṃ] a morada do desejo* पङ्कजं [paṅkajaṃ] o lótus* चतुर्-दलम् [catur-dalam] de quatro pétalas* गुद-स्थाने [guda-sthāne] na área do ânus* निगद्यते [nigadyate] é chamado* कामाख्यं-तु [kāmākhyaṃ-tu] pelo nome de kama* तन्-मध्ये [tan-madhye] em seu centro* प्रोच्यते [procyate] ensina-se que* योनिः [yoniḥ] há um yoni* कामाख्या [kāmākhyā] denominado kama* सिद्ध-वन्दिता [siddha-vanditā] venerado pelos siddhas* तस्य [tasya] em seu* मध्ये [madhye] centro* स्थितम् [sthitam] está situado* महा-लिङ्गं [mahā-liṅgaṃ] um grande linga* पश्चिमाभिमुखं [paścimābhimukhaṃ] voltado para trás* 
6b / 7 / 8- Adhara (muladhara), é o primeiro chakra, Svadhishthana, é o segundo. Entre esses dois está a região do yoni, chamada Kamarupa, "a morada do desejo". O lótus de quatro pétalas na área do ânus é chamado pelo nome de kama, em seu centro, ensina-se, há um yoni denominado kama elogiado pelos siddhas. No meio deste (triângulo) está situado um grande linga voltado para trás (isto é, na direção da sushumna).
9 / 10- नाभौ तु मणिवद्बिम्बं यो जानाति स योगवित् / तप्तचामीकराभासं तडिल्लेखेव विस्फुरत् || 9 ||
त्रिकोणं तत्पुरं वह्नेरधो मेढ्रात्प्रतिष्ठितम्  / समाधौ परमं ज्योतिरनन्तं विश्वतोमुखम् || 10 ||
nābhau tu maṇi-vad bimbaṃ yo jānāti sa yoga-vit / tapta-cāmīkarābhāsaṃ taḍil-lekheva visphurat || 9 ||
tri-koṇaṃ tat puraṃ vahner adho meḍhrāt pratiṣṭhitam / samādhau paramaṃ jyotir anantaṃ viśvato-mukham || 10 ||
यः [yaḥ] quem* जानाति [jānāti] conhece* बिम्बं [bimbaṃ] o círculo luminoso* प्रतिष्ठितम् [pratiṣṭhitam] localizado* नाभौ-तु [nābhau-tu] na região do umbigo* इव [iva] (que brilha) como*मणि-वत् [maṇi-vat] uma joia (manipura)* सः [saḥ] ele* योग-वित् [yoga-vit ] é um conhecedor do yoga* अधः [adhaḥ] abaixo* मेढ्रात् [meḍhrāt] do penis (ponto de origem das nadis)* त्रि-कोणं [tri-koṇaṃ] há um triângulo* पुरं तत् [tat] nesse* [puraṃ] local* वह्नेः [vahneḥ] de fogo* विस्फुरत् [visphurat] luminoso* तडिल्-लेखा [taḍil-lekhā] como um relâmpago* तप्त-चामीकराभासं [tapta-cāmīkarābhāsaṃ] e tem a cor de ouro brilhante* समाधौ [samādhau] (meditando) em samādhi (nessa região)* परमं [paramaṃ] (o yogin vê) a suprema* ज्योतिर् [jyotir] luz* विश्वतो-मुखम् [viśvato-mukham] que é onipresente* अनन्तं [anantaṃ] e eterna* 
9 / 10- Quem conhece o círculo luminoso localizado na região umbilical que brilha como uma joia é um conhecedor do yoga. Abaixo do linga há um triângulo, o local do fogo, que brilha como um raio e tem a cor do ouro brilhante. Meditando em samadhi sobre essa região (o yogin vê) a suprema luz que é onipresente e eterna.
11 / 12- तस्मिन्दृष्टे महायोगे यातायातो न विद्यते / स्वशब्देन भवेत्प्राणः स्वाधिष्ठानं तदाश्रयम् || 11 ||
स्वाधिष्ठानाश्रयादस्मान्मेढ्रमेवाभिधीयते | तन्तुना मणिवत्प्रोतो योऽत्र कन्दः सुषुम्णया || 12 ||
tasmin dṛṣṭe mahā-yoge yātāyāto na vidyate | svaśabdena bhavetprāṇaḥ svādhiṣṭhānaṃ tadāśrayam || 11 ||
svādhiṣṭhānāśrayād asmān meḍhram evābhidhīyate / tantunā maṇi-vat proto yo'tra kandaḥ suṣumṇayā || 12 ||
स्मिन्-दृष्टे [tasmin-dṛṣṭe] percebendo* महा-योगे [mahā-yoge] no estado mais alto do yoga (samādhi)* न [na] não* विद्यते [vidyate] existe* तयातायातः [yātāyātaḥ] ida e vinda (ciclo de nascimento e morte)* स्व-शब्देन [sva-śabdena] com a palavra self* भवेत् [bhavet] entende-se* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* स्वाधिष्ठानं [svādhiṣṭhānaṃ] e svādhiṣṭhāna* तद्-आश्रयम् [tad-āśrayam] localização do mesmo (prāṇa)* स्वाधिष्ठानाश्रयाद् [svādhiṣṭhānāśrayād] por sua localização, svādhiṣṭhāna* अभिधीयते [abhidhīyate] é conhecida* अस्मात् [asmāt] portanto* मेढ्रम्-एव [meḍhram-eva] meḍhra, como pênis* अत्र [atra] o lugar* यः [yaḥ] que* कन्दः [kandaḥ] o kanda* प्रोतः [protaḥ] é atravessado* सुषुम्णया [suṣumṇayā] pela suṣumṇa* मणि-वत् [maṇi-vat] (como) uma pérola* तन्तुना [tantunā] (é atravessada) por um fio* 
11 /12- Realizando samadhi (o yogin) não mais experimenta yātāyātaṁ (o ciclo de nascimento e morte). Pela palavra sva (self) entende-se a energia vital (prāṇa) e svādhiṣṭhāna torna-se o lugar do prāṇa. Por sua localização, svādhiṣṭhāna é conhecido como meḍhra (pênis), a região onde o kanda é atravessado pela sushumna como uma joia (é atravessada) por um fio.
13 /14- तन्नाभिमण्डले चक्रं प्रोच्यते मणिपूरकम् | द्वादशारे महाचक्रे पुण्यपापविवर्जिते || 13 ||
तावज्जीवो भ्रमत्येवं यावत्तत्त्वं न विन्दति || 14a ||
tan nābhi-maṇḍale cakraṃ procyate maṇi-pūrakam | dvādaśāre mahā-cakre puṇya-pāpa-vivarjite || 13 || tāvaj jīvo bhramaty evaṃ yāvat tattvaṃ na vindati || 14a ||
नाभि-मण्डले [nābhi-maṇḍale] região umbilical* तत् [tat] está) esse* चक्रं [cakraṃ] cakra* प्रोच्यते [procyate] chamado* मणि-पूरकम् [maṇi-pūrakam] maṇipūra* 
तावत् [tāvat] enquanto* जीवः [jīvaḥ] o jīva, self empírico* भ्रमति [bhramati] vagar* महा-चक्रे [mahā-cakre] no grande cakra* द्वादशारे [dvādaśāre] de doze pétalas* एवं [evaṃ] mesmo* पुण्य-पाप-विवर्जिते [puṇya-pāpa-vivarjite] (sendo) livre de mérito e demérito* न [na] não* विन्दति [vindati] não atinge* तत्त्वं [tattvaṃ] a realidade, Self*
13 /14- Esse cakra chamado manipura está localizado na região umbilical. Enquanto jīva (o Self empírico) vagar no mahācakra com doze raios (anāhata cakra), mesmo sendo livre de mérito (puṇya) e demérito (pāpa), (o jīva) não pode encontrar a realidade (supremo Self).
14b / 15- ऊर्ध्वं मेढ्रादधो नाभेः कन्दयोनिः खगाण्डवत् || 14b ||
तत्र नाड्यः समुत्पन्नाः सहस्राणि द्विसप्ततिः | तेषु नाडिसहस्रेषु द्विसप्ततिरुदाहृता ||15 ||
ūrdhvaṃ meḍhrād adho nābheḥ kanda-yoniḥ khagāṇḍa-vat || 14b ||
tatra nāḍyaḥ samutpannāḥ sahasrāṇi dvi-saptatiḥ | teṣu nāḍi-sahasreṣu dvi-saptatir udāhṛtā || 15
ऊर्ध्वं [ūrdhvaṃ] acima* मेढ्राद् [meḍhrād] do pênis* अधः [adhaḥ] e abaixo* नाभेः [nābheḥ] do umbigo* कन्द [kanda] (está o) kanda* योनिः [yoniḥ] yoni, a fonte* खगाण्ड-वत् [khagāṇḍa-vat] (é semelhante a) um ovo de pássaro* तत्र [tatra] lá* समुत्पन्नाः [samutpannāḥ] originam-se* सहस्राणां-द्वि-सप्ततिः [sahasrāṇāṃ-dvi-saptatiḥ]* os setenta se dois mil* नाड्यः [nāḍyaḥ] nāḍis* तेषु [teṣu] entre esses* हस्रेषु [sahasreṣu] milhares* नाडी [nāḍī] de nāḍīs* सद्वि-सप्ततिर् [dvi-saptatir] setenta e dois* उदाहृताः [udāhṛtāḥ] são mencionados* 
14b / 15- Acima do pênis e abaixo do umbigo está o kanda, a fonte (yoni), que se assemelha a um ovo de pássaro. Dele originam-se os 72 mil nadis. Entre esses milhares de nadis, são mencionados setenta e dois.
16 / 17- प्रधानाः प्राणवाहिन्यो भूयस्तासु दश स्मृताः | इडा च पिङ्गला चैव सुषुम्णा च तृतीयगा || 16 ||
गान्धारी हस्तिजिह्वा च पूषा चैव यशस्विनी | अलम्बुसा कुहूश्चैव शङ्खिनी दशमी स्मृता || 17 ||
pradhānāḥ prāṇa-vāhinyo bhūyas tāsu daśa smṛtāḥ | iḍā ca piṅgalā caiva suṣumṇā ca tṛtīyagā || 16 ||
gāndhārī hasti-jihvā ca pūṣā caiva yaśasvinī | alambusā kuhūś caiva śaṅkhinī daśamī smṛtā || 17 ||
दश [daśa] dez* तासु [tāsu] entre esses* प्रधानाः [pradhānāḥ] importantes* भूयाः [bhūyāḥ] são mais frequentemente* स्मृताः [smṛtāḥ] ensinados* इडा [iḍā] iḍā* च [ca] e* पिङ्गला [piṅgalā] piṅgalā* च [ca] e* एव [eva] bem como* सुषुम्णा [suṣumṇā] suṣumṇā* च [ca] e * तृतीयका [tṛtīyakā] como terceiro* गान्धारी [gāndhārī] gāndhārī* हस्ति-जिह्वा [hasti-jihvā] hastijihvā* च [ca] e* पूषा [pūṣā] pūṣā* च [ca] e* एव [eva] bem como* यशस्विनी [yaśasvinī] yaśasvinī* अलम्बुषा [alambuṣā] alambuṣā* कुहूश् [kuhūś] kuhūś* च [ca] e* एव [eva] bem como* शङ्खिनी [śaṅkhinī] śaṅkhinī* स्मृता [smṛtā] que é ensinado* दशमी [daśamī] como o décimo* 
16 / 17- Entre os mais importantes, dez são mais frequentemente ensinados. Esses dez principais nāḍīs são: iḍā, piṅgalā, e suṣumṇā, o terceiro, gāndhārī e hastijihvā, pūṣā e paśasvinī, alambuṣā e kuhūśa, seguidos por śaṅkhinī, que é o décimo.
18 / 19 / 20- एतन्नाडीमहाचक्रं ज्ञातव्यं योगिभिः सदा | इडा वामे स्थिता भागे दक्षिणे पिङ्गला स्थिता || 18 ||
सुषुम्णा मध्यदेशे तु गान्धारी वामचक्षुषि | दक्षिणे हस्तिजिह्वा च पूषा कर्णे तु दक्षिणे || 19 ||
यशस्विनी वामकर्णे चानने चाप्यलम्बुसा | कुहूश्च लिङ्गदेशे तु मूलस्थाने तु शङ्खिनी || 20 ||
etan nāḍī-mahā-cakraṃ jñātavyaṃ yogibhiḥ sadā | iḍā vāme sthitā bhāge dakṣiṇe piṅgalā sthitā || 18 ||
suṣumṇā madhya-deśe tu gāndhārī vāma-cakṣuṣi / dakṣiṇe hasti-jihvā ca pūṣā karṇe tu dakṣiṇe || 19 ||
yaśasvinī vāma-karṇe cānane cāpy alambusā / kuhūś ca liṅga-deśe tu mūla-sthāne tu śaṅkhinī || 20 ||
एतद् [etad] essa* महा [mahā] grande* चक्रं [cakraṃ] cakra, rede* नाडी [nāḍī] de nāḍīs* सदा [sadā] sempre* ज्ञातव्यं [jñātavyaṃ] deve ser compreendida* योगिभिः [yogibhiḥ] pelos yogins* इडा [iḍā] iḍā* स्थित [sthita] localiza-se* वामे [vāme] à esquerda* पिङ्गला [piṅgalā] piṅgalā* भागे [bhāge] corre* दक्षिणे [dakṣiṇe] à direita* सुषुम्णा [suṣumṇā] suṣumṇā* स्थिता [sthitā] está localizada* मध्य-देशे [madhya-deśe] no meio do corpo* तु [tu] mas* गान्धारी [gāndhārī] gāndhārī* वाम-चक्षुषि [vāma-cakṣuṣi] termina no olho esquerdo* दक्षिणे [dakṣiṇe] (termina no olho) direito* हस्ति-जिह्वा [hasti-jihvā] hastijihvā* दक्षिणे [dakṣiṇe] (termina no olho) direito* च [ca] e* पूषा [pūṣā] pūṣā* कर्णे [karṇe] no ouvido (direito)* च [ca] e* यशस्विनी [yaśasvinī] yaśasvinī* वाम-कर्णे [vāma-karṇe] no ouvido* दक्षिणे [dakṣiṇe] esquerdo* च [ca] e* अलम्बुषा [alambuṣā] alambuṣā* आनने [ānane] (termina) na boca* च [ca] e* कुहूः [kuhūḥ] kuhūḥ* लिङ्ग-देशे [liṅga-deśe] termina na região do liṅga* तु [tu] mas, e* शङ्खिनी [śaṅkhinī] śaṅkhinī* मूल-स्थाने [mūla]-sthāne] na área raiz (períneo)*
18 / 19 / 20- Essa grande rede de canais sutis de energia (nāḍī) deve ser sempre conhecida pelos yogins. Iḍā está situada no lado esquerdo e piṅgalā à direita, enquanto suṣumṇā está no meio, gāndhārī termina no olho esquerdo. Hastijihvā (termina no olho) direito e pūṣā no ouvido direito, enquanto yaśasvinī chega ao ouvido esquerdo e alambuṣā à boca. Kuhū termina na região do pênis (liṅga), e śaṅkhinī na área do períneo.
1 / 22a- एवं द्वारं समाश्रित्य तिष्ठन्ते नाडयः क्रमात् | इडापिङ्गलासौषुम्णाः प्राणमार्गे च संस्थिताः || 21 ||
सततं प्राणवाहिन्यः सोमसूर्याग्निदेवताः || 22a ||
evaṃ dvāraṃ samāśritya tiṣṭhante nāḍayaḥ krāmāt | iḍā-piṅgalā-suṣumṇāḥ prāṇa-mārge ca saṃsthitāḥ || 21 ||
satataṃ prāṇa-vāhinyaḥ soma-sūryāgni-devatāḥ || 22a ||
एवं [evaṃ] Assim* मात् [krāmāt] sistematicamente* नाडयः [nāḍayaḥ] nāḍīs* तिष्ठन्ति [tiṣṭhanti] estão* समाश्रित्य [samāśritya] conectados* द्वारं [dvāraṃ] (para a respectiva) abertura* इडा-पिङ्गला-सुषुम्णाः [iḍā-piṅgalā-suṣumṇāḥ] iḍā, piṅgalā e suṣumṇā* समाश्रिताः [samāśritāḥ] (estão) conectados* प्राण-मार्गे [prāṇa-mārge] caminhos do prāṇa* वाहिन्यः [vāhinyaḥ] (eles são) portadores* सततं [satataṃ] sempre, regulares* प्राण [prāṇa] de prāṇa* देवताः [devatāḥ] suas divindades são* सोम [soma] lua* सूर्य [sūrya] sol* अग्नि [agni] fogo* 
21 / 22a- Assim, as nadis estão conectadas às suas respectivas aberturas. Iḍā, piṅgalā e suṣumṇā são os caminhos do prāṇa. Eles são portadores regulares de prāṇa e suas respectivas devatās (divindades) são soma (lua), sūrya (sol) e agni (fogo).
22b / 23a- प्राणापानसमानाख्या व्यानोदानौ च वायवः || 22 ||
नागः कूर्मोऽथ कृकरो देवदत्तो धनञ्जयः || 23a ||
prāṇāpāna-samānākhyā vyānodānau ca vāyavaḥ || 22 ||
nāgaḥ kūrmo'tha kṛkaro deva-datto dhanañ-jayaḥ || 23a ||
प्राणापान [prāṇāpāna] prāṇā e apāna* समान [samāna] samāna* आख्या [ākhyā] são chamados* व्यानोदानौ [vyānodānau] vyāna e udānau* च [ca] e* वायवः [vāyavaḥ] energias vitais* नागः [nāgaḥ] nāga* कूर्मः [kūrmaḥ] kūrma* अथ [atha] e* कृकरः [kṛkaraḥ] kṛkara* देव-दत्तः [deva-dattaḥ] devadatta* धनञ्-जयः [dhanañ-jayaḥ] dhanañjaya*
22b / 23a- Os ares vitais recebem os nomes de prāṇa, apāna, samāna, udāna, vyāna, nāga, kūrma, kṛkara, devadatta e dhanañjaya.
23b / 24- हृदि प्राणः स्थितो नित्यमपानो गुदमण्डले || 23b ||
समानो नाभिदेशे तु उदानः कण्ठमध्यगः | व्यानः सर्वशरीरे तु प्रधानाः पञ्च वायवः || 24 ||
hṛdi prāṇaḥ sthito nityam apāno guda-maṇḍale || 23b ||
samāno nābhi-deśe tu udānaḥ kaṇṭha-madhyagaḥ | vyānaḥ sarva-śarīre tu pradhānāḥ pañca vāyavaḥ || 24 ||
प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* नित्यम् [nityam] sempre* वसेस् [vases] habita* हृदि [hṛdi] coração* पानः [apānaḥ] apāna* गुद-मण्डले [guda-maṇḍale] região do ânus* समान् [samānaḥ] samāna* नाभि-देशे [nābhi-[deśe] região do umbigo* अतु [tu] e* उदानः [udānaḥ] udāna* कण्ठ-मध्यगः [kaṇṭha-madhyagaḥ] no meio da garganta* व्यानः [vyānaḥ] vyāna* सर्व-शरीरे-तु [sarva-śarīre-tu] no corpo inteiro* प्रधानाः [pradhānāḥ] principais* पञ्च [pañca] cinco* वायवः [vāyavaḥ] energias vitais*
23b / 24- Prāṇa sempre habita o coração, apāna a região do ânus, samāna a região do umbigo e udāna o meio da garganta. Vyāna permeia todo o corpo. Estes são os cinco principais Vayus.
25 / 26- उद्गारे नाग आख्यातः कूर्म उन्मीलने तथा | कृकरः क्षुत्करो ज्ञेयो देवदत्तो विजृम्भणे || 25 ||
न जहाति मृतं वापि सर्वव्यापी धनञ्जयः | एते नाडीषु सर्वासु भ्रमन्ते जीवजन्तवः || 26 ||
udgāre nāga ākhyātaḥ kūrma unmīlane tathā | kṛkaraḥ kṣut-karaḥ jñeyo deva-datto vijṛmbhaṇe || 25 ||
na jahāti mṛtaṃ vāpi sarva-vyāpī dhanañ-jayaḥ | ete nāḍīṣu sarvāsu bhramante jīva-jantavaḥ || 26 ||
आख्यातः [ākhyātaḥ] sabe-se que* नागः [nāgaḥ] nāga* उद्गारे [udgāre] provoca arrotos* कूर्मः [kūrmaḥ] kūrma* उन्मीलने [unmīlane] causa piscar dos olhos* तथा [tathā] e* कृकरः [kṛkaraḥ] kṛkaraḥ* क्षुत्-कृज् [kṣut-karaḥ] causa espirros* ज्ञेयः [jñeyaḥ] sabe-se* देव-दत्तः [deva-dattaḥ] que devadatta* विजृम्भणे [vijṛmbhaṇe] provoca o bocejo* धनञ्जयः [dhanañjayaḥ] dhanañjaya* व्यापि [vyāpi] permeia* सर्व [sarva] tudo* न [na] e nem* वापि [vā-api] ou mesmo* जहाति [jahāti] abandona* मृतं [mṛtaṃ] um morto* एते [ete] esses (dez prāṇās) * भ्रमन्ते [bhramante] circulam* नाडीषु [nāḍīṣu] nos nāḍīs* सर्वासु [sarvāsu] em todos* जीव-जन्तवः [jīva-jantavaḥ ] seres vivos* 
25 / 26- Sabe-se que nāgā provoca arrotos e kūrma piscar dos olhos, kṛkara causa espirros, e devadatta bocejo. Dhanañjaya permeia todo corpo e não o abandona nem mesmo quando está morto. Esses (dez prāṇās) circulam através dos nāḍīs em todos seres vivos.
27- आक्षिप्तो भुजदण्डेन यथोच्चलति कन्दुकः | प्राणापानसमाक्षिप्तस्तथा जीवो न तिष्ठति || 27 ||
ākṣipto bhuja-daṇḍena yathoccalati kandukaḥ | prāṇāpāna-samākṣiptas tathā jīvo na tiṣṭhati || 27 ||
यथा [yathā] quando* कन्दुकः [kandukaḥ] uma bola* आक्षिप्तः [ākṣiptaḥ] é lançada* भुज-दण्डेन [bhuja-daṇḍena] com as mãos* उच्चलति [uccalati] sobe e desce* तथा [tathā] assim* जीवः [jīvaḥ] jīva* प्राण [prāṇa] (animado por) prāṇa* अपान [apāna] e apāna* न [na] não* तिष्ठति [tiṣṭhati] fica parado*
27- Quando uma bola é lançada com as mãos sobe e desce, também o jīva (self), quando animado por prāṇa e apāna, não fica imóvel.
28- प्राणापानवशो जीवो ह्यधश्चोर्ध्वं च धावति | वामदक्षिणमार्गाभ्यां चञ्चलत्वान्न दृश्यते || 28 ||
prāṇāpāna-vaśo jīvo hy adhaś cordhvaṃ ca dhāvati | vāma-dakṣiṇa-mārgābhyāṃ cañcalatvān na dṛśyate || 28 ||
जीवः [jīvaḥ] (como o) jīva* वशः [vaśaḥ] (está) sob controle* प्राण [prāṇa] do prāṇa* अपान [apāna] e do apāna* धावति [dhāvati] se move* अधः [adhaḥ] abaixo* च [ca] e* ऊर्ध्वं [ūrdhvaṃ] acima* च [ca] e* मार्गाभ्यां [mārgābhyāṃ] através dos canais* वाम [vāma] da esquerda* दक्षिण [dakṣiṇa] e da direita* चञ्चलत्वान् [cañcalatvān] devido à sua instabilidade* हि [hi] certamente* न [na] não* दृश्यते [dṛśyate] é percebido*
28 - Como o Jiva (self empírico) está sob controle do prana e do apana, ele se move para baixo e para cima ao longo dos canais da esquerda e da direita. Devido à sua instabilidade, não é percebido.
29- रज्जुबद्धो यथा श्येनो गतोऽप्याकृष्यते पुनः | गुणबद्धस्तथा जीवः प्राणापानेन कर्षति || 29 ||
rajju-baddho yathā śyeno gato'py ākṛṣyate punaḥ | guṇa-baddhas tathā jīvaḥ prāṇāpānena kaṛṣati || 29 ||
यथा [yathā] como* श्येनः [śyenaḥ] um falcão* बद्धः [baddhaḥ] amarrado* रज्जु [rajju] por uma corda* गतः [gataḥ] se voa para longe* आकृष्यते [ākṛṣyate] é trazido de volta* पुनः [punaḥ] novamente* तथा [tathā] o mesmo* अपि [api] também* जीवः [jīvaḥ] jīva* बद्धः [baddhaḥ] preso* गुण [guṇa] pelos guṇas* कर्षति [kaṛṣati ] é puxado* प्राणापानेन [prāṇāpānena] por prāṇa e apāna* 
29- Assim como um falcão amarrado com uma corda, se voa para longe, é trazido de volta; o mesmo, também (ocorre com) o jīva, preso pelos gunas, é puxado por prana e apana.
30 / 31a- प्राणापानवशो जीवो ह्यधश्चोर्ध्वं च गच्छति | अपानः कर्षति प्राणं प्राणोऽपानेन कर्षति || 30 ||
ऊर्ध्वाधः संस्थितावेतौ यो जानाति स योगवित् || 31a ||
prāṇāpāna-vaśo jīvo hy adhaś cordhvaṃ ca gacchati | apānaḥ karṣati prāṇaṃ prāṇo'pānena karṣati || 30 ||
ūrdhvādhaḥ saṃsthitāv etau yo jānāti sa yoga-vit || 31a ||
हि [hi] porque* प्राजीवः [jīvaḥ] o jīva* वशः [vaśaḥ] (está) sob controle* णापान [prāṇa e apāna] prāṇāpāna* गच्छति [gacchati] se move* अधः [adhaḥ] abaixo* च [ca] e* ऊर्ध्वं [ūrdhvaṃ] acima* अपानः [apānaḥ] apāna* कर्षति [karṣati] atrai* प्राणं [prāṇaṃ] o prāṇa* प्राच [ca] e* णः [prāṇaḥ] prāṇa* कर्षति [karṣati] atrai* अपानं [apānaṃ] apāna* यः [yaḥ] quem* जानाति [jānāti] conhece* एतौ [etau] esses dois* संस्थितौ [saṃsthitau] situados* ऊर्ध्वाधः [ūrdhvādhaḥ] acima e abaixo* योग-वित् [yoga-vit] é conhecedor do yoga*
30 / 31a- Como o Jiva (self individual) está sob controle do prana e do apana, ele se move para baixo e para cima. Apana atrai o prana e o prana atrai o apana. Quem conhece esses dois, que estão em cima e em baixo, é um conhecedor do yoga.
31b/32/33- हकारेण बहिर्याति सकारेण विशेत्पुनः || 31b ||
हंसहंसेत्यमुं मन्त्रं जीवो जपति सर्वदा | षट्शतानि दिवारात्रौ सहस्राण्येकविंशतिः || 32 ||
एतत्सङ्ख्यान्वितं मन्त्रं जीवो जपति सर्वदा | अजपा नाम गायत्री योगिनां मोक्षदा सदा || 33 ||
ha-kāreṇa bahir yāti sa-kāreṇa viśet punaḥ || 31 ||
haṃsa-haṃsety amuṃ mantraṃ jīvo japati sarvadā | ṣaṭ-śatāni divā-rātrau sahasrāṇy eka-viṃśatiḥ || 32 ||
etat-saṅkhyānvitaṃ mantraṃ jīvo japati sarvadā | ajapā nāma gāyatrī yogināṃ mokṣadā sadā || 33 ||
अमुं [amuṃ] esse (o jīva, na forma de prāṇa) * ह-कारेण [ha-kāreṇa] com a sílaba ha* बहिः [bahiḥ] sai (do corpo)* स-कारेण [sa-kāreṇa] e, com a sílaba sa* विशेत् [viśet] volta* पुनः [punaḥ] novamente* याति [yāti] entra* इति [iti] assim* जीवः [jīvaḥ] o jīva* सर्वदा [sarvadā] sempre* जपति [japati] recita* मन्त्रं [mantraṃ] o mantra* हंस-हंस [haṃsa-haṃsa] haṃsa-haṃsa* जीवः [jīvaḥ] O jīva* जपति [japati] recita* सर्वदा [sarvadā] sempre* एतत् [etat] este* मन्त्रं [mantraṃ] mantra* अन्वितं [anvitaṃ] correspondente ao* सङ्ख्य [saṅkhya] número* सहस्राण्य्-एक-विंंअतिः [sahasrāṇy-eka-viṃṃatiḥ] 21.000 * षट्-शतानि [ṣaṭ-śatāni] seiscentos (inalações e exalações)* दिवारात्रौ [divā-rātrau] dentro de 24 horas* गायत्री [O gāyatrī] gāyatrī* नाम [nāma] chamado* अजपा [ajapā] ajapā* सदा [sadā] sempre* मोक्ष-दा [mokṣa-dā] concede a liberação* योगिनां [yogināṃ] aos yogins*
31b / 32 / 33- Com o som ha (o ar) sai (do corpo); com o som "sa", ele volta novamente (produzindo o som hamsa, hamsa). Assim, o jīva continuamente recita o mantra "haṃsa. O jīva recita sempre esse mantra 21.600 vezes em um dia (24 hs). Esse ajapā gāyatrī sempre concede liberação aos yogins.
34 / 35- अस्याः सङ्कल्पमात्रेण सर्वपापैः प्रमुच्यते | अनया सदृशी विद्या अनया सदृशो जपः ||34 ||
अनया सदृशं ज्ञानं न भूतं न भविष्यति | कुण्डलिन्यां समुद्-भूता गायत्री प्राणधारिणी || 35 ||
asyāḥ saṅkalpa-mātreṇa sarva-pāpaiḥ pramucyate | anayā sadṛśī vidyā anayā sadṛśo japaḥ || 34 ||
anayā sadṛśaṃ jñānaṃ na bhūtaṃ na bhaviṣyati | kuṇḍalinyāṃ samudbhūtā gāyatrī prāṇa-dhāriṇī || 35 ||
अस्याः [asyāḥ] esse (gāyatrī)* मात्रेण [mātreṇa] pela simples* सङ्कल्प [saṅkalpa] intenção (de recitá-lo)* प्रमुच्यते [pramucyate] liberta* सर्व [sarva] de todos* पापैः [pāpaiḥ] males* विद्या [vidyā] (Não há) sabedoria* सदृशी [sadṛśī] similar* अनया [anayā] a este (ajapā-gāyatrī)* जपः [japaḥ] (não há) japa* सदृशः [sadṛśaḥ] semelhante* अनया [anayā] este (ajapā)* ज्ञानं [jñānaṃ] (não há) jñāna* सदृशं [sadṛśaṃ] similar* अनया [anayā] este (ajapā)* न [na] não* भूतं [bhūtaṃ] houve* न [na] nem* भविष्यति [bhaviṣyati] haverá* सः [saḥ] O* गायत्री [gāyatrī] gāyatrī* समुद्भूता [samudbhūtā] emergiu* कुण्डलिन्यां [kuṇḍalinyām] da kuṇḍalinī* प्राण-धारिणी [prāṇa-dhāriṇī] mantém a vida* 
34 / 35- Esse (gāyatrī) pela simples intenção (de recitá-lo) liberta de todos os males. Não há vidyā (sabedoria) similar a este (ajapā-gāyatrī), não há japa (recitação) igual a ele, não há jñāna (conhecimento) semelhante a ele, nunca existiu, nem existirá. O Gāyatrī emergiu da kuṇḍalinī e mantém a vida.
36- प्राणविद्या महाविद्या यस्तां वेत्ति स योगवित् | कन्दोर्ध्वे कुण्डली शक्तिरष्टधा कुण्डलाकृतिः ||36 ||
prāṇa-vidyā mahā-vidyā yas tāṃ vetti sa yoga-vit | kandordhve kuṇḍalī śaktir aṣṭa-dhā kuṇḍalākṛtiḥ || 36 ||
यः [yaḥ] Quem* वेत्ति [vetti] conhece* तां [tāṃ] essa* प्राण-विद्या [prāṇa-vidyā] ciência do prana* महा-विद्या [mahā-vidyā] a grande ciência* योग-वित् [yoga-vit] é conhecedor do yoga* कुण्डली [kuṇḍalī] kuṇḍalī* शक्तिः [śaktiḥ] śakti* कुण्डलाकृतिः [kuṇḍalākṛtiḥ] enrolada* अष्ट-धा [aṣṭa-dhā] com oito voltas* ऊर्ध्वा [ūrdhvā] acima do* कन्द [kanda] kanda* 
36- Quem conhece essa ciência da energia vital, a grande ciência é conhecedor do yoga. A kuṇḍalī śakti, enrolada com oito voltas, está acima do kanda.
37- ब्रह्मद्वारमुखं नित्यं मुखेनाच्छाद्य तिष्ठति | येन द्वारेण गन्तव्यं ब्रह्मद्वारमनामयम् || ३७ ||
brahma-dvāra-mukhaṃ nityaṃ mukhenācchādya tiṣṭhati | yena dvāreṇa gantavyaṃ brahma-dvāram anāmayam || 37 ||
तिष्ठति [tiṣṭhati] (kuṇḍalinī) permanece* नित्यं [nityaṃ] eternamente* आच्छाद्य [ācchādya] fechando* मुखं [mukhaṃ] a entrada* द्वर [dvara] da porta* ब्रह्म [brahma] de brahma* मुखेन [mukhena] com sua face* येन [yena] (atravessando) essa* द्वारेण [dvāreṇa] passagem* अनामयम् [anāmayam] liberta-se do sofrimento* ब्रह्म-द्वारम् [brahma-dvāram] (quando a) porta de brahman* गन्तव्यं [gantavyaṃ] é alcançada* 
37- (Kuṇḍalinī) permanece eternamente fechando a entrada porta de brahmam com sua face. Atravessando essa passagem, quando a porta de brahman é alcançada, liberta-se do sofrimento.
38- मुखेनाच्छाद्य तद् द्वारं प्रसुप्ता परमेश्वरी | प्रबुद्धा वह्नियोगेन मनसा मरुता सह || 38 ||
mukhenācchādya tad dvāraṃ prasuptā parameśvarī | prabuddhā vahni-yogena manasā marutā saha || 38 ||
परमेश्वरी [parameśvarī] mas Parameśvarī* प्रसुप्ता [prasuptā] está dormindo* आच्छाद्य [ācchādya] cobrindo* तद् [tad] essa* द्वारं [dvāraṃ] porta* मुखेनाच्छाद्य [mukhena] com seu rosto* प्रबुद्धा [prabuddhā] (kuṇḍalī pode ser) despertada* वह्नि-योगेन [vahni-yogena] através do contato com o fogo interior* सह [saha] junto* मनसा [manasā] com a mente* मरुता [marutā] e a respiração* 
38- Mas Parameśvarī (kuṇḍalinī) está dormindo lá, cobrindo aquela porta com seu rosto. (kuṇḍalinī) pode ser despertada através do contato com o fogo interior junto com a mente e a respiração.
39- सूचीवद् गात्रमादाय व्रजत्यूर्ध्वं सुषुम्णया | उद्घाटयेत्कवाटं तु यथा कुञ्चिकया गृहम् | कुण्डलिन्या तथा योगी मोक्षद्वारं प्रभेदयेत् || 39 ||
sūcī-vad gātram ādāya vrajaty ūrdhvaṃ suṣumṇayā | udghāṭayet kavāṭaṃ tu yathā kuñcikayā gṛham | kuṇḍalinyā tathā yogī mokṣa-dvāraṃ prabhedayet || 39 ||
व्रजत्य् [vrajaty] (ela se) move* सुषुम्णया [suṣumṇayā] na suṣumṇa*ऊर्ध्वं [ūrdhvaṃ] para cima* सूची-वद् [sūcī- vat] como uma agulha* आदाय [ādāya] puxando* गात्रम् [gātram] corpo* तथा [tathā] assim* यथा [yathā] como* उद्घाटयेत् [udghāṭayet] se abre* कवाटं [kavāṭaṃ] uma porta* गृहम् [gṛham ] de uma casa* कुञ्चिकया [kuñcikayā] com uma chave* तु [tu] então* योगी [yogī] o yogin* प्रभेदयेत् [prabhedayet] pode abrir* मोक्ष-द्वारं [mokṣa-dvāraṃ] a porta da liberdade* कुण्डलिन्या [kuṇḍalinyā] através (do despertar) da kuṇḍalinī* 
39- Ela se move através da suṣumṇa, para cima, tendo um corpo como uma agulha. Assim como se abre uma porta de uma casa com uma chave, o yogin pode abrir a porta da liberdade com a kuṇḍalinī.
40- कृत्वा सम्पुटितौ करौ दृढतरं बद्ध्वाथ पद्मासनं / गाढं वक्षसि सन्निधाय चुबुकं ध्यानं च तच्चेष्टितम् | वारं वारमपानमूर्ध्वमनिलं प्रोच्चारयेत्पूरितं / मुञ्चन्प्राणमुपैति बोधमतुलं शक्तिप्रबोधान्नरः || 40 ||
kṛtvā sampuṭitau karau dṛḍhataraṃ baddhvātha padmāsanaṃ / gāḍhaṃ vakṣasi sannidhāya cubukaṃ dhyānaṃ ca tac ceṣṭitam | vāraṃ vāram apānam ūrdhvam anilaṃ proccārayet pūritaṃ / muñcan prāṇam upaiti bodham atulaṃ śakti-prabodhān naraḥ || 40 ||
कृत्वा [kṛtvā] coloque* करौ [karau] as mãos* दृढतरं [dṛḍhataraṃ] firmemente* तच् [tac] em* सम्पुटितौ [sampuṭitau] forma de conçha* बद्ध्वा-अथ [baddhvā-atha] após assumir* पद्मासनं [padmāsanaṃ] padmāsana* सन्निधाय [sannidhāya] coloque* चिबुकं [cibukaṃ] o queixo* गाढं [gāḍhaṃ] firmemente* वक्षसि [vakṣasi] no peito* च [ca] e* ध्यात्वा [dhyātvā] deve-se praticar meditação* चेष्टितम् [ceṣṭitam] com esforço* पूरितं-अनिलं [pūritaṃ-anilaṃ] depois de inalar (enchendo o tórax de ar)* प्रोच्चारयेत् [proccārayet] deve conduzir* अपानम् [apānam] o apāna* वारं-वारम् [vāraṃ-vāram] repetidamente* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] para cima* अतः [ataḥ] como resultado* मुञ्चन् [muñcan] ao liberar* प्राणम् [prāṇam] prāṇa, a força vital (unindo prāṇa e apāṇa)* उपैति [upaiti] adquire* अतुलं [atulaṃ] incomparável* बोधम् [bodham] compreensão* शक्ति-प्रबोधान् [śakti-prabodhān] através do despertar do poder da Śakti* 
40- Após assumir padmāsana, coloque as mãos firmemente em forma de concha, e coloque o queixo firmemente no peito, e deve-se praticar meditação focalizando (o self). Depois de inalar (enchendo o tórax de ar) deve conduzir com força o apāna repetidamente para cima. Então, ao liberar a força vital (o yogin) adquire incomparável compreensão através do despertar do poder da Śakti.
41- अङ्गानां मर्दनं कृत्वा श्रमसञ्जातवारिणा | कट्वम्ललवणत्यागी क्षीरभोजनमाचरेत् || 41 ||
aṅgānāṃ mardanaṃ kṛtvā śrama-sañjāta-vāriṇā | kaṭv-amla-lavaṇa-tyāgī kṣīra-bhojanam ācaret || 41 ||
कृत्वा [kṛtvā] após a prática (o yogui praticante deve) * मर्दनं [mardanaṃ] esfregar* अङ्गानां [aṅgānāṃ] os membros* श्रम-सञ्जात-वारिणा [śrama-sañjāta-vāriṇā] com o suor produzido pelo esforço* कट्व्-अम्ल-लवण-त्यागी [kaṭu-amla-lavaṇa-tyāgī] deve evitar comidas picantes, azedas e salgadas* आचरेत् [ācaret] e consumir* क्षीर-भोजनम् [kṣīra-bhojanam] alimentos preparados com leite* 
41- (O praticante) deve esfregar os membros com o suor produzido pelo esforço (do pranayama). Também, deve consumir alimentos preparados com leite e evitar os picantes, salgados, azedos ou ácidos.
42- ब्रह्मचारी मिताहारी योगी योगपरायणः | अब्दादूर्ध्वं भवेत्सिद्धो नात्र कार्या विचारणा || 42 ||
brahma-cārī mitāhārī yogī yoga-parāyaṇaḥ | abdād ūrdhvaṁ bhavet siddho nātra kāryā vicāraṇā || 42 ||
योगी [yogī] o yogin* ब्रह्मचारी [brahmacārī] que segue brahmacārya* मिताहारी [mitāhārī] consome dieta moderada* परायणः [parāyaṇaḥ] é exclusivamente dedicado* योग [yoga] ao yoga* भवेत् [bhavet] alcança, torna-se* सिद्धो [siddhaḥ] perfeito, realizado* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] após* अब्दात् [abdāt] (alguns) anos* न [na] não* कार्या [kāryā] [há] razão* विचारणा [vicāraṇā] duvidar* अत्र [atra] disso*
42- O yogin que leva uma vida celibatária, faz uma dieta moderada, e é totalmente dedicado ao yoga, atinge a realização após um [alguns] ano[s] de prática. Não há dúvida sobre isso.
43- सुस्निग्धमधुराहारश्चतुर्थांशावशेषितः | भुञ्जते शिवसंप्रीत्या मिताहारी स उच्यते || ४३ ||
su-snigdha-madhurāhāraś caturthāṃśāvaśeṣitaḥ | bhuñjate śiva-saṃprītyā mitāhārī sa ucyate || 43 ||
स (sa) essa; उच्यते (ucyate) que é chamada; मिताहारः (mitāhāraḥ) dieta moderada: आहार (āhāraḥ) é o alimento; सुस्निग्ध (susnigdha) tenro; मधुर (madhura) e agradável. भुज्यते (bhujyate) Consumido; सम्प्रीत्यै (samprītyai) como oferenda para; शिव (śiva) Śiva; चतुर्थ (caturtha) deixando a quarta; अंश (aṁśa) parte [do estomago]; विवर्जितः (avaśeṣitaḥ) vazia.
43- Mitahara é definido como dieta equilibrada, tenra e agradável. Deixando um quarto do estômago vazio, deve ser consumida como oferenda a Shiva.
44- कन्दोर्ध्वे कुण्डली शक्तिरष्टधा कुण्डलाकृतिः | बन्धनाय च मूढानां योगिनां मोक्षदा सदा || 44 ||
kandordhve kuṇḍalī śaktir aṣṭa-dhā kuṇḍalākṛtiḥ | bandhanāya ca mūḍhānāṃ yogināṃ mokṣadā sadā || 44 ||
ऊर्ध्व [ūrdhva] acima* कन्द [kanda] kanda* कुण्डली [kuṇḍalī] kuṇḍalī* शक्तिर् [śaktir] o poder da serpente* कुण्डली-कृता [kuṇḍalī-kṛtā] enrolada* अष्ट-धा [aṣṭa-dhā] oito vezes* मूढानां [mūḍhānāṃ] (leva os) tolos* बन्धनाय [bandhanāya] ao cativeiro* च [ca] e* सदा [sadā] sempre* मोक्षदा [mokṣadā] confere liberdade* योगिनां [yogināṃ] aos yogins* 
44- Acima do kanda (está) Kundali, o poder da serpente, enrolada oito vezes. Diz-se que ela leva os tolos ao cativeiro, mas sempre confere liberdade aos yogins.
45- महामुद्रा नभोमुद्रा ओड्याणं च जलन्धरम् | मूलबन्धं च यो वेत्ति स योगी मुक्तिभाजनम् || 45 ||
mahā-mudrā nabho-mudrā oḍyāṇaṃ ca jalandharam | mūla-bandhaṃ ca yo vetti sa yogī mukti-bhājanam || 45 ||
योगिन् [yogin] yogin* यः [yaḥ] que* वेत्ति [vetti] conhece* सः [saḥ] esses* महा-मुद्रां [mahā-mudrāṃ] mahāmudrā* नभो-मुद्राम् [nabho-mudrām] nabhomudrā* च [ca] e* ओड्याणं [oḍyāṇaṃ] uḍḍiyāna* जलन्धरम् [jalandharam] jalandhara* च [ca] e* मूल-बन्धं [mūla-bandhaṃ] mūlabandha* मुक्ति-भाजनम् [mukti-bhājanam] está preparado para a liberação
45- O yogin que conhece mahāmudrā, nabhomudrā, uḍḍiyānabandha, jalandharabandha e mūlabandha está preparado para a liberação.
46- पार्ष्णिघातेन सम्पीड्य योनिमाकुञ्चयेद्दृढम् | अपानमूर्ध्वमाकृष्य मूलबन्धोऽयमुच्यते || 46 ||
pārṣṇi-ghātena sampīḍya yonim ākuñcayed dṛḍham | apānam ūrdhvam ākṛṣya mūla-bandho'yam ucyate || 46 ||
सम्पीड्य [sampīḍya] pressione* दृढम् [dṛḍham] firmemente* पार्ष्णिघातेन [pārṣṇighātena] o calcanhar* योनिम् [yonim] contra o períneo* आकुञ्चयेद् [ākuñcayed] contraia (o períneo)* आकृष्य [ākṛṣya] e puxe* अपानम् [apānam] apāna* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] para cima* उच्यते [ucyate] é chamado* मूल-बन्ध [mūla-bandha] mūlabandha* 
46 - Pressione firmemente o calcanhar contra o períneo, contraia o ânus e puxe o apana para cima. Esse (bandha) é conhecido como mūlabandha.
47- अपानप्राणयोरैक्यं क्षयान्मूत्रपुरीषयोः | युवा भवति वृद्धोऽपि सततं मूलबन्धनात् || ४७ ||
apāna-prāṇayor aikyaṃ kṣayān mūtra-purīṣayoḥ | yuvā bhavati vṛddho'pi satataṃ mūla-bandhanāt || 47 ||
मूल-बन्धनात् [mūla-bandhanāt] [Praticando] Mūlabandha; सततं [satatam] constantemente; अपान-प्राणयोः [apāna-prāṇayoḥ] prāṇa e apāna; ऐक्यं [aikyam] unem-se, क्षयः [kṣayaḥ] [e há] redução; मूत्र-पुरीषयोः [mūtra-purīṣayoḥ] de urina e fezes. अपि [api] até mesmo; वृद्धः [vṛddhaḥ] um idoso: भवति [bhavati] torna-se; युवा [yuvā] jovem.
47 - Pela prática constante do Mūlabandha, prāṇa e apāna unem-se, e há redução de urina e fezes, até mesmo um idoso torna-se jovem.
48 / 49- ओड्याणं कुरुते यस्मादविश्रान्तं महाखगः | ओड्डियाणं तदेव स्यान्मृत्युमातङ्गकेसरी || 48 ||
उदरात्पश्चिमं तानमधो नाभेर्निगद्यते | ओड्याणमुदरे बन्धस्तत्र बन्धो विधीयते || 49 ||
oḍyāṇaṃ kurute yasmād aviśrāntaṃ mahā-khagaḥ | oḍḍiyāṇaṃ tad eva syān mṛtyu-mātaṅga-kesarī || 48 ||
udarāt paścimaṃ tānam adho nābher nigadyate | oḍyāṇam udare bandhas tatra bandho vidhīyate || 49 ||
ओड्याणं [oḍyāṇaṃ] (quando) uḍḍīyānabandha* कुरुते [kurute] é executado* यस्मात् [yasmāt] por isso* महा-खगः [mahā-khagaḥ] o grande pássaro (prāṇa)* ओड्डियाणं [oḍḍiyāṇaṃ] voa* अविश्रान्तं [aviśrāntaṃ] vigorosamente (na suṣumṇā)* एव [eva] apenas* तत् [tat] isso* स्यात् [syāt] é (como)* केसरी [kesarī] um leão* मातङ्ग [mātaṅga] desafiando o elefante* मृत्यु [mṛtyu] da morte* निगद्यते [nigadyate] chama-se* ओड्याणम् [oḍyāṇam] uḍḍīyana* बन्धः [bandhaḥ] a contração* उदरात् [udarāt] da barriga* अधः [adhaḥ] abaixo* नाभेः [nābheḥ] do umbigo * तानम् [tānam] puxando* उदरे [udare] o abdomen* तत्र [tatra] lá* पश्चिमं [paścimaṃ] para trás* विधीयते [vidhīyate] a execução* अयं [ayaṃ] dessa* बन्धः [bandhaḥ] contração (é chamada) uḍḍīyana* 
48 /49- Quando uḍḍīyānabandha é executado, o grande pássaro (prāṇa) voa vigorosamente (na suṣumṇā). Esse (uḍḍīyāna) é como um leão desafiando o elefante da morte. Chama-se uḍḍīyana a contração da barriga, abaixo da região do umbigo puxando o abdomen para trás. Por conta dessa contração (é chamada) uḍḍīyana.
50- बध्नाति हि शिरोजातमधोगामि नभोजलम् | ततो जालन्धरो बन्धः कण्ठदुःखौघनाशनः || 50 ||
जालन्धरे कृते बन्धे कण्ठसङ्कोचलक्षणे | न पीयूषं पतत्यग्नौ न च वायुः प्रकुप्यति || 51 ||
badhnāti hi śiro-jātam adho-gāmi nabho-jalam | tato jālandharo bandhaḥ kaṇṭha-duḥkhaugha-nāśanaḥ || 50 ||
jālandhare kṛte bandhe kaṇṭha-duḥkhaugha-nāśane | na pīyūṣaṃ pataty agnau na ca vāyuḥ pradhāvati || 51 ||´
बध्नाति-हि [badhnāti-hi] porque retém* अधस्-गामि [adhas-gāmi]* o fluxo descendente* नभो-शिरो [nabho-jalam] do néctar* शिरो-जातम् [śiro-jātam] que surge na cabeça (na cavidade no palato)* ततस् [tatas] por esta razão* जालन्धरः-बन्धः [jālandharaḥ bandhaḥ] Jālandharabandha* नाशनः [nāśanaḥ] destrói* ओघ [ogha] todos* दुःख [duḥkha] os males* कण्ठ [kaṇṭha] da garganta* जालन्धरे [jālandhare] (Quando) jālandhara* बन्धे [bandhe] bandha* कृते [kṛte] é executado* कण्ठ-दुःखौघ-नाशनः [kaṇṭha-duḥkhaugha-nāśanaḥ] (além) de eliminar todos os males da garganta* पीयूषं [pīyūṣaṃ] o néctar* न [na] não* पतति [patati] cai* अग्नौ [agnau] no fogo (digestivo)* च [ca] e, também* वायुः [vāyuḥ] vāyu (energia vital)* प्रधावति [pradhāvati] não se disperse*
50 / 51- Jālandhara Bandha retém (bloqueia) o fluxo descendente do néctar da cabeça (da cavidade no palato), certamente destrói todos os males da garganta. Quando Jalandhara Bandha é executado, além de eliminar todos os males da garganta, (evita) a queda do néctar no fogo digestivo e, também, que a força vital (Vayu) se espalhe (para os outros canais sutis).
52- कपालकुहरे जिह्वा प्रविष्टा विपरीतगा | भ्रुवोरन्तर्गता दृष्टिर्मुद्रा भवति खेचरी || 52 ||
kapāla-kuhare jihvā praviṣṭā viparītagā | bhruvor antar-gatā dṛṣṭir mudrā bhavati khe-carī || 52 ||
जिह्वा [jihvā] língua* विपरीतगा [viparītagā] retroflectida, curvada para trás* प्रविष्टा [praviṣṭā] inserida* कपाल-कुहरे [kapāla-kuhare] cavidade do crânio, nasofaginge* दृष्टिः [dṛṣṭiḥ] olhar* अन्तर्-गता [antar-gatā] apontado entre* भ्रुवोः [bhruvoḥ] as sobrancelhas* भवति [bhavati] é* खेचरी-मुद्रा [khecarī-mudrā] khecarī mudrā* 
52-  A língua recurvada é inserida no palato e o olhar é direcionado entre as sobrancelhas. Este é Khechari Mudra.
53 / 54 / 55- न रोगो मरणं तस्य न निद्रा न क्षुधा तृषा | न च मूर्च्छा भवेत्तस्य यो मुद्रां वेत्ति खेचरीम् || 53 ||
पीड्यते न च रोगेण लिप्यते न स कर्मभिः | बध्यते न च केनापि यो मुद्रां वेत्ति खेचरीम् || 54||
चित्तं चरति खे यस्माज्जिह्वा चरति खे यतः | तेनैव खेचरी मुद्रा सर्वसिद्धनमस्कृता || 55 ||
na rogo maraṇaṃ tasya na nidrā na kṣudhā tṛṣā | na ca mūrcchā bhavet tasya yo mudrāṃ vetti khe-carīm || 53 ||
pīḍyate na ca rogeṇa lipyate na sa karmabhiḥ | badhyate na ca kenāpi yo mudrāṃ vetti khe-carīm || 54 ||
cittaṃ carati khe yasmāj jihvā carati khe yataḥ | tenaiva khecarī mudrā sarva-siddha-namas-kṛtā || 55 ||
यः (yaḥ) para o* (tasya) [yogin] que* वेत्ति (vetti) conhece* खेचरीम्-मुद्रां (khecarīm mudrām) Khecarīmudrā* न (na) não* भवेत् (bhavet) há* रोगः (rogaḥ) doença* न (na) nem* मरणं (maraṇam) morte* न (na) nem* तन्द्रा (mūrcchā) síncope* न-च (na ca) nem* निद्रा (nidrā) sono* क्षुधा (kṣudhā) fome* तृषा (tṛṣā) sede* मूर्च्छा (mūrcchā) ou preguiça* स (sa) Ele [o yogin]* यः (yaḥ) que* वेत्ति (vetti) conhece* खेचरीम्-मुद्रां (khecarīm mudrām) Khecarīmudrā* न (na) não* पीड्यते (pīḍyate) é torturado* रोगेण (rogeṇa) por doença* न-च (na ca) nem* लिप्यते (lipyate) é afetado* कर्मभिः (karmabhiḥ) pelo karma* स (sa) ele* न (na) não* बाध्यते (bādhyate) preso* केनापि (kenāpi) alguém ou qualquer coisa* यस्मात् (yasmāt) porque* चित्तं (cittam) a mente* चरति (carati) se move* खे (khe) [no espaço] entre as sobrancelhas* यतः (yataḥ ) porque* जिह्वा (jihvā) a língua* खे (khe) (se move) na cavidade acima do palato* चरति (carati) e a toca* तेनैव tenaiva) Por esta razão* खेचरी (khecarī) Khecarī* मुद्रा (mudrā)* नमस्कृता (namas-kṛtā) é estimada* सर्व-सिद्ध (sarva-siddha) por todos siddhas* 
53 / 54 / 55- Aquele que conhece khecarī mudrā não é afetado por doença nem torturado por nenhum karma. Ele não depende de ninguém ou de qualquer coisa. A mente se move no espaço entre as sobrancelhas (khe), e a língua se move na cavidade acima do palato (khe). Por essa razão Khechari mudra é estimada pelos siddhas.
56- बिन्दुमूलशरीराणि सिरा यत्र प्रतिष्ठिताः | भावयन्ति शरीराणि आपादतलमस्तकम् || ५६ ||
bindu-mūla-śarīrāṇi sirā yatra pratiṣṭhitāḥ | bhāvayantī śarīrāṇi ā-pāda-tala-mastakam || 56 ||
बिन्दु [bindu] bindu, semente* मूलं [mūlaṃ] é a causa* शरीराणि [śarīrāṇi] de todo corpo* यत्र [yatra] esse (bindu)* तिष्ठिताः [pratiṣṭhitāḥ] esta estabelecido* शिराः [śirāḥ] nos canais sutis, veias, nervos* भावयन्ति [bhāvayanti] que nutrem* प्रशरीरं [śarīraṃ] o corpo* आ-पाद-तल [ā-pāda-tala] das solas dos pés* मस्तकम् [mastakam] à cabeça*
56- Bindu, é a causa do corpo. Ele está disseminado nos nervos e veias que nutrem o corpo da sola dos pés à cabeça.
57- खेचर्या मुद्रितं येन विवरं लम्बिकोर्ध्वतः | न तस्य क्षीयते बिन्दुः कामिन्यालिङ्गितस्य च || 57 ||
यावद्बिन्दुः स्थितो देहे तावन्मृत्युभयं कुतः | यावद्बद्धा नभोमुद्रा तावद्बिन्दुर्न गच्छति || 58||
khe-caryā mudritaṃ yena vivaraṃ lambikordhvataḥ | na tasya kṣīyate binduḥ kāminyāliṅgitasya ca || 57 ||
yāvad binduḥ sthito dehe tāvan mṛtyu-bhayaṃ kutaḥ | yāvad baddhā nabho-mudrā tāvad bindur na gacchati || 58 ||
येन [yena] Quando o (o yogin)* मुद्रितं [mudritam] fecha* विवरं [vivaram] a cavidade* ऊर्ध्वतः [ūrdhvataḥ] superior* लम्बिका [lambikā] do palato* खेचर्या [khecaryā] com Khecarīmudrā* बिन्दुः [binduḥ] o bindu* न [na] não* क्षीयते [kṣīyate] é perdido* तस्य [tasya] por ele* च [ca] mesmo* आलिङ्गितस्य [āliṅgitasya] quando é abraçado* कामिन्याः [kāminya] por jovem apaixonada.
यावत् [yāvat] enquanto* बिन्दुः [binduḥ] bindu* स्थितो [sthito] permanecer* देहे [dehe] no corpo* कुतः [kutaḥ] de onde* तावत् [tāvat] onde, (deveria haver)* मृत्यु-भयं [mṛtyu-bhayaṃ] medo da morte?* यावत् [yāvat] enquanto* नभो-मुद्रा [nabho-mudrā] khecarīmudrā* बद्धा [baddhā] for praticada* बिन्दुर् [bindur] bindu* न [na] não* गच्छति [gacchati] fluirá*
57 / 58- Quando se fecha a cavidade superior do palato com a khecarīmudrā, o bindu não é perdido mesmo quando abraçado por uma jovem apaixonada. Enquanto bindu permanecer no corpo, de onde surge o medo da morte? Enquanto a Nabho Mudra (khecarīmudrā) for praticada, bindu não será perdido.
59- ज्वलितोऽपि यथा बिन्दुः सम्प्राप्तश्च हुताशनम् | व्रजत्यूर्ध्वं गतः शक्त्या निरुद्धो योनिमुद्रया || 59 ||
jvalito'pi yathā binduḥ samprāptaś ca hutāśanam | vrajaty ūrdhvaṃ gataḥ śaktyā niruddho yoni-mudrayā || 59 ||
यदा [yadā] se* बिन्दुः [binduḥ] bindu* गतः [gataḥ] cair* च [ca] e* चसम्प्राप्तः [samprāptaḥ] mergulhar* हुताशनम् [hutāśanam] no fogo* ज्वलितः-अपि] [jvalitaḥ-api] mesmo sendo queimado* निरुद्धः [niruddhaḥ] (pode ser) contido* व्रजति [vrajati] e movido* व्रजति [vrajati] para cima* शक्त्या [śaktyā] com o poder* योनि-मुद्रया [yoni-mudrayā] da yonimudra*
59- Mesmo se bindu (néctar) cair e mergulhar no fogo (gástrico), (pode ser) retirado e movido para cima pelo poder da yonimudra.
60- स पुनर्द्विविधो बिन्दुः पाण्डरो लोहितस्तथा | पाण्डरं शुक्रमित्याहुर्लोहिताख्यं महारजः || 60 ||
sa punar dvi-vidho binduḥ pāṇḍaro lohitas tathā | pāṇḍaraṃ śuklam ity āhur lohitākhyaṃ mahā-rajaḥ || 60 ||
सः [saḥ] esse* बिन्दुः [binduḥ] bindu* पुनः [punaḥ] agora* द्वि-विधः [dvi-vidhaḥ] é de dois tipos* पाण्डरः [pāṇḍaraḥ] branco* तथा [tathā] e* लोहितः [lohitaḥ] vermelho* पाण्डरं [pāṇḍaraṃ] o branco* आहुः [āhuḥ] é chamado* शुक्लम् [śuklam] de śukla (consciência)* इति [iti] o* लोहित 
[lohita] vermelho* आख्यं [ākhyaṃ] é chamado* महा-रजः [mahā-rajaḥ] mahāraja (energia)*
60- Esse bindu é de dois tipos: branco e vermelho. O branco é chamado de śukla (consciência) e o vermelho mahāraja (energia).
61 /62- सिन्दूरव्रातसङ्काशं रविस्थानस्थितं रजः | शशिस्थानस्थितं शुक्लं तयोरैक्यं सुदुर्लभम् || 61 ||
बिन्दुर्ब्रह्मा रजः शक्तिर्बिन्दुरिन्दू रजो रविः | उभयोः सङ्गमादेव प्राप्यते परमं पदम् || 62 ||
sindūra-vrāta-saṅkāśaṃ ravi-sthāna-sthitaṃ rajaḥ | śaśi-sthāna-sthitaṃ śuklaṃ tayor aikyaṃ su-dur-labham || 61 ||
bindur brahmā rajaḥ śaktir bindur indū rajo raviḥ | ubhayoḥ saṅgamād eva prāpyate paramaṃ padam || 62 ||
रजः [rajaḥ] bindu vermelho* सङ्काशं [saṅkāśaṃ] é semelhante* व्रात [vrāta] a um fragmento* सिन्दूर [sindūra] de coral* स्थितं [sthitaṃ] está localizado* रवि-स्थाने [ravi-sthāna] no assento do sol* शुक्लं [śuklaṃ ] bindu branco* स्थितः [sthitaḥ] está localizado* शशि-स्थाने [śaśi-sthāna] na morada da lua* ऐक्यं [aikyaṃ] a união* तयोः [tayoḥ] desses dois* सु-दुर्लभम् [su-durlabham] é muito difícil* बिन्दुः [binduḥ] bindu (śukla)* ब्रह्मा [brahmā] é brahman* रजः [rajaḥ] rajas* शक्तिर् [śaktir] é śakti* बिन्दुः [binduḥ] bindu* इन्दूः [indūḥ] é a lua* रजः [rajaḥ] rajas* रविः [raviḥ] é o sol* एव [eva] pela* सङ्गमात् [saṅgamāt] união* उभयोः [ubhayoḥ] de ambos* परमं [paramaṃ] o mais alto* पदम् [padam] estado (de consciência)* प्राप्यते [prāpyate] é alcançado* बिन्दुः [binduḥ] bindu (śukla)* शिवः [śivaḥ] é śiva* रजः [rajaḥ] rajas* शक्तिर् [śaktir] é śakti* बिन्दुः [binduḥ] bindu* इन्दूः [indūḥ] é a lua* रजः [rajaḥ] rajas* रविः [raviḥ] é o sol* एव [eva] pela* सङ्गमात् [saṅgamāt] união* उभयोः [ubhayoḥ] de ambos* परमं [paramaṃ] o mais alto* पदम् [padam] estado (de consciência)* प्राप्यते [prāpyate] é alcançado* 
61 / 62- O bindu vermelho é como um pedaço de coral e está situado na morada do sol, e o bindu branco está situado na morada da lua. A união desses dois é muito difícil (de alcançar). Bindu (śukla) é brahman e rajas é Shakti. Bindu é a lua e rajas é o sol. Devido à união destes dois, o mais alto estado de consciência é alcançado.
63 / 64- वायुना शक्तिचालेन प्रेरितं च यथारजः | याति बिन्दुः सदैकत्वं भवेद्दिव्यं वपुस्तदा || 63 ||
शुक्रं चन्द्रेण संयुक्तं रजः सूर्य-समन्वितम् | तयोः समरसैकत्वं यो जानाति स योगवित् || 64 ||
vāyunā śakti-cālena preritaṃ ca yathā rajaḥ | yāti binduḥ sadaikatvaṃ bhaved divyaṃ vapus tadā || 63 ||
śuklaṃ candreṇa saṃyuktaṃ rajaḥ sūrya-samanvitam | tayoḥ sama-rasaikatvaṃ yo jānāti sa yoga-vit || 64 ||
यथा [yathā] quando* रजः [rajaḥ] rajas (prāṇa śakti)* शक्ति-चालेन-प्रेरितं-च [śakti-cāleṇa-preritaṃ-ca] é movida pela força do* वायुना [vāyunā] vāyu* याति [yāti] ela atinge* एकत्वं [ekatvaṃ] a união* सह [saha] com* बिन्दुना [bindunā] bindu* तदा [tadā] então* वपुः [vapuḥ] o corpo* भवेत् [bhavet] torna-se* दिव्यं [divyaṃ] divino* रजः [rajaḥ] rajas* सूर्य-समन्वितम् [sūrya-samanvitam] unida com o sol* शुक्रं [śukraṃ] śukla, bindu branco* संयुक्तं [saṃyuktaṃ] está relacionado* चन्द्रेण [candreṇa] com a lua* यः [yaḥ] quem* जानाति [jānāti] experimenta* सः [saḥ] a* सम-रसैकत्वं [sama-rasaikatvaṃ] completa unidade* तयोः [tayoḥ] de ambos* योग-वित् [yoga-vit] é um conhecedor do yoga*
63 /64- Quando rajas (prāṇa śakti) é movida pela força do vāyu, ela atinge a união com bindu. Então o corpo torna-se divino. Rajas está associada ao sol. Bindu (branco) está relacionado com a lua. Quem conhece a completa unidade de ambos é um conhecedor do yoga.
65- शोधनं नाडिजालस्य चालनं चन्द्रसूर्ययोः | रसानां शोषणं चैव महामुद्राभिधीयते || 65 ||
śodhanaṃ nāḍi-jālasya cālanaṃ candra-sūryayoḥ | rasānāṃ śoṣaṇaṃ caiva mahā-mudrābhidhīyate || 65 ||
शोधनं [śodhanaṃ] a purificação* नाडि-जालस्य [nāḍi-jālasya] da rede de nāḍis* चालनं [cālanaṃ] mover* चन्द्र [candra] a lua * सूर्ययोः [sūryayoḥ] e o sol* च [ca] e* एव [eva] também* शोषणं [śoṣaṇaṃ] assimilar* रसानां [rasānāṃ] os fluidos vitais* अभिधीयते [abhidhīyate] chama-se* महा-मुद्रा [mahā-mudrā] mahāmudrā, grande mudra* 
65- Purificar a rede de nāḍis, mover a lua e o sol e assimilar os fluidos vitais, chama-se Maha Mudra.
66 /67- वक्षोन्यस्तहनुः प्रपीड्य सुचिरं योनिं च वामाङ्घ्रिणा हस्ताभ्यामनुधारयन्प्रसरितं पादं तथा दक्षिणम् | आपूर्य श्वसनेन कुक्षियुगलं बद्ध्वा शनै रेचयेत् सेयं व्याधिविनाशिनी सुमहती मुद्रा नृणां प्रोच्यते || 66 ||
चन्द्रांशेन समभ्यस्य सूर्यांशेनाभ्यसेत्पुनः | यावत्तुल्या भवेत्सङ्ख्या ततो मुद्रां विसर्जयेत् || 67 ||
vakṣo-nyasta-hanuḥ prapīḍya su-ciraṃ yoniṃ ca vāmāṅghriṇā / hastābhyām anudhārayan prasaritaṃ pādaṃ tathā dakṣiṇam | āpūrya śvasanena kukṣi-yugalaṃ baddhvā śanai recayet / seyaṃ vyādhi-vināśinī su-mahatī mudrā nṛṇāṃ procyate || 66 ||
candrāṃśena samabhyasya sūryāṃśenābhyaset punaḥ | yā tulyā tu bhavet saṅkhyā tato mudrāṃ visarjayet || 67 ||
निपीड्य [nipīḍya] pressione fortemente* योनिं [yoniṃ] o períneo* वामाङ्घ्रिणा [vāmāṅghriṇā] com o calcanhar esquerdo* सु-चिरं [su-ciraṃ] contínuamente* च [ca] e* हस्ताभ्याम् [hastābhyām] com as duas mãos* अनुधारयन् [anudhārayan] segure* पादं [pādaṃ] o pé* दक्षिणम् [dakṣiṇam] direito* प्रसरितं [prasaritaṃ] esticado* वक्षस्-न्यस्त-हनुर् [vakṣas-nyasta-hanur] pressione o queixo contra o peito* आपूर्य [āpūrya] depois de inspirar (prenda a respiração)* तथा [tathā] também* कुक्षि-युगलं [kukṣi-yugalaṃ] aplique os dois, Jalandhara Bandha e Mula Bandha* श्वसनेन [recayed] expire* शनैः [śanaiḥ] lentamente* बद्ध्वा [baddhvā] sem bandhas* सेयं [seyaṃ] isso* प्रोच्यते [procyate] é chamado* सु-महती [su-mahatī] de grande* मुद्रा [mudrā] mudra* व्याधि-विनाशिनी [vyādhi-vināśinī] destrói as doenças* नृणां [nṛṇāṃ] das pessoas* समभ्यस्य [samabhyasya] Depois de práticar [a grande mudrā]; अङ्गे [aṅge] no lado; चन्द्र [candra] da lua [esquerdo]; अभ्यसेत् [abhyaset] deve-se praticar; पुनर् [punar] novamente; अङ्गे [aṅge] no lado; सूर्य [sūrya] do sol [direito]. या [yā] Assim que; सङ्ख्या [saṅkhyā] o número [de rodadas]; तुल्या-भवेत् [tulyā] [bhavet] for o mesmo [em ambos os lados], ततस् [tatas] então; विसर्जयेत् [visarjayet] deve cessar; मुद्रां [mudrām] [a prática] da mudrā.
66 / 67- Pressione o períneo continuamente com o calcanhar esquerdo e segure o pé direito esticado com as duas mãos. Pressione o queixo contra o peito depois de inspirar (prenda a respiração) e aplique Jalandhara Bandha e Mula Bandha, expire lentamente (sem Bandhas). Isso é chamado de Grande Selo (Maha Mudra), que destrói as doenças dos homens. Depois de praticar (Maha Mudra) no lado esquerdo, pratique novamente no lado direito. Assim que o número (de rodadas) for o mesmo, deve-se cessar a prática da mudrā.
68- नहि पथ्यमपथ्यं वा रसाः सर्वेऽपि नीरसाः | अतिभुक्तं विषं घोरं पीयूषमिव जीर्यति || 68 ||
na-hi pathyam apathyaṃ vā rasāḥ sarve’pi nīrasāḥ | ati-bhuktaṃ viṣaṃ ghoraṃ pīyūṣam iva jīryati || 68 ||
न [na) não [há nada]* पथ्यं [pathyam) saudável* वा [vā) ou* अमपथ्यं [apathyam) nocivo [para o praticante deste mudrā]* हि [hi) Porque* जीर्यति [jīryati) [ele] digere* सर्वे (sarve) todos* रसाः (rasāḥ) [alimentos] saborosos* अपि (api) mesmo* नीरसाः (nīrasāḥ) os insípidos* अतिभुक्तं (ati-bhuktaṃ) (ou os ingeridos) em demasia* अपि (api) até* विषं (viṣam) o veneno* घोरं (ghoram) temível* जीर्यति [jīryati] são digeridos* इव [iva] como* पीयूषम् (pīyūṣam) como néctar*
68- Não há nada saudável ou nocivo para o praticante deste mudrā. Todos os alimentos, saborosos ou insípidos, ou comidos em demasia, até o veneno temível são digeridos como néctar.
69- क्षयकुष्ठगुदावर्तगुल्माजीर्णपुरोगमाः | तस्य रोगाः क्षयं यान्ति महामुद्रां तु योऽभ्यसेत् || ६९ ||
kṣaya-kuṣṭha-gudāvarta-gulmājīrṇa-purogamāḥ | tasya rogāḥ kṣayaṃ yānti mahā-mudrāṃ tu yo'bhyaset || 69 ||
रोगाः [rogāḥ] doenças* पुरोगमाः [purogamāḥ] começando com* क्षय [kṣaya] tuberculose* कुष्ठ [kuṣṭha] doenças da pele* गुदावर्त [gudāvarta] constipação* गुल्मा [gulma] hipertrofia do baço [bem como]* अजीर्ण [ajīrṇa] problemas digestivos* क्षयं-यान्ति [kṣayam yānti] [Todas essas doenças] são destruídas* यः [yaḥ] por quem* तु-अभ्यसेत् [tu-abhyaset] prática* तस्य [tasya] esse* महामुद्रां [mahā-mudrāṁ] o grande mudrā* 
69- Doenças como tuberculose, doenças da pele, constipação, bem como problemas digestivos, e do baço são destruídas por quem pratica mahā mudrā.
70- कथितेयं महामुद्रा महासिद्धिकरी नृणाम् | गोपनीया प्रयत्नेन न देया यस्य कस्यचित् || ७० ||
kathiteyaṃ mahā-mudrā mahā-siddhi-karī nṛṇām | gopanīyā prayatnena na deyā yasya kasya-cit || 70 ||
इयं [iyam] esse* महा-मुद्रा [(mahā-mudrā] grande mudrā* करा [karā] que produz* सर्व [sarva] todos* सिद्धि [siddhi] poderes supernaturais* नॄणाम् [nṛṇām] ao homem* कथिता [kathitā] foi descrito* गोपनीया [gopanīyā] ele deve ser mantido em segredo* प्रयत्नेन [prayatnena] cuidadosamente* न [na] não* देया [deyā] [deve ser] dado* यस्य-कस्यचित् [yasya-kasyacid] a qualquer um*
70- Assim esse mahā mudrā, que confere todos os poderes super naturais ao homem foi descrito. Ele deve ser mantido em segredo, e não deve ser dado a qualquer um.
71-पद्मासनं समारुह्य समकायशिरोधरः | नासाग्रदृष्टिरेकान्ते जपेदोङ्कारमव्ययम् || ७१ ||
padmāsanaṃ samāruhya sama-kāya-śiro-dharaḥ | nāsāgra-dṛṣṭir ekānte japed oṅ-kāram avyayam || 71 ||
एकान्ते [ekānte] em local solitário* समारुह्य [samāruhya] sentado confortavelmente* पद्मासनं [padmāsanaṃ] em padmāsana* धरः [dharaḥ] mantendo* काय [kāya] o corpo* शिरो [śiro] pescoço* सम [sama] alinhados* नासाग्र-दृष्टिर् [nāsāgra-dṛṣṭir] com o olhar na ponta do nariz* जपेद् [japed] recite* अव्ययम् [avyayam] o eterno* ओङ्-कारम् [oṅ-kāram] mantra om* 
71- Em local solitário, sentado confortavelmente em padmāsana e mantendo o corpo e a cabeça eretos, com olhar fixo na ponta do nariz, recite o eterno mantra om.
72- विश्वो हि स्थूलभुङ्नित्यं तैजसः प्रविविक्तभुक् | आनन्दभुक्तथा प्राज्ञः सर्वसाक्षीत्यतः परः || 72 ||
viśvo hi sthūla-bhuṅ nityaṃ taijasaḥ pravivikta-bhuk । ānanda-bhuk tathā prājñaḥ sarva-sākṣīty ataḥ paraḥ || 72 ||
विश्वः [viśvaḥ] estado de vigília* नित्यं [nityaṃ] sempre* स्थूल-भुक् [sthūla-bhuk] percebe o mundo físico (grosseiro)* तैजसः [taijasaḥ] estado do sonho* हि [hi] também* प्रविविक्त-भुक् [pravivikta-bhuk] percebe a realidade sutil* तथा [tathā] e* प्राज्ञः [prājñaḥ] estado de sono profundo* इति [itī] assim* आनन्द-भुक् [ānanda-bhuk] percebe a bem aventurança* सर्व-साक्षीती [sarva-sākṣī] testemunho de tudo* परः [paraḥ] está além* अतः [ataḥ dos deles* 
72- Viśvaḥ (o estado de vigília) percebe o grosseiro (mundo físico), Taijasa (o estado do sonho) percebe a realidade subconsciente, e Prājñaḥ (estado do sono profundo) desfruta a bem-aventurança. Sarva-sākṣī (O quarto estado é) o testemunho de todos (esses estados de consciência e) está além deles.
73- प्रणवः सर्वदा तिष्ठेत्सर्वजीवेषु भोगतः | अभिरामस्तु सर्वासु ह्यवस्थासु ह्यधोमुखः || 73 ||
praṇavaḥ sarvadā tiṣṭhet sarva-jīveṣu bhogataḥ | abhirāmas tu sarvāsu hy avasthāsu hy adho-mukhaḥ || 73 ||
प्रणवः [praṇavaḥ] o mantra om* सर्वदा [sarvadā] sempre* तिष्ठेत् [tiṣṭhet] reside, está presente* सर्व-जीवेषु [sarva-jīveṣu] em todos seres vivos* भोगतः [bhogataḥ] para o propósito da experiência* अभिरामः-तु [abhirāmaḥ-tu] (embora seja) felicidade, bem aventurança* हि-अधो-मुखः [hi-adho-mukhaḥ] 'com a face para baixo' (pervade)* सर्वासु [sarvāsu] todos* हि-अवस्थासु [hi-avasthāsu] estados de consciência*
73- O mantra OM (que é idêntico ao mais alto estado de consciência) está sempre presente em todos os seres vivos para o propósito da experiência. Como bem aventurança pervade todos estados de consciência.
74- अकारो जाग्रति नेत्रे वर्तते सर्वजन्तुषु | उकारः कण्ठतः स्वप्ने मकारो हृदि सुप्तितः || 74 ||
akāro jāgrati netre vartate sarva-jantuṣu | ukāraḥ kaṇṭhataḥ svapne makāro hṛdi suptitaḥ || 74 ||
कारः [akāraḥ] o som A* जाग्रति [jāgrati] estado de vigília* वर्तते [vartate] está localizado* अनेत्रे [netre] nos olhos* सर्व-जन्तुषु [sarva-jantuṣu] de todos os seres* उकारः [ukāraḥ] o som U* स्वप्ने [svapne] (corresponde ao) estado se sonho* कण्ठतः [kaṇṭhataḥ] na garganta* मकारः [makāraḥ] o som M* सुप्तितः [suptitaḥ] (refere-se ao) estado de sono profundo* हृदि [hṛdi] (está localizado) no coração* 
74- O som A refere-se ao estado de vigília e está localizado nos olhos de todos os seres. O som U refere-se ao estado de sonho e está localizado na garganta. O som M refere-se ao sono profundo e está localizado no coração.
75 / 76- अकारो राजसो रक्तो ब्रह्मा चेतन उच्यते | उकारः सात्त्विकः शुक्लो विष्णुरित्यभिधीयते || 75 ||
मकारस्तामसः कृष्णो रुद्रश्चेति तथोच्यते || 76a ||
akāro rājaso rakto brahmā cetana ucyate | ukāraḥ sāttvikaḥ śuklo viṣṇur ity abhidhīyate || 75 ||
makāras tāmasaḥ kṛṣṇo rudraś ceti tathocyate || 76a ||
अकारः [akāraḥ] o som A* राजसः [rājasaḥ] rajásico* रक्तः [raktaḥ] vermelho* उच्यते [ucyate] chamado*चेतनः [cetanaḥ] consciência* ब्रह्मा [brahmā] brahmāउकारः [ukāraḥ] o som U* सात्त्विकः [sāttvikaḥ] sattvico* शुक्लः [śuklaḥ] branco* अभिधीयते [iti-abhidhīyate] é chamado*विष्णुः [viṣṇuḥ] viṣṇu* च [ca] e* इति-तथा [iti-tathā] como esses* मकारः [makāraḥ] o som M* तामसः [tāmasaḥ] tamásico* कृष्णः [kṛṣṇaḥ] preto* उच्यते [ucyate] é chamado* रुद्रः [rudraḥ] rudra* 
75 / 76- O som A que é rajásico e vermelho é conhecido como consciência de Brahma. O som U que é sáttivico e branco é chamado de Vishnu. O som M que é tamásico e negro é conhecido como Rudra.
76b / 77 / 78a- प्रणवात्प्रभवो ब्रह्मा प्रणवात्प्रभवो हरिः || 76b ||
भवो्रणवात्प्रभवो रुद्रः प्रणवो हि परो भवेत् || 77a || अकारे लीयते ब्रह्मा उकारे लीयते हरिः || 77b || मकारे लीयते रुद्रः प्रणवो हि प्रकाशते || 78a ||
praṇavāt prabhavo brahmā prāṇavāt prabhavo hariḥ || 76b ||
prabhavo rudraḥ praṇavo hi paro bhavet || 77a || akāre līyate brahmā ukāre līyate hariḥ || 77b || makāre līyate rudraḥ praṇavo hi prakāśate || 78a ||
प्रणवात् [praṇavāt] do pranava OM* प्रभवः [prabhavaḥ] emerge* ब्रह्मा [brahmā] Brahmā* प्राणवात् [prāṇavāt] do pranava OM* प्रभवः [prabhavaḥ] emerge* हरिः [hariḥ] Hari, Vishnu* प्रभवः [prabhavaḥ] emerge* रुद्रः [rudraḥ] Rudra* प्रणवः-हि [praṇavaḥ-hi] aquele pranava OM* भवेत् [bhavet] é* परः [paraḥ] realidade suprema* अकारे [akāre] no som A* लीयते [līyate] dissolve-se* ब्रह्मा [brahmā] Brahmā* उकारे [ukāre] no som U* लीयते [līyate] se dissolve* हरिः [hariḥ] vishnu* मकारे [makāre] no som M* लीयते [līyate] se dissolve* रुद्रः [rudraḥ] Rudra* प्रणवः [praṇavaḥ] o pranava OM* प्रकाशते [prakāśate] aparece, brilha* हि[hi] só*
76b/77/ 78a- Do pranava OM emergem Brahma, Vishnu e Rudra. (O pranava OM) tem origem na realidade suprema. Brahma se dissolve no som A, Hari se dissolve no som U e Rudra se dissolve no som M. (Então) o original OM brilha por si só (como a realidade mais alta).
78b/79- ज्ञानिनामूर्ध्वगो भूयादज्ञानीनामधोमुखः ||78b ||
एवं वै प्रणवस्तिष्ठेद्यस्तं वेद स वेदवित् | अनाहतस्वरूपेण ज्ञानिनामूर्ध्वगो भवेत् || 79 ||
jñāninām ūrdhvago bhūyād ajñānīnām adho-mukhaḥ || 78b ||
evaṃ vai praṇavas tiṣṭhed yas taṃ veda sa veda-vit | anāhata-sva-rūpeṇa jñāninām ūrdhvago bhavet || 79 ||
ज्ञानिनाम् [jñāninām] nos realizados* ऊर्ध्वगः [ūrdhvagaḥ] move para cima* अज्ञानीनाम् [ajñānīnām] com o ignorante* भूयात् [bhūyāt] retorna* अधो-मुखः [adho-mukhaḥ] para baixo* एवं [evaṃ] assim* वै [vai] certamente* प्रणवः [praṇavaḥ] o pranava* तिष्ठेत् [tiṣṭhet] se comporta* अनाहत-स्व-रूपेण [anāhata-sva-rūpeṇa] em sua forma anāhata* यः [yaḥ] quem* सः [saḥ] o* वेद [veda] reconhece* वेद-वित् [veda-vit] é um conhecedor dos vedas* तं [taṃ] ele* भवेत् [bhavet] torna-se* ऊर्ध्वगः [ūrdhvagaḥ] (um caminho) para a elevação* ज्ञानिनाम् [jñāninām] do sábio* 
78b / 79- Nos realizados (este pranava) move para cima, (enquanto) no ignorante empurra para baixo. Assim se comporta o Pranava OM. Em sua forma anāhata (esse pranava) torna-se um caminho para a elevação do sábio.
80 / 81- तैलधारामिवाच्छिन्नं दीर्घघण्टानिनादवत् | प्रणवस्य ध्वनिस्तद्वत्तदग्रं ब्रह्म चोच्यते || 80 ||
ज्योतिर्मयं तदग्रं स्यादवाच्यं बुद्धिसूक्ष्मतः | ददृशुर्ये महात्मानो यस्तं वेद स वेदवित् || 81 ||
taila-dhārām ivācchinnaṃ dīrgha-ghaṇṭā-nināda-vat | praṇavasya dhvanis tad-vat tad-agraṃ brahma cocyate || 80 ||
jyotir-mayaṃ tad-agraṃ syād avācyaṃ buddhi-sūkṣmataḥ | dadṛśur ye mahātmāno yas taṃ veda sa veda-vit || 81 ||
प्रणवस्य [praṇavasya] o Pranava OM* इवा [ivā] é como* तैल-धाराम् [taila-dhārām] fluxo de óleo* अच्छिन्नं [acchinnaṃ] contínuo* निनाद-वत् [nināda-vat] como o som de* दीर्घ-घण्टा [dīrgha-ghaṇṭā] um sino pesado* तद्-वत् [tad-vat] assim* तद्-अग्रं [tad-agraṃ] a essência* ध्वनिः [dhvaniḥ] desse som* उच्यते [ucyate] é chamada* ब्रह्म [brahma] Brahma* तद्-अग्रं [tad-agraṃ] sua essência* स्याद् [syād] é* ज्योतिर्-मयं [jyotir-mayaṃ] luminosa* अवाच्यं avācyaṃ] e inefável* बुद्धि-सूक्ष्मतः [buddhi-sūkṣmataḥ] porque é mais sutil que a mente* ये [ye] aquele* ददृशुः [dadṛśuḥ] que percebeu* सः [saḥ] isso (esse som)* यः [yaḥ] que* महात्मानः [mahātmānaḥ] os grandes sábios* वेद [veda] conhecem* तं [taṃ] ele* वेद-वित् [veda-vit] é conhecedor dos vedas*
80 / 81- O Pranava flui como óleo, contínuo como o som de um grande sino. Portanto sua essência (som A) é chamada de Brahman. Sua essência é luminosa e inefável porque é mais sutil que a mente. Aquele que reconhece esse som, que os grandes sábios conhecem, é um conhecedor dos vedas.
82 / 83- जाग्रन्नेत्रद्वयोर्मध्ये हंस एव प्रकाशते | सकारः खेचरी प्रोक्तस्त्वंपदं चेति निश्चितम् || 82 ||
हकारः परमेशः स्यात्तत्पदं चेति निश्चितम् | सकारो ध्यायते जन्तुर्हकारो हि भवेद्ध्रुवम् || 83 ||
jāgran-netra-dvayor madhye haṃsa eva prakāśate | sa-kāraḥ khe-carī proktas tvaṃ-padaṃ ceti niścitam || 82 ||
ha-kāraḥ parameśaḥ syāt tat-padaṃ ceti niścitam | sa-kāro dhyāyate jantur ha-kāro hi bhaved dhruvam || 83 ||
जाग्रत् [jāgrat] estado de vigília* हंसः-एव [haṃsaḥ-eva] Hamsa (self)* प्रकाशते [prakāśate] brilha* मध्ये [madhye] no meio* नेत्र-द्वयोः [netra-dvayoḥ] entre os olhos* स-कारः [sa-kāraḥ] o som sa* प्रोक्तः [proktaḥ] é chamado* खे-चरी [khe-carī] khecarī* निश्चितम् [niścitam] certamente* च-इति [ca-iti] é indicado* त्वं-पदं [tvaṃ-padaṃ] com a palavra tvam (thou, você - a consciência empírica)* 
ह-कारः [ha-kāraḥ] o som "ha"* स्यात् [syāt] é* परमेशः [parameśaḥ] o self superior, śiva* निश्चितम् [niścitam] certamente* च-इति [ca-iti] é indicado* तत्-पदं [tat-padaṃ] pela palavra "tat", that - aquele* जन्तुः [jantuḥ] a pessoa* ध्यायते [dhyāyate] que medita*स-कारः [sa-kāraḥ] sobre o som "sa"* ध्रुवम् [dhruvam] seguramente* भवेत् [bhavet] identifica-se* ह-कारः-हि [ha-kāraḥ-hi] com o som "ha" 
82 / 83- No estado de vigília, o Self (Hamsa) aparece no meio, entre os olhos. O som "sa" é chamado khecarī, certamente indicado pela palavra "tvam" (thou, você - a consciência empírica). O som "ha" é o Self Superior certamente indicado pela palavra "tat", that, aquele. A pessoa que medita sobre o som "sa" seguramente identifica-se com o som "ha" (tvam identifica-se com tat - eu sou aquilo).
84- इन्द्रियैर्बध्यते जीव आत्मा चैव न बध्यते | ममत्वेन भवेज्जीवो निर्ममत्वेन केवलः || 84 ||
indriyair badhyate jīva ātmā caiva na badhyate । mamatvena bhavej jīvo nirmamatvena kevalaḥ || 84 ||
जीवः [jīvaḥ] o jīva (self empírico, individual) * बध्यते [badhyate] está ligado* इन्द्रियैः [indriyaiḥ] aos sentidos* च [ca] mas* आत्मा [ātmā] ātmā (Self superior)* न [na] não* बध्यते [badhyate] esta ligado* ममत्वेन [mamatvena] através do apego* भवेत् [bhavet] torna-se* जीवः [jīvaḥ] o self individual* एव [eva] certamente* निर्ममत्वेन [nirmamatvena] pelo desapego* केवलः [kevalaḥ] livre*
84- O jīva (self empírico, individual) está ligado aos sentidos, mas o ātmā (Self 
superior) não está ligado. Através do apego (o Self Superior) torna-se o jīva (self individual) e através do desapego (o jīva) se liberta.
85- भूर्भुवः स्वरिमे लोकाः सोमसूर्याग्निदेवताः | यस्य मात्रासु तिष्ठन्ति तत्परं ज्योतिरोमिति || 85 ||
bhūr bhuvaḥ svar ime lokāḥ soma-sūryāgni-devatāḥ | yasya mātrāsu tiṣṭhanti tat paraṃ jyotir || 85 ||
[lokāḥ] todos planos* भूर् [bhūr] terra* भुवः [bhuvaḥ] espaço intermediário* स्वः [svaḥ] céu* देवताः [devatāḥ] todas as divindades* लोकाः सोम [soma] lua* सूर्य [sūrya] sol* अग्नि [agni] fogo* इमे [ime] todos* तिष्ठन्ति [tiṣṭhanti] estão estabelecidos* मात्रासु [mātrāsu] nas três letras, a-u-m)* परं [paraṃ] da mais alta* ज्योतिर् [jyotir] luz* यस्य [yasya] que* तत् [tat] é esse* ओम्-इति [om-iti] (o som) aum*
85- Todas as regiões, terra, espaço intermediário e céu; todas as divindades, soma, sūrya e agni, estão contidas nas três letras (a-u-m) da mais alta luz que é o mantra Om.
86- क्रिया चेच्छा तथा ज्ञानं ब्राह्मी रौद्री च वैष्णवी | त्रिधा मात्रास्थितिः यत्र तत्परं ज्योतिरोमिति || 86 ||
kriyā cecchā tathā jñānaṃ brāhmī raudrī ca vaiṣṇavī | tridhā mātrā-sthitiḥ yatra tat paraṃ jyotir om iti || 86 ||
क्रिया [kriyā] o poder da ação* [इच्छा icchā] o poder da vontade* च [ca] e* ज्ञानं [jñānaṃ] o poder do conhecimento* तथा [tathā] bem como* ब्राह्मी [brāhmī] o poder da criação* रौद्री [raudrī] o poder da destruição* च [ca] e * वैष्णवी [vaiṣṇavī] poder da manutenção* तत् [tat] esses* स्थिता [sthitā] estão estabelecidos* यत्र [yatra] nas* त्रिधा [tridhā] três* मात्रा [mātrā] letras* परं [paraṃ] da mais alta* ज्योतिर् [jyotir] luz* ओम्-इति [om-iti] que é o mantra om*
86- O poder da ação, o poder da vontade e o poder do conhecimento, bem como o poder da criação, o poder da destruição e o poder da manutenção estão contidos nas três letras da mais alta luz que é o mantra om.
87- वचसा तज्जपेन्नित्यं वपुषा तत्समभ्यसेत् | मनसा तज्जपेन्नित्यं तत्परं ज्योतिरोमिति || 87 ||
vacasā taj japen nityaṃ vapuṣā tat samabhyaset | manasā tat japen nityaṃ tat paraṃ jyotir om iti || 87 ||
तत् [tat] esse* बीजं [bījaṃ] mantra semente* जपेन् [japen ] (deve ser) recitado* वचसा [vacasā] verbalmente* समभ्यसेत् [samabhyaset] práticado* वपुषा [vapuṣā] com o corpo* नित्यं [nityaṃ] e, sempre* जपेन् [japen] recitado* मनसा [manasā] com a mente* तत् [tat] essa* परं [paraṃ] é a mais alta* ज्योतिर् [jyotir] luz* ओम् [om] que é o mantra om* इति [iti] assim*
87- Esse bīja mantra deve ser recitado verbalmente, praticado com o corpo e sempre recitado com a mente. Esse mantra (om) é a suprema luz.
88- शुचिर्वाप्यशुचिर्वापि यो जपेत्प्रणवं सदा | न स लिप्यति पापेन पद्मपत्त्रमिवाम्भसा || 88 ||
śucir vāpy aśucir vāpi yo japet praṇavaṃ sadā | na sa lipyati pāpena padma-pattram ivāmbhasā || 88 ||
वा-अपि [vā-api] se* शुचिः [śuciḥ] puro* वा-अपि [vā-api] se* अशुचिः [aśuciḥ] impuro* यः [yaḥ] quem* सदा [sadā] sempre* जपेत् [japet] recita* प्रणवं [praṇavaṃ] praṇava (om)*सः [saḥ] ele* न [na] não* लिप्यते [lipyate] é contaminado* पापेन [pāpena] pelo pecado* एव [eva] como* पद्म-पत्त्रम् [padma-pattram] uma folha de lótus* अम्भसा [ambhasā] (não é molhada pela) água*
88- (Seja ele) puro ou impuro - quem recita o praṇava OM não é contaminado pelo pecado, assim como uma folha de lótus não é molhada pela água.
89- चले वाते चलो बिन्दुर्निश्चले निश्चलो भवेत् | योगी स्थाणुत्वमाप्नोति ततो वायुं निरुन्धयेत् || 89 ||
cale vāte calo bindur niścale niścalo bhavet | yogī sthāṇutvam āpnoti tato vāyuṃ nirundhayet || 89 ||
वाते [vāte] (se a) respiração* भवेत् [bhavet] é* चलं [calaṃ] instável* बिन्दु: [binduḥ] bindu* चले [cale] é instável* निश्चले [niścale] (quando a respiração) se imobiliza* निश्चलं [niścalaṃ] (tudo) se imobiliza* योगिन् [yogin] o yogin* आप्नोति [āpnoti] alcança* स्थाणुत्वम् [sthāṇutvam] a imobilidade* ततः [tataḥ] portanto* निरोधयेत् [nirodhayet] deve-se controlar* वायुं [vāyuṃ] a respiração* 
89- Se a respiração é instável, bindu é instável. Quando a respiração se imobiliza, tudo se imobiliza, e o yogin alcança a serenidade. Então deve-se controlar a respiração.
90- यावद्वायुः स्थितो देहे तावज्जीवो न मुञ्चति | मरणं तस्य निष्क्रान्तिस्ततो वायुं निरुन्धयेत् || ९० ||
yāvad vāyuḥ sthito dehe tāvaj jīvo na muñcati | maraṇaṃ tasya niṣkrāntis tato vāyuṃ nirundhayet || 90 ||
यावत् [yāvat] enquanto* वायुः [vāyuḥ] o prāṇa* स्थितः[sthitaḥ] permanecer* देहे [dehe] no corpo* तावत् [tāvat] ainda* जीव [jīvaḥ] o jīva* न [na] não* मुञ्चति [muñcati] (o) deixa* निष्क्रान्तिः [niṣkrāntiḥ] a saída [do corpo]* तस्य [tasya] da energia vital [prāṇa]* मरणं [maraṇam] é morte* ततस् [tatas) Portanto* निरोधयेत् [nirodhayet) deve-se reter* वायुं [vāyum] a energia vital [prāṇa]*
90- Enquanto o vāyu (prāṇa) permanecer no corpo, jīva não o deixa. Quando o prāṇa deixa o corpo, ele morre. Portanto, deve-se reter energia vital [prāṇa].
91- यावद्बद्धो मरुद्देहे तावज्जीवो न मुञ्चति | यावद्दृष्टिर्भ्रुवोर्मध्ये तावत्कालभयं कुतः || 91 ||
yāvad baddho marud dehe tāvaj jīvo na muñcati | yāvad dṛṣṭir bhruvor madhye tāvat kāla-bhayaṃ kutaḥ || 91 ||
यावत् [yāvat] enquanto* मरुत् [marut] o prāṇā (energia vital)* बद्धः [baddhaḥ] estiver retido* देहे [dehe] no corpo* तावत् [tāvat] até então* जीवः [jīvaḥ] o jīva* न-मुञ्चत् [na-muñcati] (o) não deixa* तावत् [tāvat) enquanto* दृष्टि [dṛṣṭiḥ] o olhar* र्भ्रुवोः-र्मध्ये [bhruvoḥ-madhye] (estiver) concentrado entre as sobrancelhas* कुतस् [kutas] por que razão* भयं [bhayam] ter medo* काल [kāla] tempo, ié. da morte? 
91- Enquanto o prāṇa estiver contido no corpo, jīva não o deixa. Enquanto o olhar estiver fixo no centro entre as sobrancelhas, de onde vem o medo da morte.
92- अल्पकालभयाद्ब्रह्मा प्राणायामपरो भवेत् | योगिनो मुनयश्चैव ततः प्राणान्निरोधयेत् || 92 ||
alpa-kāla-bhayād brahmā prāṇāyama-paro bhavet | yogino munayaś caiva tataḥ prāṇān nirodhayet || 92 ||
ब्रह्मा [brahmā] brahmā* अल्प-काल-भयाद् [alpa-kāla-bhayād] por medo da morte (vida curta)* प्राणायाम-परायणः [prāṇāyāma-parāyaṇaḥ] dedica-se ao controle da respiração* ततः [tataḥ] portanto* योगिनः [yoginaḥ] os yogins* च [ca] e* मुनयः [munayaḥ] e sábios* एव [eva] também* निरोधयेत् [nirodhayet] devem controlar* प्राणं [prāṇaṃ] o prāṇa, respiração*
92- Mesmo Brahma por medo da morte dedica-se à prática do prāṇāyāma, então os yogins e munis devem controlar o prāṇa.
93- षड्विंशदङ्·गुलीर्हंसः प्रयाणं कुरुते बहिः | वामदक्षिणमार्गेण प्राणायामो विधीयते || ९३ ||
ṣaḍ-viṃśad-aṅgulīr haṃsaḥ prayāṇaṃ kurute bahiḥ | vāma-dakṣiṇa-mārgeṇa prāṇāyāmo vidhīyate || 93 ||
हंसः [haṃsaḥ] A respiração* बहिः [bahiḥ] externa* प्रयाणं-कुरुते [prayāṇaṃ-kurute] 'chega'* षड्-विंशद्-अङ्गुलं [ṣaḍ-viṃśad-aṅgulaṃ] a 36 dedos (c. 70 cm) [de distância]* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] prāṇāyāma* विधीयते [vidhīyate ] praticada, executada* वाम-दक्षिण-मार्गेण [vāma-dakṣiṇa-mārgeṇa] (passagem nasal) direita e esquerda* 
93- A expiração chega a 36 dedos (cerca de 70 cm). Pāṇāyāma deve ser praticado pelas passagens nasais direita e esquerda.
94- शुद्धिमेति यदा सर्वं नाडीचक्रं मलाकुलम् | तदैव जायते योगी प्राणसङ्ग्रहणक्षमः || ९४ ||
śuddhim eti yadā sarvaṃ nāḍī-cakraṃ malākulam | tadaiva jāyate yogī prāṇa-saṅgrahaṇa-kṣamaḥ || 94 ||
यदा [yadā] quando* सर्वं [sarvaṃ] toda* नाडी-चक्रं [nāḍī-cakraṃ] rede de nāḍīs* मलाकुलम् [malākulam] cheia de impurezas* शुद्धिम्-एति [śuddhim-eti] for purificada* तद-एव [tada-eva] somente então* योगी [yogī] o yogin* जायते [jāyate] torna-se* क्षमः [kṣamaḥ] capaz* प्राण-सङ्ग्रहणे [prāṇa-saṅgrahaṇe] controlar a energia vital* 
94- Quando toda a rede de Nāḍīs, cheia de impurezas, for purificada, somente então, o Yogin torna-se capaz de controlar a energia vital (o Prāṇa).
95- बद्धपद्मासनो योगी प्राणं चन्द्रेण पूरयेत् | धारयेद्वा यथाशक्त्या भूयः सूर्येण रेचयेत् || 95 ||
baddha-padmāsano yogī prāṇaṃ candreṇa pūrayet | dhārayed vā yathā-śaktyā bhūyaḥ sūryeṇa recayet || 95 ||
योगिन् [o yogin] yogin* बद्ध-पद्मासनः [baddha-padmāsanaḥ] em padmāsana* पूरयेत् [pūrayet] (deve) inspirar* चन्द्रेण [candreṇa] por iḍā, narina esquerda* धारयेद्वा [dhārayed vā] suspenda, retenha* प्राणं [prāṇaṃ] a respiração, prāṇa* यथा-शक्ति [yathā-śakti] de acordo com sua capacidade* भूयः [bhūyaḥ] outra vez* रेचयेत् [recayet] expire* सूर्येण [sūryeṇa] por piṅgalā, narina direita*
95- O yogin que assumiu a posição de lótus deve inspirar pela narina esquerda, reter a respiração de acordo com sua capacidade, e expirar pela narina direita.
96- अमृतोदधिसङ्काशं गोक्षीरधवलोपमम् | ध्यात्वा चन्द्रमसं बिम्बं प्राणायामे सुखी भवेत् || 96 ||
amṛtodadhi-saṅkāśaṃ go-kṣīra-dhavalopamam | dhyātvā candramasaṃ bimbaṃ prāṇāyāme sukhī bhavet || 96 ||
प्राणायामे [prāṇāyāme] (praticado) prāṇāyāma* ध्यात्वा [dhyātvā] (deve-se) meditar* बिम्बं [bimbaṃ] no luminoso* चन्द्रमसो [candramasaḥ] disco da lua* अमृतोदधि-सङ्काशं [amṛtodadhi-saṅkāśaṃ] que se assemelha ao oceano de néctar* धवलोपमम् [dhavalopamam] branco como* गोक्षीर [go-kṣīra] leite de vaca* भवेत् [bhavet] (o yogin) fica* सुखी [sukhī] feliz* 
96- Praticando prāṇāyāma, deve-se meditar no luminoso disco da lua que se assemelha ao oceano de néctar, branco como leite, (o yogin) fica feliz.
97- स्फुरत्-प्रज्वल-सज्-ज्वाला-पूज्यम् आदित्य-मण्डलम् | ध्यात्वा हृदि स्थितं योगी प्राणायामे सुखी भवेत् || 97 ||
sphurat-prajvala-saj-jvālā-pūjyam āditya-maṇḍalam | dhyātvā hṛdi sthitaṃ yogī prāṇāyāme sukhī bhavet || 97 ||
प्राणायामे [prāṇāyāme] durante o prāṇāyāma* ध्यात्वा [dhyātvā] meditando* आदित्य-मण्डलम् [āditya-maṇḍalam] no disco luminoso* सज्-ज्वाला [saj-jvālā] tendo muito brilho* हृदि-स्थितं [hṛdi-sthitaṃ] na área do coração* स्फुरत् [sphurat] brilhante* प्रज्वल [prajvala] resplandescente* पूज्यम् [pūjyam] reverenciando* योगिन् [yogin] o yogin* भवेत् [bhavet] fica* सुखी [sukhī] feliz*
97- Durante o prāṇāyāma, meditando no resplandescente disco luminoso do coração, muito brilhante, (o yogin) fica feliz.
98- प्राणं चेदिडया पिबेन्नियमितं भूयोऽन्यथा रेचयेत् / पीत्वा पिङ्गलया समीरणमथो बद्ध्वा त्यजेद्वामया | सूर्यचन्द्रमसोरनेन विधिना बिन्दुद्वयं ध्यायतः शुद्धा नाडिगणा भवन्ति यमिनो मासद्वयादूर्ध्वतः || 98 ||
prāṇaṃ ced iḍayā piben niyamitaṃ bhūyaḥ anyathā recayet / pītvā piṅgalayā samīraṇam atho baddhvā tyajed vāmayā | sūrya-candramasor anena vidhinā bindu-dvayaṃ dhyāyataḥ / śuddhā nāḍi-gaṇā bhavanti yamino māsa-dvayād ūrdhvataḥ || 98 ||
चेद् [ced] se* पिबेत् [pibet) [o yogin] absorver* प्राणं [prāṇam] o prāṇa* इडया [iḍayā] através da nāḍī Iḍā* रेचयेत् [recayet]; deve expelir* भूयः [bhūyaḥ] em seguida* अन्यथा [anyayā] pela outra narina* पीत्वा [pītvā] Tendo inalado* पिङ्गलया [piṅgalayā] através da nāḍī piṅgala* बद्ध्वा [baddhvā] e retendo* समीरणम् [samīraṇam] internamente [o prāṇa]* अथ [atha] de forma semelhante* त्यजेत् [tyajet] deve expelir* वामया [vāmayā] pelo canal esquerdo* ध्यायतः [dhyāyataḥ] praticando* परिमितं [niyamitaṃ] regularmente* अनेन विधिना [anena vidhinā] desse modo* यमिनां [yaminām] obtém-se o controle* बिन्दुद्वयं [bindu-dvayaṃ] (sobre) ambos os pontos* सूर्य [sūrya] do sol* चन्द्रमसोर [candramasoḥ] e da lua* गणा [gaṇāḥ] e os grupos* नाडि [nāḍī] de canais sutis* भवन्ति [bhavanti] tornam-se* शुद्धा [śuddhāḥ] puros* उर्ध्वतः [ūrdhvataḥ] depois* द्वयात् [dvayāt] de dois* मास [māsa] meses.
98- Se o prāṇa é inalado pela narina esquerda, então, após a retenção, deve ser exalado pela narina oposta. Depois de inalar pela direita, após a retenção expire pela esquerda. Praticando regularmente esse método, ganha-se controle sobre as esferas do sol e da lua, e todas as nāḍīs são purificadas durante um período de dois meses.
99- यथेष्टधारणं वायोरनलस्य प्रदीपनम् | नादाभिव्यक्तिरारोग्यं जायते नाडिशोधनात् || 99 ||
yatheṣṭa-dhāraṇaṃ vāyor analasya pradīpanam | nādābhivyaktir ārogyaṃ jāyate nāḍi-śodhanāt || 99 ||
धारणं [dhāraṇam] (Quando o yogin é capaz de realizar) a retenção* वायोः [vāyoḥ] do prāṇa* यथा इष्टं [yathā iṣṭam] à vontade, plenamente* अनलस्य [analasya] o fogo digestivo* प्रदीपनम् [pradīpanam] é estimulado*. शोधनात् [śodhanāt] e, pela purificação* नाडि [nāḍi] dos canais sutis* जायते [jāyate] surge* अभिव्यक्तिः [abhivyaktiḥ] a manifestação* नाद [nāda] do som interno* अरोग्यं [ārogyam] e de boa saúde*
99- Quando o praticante de yoga é capaz de reter o prāṇa plenamente, o fogo digestivo é estimulado. E, através da purificação das nāḍīs, o nāda (som interior) é ouvido e a boa saúde alcançada.
100- प्राणो देहस्थितो यावदपानं तु निरुन्धयेत् | एकश्वासमयी मात्रा ऊर्ध्वाधो गगने स्थितिः ||100 ||
prāṇo deha-sthito yāvad apānaṃ tu nirundhayet | eka-śvāsa-mayī mātrā ūrdhvādho gagane sthitiḥ || 100 ||
यावत् [yāvat] enquanto* प्राणः [prāṇaḥ] a respiração, prāṇa* देह-स्थितः [deha-sthitaḥ] estiver no corpo* अपानं-तु [apānaṃ-tu] apāna* निरुन्धयेत् [nirundhayet] deve ser contido* मात्रा [mātrā] (de modo que) quantidade* एक-श्वास-मयी [eka-śvāsa-mayī] extraída em uma respiração* स्थितिः [sthitiḥ] remanescente* ऊर्ध्वाधः [ūrdhvādhaḥ] (deve ser movida) para cima e para baixo* गगने [gagane] no espaço do coração (hridayakasha)*
100- Enquanto a respiração (prana) estiver no corpo, apāna deve ser contido, de modo que a quantidade retirada em uma respiração deve ser retida e movida para cima e para baixo no espaço do coração (hridayakasha).
101 / 102- रेचकः पूरकश्चैव कुम्भकः प्रणवात्मकः | प्राणायामो भवेदेवं मात्राद्वादशसंयुतः 101 ||
मात्राद्वादशसंयुक्तौ दिवाकरनिशाकरौ | दोषजालमबध्नन्तौ ज्ञातव्यौ योगिभिः सदा || 102 ||
recakaḥ pūrakaś caiva kumbhakaḥ praṇavātmakaḥ | prāṇāyāmo bhaved evaṃ mātrā-dvādaśa-saṃyutaḥ || 101 ||
mātrā-dvā-daśa-saṃyuktau divākara-niśākarau | doṣa-jālam abadhnantau jñātavyau yogibhiḥ sadā || 102 ||
पूरकः [pūrakaḥ] pūraka, inalação* कुम्भकः [kumbhakaḥ] kumbhaka, retenção* च-एव [ca-eva] e* रेचकः [recakaḥ] recaka, exalação* प्रणवात्मकः [praṇavātmakaḥ] (constituem) o praṇava em si mesmo* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] prāṇāyāma* भवेत् [bhavet] deve ser* एवं [evaṃ] como isso* मात्रा-द्वादश-संयुतः [mātrā-dvādaśa-saṃyutaḥ] com duração de 12 mātrās (a definição de um mātrā é imprecisa, variando de 0,6 a 4 segundos)* द्वा-दश [dvā-daśa] doze* संयुक्तौ [saṃyuktau] vezes* मात्रा [mātrā] mātrā* दिवाकर [divākara] através da nāḍī piṅgala* निशाकरौ [niśākarau] e da nāḍī iḍā* अबध्नन्तौ [abadhnantau] liberta* जालम् [jālam] da rede* दोष [doṣa] de impurezas (que causam doenças)* ज्ञातव्यौ [jñātavyau] (Isso) deve ser conhecido* सदा[sadā] sempre* योगिभिः [yogibhiḥ] pelos praticantes de yoga* 
101/102- Recaka (exalação), pūraka (inalação) e kumbhaka (retenção) constituem o praṇava em si mesmo. O prāṇāyāma deve ser praticado, assim, (em três fases) com duração de 12 mātrās (a definição da unidade matra é imprecisa, variando de 0,6 a 4 segundos). Com duração de 12 mātrās através das nāḍīs iḍā e piṅgala (o prāṇāyāma) elimina o complexo de impurezas que causa doenças. Isso deve ser conhecido efetivamente pelos praticantes de yoga.
103- पूरकं द्वादशं कुर्यात्कुम्भकं षोडशं भवेत् | रेचकं दश चोङ्कारः प्राणायामः स उच्यते || १०३ ||
pūrakaṃ dvā-daśaṃ kuryāt kumbhakaṃ ṣo-ḍaśaṃ bhavet | recakaṃ daśa coṅ-kāraḥ prāṇāyāmaḥ sa ucyate || 103 ||
पूरकं [pūrakaṃ] a inalação* कुर्यात् [kuryāt] deve ser praticada* द्वा-दशं [dvā-daśaṃ] com doze (mātrā)* कुम्भकं [kumbhakaṃ] kumbhaka* षो-डशं [ṣo-ḍaśaṃ] com dezesseis (mātrā)* च [ca] e* रेचकं [recakaṃ] recaka* भवेत् [bhavet] deve ser feita* दश [daśa] com dez (mātrā)* सः [saḥ] esse* उच्यते [ucyate] é chamado* ओं-कारः [oṃ-kāraḥ] oṃkara* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] prāṇāyāma* 
103- A inalação deve ser praticada com duração de 12 mātrās, a retenção com 16 mātrās e a exalação com 10 mātrās. Este é o chamado Oṃkara Prāṇāyāma.
104- अधमे द्वादशा मात्रा मध्यमे द्विगुणा मता | उत्तमे त्रिगुणा प्रोक्ता प्राणायामस्य निर्णयः || 104 ||
adhame dvā-daśā mātrā madhyame dvi-guṇā matā | uttame tri-guṇā proktā prāṇāyāmasya nirṇayaḥ || 104 ||
निर्णयः [nirṇayaḥ] ensina-se* प्राणायामस्य [prāṇāyāmasya] sobre prāṇāyāma* अधमे [adhame] que no nível mais baixo* द्वादश [dvādaśa] (a duração) é de doze* मात्राः [mātrāḥ] mātrā* मध्यमे [madhyame] no médio* मता [matā] propõem-se* द्वि-गुणाः [dvi-guṇāḥ] duas vezes mais* उत्तमे [uttame] nível mais alto* प्रोक्ता [proktā] ensina-se* त्रि-गुणाः [tri-guṇāḥ] três vezes mais* 
104- Sobre prāṇāyāma, diz-se que no nível mais baixo a duração é de doze mātrās (12:16:10), no nível médio é o dobro, vinte e quatro mātrās (24:32:20), e no nível mais alto é o triplo, trinta e seis mātrās (36:48:30).
105- अधमे स्वेदजननं कम्पो भवति मध्यमे | उत्तमे स्थानमाप्नोति ततो वायुं निरुन्धयेत् || 105 ||
adhame sveda-jananaṃ kampo bhavati madhyame | uttame sthānam āpnoti tato vāyuṃ nirundhayet || 105 ||
अधमे [adhame] no nível mais baixo* स्वेद-जननं [sveda-jananaṃ] surge transpiração* कम्पः [kampaḥ] tremor do corpo* भवति [bhavati] ocorre* मध्यमे [madhyame] no nível médio* उत्तमे [uttame] e, no superior* आप्नोति [āpnoti] alcança-se*स्थानम् [sthānam] a estabilidade* ततः [tataḥ] portanto* वायुं [vāyuṃ] vāyu, a respiração* निरुन्धयेत् [nirundhayet] deve ser retida*
105- No nível mais baixo surge transpiração, tremor ocorre no nível médio, e no nível mais alto alcança-se a estabilidade. Portanto deve-se reter a respiração.
106- बद्धपद्मासनो योगी नमस्कृत्य गुरुं शिवम् | नासाग्रदृष्टिरेकाकी प्राणायामं समभ्यसेत् || 106 ||
baddha-padmāsano yogī namas-kṛtya guruṃ śivam | nāsāgra-dṛṣṭir ekākī prāṇāyāmaṃ samabhyaset || 106 ||
योगिन् [yogin] o yogin* बद्ध-पद्मासनः [baddha-padmāsanaḥ] em baddhapadmāsana* नमस्-कृत्य [namas-kṛtya] depois de ter reverenciado* गुरुं [guruṃ] seu guru* शिवम् [śivam] como śiva* समभ्यसेत् [sam abhyaset] deve praticar corretamente* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma* एकाकी [ekākī] sozinho* नासाग्र-दृष्टिः [nāsāgra-dṛṣṭiḥ] olhando a ponta do nariz*
106- O yogin, que assumiu a posição de lótus, depois de ter reverenciado seu guru como Śiva, deve praticar Prāṇāyāma corretamente, recluso, olhando a ponta do nariz.
आत्मध्यानयुतस्त्वनेन विधिना विन्यस्य मूर्ध्नि स्थिरं / यावत्तिष्ठति तावदेव महतां सङ्गो न संस्तूयते || 107 ||
dvārāṇāṃ nava sannirudhya marutaṃ baddhvā dṛḍhāṃ dhāraṇāṃ / nītvā kālam apāna-vahni-sahitaṃ śaktyā samaṃ cālitam | ātma-dhyāna-yutas tv anena vidhinā vinyasya mūrdhni sthiraṃ / yāvat tiṣṭhati tāvad eva mahatāṃ saṅgo na saṃstūyate || 107 ||
सन्निरुध्य [sannirudhya] fechando corretamente* नव [nava] as nove* द्वाराणां [dvārāṇāṃ] portas (do corpo)* बद्ध्वा [baddhvā] e retendo* मरुतं [marutaṃ] a respiração* दृढां [dṛḍhāṃ] intensifique* धारणां [dhāraṇāṃ] a concentração* शक्त्या [śaktyā] (executando) shaktichalini* समं [samaṃ] corretamente* नीत्वा [nītvā] tomando* कालम् [kālam] o elemento divino (kuṇḍalinī)* अपान-वह्नि-सहितं [apāna-vahni-sahitaṃ] junto com apana e o fogo digestivo* विन्यस्य [vinyasya] leve-os* मूर्ध्नि [mūrdhni] para (a coroa) da cabeça* अनेन [anena] através* विधिना [vidhinā] desse método* चालितम् [cālitam] é realizada* आत्म-ध्यान-युतस् तु [ātma-dhyāna-yutas tu] a absorção no Self* यावत् [yāvat] quando* स्थिरं [sthiraṃ] a estabilidade* तिष्ठति [tiṣṭhati] e a quietude (são alcançadas)* तावत्-एव [tāvat-eva] somente então* न [na] não* [संस्तूयते [saṃstūyate] é elogiado* सङ्गः [saṅgaḥ] pela comunidade* महतां [mahatāṃ] dos superiores* 
107- Fechando as nove portas (do corpo) corretamente e retendo a respiração, intensifique a concentração. Executando Shakti Chalini corretamente, leve a Kundalini, juntamente com Apana Vayu e o fogo (digestivo) para (a coroa da) cabeça. Por este método, é realizada a absorção no Self. Quando a estabilidade e a quietude (são alcançadas), só ele não é elogiado pelos grandes (pois ele mesmo habita o absoluto).
108- प्राणायामो भवेदेवं पातकेन्धनपावकः | भवोदधिमहासेतुः प्रोच्यते योगिभिः सदा || 108 ||
prāṇāyāmo bhaved evaṃ pātakendhana-pāvakaḥ | bhavodadhi-mahā-setuḥ procyate yogibhiḥ sadā || 108 ||
एवं [evaṃ] deste modo* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] o prāṇāyāma* भवेत् [bhavet] torna-se* इन्धन-पावकः [indhana-pāvakaḥ] um fogo (purificador) que consome o combustível* पातक [pātaka] dos pecados* सदा [sadā] (prāṇāyāma) é sempre* प्रोच्यते [procyate] chamado* योगिभिः [yogibhiḥ] pelos yogins* महा-सेतुः [mahā-setuḥ] grande ponte* भवोदधि [bhavodadhi] para cruzar o oceano mundano* 
108- Deste modo, o pranayama torna-se um fogo (purificador) que consome o combustível dos pecados. (Pranayama) é, certamente, chamado pelos yogins de uma enorme ponte sobre o oceano da existência mundana.
109- आसनेन रुजो हन्ति प्राणायामेन पातकम् | विकारं मानसं योगी प्रत्याहारेण मुञ्चति || 109 ||
āsanena rujaṃ hanti prāṇāyāmena pātakam | vikāraṃ mānasaṃ yogī pratyāhāreṇa muñcati || 109 ||
योगिन् [yogin] o yogin* हन्ति [hanti] destrói* रुजं [rujaṃ] as doenças* आसनेन [āsanena] através dos āsanas* पातकम् [pātakam] os pecados* प्राणायामेन [prāṇāyāmena] pelo prāṇāyāma* त्याहारेण [pratyāhāreṇa] pelo pratyāhāra, retenção do néctar interno* प्रमुञ्चति [muñcati] remove* विकारं [vikāraṃ] as modificações* मानसं [mānasaṃ] mentais* 
109- O yogin destrói as doenças através dos āsanas, os pecados pelo prāṇāyāma e as modificações (impurezas) mentais através do pratyāhāra.
110- धारणाभिर्मनोधैर्यं याति चैतन्यमद्भुतम् | समाधौ मोक्षमाप्नोति त्यक्त्वा कर्म शुभाशुभम् || 110 ||
dhāraṇābhir mano-dhairyaṃ yāti caitanyam adbhutam | samādhau mokṣam āpnoti tyaktvā karma śubhāśubham || 110 ||
धारणाभिर् [dhāraṇābhir] através da concentração* मनो-धैर्यं [mano-dhairyaṃ] estabilidade da mente* याति [yāti] é adquirida* चैतन्यम् [caitanyam] consciência* अद्भुतम् [adbhutam] um maravilhoso* समाधौ [samādhau] samādhi* मोक्षम् [mokṣam] liberação* आप्नोति [āpnoti] atinge* त्यक्त्वा [tyaktvā] renunciando* कर्म [karma] karma* शुभाशुभम् [śubhāśubham] bom ou mau*
110- Pela concentração é adquirida a estabilidade da mente. No samadhi um maravilhoso estado de consciência (se revela). Pela renuncia do karma, bom ou mau, a liberação é conquistada.
111- प्राणायामद्विषट्केन प्रत्याहारः प्रकीर्तितः | प्रत्याहारद्विषट्केन जायते धारणा शुभा || 111||
धारणा द्वादश प्रोक्तं ध्यानं योगविशारदैः | ध्यानद्वादशकेनैव समाधिरभिधीयते || 112 ||
prāṇāyāma-dvi-ṣaṭkena pratyāhāraḥ prakīrtitaḥ | pratyāhāra-dvi-ṣaṭkena jāyate dhāraṇā śubhā || 111 ||
dhāraṇā dvā-daśa proktaṃ dhyānaṃ yoga-viśāradaiḥ | dhyāna-dvā-daśakenaiva samādhir abhidhīyate || 112 ||
प्रोक्तं [proktaṃ] dizem* योग-विशारदैः [yoga-viśāradaiḥ] os versados no yoga que* प्राणायाम-द्वि-षट्केन [prāṇāyāma-dvi-ṣaṭkena] através de 12 prāṇāyāmas* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra* प्रकीर्तितः [prakīrtitaḥ] resulta* प्रत्याहार-द्वि-षट्केन [pratyāhāra-dvi-ṣaṭkena] através de 12 pratyāhāras* जायते [jāyate] é atingido* धारणा [dhāraṇā] dhāraṇā* शुभा [śubhā] auspicioso* द्वा-दश [dvā-daśa] através de doze* धारणा [dhāraṇā] dhāraṇās* ध्यानं [dhyānaṃ] dhyāna* एव [eva] e* ध्यान-द्वा-दशकेन [dhyāna-dvā-daśakena] doze dhyānas* समाधिः [samādhiḥ] samādhi* अभिधीयते abhidhīyate] é atingido* 
111/112- Dizem os versados no yoga que doze prāṇāyāmas resultam em pratyāhāra, e doze pratyāhāras levam ao auspicioso dhāraṇā. Com doze dhāraṇās, dhyāna é atingido, e com doze dhyānas, surge o samādhi.
113- समाधौ परमं ज्योतिरनन्तं विश्वतोमुखम् | तस्मिन्दृष्टे क्रिया कर्म यातायातो न विद्यते ||113 ||
samādhau paramaṃ jyotir anantaṃ viśvato-mukham | tasmin dṛṣṭe kriyā karma yātāyāto na vidyate || 113 ||
समधौ [samadhau] (quando) em samādhi* दृष्टे [dṛṣṭe] percebe* परमं [paramaṃ] a suprema* ज्योतिर् [jyotir] luz* अनन्तं [anantaṃ] infinita* विश्वतो-मुखम् [viśvato-mukham] e onipresente* न [na] não* विन्दते [vindate] há* कर्म [karma] karma* यातायातं [yātāyātaṃ] (nem) indo e vindo (o ciclo de nascimento e morte)* 
113- (O yogin) quando percebe em samadhi a suprema luz infinita e onipresente, não experimenta karma nem yātāyātaṁ (o ciclo de nascimento e morte).
114- संबद्ध्वासनमेढ्रमङ्घ्रियुगलं कर्णाक्षिनासापुट-/ द्वारानङ्गुलिभिर्नियम्य पवनं वक्त्रेण वा पूरितम् | बद्ध्वा वक्षसि बह्वपानसहितं मूर्ध्नि स्थिरं धारये- / देवं याति विशेषतत्त्वसमतां योगीश्वरस्तन्मनः || 114 ||
saṃbaddhvāsana-meḍhram aṅghri-yugalaṃ karṇākṣi-nāsā-puṭa- / dvārān aṅgulibhir niyamya pavanaṃ vaktreṇa vā pūritam | baddhvā vakṣasi bahv-apāna-sahitaṃ mūrdhni sthiraṃ dhārayed / evaṃ yāti viśeṣa-tattva-samatāṃ yogīśvaras tan-manaḥ || 114 ||
आसन [āsana] postura* संबद्ध्वा [saṃbaddhvā] perfeitamente travada* मेढ्रम् [meḍhram] pênis* अङ्घ्रि-युगलं [aṅghri-yugalaṃ] ambos tornozelos* नियम्य [niyamya] fechando, controlando* अङ्गुलिभिर् [aṅgulibhir] com os dedos* द्वारान् [dvārān] aberturas* कर्णाक्षि [karṇākṣi] olhos e ouvidos* नासा-पुट [nāsā-puṭa] fossas nasais* वा [vā] e* पूरितम् [pūritam] inalando* वक्त्रेण [vaktreṇa] pela boca* बद्ध्वा [baddhvā] retendo* पवनं [pavanaṃ] respiração* वक्षसि [vakṣasi] no peito* सहितं [sahitaṃ] com* बहु [bahu] bastante* अपान [apāna] apāna* मूर्ध्नि [mūrdhni] (eleve até) a cabeça* स्थिरं [sthiraṃ] retendo* धारयेत् [dhārayet] e segurando* एवं [evaṃ] assim* याति [yāti] obtém, ganha* विशेष [viśeṣa] supremo* तत्त्व [tattva] tattva* समतां [samatāṃ] igualdade* योगी [yogī] yogin* ईश्वरः [īśvaraḥ] īśvara* तत्-मनः [tat-manaḥ] em sua mente*
114- Após sentar em (siddhāsana), perfeitamente travado (com bandha) com o pênis entre os tornozelos, feche as aberturas dos ouvidos (com os polegares), dos olhos (com os indicadores), das fossas nasais (com os dedos médios). Inspirando pela boca retenha o ar na região do tórax, junto com apana vāyu. Em seguida eleve o prāṇā até à cabeça fixando-o lá. Desta forma o yogin alcança o supremo elemento (Self) e vivencia īśvaraḥ na mente.
115- गगनं पवने प्राप्ते ध्वनिरुत्पद्यते महान् | घण्टादीनां प्रवाद्यानां नादसिद्धिरुदीरिता || 115 ||
gaganaṃ pavane prāpte dhvanir utpadyate mahān | ghaṇṭādīnāṃ prāvādyānāṃ nāda-siddhir udīritā || 115 ||
प्राप्ते [prāpte] quando* पवने [pavane] prāṇā * गगनं [gaganaṃ] espaço no coração* ध्वनिः [dhvaniḥ] som interno* महान् [mahān] grande* उत्पद्यते [utpadyate] é produzido* घण्टादीनां [ghaṇṭādīnāṃ] como sino* प्रवाद्यानां [pravādyānāṃ] ou instrumentos musicais* नाद-सिद्धिर् [nāda-siddhir] realização do som interno* उदीरिता [udīritā] é obtida*
115- Quando o prāṇā chega ao espaço do coração, é produzido o som interno como o de sinos ou instrumentos musicais, então o som interno pode ser percebido.
116- प्राणायामेन युक्तेन सर्वरोगक्षयो भवेत् | प्राणायामवियुक्तेभ्यः सर्वरोगसमुद्गमः || ११६ ||
prāṇāyāmena yuktena sarva-roga-kṣayo bhavet | prāṇāyāma-viyuktebhyaḥ sarva-roga-samudbhavaḥ || 116 ||
युक्तेन [yuktena] praticando* प्राणायामेन [prāṇāyāmena] prāṇāyāma* क्षयः [kṣayaḥ] a destruição* सर्व [sarva] de todas* रोग [roga] doenças* भवेत् [bhavet] é obtida* वियुक्तेभ्यः [viyuktebhyaḥ] não praticar* प्राणायाम [prāṇāyāma] prāṇāyāma* समुद्गमः [samudbhavaḥ] [há] a formação* सर्व [sarva] de todas* रोग [roga] doenças*
116- Através da prática do prāṇāyāma todas as doenças são destruídas. Se prāṇāyāma não for praticado surgem doenças.
117- हिक्का कासस्तथा श्वासः शिरःकर्णाक्षिवेदनाः | भवन्ति विविधा रोगाः पवनव्यत्ययक्रमात् || 117 ||
hikkā kāsas tathā śvāsaḥ śiraḥ-karṇākṣi-vedanāḥ | bhavanti vividhā rogāḥ pavana-vyatyaya-kramāt || 117 ||
विविधाः [vividhāḥ] diversas* रोगाः [rogāḥ] doenças* हिक्का [hikkā] soluço* कासः [kāsaḥ] tosse* श्वासः [śvāsaḥ] asma* तथा [tathā] e* शिरः-कर्णाक्षि-वेदनाः [śiraḥ-karṇākṣi-vedanāḥ] (dores de) cabeça, ouvidos, olhos* भवन्ति [bhavanti] aparecem* रोगाः पवन-व्यत्यय-क्रमात्[pavana-vyatyaya-kramāt] por não praticar prāṇāyāma*
117- Vários tipos de doenças como soluço, tosse, asma e, dores de cabeça, ouvidos e olhos aparecem por não praticar prāṇāyāma.
118- यथा सिंहो गजो व्याघ्रो भवेद्वश्यः शनैः शनैः | तथैव सेवितो वायुरन्यथा हन्ति साधकम् || ११८ ||
yathā siṃho gajo vyāghro bhaved vaśyaḥ śanaiḥ śanaiḥ | tathaiva sevito vāyur anyathā hanti sādhakam || 118 ||
यथा [yathā] assim como* सिंहो [siṁhaḥ] leões* गजो [gajaḥ] elefantes* व्याघ्रो [vyāgraḥ] e tigres* भवेत् [bhavet] tornam-se* शनैः शनैः [śanaiḥ-śanaiḥ] gradualmente* वश्यः [vaśyaḥ] obedientes e dóceis* तथैव [tathā eva] assim* वायुः [vāyuḥ] o prāṇa* सेवित [(sevita] é controlado* अन्यथा [anyathā] caso contrário* हन्ति [hanti] [vāyuḥ] pode matar* साधकम् [sādhakam] o praticante*
118- Assim como leões, elefantes e tigres são gradualmente controlados, assim deve ser feito com o prāṇa. Caso contrário, ele pode matar o praticante.
119- युक्तं युक्तं त्यजेद्वायुं युक्तं युक्तं प्रपूरयेत् | युक्तं युक्तं प्रबध्नीयादेवं सिद्धिमवाप्नुयात् || 119 ||
yuktaṃ yuktaṃ tyajed vāyuṃ yuktaṃ yuktaṃ prapūrayet | yuktaṃ yuktaṃ prabadhnīyād evaṃ siddhim avāpnuyāt || 119 ||
Deve-se; प्रपूरयेत् (prapūrayet) inalar, युक्तं (yuktam)* युक्तं (yuktam) habilmente; वयुं (vāyum) a energia vital; त्यजेत् (tyajet) exalar [o prāṇa]; युक्तं (yuktam) habilmente* प्रबध्नीयात् (prabadhnīyāt) reter [o prāṇa]; युक्तं (yuktam); युक्तं (yuktam) habilmente. एवं (evam) assim; अवाप्नुयात् (avāpnuyāt) é atingida; सिद्धिम (siddhim) a perfeição.
119- Deve-se inalar (muito) vagarosamente, com atenção . Deve-se reter (o prāṇa) corretamente, com atenção. Deve-se exalar, com atenção, vagarosamente. Assim a perfeição é atingida.
120- चरतां चक्षुरादीनां विषयेषु यथाक्रमम् | तत्प्रत्याहरणं तेषां प्रत्याहरः स उच्यते || 120 ||
caratāṃ cakṣur-ādīnāṃ viṣayeṣu yathā-kramam | tat-pratyāharaṇaṃ teṣāṃ pratyāharaḥ sa ucyate || 120 ||
सः [saḥ] essa *तत्-प्रत्याहरणं [tat-pratyāharaṇaṃ] retirada dos sentidos* चक्षुर्-आदीनां [cakṣur-ādīnāṃ] iniciando com os olhos* चरतां [caratāṃ] da conexão* यथा-क्रमम् [yathā-kramam] com os respectivos* विषयेषु [viṣayeṣu] objetos sensoriais* उच्यते [ucyate] é chamada* तेषां [teṣāṃ] então* प्रत्याहरः [pratyāharaḥ] pratyāhara* 
120- A retirada dos sentidos, como os olhos etc. da conexão com os respectivos objetos sensoriais é chamada pratyāhara.
121- यथा तृतीयकाले तु रविः प्रत्याहरेत्प्रभाम् | तृतीयाङ्गस्थितो योगी विकारं मानसं हरेत् || 121 ||
yathā tṛtīya-kāle tu raviḥ pratyāharet prabhām | tṛtīyāṅga-sthito yogī vikāraṃ mānasaṃ haret || 121 ||
[यथा yathā] assim como* तु-रविः [tu-raviḥ] o sol* प्रत्याहरेत् [pratyāharet] retira* प्रभाम् [prabhām] sua luz e calor* तृतीय-काले [tṛtīya-kāle] à noite (terceira parte do dia)* योगी [yogī] o yogin* तृतीयाङ्ग-स्थितः [tṛtīyāṅga-sthitaḥ] estabelecido no terceiro membro do yoga* हरेत् [haret] deve remover* विकारं [vikāraṃ] as perturbações* मानसं [mānasaṃ] de sua mente*
121- Assim como o sol retira sua luz e seu calor à noite, o yogin estabelecido no terceiro membro, deve remover as impurezas de sua mente.

इत्युपनिषत् || ityupaniṣat ||
Assim termina a Upanishad



Links



Nenhum comentário: