Prashna Upanishad

parte II

॥ प्रश्नोपनिषत् ॥ - praśnopaniṣat - Prashna Upanishad

         A Prashna Upanishad (praśnopaniṣad), uma das principais Upanishads do hinduísmo, foi composta em torno do Séc.VI AC. pelo sábio Pippalada. Ela está inserida no Atharva Veda e listada com o número 4 no cânone Muktika das 108 Upanishads.

      Seis buscadores de Brahman procuram o Sábio Pippalada e formulam a ele suas perguntas. Essas questões (prashna) constituem a substância e o título desta Upanishad. 

       A primeira prashna se refere à origem dos seres vivos: Como começou a vida? A segunda prashna, se refere aos constituintes da personalidade humana: O que é um ser vivo?  A terceira prashna, à natureza e origem do princípio vital (prāṇa): Qual é a natureza do homem? A quarta prashna é sobre o aspecto psicológico da personalidade humana e lista cinco questões: O que dorme no homem? O que está acordado nele (quando ele dorme)? Quem, no homem, vê os sonhos? O que há no homem que experimenta a felicidade? O que fundamenta o homem? A quinta prashna é sobre o Praṇava (oṃ): O que é meditação e por que meditar? A sexta prashna se refere ao princípio metafísico do homem: O que é imortal no homem?

śāntimantra

ओंभद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवाः भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः। स्थिरैरङ्गैस्तुष्टु वाग्ंसस्तनूभिः व्यशेम देवहितं यदायुः॥ स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः। स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु॥

ओंशान्तिः! शान्तिः!! शान्तिः!

oṃ bhadraṃ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devāḥ bhadraṃ paśyemākṣabhiryajatrāḥ। sthirairaṅgaistuṣṭu vāgṃsastanūbhiḥ vyaśema devahitaṃ yadāyuḥ॥ svasti na indro vṛddhaśravāḥ svasti naḥ pūṣā viśvavedāḥ। svasti nastārkṣyo ariṣṭanemiḥ svasti no bṛhaspatirdadhātu॥

oṃ śāntiḥ! śāntiḥ!! śāntiḥ!!!

ॐ [oṃ]* देवाः [devāḥ] oh! deuses* कर्णेभिः [karṇebhiḥ] com os ouvidos* शृणुयाम [śṛṇuyāma] possamos ouvir* भद्रम् [bhadraṁ] o auspicioso* पश्येम [paśyema] possamos ver* अक्षभिः [akṣabhir] com os olhos* भद्रम् [bhadraṁ] o auspicioso* यजत्राः [yajatrāḥ] ó veneráveis* अङ्गैः [aṅgaiḥ] com os membros* स्थिरैः [sthiraiḥ] fortes* तनूभिः [tanūbhiḥ] e com o corpo saudável*तुष्टुवां सः [tuṣṭuvāṃ saḥ] possamos viver oferecendo nossos louvores (a ti)* / देवहितम् [devahitaṁ] para o benefício dos devas* व्यशेम [vyaśema] podessamosos viver* यदायुः [yadāyuḥ] uma vida longa* / वृद्धश्रवाः [vṛddhaśravāḥ] que o famoso* इन्द्रः [indraḥ] Indra* स्वस्ति [svasti] dê bênçãos* नः [naḥ] para nós* / पूषा [pusa] que o sol* विश्ववेदाः [viśvavedāḥ] onisciente* स्वस्ति [svasti] dê bênçãos* नः [naḥ] para nós* / तार्क्ष्यः [tārkṣyaḥ] que garuḍa* अरिष्टनेमिः [ariṣṭanemiḥ] remova nossos obstáculos* स्वस्ति [svasti] e dê bênçãos* नः [naḥ] para nós* / बृहस्पतिः [bṛhaspatiḥ] que bṛhaspati (o senhor da devoção)* दधातु [dadhātu] possa dar* स्वस्ति [svasti] bênçãos* नः [naḥ] para nós*

ॐ [oṃ]* शान्तिः [śāntiḥ] paz* शान्तिः [śāntiḥ] paz* शान्तिः [śāntiḥ] paz*

Oh! Deuses, que pelos ouvidos, possamos ouvir o que é auspicioso; pelos olhos, possamos ver o que é auspicioso; Oh! Veneráveis, com membros fortes e com o corpo saudável, possamos viver oferecendo nossos louvores (a Ti). Para o benefício dos Deuses, possamos ter uma vida plena e longa. Que o famoso Indra nos dê bênçãos. Que o sol onisciente nos dê bênçãos. Que Garuḍa, remova nossos obstáculos, e nos abençoe. Que Bṛhaspati (o senhor da devoção) nos dê bênçãos. Que haja paz! paz! e paz!

॥ प्रश्नोपनिषत् ॥ - praśnopaniṣat - Prashna Upanishad

प्रथमः प्रश्नः - prathamaḥ praśnaḥ - Primeira Questão - Versos (1 até 16)

ॐ सुकेशा च भारद्वाजः शैब्यश्च सत्यकामः सौर्यायणी च गार्ग्यः कौसल्यश्चाश्वलायनो भार्गवो वैदर्भिः कबन्घी कात्यायनस्ते हैते ब्रह्मपरा ब्रह्मनिष्ठाः परं ब्रह्मान्वेषमाणा एष ह वै तत्सर्वं वक्ष्यतीति ते ह समित्पाणयो भगवन्तं पिप्पलादमुपसन्नाः ॥१॥

1- oṃ sukeśā ca bhāradvājaḥ śaibyaśca satyakāmaḥ sauryāyaṇī ca gārgyaḥ kausalyaścāśvalāyano bhārgavo vaidarbhiḥ kabanghī kātyāyanaste haite brahmaparā brahmaniṣṭhāḥ paraṃ brahmānveṣamāṇā eṣa ha vai tatsarvaṃ vakṣyatīti te ha samitpāṇayo bhagavantaṃ pippalādamupasannāḥ ॥1॥

ॐ [oṃ] oṃ* सुकेशा [sukeśā] sukeśā* भारद्वाजः [bhāradvājaḥ] filho de bharadvāja* च [ca] e* सत्यकामः [satyakāmaḥ] satyakāma* शैब्यः [śaibyaḥ] filho de śibi* च [ca] e* गार्ग्यः [gārgyaḥ] gārgya* सौर्यायणी [sauryāyaṇī] neto de sūrya do clã garga* च [ca] e* कौसल्यः [kausalyaḥ] kausalya* आश्वलायनः [āśvalāyanaḥ] filho de aśvala* च [ca] e* भार्गवः [bhārgavaḥ] bhārgava* वैदर्भिः [vaidarbhiḥ] da cidade de vidarbha do clã de bhṛgu* कबन्धी [kabandhī] e kabandhī* कात्यायनः [kātyāyanaḥ] filho de katya* हिएते [hiete] todos eles* ब्रह्मपराः [brahmaparāḥ] devotados a saguṇa brahman* ब्रह्मनिष्ठाः [brahmaniṣṭhāḥ] e centrados em saguṇa brahman* वै [vai] efetivamente* ते [te] eles* अन्वेषमाणाः [anveṣamāṇāḥ] estavam em busca* ह [ha] de fato* परं ब्रह्म [paraṃ brahma] do supremo brahman* समित्पाणयः [samitpāṇayaḥ] com combustível sacrificial na mão* उपसन्नाः [upasannāḥ] se aproximaram* भगवन्तं [bhagavantaṃ] do venerável* पिप्पलादं [pippalādaṃ] pippalāda* इति [iti] pensando que* ह [ha] de fato* वक्ष्यति [vakṣyati] o sábio explicaria* तत्सर्वं [tatsarvaṃ] tudo sobre o supremo brahman* ते [te] para eles*

1- Sukesa, filho de Bharadvāja; Satyakāma, o filho de Sibi; Gārgya, neto de Sūrya do clã Garga; Kausalya, filho de Aśvala; Bhārgava, da cidade de Vidarbha do clã de bhṛgu; Kabandhin, filho de Katya;  todos eles devotados a saguna Brahman e centrados em saguna Brahman, estavam em busca do Supremo Brahman. Com o combustível sacrificial em mãos, eles se aproximaram do Venerável Pippalāda, pensando que o sábio explicaria tudo sobre o Supremo Brahman.

2- तन्ह स ऋषिरुवच भूय एव तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया संवत्सरं संवत्स्यथ यथाकामं प्रश्नान्पृच्छत यदि विज्ञास्यामः सर्वं ह वो वक्श्याम इति ॥ २ ॥

tanha sa ṛṣiruvaca bhūya eva tapasā brahmacaryeṇa śraddhayā saṃvatsaraṃ saṃvatsyatha yathākāmaṃ praśnānpṛcchata yadi vijñāsyāmaḥ sarvaṃ ha vo vakśyāma iti || 2 ||

सः [saḥ] o* ऋषिः [ṛṣiḥ] sábio* उवाच [uvāca] disse:* तान् [tān] a eles* संवत्स्यथ भूय संवत्सरं [saṃvatsyatha bhūya saṃvatsaraṃ] permaneçam aqui durante um ano* तपसा [tapasā] com austeridade* ब्रह्मचर्येण [brahmacaryeṇa] castidade* श्रद्धया [śraddhayā] e fé* ह [ha] de fato* / एव [eva] então* पृच्छत [pṛcchata] façam* प्रश्नान् [praśnān] perguntas* यथाकामं [yathākāmaṃ] como quiserem* यदिविज्ञास्यामः [yadivijñāsyāmaḥ] se eu souber* सर्वं [sarvaṃ] alguma coisa* ह [ha] certamente* वक्ष्यामः [vakṣyāmaḥ] explicarei* वः [vaḥ] para você* इति [iti] isso (o que sei)*

2- O sábio lhes disse - “Permaneçam aqui por um ano com austeridade, castidade e fé. Então façam perguntas como quiserem, se eu souber de alguma coisa, certamente, direi o que sei.”

3- अथ कबन्धी कत्यायन उपेत्य पप्रच्छ । भगवन् कुते ह वा इमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ ३ ॥

atha kabandhī katyāyana upetya papraccha | bhagavan kute ha vā imāḥ prajāḥ prajāyanta iti || 3 ||

अथ [atha] então (após um ano)* कबन्धी कात्यायनः [kabandhī kātyāyanaḥ] kabandhī filho de kātya* उपेत्य [upetya] se aproximou (de pippalāda)* पप्रच्छ [papraccha] e perguntou:* भगवन् [bhagavan] bhagavan (senhor)* वै ह [ha vai] verdadeiramante* कुतः [kutaḥ] de onde* प्रजायन्ते [prajāyante] nasceram* इमाः [imāḥ] os* प्रजाः [prajāḥ] seres vivos?* इति [iti] assim*

3- Então, após um ano, Kabandhī filho de Kātya se aproximou de Pippalāda e perguntou: "Senhor, de onde nasceram os seres vivos?"

4- तस्मै स होवाच प्रजाकामो वै प्रजापतिः स तपोऽतप्यत स तपस्तप्त्वा स मिथुनमुत्पादयते । रयिं च प्रणं चेत्येतौ मे बहुधा प्रजाः करिष्यत इति ॥ ४ ॥

tasmai sa hovāca prajākāmo vai prajāpatiḥ sa tapo'tapyata sa tapastaptvā sa mithunamutpādayate | rayiṃ ca praṇaṃ cetyetau me bahudhā prajāḥ kariṣyata iti || 4 ||

सः [saḥ] ele (pippalāda)* उवाच [uvāca] disse* तस्मै [tasmai] para ele (kabandhī:)* प्रजाकामः [prajākāmaḥ] desejando criar* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] prajāpati* सः [saḥ] ele* तपः अतप्यत [tapaḥ atapyata] realizou austeridades* तपस्तप्त्वा [tapastaptvā] e tendo realizado austeridades* सः [saḥ] ele* ह [ha] de fato* मिथुनं उत्पादयते [mithunaṃ utpādayate] criou o par* रयिं [rayiṃ] rayi (matéria)* च [ca] e* प्राणं [prāṇaṃ] prāṇa (energia)* च [ca] e* इति [iti] então* सः [saḥ] ele* एतौ [etau] (pensou) esses dois* वै [vai] certamente* करिष्यतः [kariṣyataḥ] deveriam produzir* प्रजाः [prajāḥ] criaturas* मे [me] para mim* बहुधा [bahudhā] de várias maneiras*

4- Pippalāda respondeu para Kabandhī: “Desejando criar, Prajāpati realizou austeridades, e tendo realizado austeridades, criou o par - Rayi (matéria) e Prāṇa (energia) - pensou que os dois deveriam produzir criaturas de muitas maneiras.”

5- आदित्यो ह वै प्राणो रयिरेव चन्द्रमा रयिर्वा एतत्सर्वं यन्मूर्तं चामूर्तं च तस्मान्मूर्तिरेव रयिः ॥ ५ ॥

ādityo ha vai prāṇo rayireva candramā rayirvā etatsarvaṃ yanmūrtaṃ cāmūrtaṃ ca tasmānmūrtireva rayiḥ || 5 ||

आदित्यः [ādityaḥ] o sol é* वै [vai] realmente é* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa (energia)* चन्द्रमा [candramā] e a lua* ह [ha] de fato* रयिः [rayiḥ] é rayi (matéria)* सर्वं [sarvaṃ] tudo यत् [yat] o que* मूर्तं [mūrtaṃ] tem forma* च [ca] e* एतत् [etat] que* अमूर्तं [amūrtaṃ] não tem forma* एव [eva] é mesmo* रयिः [rayiḥ] matéria* च [ca] e* तस्मात् [tasmāt] portanto* मूर्तिः [mūrtiḥ] a forma* वा [vā] de fato* एव [eva] é mesmo* रयिः [rayiḥ] matéria*

5- O sol é realmente Prāṇa (energia) e a lua é Rayi (matéria), tudo o que tem forma e tudo o que não tem forma é matéria, portanto, a forma é, de fato, matéria.

6- अथादित्य उदयन्यत्प्राचीं दिशं प्रविशति तेन प्राच्यान्प्राणान्रश्मिषु सन्निधत्ते । यद्दक्शिणां यत्प्रतीचीं यदुदीचीं यदधो यदूर्ध्वं यदन्तरा दिशो यत्सर्वं प्रकाशयति तेन सर्वान्प्राणान्रश्मिषु सन्निधत्ते ॥ ६ ॥

athāditya udayanyatprācīṃ diśaṃ praviśati tena prācyānprāṇānraśmiṣu sannidhatte । yaddakśiṇāṃ yatpratīcīṃ yadudīcīṃ yadadho yadūrdhvaṃ yadantarā diśo yatsarvaṃ prakāśayati tena sarvānprāṇānraśmiṣu sannidhatte || 6 ||

अथ [atha] agora* आदित्यः [ādityaḥ] o sol* उदयन् [udayan] ao nascer* प्रविशति [praviśati] indo* यत् प्राचीं दिशं [yat prācīṃ diśaṃ] em direção ao leste* सन्निधत्ते [sannidhatte] envolve* तेन [tena] com* रश्मिषु [raśmiṣu] seus raios* प्राणान् [prāṇān] todos os prāṇas (seres vivos)* प्राच्यान् [prācyān] do leste* / यत् [yat] quando* प्रकाशयति [prakāśayati] ele ilumina (as direções)* दक्षिणां [dakṣiṇāṃ] sul* यत् प्रतीचीं [yat pratīcīṃ] oeste* यत् उदीचीं [yat udīcīṃ] norte* यत् अधः [yat adhaḥ] nadir* यत् ऊर्ध्वं [yat ūrdhvaṃ] zênite* यत् अन्तराः दिशः [yat antarāḥ diśaḥ] e intermediárias* यत् सर्वं [yat sarvaṃ] e todas (direções)* तेन [tena] com isso* सन्निधत्ते [sannidhatte] ele envolve* सर्वान् [sarvān] todas as* प्राणान् [prāṇān] criaturas* रश्मिषु [raśmiṣu] com seus raios*

6- Agora o sol, ao nascer, indo em direção ao leste, envolve com seus raios todos os seres vivos do leste. Quando ele ilumina as direções sul, oeste, norte, zênite, nadir e todas direções intermediárias, com isso ele envolve todas as criaturas com seus raios.

7- स एष वैश्वानरो विश्वरुपः प्राणोऽग्निरुदयते । तदेतदृचाभ्युक्तम् ॥ ७ ॥

sa eṣa vaiśvānaro viśvarupaḥ prāṇo'gnirudayate | tadetadṛcābhyuktam || 7 ||

तत् [tat] aquele (sol)* उदयते [udayate] que nasce (todos dias)* सः [saḥ] ele* एष [eṣa] é o* वैश्वानरः [vaiśvānaraḥ] vaiśvānara (self de todas as criaturas)* विश्वरूपः [viśvarūpaḥ] e todas formas* प्राणः [prāṇaḥ] de prāṇa (de vida)* अग्निः [agniḥ] e fogo* एतत् [etat] isso* अभ्युक्तम् [abhyuktam] foi descrito* ऋचा [ṛcā] pelo seguinte mantra do rg-veda*

7- Aquele sol nasce todos os dias é o Self de todas as criaturas (vaiśvānara), que assume todas as formas, que é vida e fogo. Isso foi descrito pelo seguinte mantra do Rg-veda:

8- विश्वरूपं हरिणं जातवेदसं परायणं ज्योतिरेकं तपन्तम् । सहस्ररश्मिः शतधा वर्तमानः प्राणः प्रजानामुदयत्येष सूर्यः ॥ ८ ॥

viśvarūpaṃ hariṇaṃ jātavedasaṃ parāyaṇaṃ jyotirekaṃ tapantam | sahasraraśmiḥ śatadhā vartamānaḥ prāṇaḥ prajānāmudayatyeṣa sūryaḥ || 8 ||

विश्वरूपं [viśvarūpaṃ] (aquele que é) de todas as formas* हरिणं [hariṇaṃ] cheio de raios* जातवेदसं [jātavedasaṃ] onisciente* परायणं [parāyaṇaṃ] o suporte de toda a vida* ज्योतिः [jyotiḥ] resplandecente* एकं [ekaṃ] não dual* तपन्तं [tapantaṃ] e o doador de calor (é conhecido pelo sábio)* / उदयति [udayati] lá nasce* एषः [eṣaḥ] este* सूर्यः [sūryaḥ] o sol* सहस्र रश्मिः [sahasra raśmiḥ] de mil raios* वर्तमानः [vartamānaḥ] existindo* शतधा [śatadhā] em uma centena de formas* प्राणः [prāṇaḥ] ele é a vida* प्रजानां [prajānāṃ] de todas as criaturas*

8- Aquele que é, de todas as formas, cheio de raios, onisciente, o suporte de toda a vida, resplandecente, não dual e doador de calor, é conhecido pelo sábio. Lá nasce o Sol de mil raios existindo em uma centena de formas, ele é a vida de todas as criaturas.

9- संवत्सरो वै प्रजापतिस्तस्यायने दक्शिणं चोत्तरं च । तद्ये ह वै तदिष्टापूर्ते कृतमित्युपासते । ते चान्द्रमसमेव लोकमभिजयन्ते । त एव पुनरावर्तन्ते तस्मादेत ऋषयः प्रजाकामा दक्शिणं प्रतिपद्यन्ते । एष ह वै रयिर्यः पितृयाणः ॥ ९ ॥

saṃvatsaro vai prajāpatistasyāyane dakśiṇaṃ cottaraṃ ca | tadye ha vai tadiṣṭāpūrte kṛtamityupāsate | te cāndramasameva lokamabhijayante | ta eva punarāvartante tasmādeta ṛṣayaḥ prajākāmā dakśiṇaṃ pratipadyante | eṣa ha vai rayiryaḥ pitṛyāṇaḥ || 9 ||

संवत्सरः [saṃvatsaraḥ] o ano* वै [vai] realmente* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] é prajāpati* तस्य [tasya] e seus* अयने [ayane] caminhos são dois* दक्षिणं च उत्तरं च [dakṣiṇaṃ ca uttaraṃ ca] o do solstício do norte e o do sul* / तत् [tat] aqueles* ये [ye] que* ह वै [ha verily] verdadeiramente* उपासते [upāsate] reverenciam* कृतं [kṛtaṃ] e realizam* इष्टापूर्ते [iṣṭāpūrte] sacrifícios e ações piedosas* अभिजयन्ते [abhijayante] alcançam* एव [eva] apenas* लोकं [lokaṃ] o mundo* चान्द्रमसं [cāndramasaṃ] da lua* / इति [iti] assim* एव [eva] de fato* ते [te] eles* आवर्तन्ते [āvartante] retornam* पुनः [punaḥ] novamente* / तस्मात् [tasmāt] portanto* एते [ete] esses* ऋषयः [ṛṣayaḥ] sábios* तत् [tat] que* प्रजाकामा [prajākāmā] desejam uma descendência* ते [te] eles* प्रतिपद्यन्ते [pratipadyante] viajam* ह [ha] de fato* दक्षिणं [dakṣiṇaṃ] pelo caminho do sul* / एष [eṣa] este (caminho)* रयिः [rayiḥ] da matéria* वै [va] de fato* पितृयाणः [pitṛyāṇaḥ] é o caminho dos ancestrais*

9- O ano, realmente, é Prajāpati, e seus caminhos dão dois: o do solstício do norte e o do sul. Aqueles que reverenciam e realizam sacrifícios e ações piedosas, alcançam apenas o mundo da Lua; de fato, eles retornam novamente. Portanto, os sábios que desejam uma descendência viajam pelo caminho do sul. Este caminho da matéria é o caminho dos ancestrais.

10- अथोत्तरेण तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया विद्ययात्मानमन्विष्यादित्यमभिजयन्ते । एतद्वै प्राणानामायतनमेतदमृतमभयमेतत् । परायणमेतस्मान्न पुनरावर्तन्त इत्येष निरोधस्तदेष श्लोकः ॥ १० ॥

athottareṇa tapasā brahmacaryeṇa śraddhayā vidyayātmānamanviṣyādityamabhijayante । etadvai prāṇānāmāyatanametadamṛtamabhayametat | parāyaṇametasmānna punarāvartanta ityeṣa nirodhastadeṣa ślokaḥ || 10 ||

अथ [atha] então* आत्मानं अन्विष्य [ātmānaṃ anviṣya] aqueles que buscam o ātman* तपसा [tapasā] pela austeridade* ब्रह्मचर्येण [brahmacaryeṇa] castidade* श्रद्धया [śraddhayā] fé* विद्यया [vidyayā] e conhecimento* अभिजयन्ते [abhijayante] alcançam* आदित्यं [ādityaṃ] o sol* उत्तरेण [uttareṇa] através do caminho do norte* / एतत् [etat] Este* वै [vai] realmente* आयतनं [āyatanaṃ] é o suporte* प्राणानां [prāṇānāṃ] de todas as criaturas vivas* एतत् [etat] este* अमृतं [amṛtaṃ] é imortal* अभयं [abhayaṃ] e destemido* एतत् [etat] este* परायणं [parāyaṇaṃ] é o objetivo mais alto* एतस्मात् [etasmāt] de lá* नपुनरावर्तन्त [napunarāvartanta] não há retorno* इति [iti] pois* एष [eṣa] este* निरोधः [nirodhaḥ] é o fim* तत् एष [tat eṣa] sobre isso* श्लोकः [ślokaḥ] há o seguinte verso:(dos vedas)*

10- Então, aqueles que buscam o Ᾱtman pela austeridade, castidade, fé e conhecimento, alcançam o Sol através do caminho do norte. Este é o suporte de todas as criaturas vivas, é imortal e destemido. Este é o objetivo mais alto. Daí não há retorno, pois este é o fim. Sobre isso, existe o seguinte verso:

11- पञ्चपादं पितरं द्वादशाकृतिं दिव आहुः परे अर्धे पुरीषिणम् । अथेमे अन्य उ परे विचक्शणं सप्तचक्रे षडर आहुरर्पितमिति ॥ ११ ॥

pañcapādaṃ pitaraṃ dvādaśākṛtiṃ diva āhuḥ pare ardhe purīṣiṇam | atheme anya u pare vicakśaṇaṃ saptacakre ṣaḍara āhurarpitamiti || 11 ||

[āhuḥ] (alguns o) chamam* पितरं [pitaraṃ] de pai* पञ्चपादं [pañcapādaṃ] com cinco pés (cinco estações incluindo hemanta e śiśira como uma)* द्वादशाकृतिं [dvādaśākṛtiṃ] e doze formas (os doze meses)* पुरीषिणं [purīṣiṇaṃ] o doador da chuva* परे अर्धे [pare ardhe] da região acima* दिव [diva] do céu* / अथ [atha] agora* अन्ये [anye] outros* उ परे [pare] ainda* आहुः [āhuḥ] falam* इमे [ime] dele* विचक्षणं [vicakṣaṇaṃ] como a sabedoria* अर्पितं [arpitaṃ] que está alojada (em uma carruagem)* सप्तचक्रे [saptacakre] de sete rodas (sete cores)* षडर [ṣaḍara] com seis raios (seis estações indianas)*

11- Alguns o chamam de pai com cinco pés e doze formas, o doador da chuva da região acima do céu. Outros, ainda, falam dele como a sabedoria que está alojada em uma carruagem com sete rodas e seis raios.

12- मासो वै प्रजापतिस्तस्य कृष्णपक्श एव रयिः शुक्लः प्रणस्तस्मादेत ऋषयः शुक्ल इष्टं कुर्वन्तीतर इतरस्मिन् ॥ १२ ॥

māso vai prajāpatistasya kṛṣṇapakśa eva rayiḥ śuklaḥ praṇastasmādeta ṛṣayaḥ śukla iṣṭaṃ kurvantītara itarasmin || 12 ||

मासः [māsaḥ] o mês* वै [vai] é de fato* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] prajāpati* तस्य [tasya] sua* कृष्णपक्षः [kṛṣṇapakṣaḥ] quinzena escura* एव [eva] é apenas* रयिः [rayiḥ] é matéria* शुक्लः [śuklaḥ] (e sua quinzena) brilhante* प्राणः [prāṇaḥ] é prāṇa* / तस्मात् [tasmāt] portanto* एते [ete] os* ऋषयः [ṛṣayaḥ] os sábios* कुर्वन्ती [kurvantī] realizam* इष्टं [iṣṭaṃ] alguns sacrifícios (requeridos)* शुक्ले [śukle] na quinzena brilhante* इतरे [itare] e os outros* इतरस्मिन् [itarasmin] na (outra) quinzena escura*

12- O mês é, de fato, Prajāpati. Sua quinzena escura é matéria e sua quinzena brilhante é prāṇa. Portanto, os sábios realizam os sacrifícios requeridos na quinzena brilhante e os outros na quinzena escura.

13- अहोरात्रो वै प्रजापतिस्तस्याहरेव प्राणो रात्रिरेव रयिः प्राणं वा एते प्रस्कन्दन्ति । ये दिवा रत्या संयुज्यन्ते ब्रह्मचर्यमेव तद्यद्रात्रौ रत्या संयुज्यन्ते ॥ १३ ॥

ahorātro vai prajāpatistasyāhareva prāṇo rātrireva rayiḥ prāṇaṃ vā ete praskandanti | ye divā ratyā saṃyujyante brahmacaryameva tadyadrātrau ratyā saṃyujyante || 13 ||

अहः रात्रः [ahaḥ rātraḥ] o dia e a noite* वै [vai] é, de fato* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] prajāpati* तस्य [tasya] do qual* अहः [ahaḥ] o dia* एव [eva] é só* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa (energia)* रात्रिः [rātriḥ] e a noite o* एव [eva] é só* रयिः [rayiḥ] rayi (matéria)* / ये [ye] aqueles que* संयुज्यन्ते [saṃyujyante] se unem* रत्या [ratyā] no amor* दिवा [divā] durante o dia* वै [vai] de fato* प्रस्कन्दन्ति [praskandanti] dissipam* एते [ete] sua* प्राणं [prāṇaṃ] energia* / यत् [yat] (porém) aqueles* तत् [tat] que* संयुज्यन्ते [saṃyujyante] se unem* रत्या [ratyā] no amor* एव [eva] somente* रात्रौ [rātrau] durante a noite* ब्रह्मचर्यं [brahmacaryaṃ] (são considerados) brahmacārins*

13- Dia e noite, de fato, é Prajāpati, do qual o dia é Prāṇa (energia) e a noite é Rayi (matéria). Aqueles que se unem em amor durante o dia, dissipam seu Prāṇa, porém, aqueles que se unem à noite são considerados Brahmacārins.

14- अन्नं वै प्रजापतिस्ततो ह वै तद्रेतस्तस्मादिमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ १४ ॥

annaṃ vai prajāpatistato ha vai tadretastasmādimāḥ prajāḥ prajāyanta iti || 14 ||

अन्नं [annaṃ] o alimento* वै [vai] é de fato* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] prajāpati* ततः [tataḥ] dele* ह वै [ha vai] realmente (é produzido)* तत् [tat] o* रेतः [retaḥ] sêmen* तस्मात् [tasmāt] daí* इति [iti] então* प्रजायन्ते [prajāyante] nascem* इमाः [imāḥ] essas* प्रजाः [prajāḥ] criaturas*

14- O alimento é Prajāpati; dele, realmente, é produzido o sêmen; daí nascem todas as criaturas.

15- तद्ये ह वै तत्प्रजापतिव्रतं चरन्ति ते मिथुनमुत्पादयन्ते । तेषामेवैष ब्रह्मलोको येषां तपो ब्रह्मचर्यं येषु सत्यं प्रतिष्टितम् ॥ १५ ॥

tadye ha vai tatprajāpativrataṃ caranti te mithunamutpādayante | teṣāmevaiṣa brahmaloko yeṣāṃ tapo brahmacaryaṃ yeṣu satyaṃ pratiṣṭitam || 15 ||

तत् [tat] portanto* ये [ye] aqueles* तत् [tat] que* ह वै [ha vai] realmenre* चरन्ति [caranti] cumprem* प्रजापति व्रतं [prajāpati vrataṃ] a determinação de prajāpati* ते [te] eles* उत्पादयन्ते [utpādayante] geram* मिथुनं [mithunaṃ] um par* / तेषां [teṣāṃ] deles* एषः [eṣaḥ] é este* ब्रह्मलोकः [brahmalokaḥ] brahmaloka (morada de brahaman)* एव [eva] (que pertence) apenas* येषां [yeṣāṃ] àqueles que (observam)* तपः [tapaḥ] austeridade* ब्रह्मचर्यं [brahmacaryaṃ] e castidade* येषु [yeṣu] e nos quais* सत्यं [satyaṃ] a verdade* प्रतिष्ठितम् [pratiṣṭhitam] reside*

15- Portanto, aqueles que cumprem a determinação de Prajāpati geram um par. Deles é este Brahmaloka, que pertence, apenas, àqueles que observam austeridade e abstinência e em quem a verdade reside.

16- तेषामसौ विरजो ब्रह्मलोको न येषु जिह्ममनृतं न माया चेति ॥ १६ ॥

teṣāmasau virajo brahmaloko na yeṣu jihmamanṛtaṃ na māyā ceti || 16 ||

असौ [asau] este* विरजः [virajaḥ] imaculado* ब्रह्मलोकः [brahmalokaḥ] brahmaloka (mundo de brahmā)* तेषां [teṣāṃ] (pertence) àqueles* येषु [yeṣu] em quem* न [na] não (há)* जिह्मं [jihmaṃ] desonestidade* अनृतं [anṛtaṃ] falsidade* च [ca] e* नमाया [namāyā] nem hipocrisia*

16- O imaculado mundo de Brahmā pertence àqueles em quem não há desonestidade, falsidade e nem hipocrisia.

॥ इति प्रश्नोपनिषदि प्रथमः प्रश्नः॥ - iti prashnopanishadi prathamah prashnah - Assim termina a Primeira Questão da Prashna Upanishad.

द्वितीयः प्रश्नः - dvitīyaḥ praśnaḥ - Segunda Questão - Versos (1 até 13)

1- अथ हैनं भार्गवो वैदर्भिः पप्रच्छ । भगवन्कत्येव देवाः प्रचां विधारयन्ते कतर एतत्प्रकशयन्ते कः पुनरेषां वरिष्ठ इति ॥ १ ॥

atha hainaṃ bhārgavo vaidarbhiḥ papraccha | bhagavankatyeva devāḥ pracāṃ vidhārayante katara etatprakaśayante kaḥ punareṣāṃ variṣṭha iti || 1 ||

अथ [atha] então* भार्गवो वैदर्भिः [bhārgavo vaidarbhiḥ] bhārgava, natural de vidarbha* पप्रच्छ [papraccha] perguntou* ह [ha] de fato* एनं [enaṃ] a ele (pippalāda)* भगवन् [bhagavan] senhor* कति [kati] quantos* देवाः [devāḥ] devas* एव [eva] exatamente* विधारयन्ते [vidhārayante] sustentam* प्रजा [prajā] os seres vivos?* / कतर [katara] qual* एतत् [etat] deles* प्रकाशयन्ते [prakāśayante] os ilumina?* / पुनः [punaḥ] mas* कः [kaḥ] quem* वरिष्ठः [variṣṭhaḥ] é o maior* एषां [eṣāṃ] entre eles?*

1- Então, Bhārgava perguntou a Pippalāda. “Senhor, quantos Devas sustentam os seres vivos? Qual deles os ilumina? E, quem é o maior entre eles? ”

2- तस्मै स होवाचाकाशो ह वा एष देवो वायुरग्निरापः पृथिवी वाङ्मनश्चक्षुः श्रोत्रं च । ते प्रकाश्याभिवदन्ति वयमेतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामः ॥ २ ॥

tasmai sa hovācākāśo ha vā eṣa devo vāyuragnirāpaḥ pṛthivī vāṅmanaścakṣuḥ śrotraṃ ca | te prakāśyābhivadanti vayametadbāṇamavaṣṭabhya vidhārayāmaḥ || 2 ||

सः [saḥ] ele (pippalāda)* ह [ha] então* उवाच [uvāca] respondeu* तस्मै [tasmai] a ele* ह वै [ha vai] certamente* एषः [eṣaḥ] esses* देवः [devaḥ] devas (são)* आकाशः [ākāśaḥ] ākāśa (espaço)* वायुः [vāyuḥ] vāyu (ar)* अग्निः [agniḥ] agni (fogo)* आपः [āpaḥ] āpas (água)* पृथिवी [pṛthivī] pṛthivī (terra)* वाक् [vāk] vāk (fala)* मनः [manaḥ] manas (mente)* चक्षुः [cakṣuḥ] cakṣus (visão)* च [ca] e* श्रोत्रं [śrotraṃ] śrotram (audição)* ते [te] eles* प्रकाश्य [prakāśya] manifestando sua glória* अभिवदन्ति [abhivadanti] exclamaram* वयम् [vayam] nos* अवष्टभ्य [avaṣṭabhya] nos mantemos unidos* विधारयामः vidhārayāmaḥ[] e sustentamos totalmente* एतत् [etat] este* बाणम् [bāṇam] corpo*

2- Pippalāda respondeu: “Esses Devas, certamente, são, Ākāśa (espaço), Vāyu (ar), Agni (fogo), Āpas (água), Pṛthivī (terra), Vāk (fala), Manas (mente), Cakṣus (visão) e Śrotram (audição). Eles, manifestando sua glória, exclamaram: mantemos unidos e sustentamos totalmente este corpo.”

3- तान्वरिष्ठः प्राण उवाच । मा मोहमापद्यथाऽहमेवैतत्पञ्चधात्मानं प्रविभज्यैतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामीति तेऽश्रद्दधाना बभूवुः ॥ ३ ॥

tānvariṣṭhaḥ prāṇa uvāca | mā mohamāpadyathā'hamevaitatpañcadhātmānaṃ pravibhajyaitadbāṇamavaṣṭabhya vidhārayāmīti te'śraddadhānā babhūvuḥ || 3 ||

प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* वरिष्ठः [variṣṭhaḥ] o maior deles* उवाच [uvāca] disse* तान् [tān] a eles* मा [mā] não* आपद्यथ मोहं [āpadyatha mohaṃ] se iludam अहम् [aham] eu* एव [eva] sozinho* प्रविभज्य [pravibhajya] divido* आत्मानं [ātmānaṃ] me* पञ्चधा [pañcadhā] em cinco partes* अवष्टभ्य [avaṣṭabhya] apoio* विधारयामि [vidhārayāmi] e sustento* एतत् [etat] este* बाणं [bāṇaṃ] corpo* इति [iti] mas* ते [te] eles (devas)* अश्रद्दधाना बभूवुः [aśraddadhānā babhūvuḥ] não acreditaram* एतत् [etat] nisso (em suas palavras)*

3- Prāṇa, o maior deles, disse: "Não se iludam: eu sozinho, dividindo-me em cinco partes, apoio e sustento este corpo." Mas os devas não acreditaram em suas palavras.

4- सोऽभिमानादूर्ध्वमुत्क्रामत इव तस्मिन्नुत्क्रामत्यथेतरे सर्व एवोत्क्रामन्ते तस्मिश्च प्रतिष्ठमाने सर्व एव प्रतिष्ठन्ते । तद्यथा मक्षिका मधुकरराजानमुत्क्रामन्तं सर्व एवोत्क्रमन्ते तस्मिष्च प्रतिष्ठमाने सर्व एव प्रतिष्टन्त एवम् वाङ्मनष्चक्षुः श्रोत्रं च ते प्रीताः प्राणं स्तुन्वन्ति ॥ ४ ॥

so'bhimānādūrdhvamutkrāmata iva tasminnutkrāmatyathetare sarva evotkrāmante tasmiśca pratiṣṭhamāne sarva eva pratiṣṭhante । tadyathā makṣikā madhukararājānamutkrāmantaṃ sarva evotkramante tasmiṣca pratiṣṭhamāne sarva eva pratiṣṭanta evam vāṅmanaṣcakṣuḥ śrotraṃ ca te prītāḥ prāṇaṃ stunvanti || 4 ||

सः [saḥ] o (prāṇa)* अभिमानात् [abhimānā] orgulhoso* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] levantou-se* इव [iva] e parecia que estava* उत्क्रमत [utkramata] saindo* तस्मिन् [tasmin] do seu (corpo)* / अथ [atha] quando* उत्क्रामति [utkrāmati] (o prāṇa) se levantou* सर्वे [sarve] todos* इतरे [itare] os outros* एव [eva] também* उत्क्रामन्ते [utkrāmante] se levantaram* च [ca] e* तस्मिन् [tasmin] (quando) ele* प्रतिष्ठमाने [pratiṣṭhamāne] parou* सर्वे [sarve] todos os outros* एव [eva] também* प्रातिष्ठन्ते [prātiṣṭhante] pararam* / यथा [yathā] assim como* सर्वाः [sarvāḥ] todas* तत् [tat] as* मक्षिका [makṣikā] abelhas* उत्क्रामन्ते [utkrāmante] saem* मधुकरराजानम् [madhukararājānam] quando a rainha das abelhas* उत्क्रामन्तं [utkrāmantaṃ] sai* च [ca] e* एव [eva] também* सर्वे [sarve] todas* प्रातिष्ठन्ते [prātiṣṭhante] retornam* प्रतिष्ठमाने [pratiṣṭhamāne] (quando ela) retorna* तस्मिन् [tasmin] para (a colméia)* / एवम् [evam] assim* एव [eva] também* वाक् [vāk] a fala* मनः [manaḥ] a mente* चक्षुः [cakṣuḥ] a visão* च [ca] e* श्रोत्रं [śrotraṃ] a audição* ते [te] elas* प्रीताः [prītāḥ] estando satisfeitos* स्तुन्वन्ति [stunvant] louvam* प्राणं [prāṇaṃ] o prāṇa*

4- O prāṇa, orgulhoso, levantou-se e parecia que estava saindo do corpo. Quando o Prāṇa se levantou, todos os outros também se levantaram, e quando ele parou, todos os outros também pararam. Assim como as abelhas saem, quando sua rainha sai e voltam quando ela retorna, assim a fala, a mente, a visão e a audição, estando satisfeitas, louvam o Prāṇa.

5- एषोऽग्निस्तपत्येष सूर्य एष पर्जन्यो मघवानेष वायुरेष पृथिवी रयिर्देवः सदसच्चामृतं च यत् ॥ ५ ॥

eṣo'gnistapatyeṣa sūrya eṣa parjanyo maghavāneṣa vāyureṣa pṛthivī rayirdevaḥ sadasaccāmṛtaṃ ca yat || 5 ||

एषः [eṣaḥ] ele (o prāṇa)* तपति [tapati] arde* अग्निः [agniḥ] (como o) fogo* एष [eṣa] ele (prāṇa)* सूर्यः [sūryaḥ] é o sol* एष [eṣa] ele (prāṇa)* पर्जन्यः [parjanyaḥ] é a chuva* एषः [eṣaḥ] ele (prāṇa)* मघवान् [maghavān] é o senhor indra* वायुः [vāyuḥ] é o vento* पृथिवी [pṛthivī] é a terra* रयिः [rayiḥ] é matéria* देवः [devaḥ] ele deva (o prāṇa)* सत् [sat] é ser* च [ca] e* असत् [asat] não ser* च [ca] e* यत् [yat] o que é* अमृतं [amṛtaṃ] imortal*

5- O Prāṇa arde como fogo, é o sol, é a chuva; é Indra, é o vento, é a terra, é matéria. O Prāṇa é ser e não ser; é o imortal.

6- अरा इव रथनाभौ प्राणे सर्वं प्रतिष्ठितम् । ऋचो यजूंषि सामानि यज्ञः क्षत्रं ब्रह्म च ॥६॥

arā iva rathanābhau prāṇe sarvaṃ pratiṣṭhitam । ṛco yajūṃṣi sāmāni yajñaḥ kṣatraṃ brahma ca ॥6॥

इव [iva] como* अरा [arā] raios* रथनाभौ [rathanābhau] (fixos) no cubo de uma roda* सर्वं [sarvaṃ] tudo* प्रतिष्ठितम् [pratiṣṭhitam] repousa* प्राणे [prāṇe] no prāṇa* ऋचः [ṛcaḥ] o rig-veda* यजूंषि [yajūṃṣi] o yajur-veda* सामानि [sāmāni] o sama-veda* यज्ञः [yajñaḥ] os yajñas (sacrifícios)* क्षत्रं [kṣatraṃ] os kshatriyas (atividades)* च [ca] e* ब्रह्म [brahma] os brahmanas (busca espiritual)*

6- Como raios fixos no cubo de uma roda, tudo repousa no Prāṇa, o Rig-Veda, o Yajur-Veda, o Sama-Veda, os Yajñas, os Kshatriyas e os Brahmanas.

7- प्रजापतिश्चरसि गर्भे त्वमेव प्रतिजायसे । तुभ्यं प्राण प्रजास्त्विमा बलिं हरन्ति यः प्रणैः प्रतितिष्ठसि ॥ ७ ॥

prajāpatiścarasi garbhe tvameva pratijāyase | tubhyaṃ prāṇa prajāstvimā baliṃ haranti yaḥ praṇaiḥ pratitiṣṭhasi || 7 ||

एव [eva] de fato* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] (como) prajāpati* त्वं [tvaṃ] você* चरसि [carasi] se move* गर्भे [garbhe] no útero* प्रतिजायसे [pratijāyase] e nasce* तु [tu] de novo* / प्राण [prāṇa] ó prāṇa* तुभ्यं [tubhyaṃ] para você* यः [yaḥ] que* प्रतितिष्ठसि [pratitiṣṭhasi] habita* प्राणैः [prāṇaiḥ] os sentidos* इमा [imā] essas* प्रजाः [prajāḥ] criaturas* हरन्ति [haranti] carregam* बलिं [baliṃ] suas oferendas*

7- Como Prajāpati, você se move no útero e nasce de novo. Ó Prāṇa, para você que habita os sentidos, essas criaturas carregam suas oferendas.

8- देवानामसि वह्नितमः पितृणां प्रथमा स्वधा । ऋषीणां चरितं सत्यमथर्वाङ्गिरसामसि ॥ ८ ॥

devānāmasi vahnitamaḥ pitṛṇāṃ prathamā svadhā | ṛṣīṇāṃ caritaṃ satyamatharvāṅgirasāmasi || 8 ||

असि [asi] (você) é* वह्नितमः [vahnitamaḥ] o principal portador (do fogo)* देवानां [devānāṃ] aos devas* प्रथमा [prathamā] e a primeira* स्वधा [svadhā] oferenda* पितॄणां [pitṝṇāṃ] aos pais que partiram* / असि [asi] (você) é* सत्यं [satyaṃ] a verdade* ऋषीणां [ṛṣīṇāṃ] dos sábios* चरितं [caritaṃ] e a atividade* अथर्व-अङ्गिरसां [atharva-aṅgirasāṃ] atharvāṅgirasā (dos sentidos que suportam o corpo)*

8- Você é o principal portador do fogo aos Devas e a primeira oferenda aos pais que partiram; Você é a verdade dos sábios e a atividade dos sentidos que suportam o corpo.

9- इन्द्रस्त्वं प्राण तेजसा रुद्रोऽसि परिरक्शिता । त्वमन्तरिक्शे चरसि सूर्यस्त्वं ज्योतिषां पतिः ॥ ९ ॥

indrastvaṃ prāṇa tejasā rudro'si parirakśitā | tvamantarikśe carasi sūryastvaṃ jyotiṣāṃ patiḥ || 9 ||

प्राण [prāṇa] ó prāṇa* त्वं [tvaṃ] você* असि [asi] é* इन्द्रः [indraḥ] Indra* तेजसा [tejasā] pelo resplendor* रुद्रः [rudraḥ] e rudra* परिरक्षिता [parirakṣitā] o protetor* त्वं [tvaṃ] você (é*) सूर्यः [sūryaḥ] o sol* चरसि [carasi] que se move* अन्तरिक्शे [antarikśe] no firmamento* त्वं [tvaṃ] você (é)* ज्योतिषां पतिः [jyotiṣāṃ patiḥ] o senhor da luz*

9- Ó Prāṇa, você é Indra pelo resplendor e Rudra o protetor; você é o Sol que se move no firmamento, você é o senhor da luz.

10- यदा त्वमभिवर्षस्यथेमाःप्राण ते प्रजाः । आनन्दरूपास्तिष्ठन्ति कामायान्नं भविष्यतीति ॥ १० ॥

yadā tvamabhivarṣasyathemāḥprāṇa te prajāḥ | ānandarūpāstiṣṭhanti kāmāyānnaṃ bhaviṣyatīti || 10 ||

प्राण [prāṇa] ó prāṇa* यदा [yadā] quando* त्वम् [tvam] você* अभिवर्षसि [abhivarṣasi] chove* इमाः [imāḥ] sobre todas* ते [te] suas* प्रजाः [prajāḥ] criaturas* अथ [atha] então* तिष्ठन्ति [tiṣṭhanti] elas ficam* आनन्दरूपाः [ānandarūpāḥ] encantadas* भविष्यति [bhaviṣyati] esperando que haja* अन्नं [annaṃ] o alimento* कामाय [kāmāya] que desejam*

10- Ó Prana, quando você chove sobre suas criaturas, elas ficam encantadas, esperando que haja o alimento que desejam.

11- व्रात्यस्त्वं प्राणैकर्षरत्ता विश्वस्य सत्पतिः । वयमाद्यस्य दातारः पिता त्वं मातरिश्वनः ॥ ११ ॥

vrātyastvaṃ prāṇaikarṣarattā viśvasya satpatiḥ | vayamādyasya dātāraḥ pitā tvaṃ mātariśvanaḥ || 11 ||

प्राण [prāṇa] ó prāṇa* त्वम् [tvam] você é* व्रात्यः [vrātyaḥ] vrātya (não purificado)* एकर्षिः [ekarṣiḥ] (você é) ekarṣi (a pureza do fogo sagrado)* अत्ता [attā] (você é) o consumidor de tudo* सत्पतिः [satpatiḥ] e o senhor supremo* विश्वस्य [viśvasya] das existências* वयम् [vayam] nós* दातारः [dātāraḥ] somos os doadores* आद्यस्य [ādyasya] das oblações* मातरिश्व [mātariśva] ó mātariśva (vāyu)* त्वं [tvam] você é* नः [naḥ] nosso* पिता [pitā] pai*

11- O Prāṇa, você é um vrātya (não purificado). Você é ekarṣi (a pureza do fogo sagrado). Você é o consumidor de tudo e o Supremo Senhor das existências. Nós somos os doadores das oblações e você, Ó Mātariśva (vāyu), você é nosso pai.

12- या ते तनूर्वाचि प्रतिष्ठिता या श्रोत्रे या च चक्शुषि । या च मनसि सन्तता शिवां तां कुरू मोत्क्रमीः ॥ १२ ॥

yā te tanūrvāci pratiṣṭhitā yā śrotre yā ca cakśuṣi | yā ca manasi santatā śivāṃ tāṃ kurū motkramīḥ || 12 ||

या [yā] aquela* ते [te] sua* तनूः [tanūḥ] forma (manifestação)* प्रतिष्ठिता [pratiṣṭhitā] que está estabelecida* वाचि [vāci] na fala* या [yā] que (está estabelecida)* श्रोत्रे [śrotre] na audição* च [ca] e* या [yā] que (está estabelecida)* चक्षुषि [cakṣuṣi] na visão* च [ca] e* या [yā] que* सन्तता [santatā] permeia* मनसि [manasi] a mente* तां [tāṃ] (isso) a* कुरू [kurū] torna* शिवां [śivāṃ] auspiciosa* मा [mā] (ó prāṇa) não* उत्क्रमीः [utkramīḥ] vá embora*

12- Aquela sua forma que está estabelecida na fala, na audição, na visão e que permeia a mente é auspiciosa; ó Prāṇa, não vá embora!

13- प्राणस्येदं वशे सर्वं त्रिदिवे यत्प्रतिष्ठितम् । मातेव पुत्रान्रक्शस्व श्रीश्च प्रज्ञां च विधेहि न इति ॥ १३ ॥

prāṇasyedaṃ vaśe sarvaṃ tridive yatpratiṣṭhitam | māteva putrānrakśasva śrīśca prajñāṃ ca vidhehi na iti || 13 ||

सर्वम् [sarvam] tudo* यत् [yat] o que* प्रतिष्ठितम् [pratiṣṭhitam] existe* त्रिदिवे [tridive] nos três mundos* इदं [idaṃ] isso (está)* वशे [vaśe] sob controle* प्राणस्य [prāṇasya] do prāṇa)* / रक्षस्व [rakṣasva] proteja-nos* एव [eva] como* माता [mātā] uma mãe* पुत्रान् [putrān] (protege) seus filhos* च [ca] e* नः [naḥ] nos* विधेहि [vidhehi] conceda* श्रीः [śrīḥ] prosperidade* च [ca] e* प्रज्ञां [prajñāṃ] sabedoria*

13- Tudo o que existe nos três mundos está sob controle do Prāṇa. Proteja-nos como uma mãe protege seus filhos e nos conceda prosperidade e sabedoria.

॥ इति प्रश्नोपनिषदि द्वितीयः प्रश्नः ॥ - iti prashnopanishad dvitīyaḥ praśnaḥ - Aqui termina a segunda Questão.

तृतीयः प्रश्नः - tṛtīyaḥ praśnaḥ - Terceira Questão - Versos (1 até 12)

1- अथ हैनं कौशल्यष्चाश्वलायनः पप्रच्छ । भगवन्कुत एष प्राणो जायते कथमायात्यस्मिञ्शरीर आत्मानं वा प्रविभज्य कथं प्रतिष्ठते केनोत्क्रमते कथं बह्यमभिधते कथमध्यात्ममिति ॥ १ ॥

atha hainaṃ kauśalyaṣcāśvalāyanaḥ papraccha | bhagavankuta eṣa prāṇo jāyate kathamāyātyasmiñśarīra ātmānaṃ vā pravibhajya kathaṃ pratiṣṭhate kenotkramate kathaṃ bahyamabhidhate kathamadhyātmamiti || 1 ||

अथ [atha] então* कौसल्यः [kausalyaḥ] Kausalya* आश्वलायनः [āśvalāyanaḥ] o filho de aśvala* पप्रच्छ [papraccha] perguntou* एनं [enaṃ] a ele (pippalāda)* भगवन् [bhagavan] senhor* कुतः [kutaḥ] de onde* ह [ha] de fato* जायते [jāyate] veio* एषः [eṣaḥ] este* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa?* च [ca] e* कथम् [katham] como* आयाति [āyāti] entra* अस्मिन् [asmin] neste* शरीरे [śarīre] corpo?* / कथं [kathaṃ] como* वा [vā] de fato* प्रतिष्ठते [pratiṣṭhate] ele permanece* आत्मानं प्रविभज्य [ātmānaṃ pravibhajya] depois de se dividir?* / केन [kena] por que meios* उत्क्रमते [utkramate] ele sai?* / कथं [kathaṃ] como* अभिधत्ते [abhidhatte] sustenta* बाह्यम् [bāhyam] o externo?* कथम् [katham] e como* अध्यात्मम् [adhyātmam] (sustenta) o interno?*

1- Então Kausalya perguntou a Pippalāda: Senhor! De onde veio este Prāṇa? Como ele entra no corpo? E como ele permanece depois de se dividir? Por que meios ele sai? Como ele sustenta o externo? E como sustenta o interno?

2- तस्मै स होवाचातिप्रष्चान्पृच्छसि ब्रह्मिष्ठोऽसीति तस्मात्तेऽहं ब्रवीमि ॥ २ ॥

tasmai sa hovācātipraṣcānpṛcchasi brahmiṣṭho'sīti tasmātte'haṃ bravīmi || 2 ||

तस्मै [tasmai] para ele (kausalya)* सः [saḥ] ele (pippalāda)* उवाच [uvāca] respondeu* ह [ha] de fato* पृच्छसि [pṛcchasi] você faz* अतिप्रश्नान् [atipraśnān] perguntas difíceis (de natureza transcental)* / असि [asi] (como) você é* ब्रह्मिष्ठः [brahmiṣṭhaḥ] grande devoto de brahman* इति तस्मात् [iti tasmāt] então* अहं [ahaṃ] eu vou* ब्रवीमि [bravīmi] responder* ते [te] a você*

2- Para ele, Pippalāda respondeu: Você faz perguntas difíceis; como você é grande devoto de Brahman. Então, vou responder a você.

3- आत्मन एष प्राणो जायते । यथैषा पुरुषे छायैतस्मिन्नेतदाततं मनोकृतेनायात्यस्मिञ्शरीरे ॥ ३ ॥

ātmana eṣa prāṇo jāyate | yathaiṣā puruṣe chāyaitasminnetadātataṃ manokṛtenāyātyasmiñśarīre || 3 ||

एषः [eṣaḥ] este* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* जायते [jāyate] nasce* आत्मनः [ātmanaḥ] do ātman* यथा [yathā] jassim como é* छाया [chāyā] a sombra* अस्मिन् [asmin] deste* पुरुषे [puruṣe] homem* एतत् [etat] este (prāṇa)* आततं [ātataṃ] se espalha (é difundido)* एषः [eṣaḥ] deste (ātman)* / मनोकृतेन [manokṛtena] pela ação da mente* आयाति [āyāti] ele entra* एतस्मिन् [etasmin] nesse* शरीरे [śarīre] corpo*

3- O Prāṇa nasce do Ᾱtman. Assim como é a sombra do homem, o Prāṇa é difundido pelo Ᾱtman. Pela ação da mente, ele entra no corpo.

4- यथा सम्रादेवाधिकृतान्विनियुङ्क्ते ।एतन्ग्रामानोतान्प्रामानधितिष्टस्वेत्येवमेवैष प्राण इतरान्प्राणान्पृथक्पृथगेव सन्निधत्ते ॥ ४ ॥

yathā samrādevādhikṛtānviniyuṅkte | etangrāmānotānprāmānadhitiṣṭasvetyevamevaiṣa prāṇa itarānprāṇānpṛthakpṛthageva sannidhatte || 4 ||

यथा [yathā] assim como* सम्राट् [samrāṭ] um imperador* एव [eva] de fato* विनियुङ्क्ते [viniyuṅkte] dirige (seus oficiais dizendo)* अधितिष्ठस्व [adhitiṣṭhasva] estabeleçam-se* एतान् [etān] nessas* ग्रामान् [grāmān] aldeias* अधिकृतान् [adhikṛtān] e governe* एतान् ग्रामान् [etān grāmān] essas aldeias* / इति [iti] então* एवम् [evam] do mesmo modo* एषः [eṣaḥ] este* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* सन्निधत्ते [sannidhatte] direciona* एव [eva] de fato* इतरान् प्राणान् [itarān prāṇān] os outros pranas* पृथक् पृथक् एव [pṛthak pṛthak eva] para atividades distintas*

4- Assim como um imperador dirige seus oficiais, dizendo: “Estabeleçam-se nessas aldeias e as governe”, então o Prana direciona os outros pranas para distintas atividades.

5- पायूपस्थेऽपानं चक्शुःश्रोत्रे मुखनासिकाभ्यां प्राणः स्वयं प्रातिष्टते मध्ये तु समानः । एष ह्येतद्धुतमन्नं समं नयति तस्मादेताः सप्तार्चिषो भवन्ति ॥ ५ ॥

pāyūpasthe'pānaṃ cakśuḥśrotre mukhanāsikābhyāṃ prāṇaḥ svayaṃ prātiṣṭate madhye tu samānaḥ । eṣa hyetaddhutamannaṃ samaṃ nayati tasmādetāḥ saptārciṣo bhavanti || 5 ||

प्राणः [prāṇaḥ] o prāṇa* अपानं [apānaṃ] (estabelece) o apāna* पायु [pāyu] nos órgãos de excreção* उपस्थे [upasthe] e geração* स्वयं [svayaṃ] o próprio (prāṇa)* प्रातिष्ठते [prātiṣṭhate] se localiza* चक्षुःश्रोत्रे [cakṣuḥśrotre] nos olhos e nos ouvidos* मुखनासिकाभ्यां [mukhanāsikābhyāṃ] na boca e no nariz* तु [tu] e* मध्ये [madhye] no meio* हि [hi] de fato* एषः [eṣaḥ] (está) este* समानः [samānaḥ] samāna* नयति [nayati] que distribui* समं [samaṃ] igualmente* अन्नं [annaṃ] o alimento* हुतम् [hutam] (que foi) oferecido (no fogo do estômago)* एतत् [etat] isto (para todas as partes)* तस्मात् [tasmāt] deste (prāṇa)* भवन्ति [bhavanti] surgem* एताः [etāḥ] essas* सप्त [sapta] sete* अर्चिषः [arciṣaḥ] chamas (dois olhos, dois ouvidos, duas narinas e a boca)*

5- O Prāna estabelece o Apāna nos órgãos de excreção e geração. O próprio (Prāṇa) se localiza na boca, no nariz, nos olhos e nos ouvidos. No meio está Samāna que distribui igualmente o alimento que foi oferecido. Deste (Prana) surgem as sete chamas.

6- हृदि ह्येष आत्मा । अत्रैतदेकशतं नाडीनं तासां शतं शतमेकैकस्या द्वासप्ततिर्द्वासप्ततिःप्रतिशाखानाडीसहस्राणि भवन्त्यासु व्यानश्चरति ॥ ६ ॥

hṛdi hyeṣa ātmā | atraitadekaśataṃ nāḍīnaṃ tāsāṃ śataṃ śatamekaikasyā dvāsaptatirdvāsaptatiḥ pratiśākhānāḍīsahasrāṇi bhavantyāsu vyānaścarati || 6 ||

एष [eṣa] esse (o)* आत्मा [ātmā] ātman* हि [hi] (reside) de fato* हृदि [hṛdi] coração* / अत्र [atra] onde (existem)* एकशतं [ekaśataṃ] cento e uma* नाडीनां [nāḍīnāṃ] nāḍīs* / तासां [tāsāṃ] (para cada uma) dessas* शतं शतम् [śataṃ śatam] (há) cem ramificações (nāḍis)* / एकैकस्याम् [ekaikasyām] e para cada uma dessas ramificações (nāḍis)* भवन्ति [bhavanti] há* द्वासप्ततिः द्वासप्ततिः सहस्राणि [dvāsaptatiḥ dvāsaptatiḥ sahasrāṇi] setenta e duas mil* प्रतिशाखानाडी [pratiśākhānāḍī] sub-ramificações (nāḍis)* / आसु [āsu] Nelas* व्यानः [vyānaḥ] vyāna* चरति [carati] se move*

6- O Ᾱtman reside no coração, onde existem cento e uma Nāḍis; para cada uma delas há cem ramificações, e para cada uma dessas ramificações há setenta e duas mil sub-ramificações (Nāḍis). Nelas, Vyāna se move.

7- अथैकयोर्ध्व उदानः पुण्येन पुण्यं लोकं नयति पापेन पापमुभाभ्यामेव मनुष्यलोकम् ॥ ७ ॥

athaikayordhva udānaḥ puṇyena puṇyaṃ lokaṃ nayati pāpena pāpamubhābhyāmeva manuṣyalokam || 7 ||

अथ [atha] agora* एकया [ekayā] por um especial (pela suṣumnā nāḍī)* उदानः [udānaḥ] o udāna* ऊर्ध्वः [ūrdhvaḥ] ascendendo* नयति [nayati] conduz (o jīva)* पुण्येन [puṇyena] pela virtude* पुण्यं लोकं [puṇyaṃ lokaṃ] para o mundo virtuoso* पापम् [pāpam] e para os mundos inferiores* पापेन [pāpena] pelo pecado* उभाभ्याम् [ubhābhyām] e por ambos (mesclados)* एव [eva] de fato (leva o jīva)* मनुष्यलोकम् [manuṣyalokam] para o mundo humano*

7- Agora, pela Suṣumnā Nāḍī, o Udāna, ascendendo, conduz o Jīva, pela virtude, para o mundo virtuoso, e para os mundos inferiores, pelo pecado. Pela combinação de ambos leva o Jīva para o mundo humano.

8- आदित्यो ह वै बाह्यः प्राण उदयत्येष ह्येनं चाक्शुषं प्राणमनुगृह्णानः । पृथिव्यां या देवता सैषा पुरुषस्यअपानमवष्टभ्यान्तरा यदाकाशः स समानो वायुर्व्यानः ॥ ८ ॥

ādityo ha vai bāhyaḥ prāṇa udayatyeṣa hyenaṃ cākśuṣaṃ prāṇamanugṛhṇānaḥ | pṛthivyāṃ yā devatā saiṣā puruṣasyaapānamavaṣṭabhyāntarā yadākāśaḥ sa samāno vāyurvyānaḥ || 8 ||

आदित्यः [ādityaḥ] o sol* ह वै [ha vai] de fato* बाह्यः प्राणः [bāhyaḥ prāṇaḥ] é o prāṇa externo* एषः [eṣaḥ] (pois) este* उदयति [udayati] se eleva* हि [hi] de fato* अनुगृह्णानः [anugṛhṇānaḥ] ele provê* एनं [enaṃ] os* चाक्षुषं [cākṣuṣaṃ] olhos* प्राणम् [prāṇam] com prāṇa* / देवता [devatā] a divindade* सा [sā] que* एषा [eṣā] (existe) nessa* पृथिव्यां या [pṛthivyāṃ yā] terra* अवष्टभ्य [avaṣṭabhya] controla* अपानम् [apānam] o apāna* पुरुषस्य [puruṣasya] do homem* / यद् आकाशः [yad ākāśaḥ] o ākāśa (espaço)* अन्तरा [antarā] entre o céu e a terra* स [sa] é aquele* समानः [samānaḥ] samāna* वायुः [vāyuḥ] vāyu* व्यानः [vyānaḥ] é vyāna*

8- O sol é o Prana externo pois quando se eleva provê os olhos com Prana. A divindade que existe na terra controla o Apāna do homem. O Ākāśa (espaço), entre o céu e a terra, é Samāna. Vāyu (ar) é Vyāna.

9- तेजो ह वा उदानस्तस्मादुपशान्ततेजाः । पुनर्भवमिन्द्रियैर्मनसि सम्पध्यमानैः ॥ ९ ॥

tejo ha vā udānastasmādupaśāntatejāḥ | punarbhavamindriyairmanasi sampadhyamānaiḥ || 9 ||

तेजः [tejaḥ] o fogo* ह वै [ha vai] de fato, é* उदानः [udānaḥ] udāna* तस्मात् [tasmāt] pois* उपशान्ततेजाः [upaśānta tejāḥ] com o fogo extinto* पुनर्भवं [punarbhavaṃ] a pessoa nasce novamente* इन्द्रियैः [indriyaiḥ] com os sentidos सम्पद्यमानैः [sampadyamānaiḥ] dissolvidos* मनसि [manasi] na mente*

9- O Fogo é Udāna, pois com o fogo extinto, a pessoa, nasce novamente com os sentidos dissolvidos na mente.

10- यच्चित्तस्तेनैष प्राणमायाति प्राणस्तेजसा युक्तः । सहात्मना यथासंकल्पितं लोकं नयति ॥ १० ॥

yaccittastenaiṣa prāṇamāyāti prāṇastejasā yuktaḥ | sahātmanā yathāsaṃkalpitaṃ lokaṃ nayati || 10 ||

यत् [yat] qualquer que seja* तेन [tena] seu* चित्तः [cittaḥ] estado mental (no momento da morte)* आयाति [āyāti] ele alcança* एषः [eṣaḥ] este* प्राणम् [prāṇam] prāṇa* / प्राणः [prāṇaḥ] o prāṇa* युक्तः [yuktaḥ] unido com* तेजसा [tejasā] com o fogo (udāna)* नयति [nayati] conduz* सह [saha] juntos* आत्मना [ātmanā] o ātmān (jīvātmā)* लोकं [lokaṃ] ao mundo* यथा सङ्कल्पितं [yathā saṅkalpitaṃ] imaginado*

10- Qualquer que seja seu estado mental (no momento da morte), ele alcança o Prāṇa. O Prāṇa, unido com Udāna, conduz o Jīvātmā ao mundo imaginado.

11- य एवं विद्वान्प्राणं वेद । न हास्य प्रजा हीयतेऽमृतो भवति तदेष श्लोकः ॥ ११ ॥

ya evaṃ vidvānprāṇaṃ veda | na hāsya prajā hīyate'mṛto bhavati tadeṣa ślokaḥ || 11 ||

विद्वान् [vidvān] o homem sábio* यः [yaḥ] que* वेद [veda] conhece* एवं [evaṃ] corretamente* प्राणं [prāṇaṃ] o prāṇa* न [na] não* हीयते [hīyate] perde* अस्य [asya] sua* प्रजाः [prajāḥ] descendência* भवति [bhavati] e se torna* ह [ha] de fato* अमृतः [amṛtaḥ] imortal* तत् [tat] sobre isso* एषः [eṣaḥ] há este* श्लोकः [ślokaḥ] verso*

11- O homem sábio que conhece o Prāṇa, não perde sua descendência e se torna imortal. Sobre Isso há o seguinte verso:

12- उत्पत्तिमायतिं स्थानं विभुत्वं चैव पञ्चधा । अध्यात्मं चैव प्राणस्य विज्ञायामृतमश्नुते विज्ञायामृतमश्नुत इति ॥ १२ ॥

utpattimāyatiṃ sthānaṃ vibhutvaṃ caiva pañcadhā |

adhyātmaṃ caiva prāṇasya vijñāyāmṛtamaśnute vijñāyāmṛtamaśnuta iti || 12 ||

विज्ञाय [vijñāya] aquele que conhece* एव [eva] de fato* उत्पत्तिं [utpattiṃ] a origem* प्राणस्य [prāṇasya] do prāṇa* आयतिं [āyatiṃ] sua vinda (como entra no corpo)* स्थानं [sthānaṃ] seu lugar* च [ca] e* विभुत्वं [vibhutvaṃ] sua distribuição* पञ्चधा [pañcadhā] quíntupla* च [ca] e* एव [eva] também* अध्यात्मं [adhyātmaṃ] seu aspecto interno (sua relação com o ātman)* अश्नुते [aśnute] obtém* अमृतं [amṛtaṃ] a imortalidade* इति [iti] sim* विज्ञाय [vijñāya] aquele que conhece ...* अश्नुते [aśnute] obtém* अमृतं [amṛtaṃ] a imortalidade*

12- Aquele que conhece a origem do Prāṇa, como entra no corpo, seu lugar e sua distribuição quíntupla, sua relação com o Ātman, obtém a imortalidade; sim, ele obtém a imortalidade.

इति तृतीयः प्रश्नः - iti tṛtīyaḥ praśnaḥ - Aqui a termina a terceira Questão.

parte II

Fontes / Links
Prashna Upanishad / Wikipedia
Prashna Upanishad / Devanagari script
Prashna Upanishad / S. Sitarama Sastri
Prashna Upanishad / Swami Sarvananda
Prashna Upanishad / Jonhston, Nikhilananda e Gambhirananda
Prashna Upanishad / Swami Chinmayananda