|| योग दर्शनोपनिषत् || || yoga darśana upaniṣat ||
। pañcamaḥ khaṇḍaḥ । Quinta Seção: Prāṇāyāma
। pañcamaḥ khaṇḍaḥ । Quinta Seção: Prāṇāyāma
1/2/3/4- नाडीशोधनम् । सम्यक्कथय मे ब्रह्मन् नाडीशुद्धिं समासतः । यया शुद्धया सदा ध्यायन् जीवन्मुक्तो भवाम्यहम् ।।१।।
साम्कृते शृणु वक्ष्यामि नाडीशुद्धिं समासतः । विध्युक्तकर्मसंयुक्तः कामसंकल्पवर्जितः ।।२।।
यमाद्यष्टाङ्गसंयुक्तः शान्तः सत्यपरायणः । स्वात्मन्यवस्थितः सम्यक् ज्ञानिभिश्च सुशिक्षितः ।।३।।
पर्वताग्रे नदीतीरे बिल्वमूले वने ऽथवा । मनोरमे शुचौ देशे मठं कृत्वा समाहितः ।।४।।
nāḍīśodhanam । samyakkathaya me brahman nāḍīśuddhiṃ samāsataḥ । yayā śuddhayā sadā dhyāyan jīvanmukto bhavāmyaham । 1 ।
sāṃkṛte śṛṇu vakṣyāmi nāḍīśuddhiṃ samāsataḥ । vidhyukta karmasaṃyuktaḥ kāmasaṃkalpavarjitaḥ । 2 ।
yamādyaṣṭāṅgasaṃyuktaḥ śāntaḥ satyaparāyaṇaḥ । svātmani avasthitaḥ samyak jñānibhiśca suśikṣitaḥ । 3 ।
parvatāgre nadītīre bilvamūle vane ‘thavā । manorame śucau deśe maṭhaṃ kṛtvā samāhitaḥ । 4 ।
नाडी-शोधनम् [nāḍī-śodhanam] purificação das nāḍīs* ब्रह्मन् [brahman] ó Brahman* कथय [kathaya] descreva* मे [me] para mim* समासतः-सम्यक् [samāsataḥ-samyak] breve e exatamente* नाडी-शुद्धिं [nāḍī-śuddhiṃ] * ध्यायन् [dhyāyan] (para que) meditando* सदा [sadā] continuamente* यया-शुद्धया [yayā-śuddhayā] através dessa purificação* अहम्-भवामि [aham-bhavāmi] eu me torne* जीवन्मुक्तः [jīvanmuktaḥ] um jīvanmukta (ser liberado)* / सांकृते [sāṃkṛte] ó sāmkṛti* शृणु [śṛṇu] ouça* वक्ष्यामि [vakṣyāmi] eu direi* समासतः [samāsataḥ] concisamente* नाडी-शुद्धिं [nāḍī-śuddhiṃ] a purificação das nāḍīs* कर्म-विध्युक्त [karma-vidhyukta] de acordo com as ações prescritas* संयुक्तः [saṃyuktaḥ] junto com* वर्जितः [varjitaḥ] isenção* काम [kāma] de desejos* संकल्प [saṃkalpa] e vontades (pessoais)* // शान्तः [śāntaḥ] sereno* संयुक्तः [saṃyuktaḥ] abraçando* अष्टाङ्ग [aṣṭāṅga] aṣṭāṅga* आदि [ādi] começando com* यम [yama] os yamas* च [ca] e* अवस्थितः [avasthitaḥ] seguindo* स्वात्मनि [svātmani] seu próprio Self* सत्य [satya] tendo satya* परायणः [parāyaṇaḥ] como objetivo mais alto* ज्ञानिभिः [jñānibhiḥ] o sábio* सुशिक्षितः [suśikṣitaḥ] pratica* सम्यक् [samyak] corretamente* / कृत्वा [kṛtvā] tendo feito* मठं [maṭhaṃ] um maṭha (claustro)* देशे [deśe] em lugar* मनोरमे [manorame] agradável* शुचौ [śucau] e limpo* पर्वताग्रे [parvatāgre] no pico de uma montanha* नदीतीरे [nadītīre] na margem de um rio* बिल्वमूले [bilvamūle] na base de uma árvore Bilva* अथवा [athavā] ou então* वने [vane] em uma floresta* समाहितः [samāhitaḥ] pode-se retirar a mente*
1/2/3/4- Purificação das Nāḍīs: Ó Brahman, descreva-me breve e exatamente a purificação das Nāḍīs, para que através da contínua meditação com essa purificação, eu me torne um Jīvanmukta (ser liberado). Ó Sāmkṛti, ouça! Eu lhe direi de forma concisa a purificação das Nāḍīs, de acordo com as ações prescritas e com isenção de desejos e vontades pessoais. Sereno, abraçando Aṣṭāṅga (caminho óctuplo), que começa com os Yamas, tendo Satya (verdade) como objetivo mais alto, e seguindo seu próprio Self, o sábio pratica corretamente. Tendo feito um Maṭha (claustro) em um local agradável e limpo, no pico de uma montanha, na margem de um rio, na base de uma árvore ou em uma floresta, pode-se controlar a mente.
5/6/7/8/9/10- आरभ्य चासनं पश्चात् प्राङ्मुखोदङ्मुखो ऽपि वा । समग्रीवशिरःकायः संवृतास्यः सुनिश्चलः ।।५।।
।। सप्तमः खण्डः ।। । saptamaḥ khaṇḍaḥ । Sétima Seção: Pratyāhāra
7/8/9- आत्मनि धारणा । अथ वा तव वक्षामि धारणां मुनिपुङ्गव । पुरुषे सर्वशास्तारं बोधानन्दमयं शिवम् ।।७।।
3/4/5- निर्विशेषब्रह्मध्यानम् । अथ वा सत्रमीशानं ज्ञानमानन्दमद्वयम् । अत्यर्थम् अमलं नित्यमादिमध्यान्तवर्जितम् ।।३।।
।। दशमः खण्ड: ।। । daśamaḥ khaṇḍaḥ । Décima Seção: Samādhi
6/7/8/9/10/11/12- सो ऽहं ब्रह्म न संसारी न मत्तो ऽन्यः कदाचन । यथा फेनतरङ्गादि समुद्रादुत्थितं पुनः ।।६।।
5/6/7/8/9/10- आरभ्य चासनं पश्चात् प्राङ्मुखोदङ्मुखो ऽपि वा । समग्रीवशिरःकायः संवृतास्यः सुनिश्चलः ।।५।।
नासाग्रे शशभृद्बिम्बे बिन्दुमध्ये तुरीयकम् । स्रवन्तममृतं पश्येन्नेत्राभ्यां सुसमाहितः ।।६।।
11/12- नाडीशुद्धिचिह्नानि । नाडीशुद्धिमवाप्नोति पृथक्चिह्नोपलक्षितः ।
इडया प्राणमाकृष्य पूरयित्वोदरस्थितम् । ततो ऽग्निं देहमध्यस्थं ध्यायन् ज्वालावलीयुतम् ।।७।।
बिन्दुनादसमायुक्तमग्निबीजं विचिन्तयेत् । पश्चाद्विरेचयेत् सम्यक् प्राणं पिङ्गलया बुधः ।।८।।
पुनः पिङ्गलया ऽपूर्य वहिबीजमनुस्मरेत् । पुनर्विरेचयेद्धीमानिडयैव शनै: शनैः ।।९।।
त्रिचतुर्वासरं वा ऽथ त्रिचतुर्वारमेव च । षट्कृत्वो विचरेन्नित्यं रहस्येवं त्रिसंधिषु ।।१०।।
ārabhya cāsanaṃ paścāt prāṅmukhodaṅmukho ‘pi vā । samagrīvaśiraḥkāyaḥ saṃvṛtāsyaḥ suniścalaḥ । 5 ।
nāsāgre śaśabhṛdvimbe bindumadhye turīyakam । sravantamamṛtaṃ paśyennetrābhyāṃ susamāhitaḥ । 6 ।
iḍayā prāṇamākṛṣya pūrayitvodarasthitam । tato ‘gniṃ dehamadhyasthaṃ dhyāyan jvālāvalīyutam । 7 ।
bindunādasamāyuktamagnibījaṃ vicintayet । paścādvirecayet samyak prāṇaṃ piṅgalayā budhaḥ । 8 ।
punaḥ piṅgalayā ‘pūrya vahibījamanusmaret । punarvirecayet dhīmāniḍayaiva śanaiḥ śanaiḥ । 9 ।
tricaturvāsaraṃ vā ‘tha tricaturvārameva ca । ṣaṭkṛtvo vicarennityaṃ rahasyevaṃ trisaṃdhiṣu । 10 ।
पश्चात् [paścāt] depois* आरभ्य [ārabhya] pode começar* आसनं [āsanaṃ] (a prática) dos asanas*प्राङ्मुखः [prāṅmukhaḥ] voltado para leste* अपि-वा [api-vā] ou mesmo* दङ्मुखः [daṅmukhaḥ] voltado para norte* च [ca] e* सम-ग्रीव-शिरः-कायः [sama-grīva-śiraḥ-kāyaḥ] com a cabeça, o pescoço e o corpo alinhados* / संवृतास्यः [saṃvṛtāsyaḥ] contido (com a mente controlada)* सुनिश्चलः [suniścalaḥ] imóvel* सुसमाहितः [susamāhitaḥ] com o foco da mente* नासाग्रे [nāsāgre] na ponta do nariz* पश्येत् [paśyet] deve-se ver* नेत्राभ्यां [netrābhyāṃ] com os próprios olhos* तुरीयकम् [turīyakam] (no estado de) turīya* स्रवन्तम्-अमृतं [sravantam-amṛtaṃ] o fluxo de néctar* शशभृद्विम्बे [śaśabhṛdvimbe] da lua crescente* बिन्दुमध्ये [bindumadhye] em bindu (centro psíquico no topo da parte de trás da cabeça)* / आकृष्य [ākṛṣya] inalando* प्राणम् [prāṇam] o prãṇa* इडया [iḍayā] através da ida* पूरयित्वा-उदर-स्थितम् [pūrayitvā-udara-sthitam] e enchendo completamente a barriga* ततः [tataḥ] então* ध्यायन् [dhyāyan] meditando* अग्निं [agniṃ] sobre o fogo* अवलीयुतम् [avalīyutam] que surge das* ज्वाल [jvāla] chamas* देहमध्यस्थं [dehamadhyasthaṃ] no centro do corpo* विचिन्तयेत् [vicintayet] deve-se contemplar* बीजं [bījaṃ] o bīja* अग्नि [agni] de agni* समायुक्तम् [samāyuktam] junto com* नाद [nāda] nāda* बिन्दु [bindu] e bindu* / पश्चात् [paścāt] depois* बुधः [budhaḥ] o sábio* विरेचयेत् [virecayet] expira* सम्यक् [samyak] completamente* प्राणं [prāṇaṃ] o prāṇa* पिङ्गलया [piṅgalayā] através da piṅgalā* / पुनः [punaḥ] então* अपूर्य [apūrya] inalando* पिङ्गलया [piṅgalayā] através da piṅgalā* अनुस्मरेत् [anusmaret] deve-se repetir (mentalmente)* वहि-बीजम् [vahi-bījam] o bīja de agni* / पुनः [punaḥ] então* धीमान् [dhīmān] o sábio* विरेचयेत् [virecayet] deve-se expirar* शनैःशनैः [śanaiḥ śanaiḥ] muito lentamente* इडया [iḍayā] através da iḍā* / विचरेत् [vicaret] deve-se praticar* रहस्य [rahasya] em local isolado* षट्कृत्वः [ṣaṭkṛtvaḥ] seis vezes* त्रिचतुर्वासरं [tricaturvāsaraṃ] por três ou quatro dias* वा-अथ [vā-atha] ou então* त्रिचतुर्वारम् [tricaturvāram] três ou quatro vezes* च [ca] e* नित्यं [nityaṃ] sempre* त्रिसंधिषु [trisaṃdhiṣu] ao nascer do sol, meio-dia e pôr do sol*
5/6/7/8/9/10- Então, deve-se praticar Āsana, voltado para leste ou mesmo para norte, com o pescoço, a cabeça e corpo alinhados. Com a mente contida e imóvel, com foco da mente na ponta do nariz, deve-se ver com os próprios olhos, no estado de Turīya, o fluxo de néctar da lua crescente em Bindu. Ao inalar o Prāṇa através da Iḍā, enchendo o abdomen, medite sobre o fogo que surge das chamas no centro do corpo, deve-se contemplar o Bīja de Agni, junto com o Nāda e o Bindu. Em seguida, o sábio expele, completamente o Prāṇa através da Piṅgalā. Depois, inalando através da Piṅgalā, deve-se repetir mentalmente o Bīja de Agni. Então, ó sábio, deve-se expirar muito lentamente através da Iḍā. Deve-se praticar, em local isolado, seis vezes por três ou quatro dias ou três ou quatro vezes, e sempre ao nascer, ao meio-dia e ao pôr do sol.
शरिरलघुता दीप्तिर्वहेर्जाठरवर्तिनः ।।११।।
13/14- स्वात्मशुद्धिः । अथवैतत् परित्यज्य स्वात्मशुद्धिं समाचरेत् । आत्मा शुद्धिः सदा नित्यः सुखरूपः स्वयंप्रभः ।।१३।।
नादाभिव्यक्तिरित्येतच्चिह्नं तत्सिद्धिसूचकम् । यावदेतानि सम्पश्येत्तावदेवं समाचरेत् ।।१२।।
nāḍīśuddhicihnāni । nāḍīśuddhimavāpnoti pṛthak cihnopalakṣitaḥ
śarīralaghutā dīptirvaherjāṭharavartinaḥ । 11 ।
nādābhivyaktirityetacihnaṃ tatsiddhisūcakam । yāvadetāni saṃpaśyettāvadevaṃ samācaret । 12 ।
नाडी-शुद्धि-चिह्नानि [nāḍī-śuddhi-cihnāni] sinais da purificação das nāḍīs:* नाडी-शुद्धिम् [nāḍī-śuddhim] a purificação das nāḍīs* अवाप्नोति [avāpnoti] é obtida* पृथक् [pṛthak] (quando) diferentes* चिह्नानि [cihnāni] sinais* उपलक्षितः [upalakṣitaḥ] são percebidos:* शरीर-दीप्तिः-लघुता [laghutā-dīptiḥ-śarīra] leveza e luminosidade do corpo* वर्तिनः [vartinaḥ] e ativação* वहेः [vaheḥ] do fogo* जाठर [jāṭhara] digestivo* / इति [iti] sabe-se que* नाद-अभिव्यक्तिः [nāda-abhivyaktiḥ] a manifestação do nāda (som interno)* चिह्नं [cihnaṃ] (é o) sinal* सूचकम् [sūcakam] que indica* तत्-सिद्धि [tat-siddhi] esse siddhi* / एवं [evaṃ] certamente* समाचरेत् [samācaret] deve-se praticar* यावत् तावत् [yāvat tāvat] até que* संपश्येत् [saṃpaśyet] se reconheça* एतानि [etāni] esse (siddhi)*
11/12- Sinais da purificação das Nāḍī: A purificação das Nāḍīs é obtida quando diferentes sinais são percebidos: leveza e luminosidade do corpo e ativação do fogo digestivo. Sabe-se que a manifestação do Nāda é o sinal que indica esse Siddhi. Deve-se fazer as práticas até que se reconheça esses sinais.
अज्ञानमलपङ्कं यः क्षालयेज्ज्ञानतोयतः । स एव सर्वदा शुद्धो नान्यः कर्मरतो हि सः ।।१४।।
।। षष्ठ: खण्डः ।। । ṣaṣṭha khaṇḍaḥ । Sexta Seção
svātmaśuddhiḥ । athavaitat parityajya svātmaśuddhiṃ samācaret । ātmā śuddhiḥ sadā nityaḥ sukharūpaḥ svayaṃprabhaḥ । 13 ।
ajñānamalapaṅkaṃ yaḥ kṣālayejjñānatoyataḥ । sa eva sarvadā śuddho nānyaḥ karmarato hi saḥ । 14 ।
स्व-आत्म-शुद्धिः [sva-ātma-śuddhiḥ:] purificação do próprio self:* अथवा [athavā] após* परित्यज्य [parityajya] cessar* एतत् [etat] essa* समाचरेत् [samācaret] deve-se praticar* शुद्धिं [śuddhiṃ] a purificação* स्व [sva] do próprio* आत्म [ātma] self* / आत्मा [ātmā] o ātmā* सदा [sadā] é sempre* शुद्धिः [śuddhiḥ] puro* नित्यः [nityaḥ] sempre* सुखरूपः [sukharūpaḥ] feliz* स्वयंप्रभः [svayaṃprabhaḥ] e auto iluminado* / यः [yaḥ] quem* क्षालयेत् [kṣālayet] é limpo* मलपङ्कं [malapaṅkaṃ] da impureza* अज्ञान [ajñāna] da ignorância* तोयतः [toyataḥ] pela água* ज्ञान [jñāna] do conhecimento* स [sa] ele* हि [hi] realmente* सर्वदा [sarvadā] é completamente* शुद्धः [śuddhaḥ] puro* सः [saḥ] e ele* न [na] não* रतः [rataḥ] fica apegado* अन्यः-कर्म [anyaḥ-karma] a qualquer outro karma*
13/14- Purificação do próprio Self: Após, cessar isso, deve-se praticar a purificação do próprio Self. O Ātman é sempre puro, sempre feliz e auto iluminado. Quem é purificado da impureza da ignorância pela água do conhecimento, realmente, é completamente puro e não fica contaminado por qualquer outro Karma.
।। इति पञ्चमः खण्डः ।। । iti pañcamaḥ khaṇḍaḥ। Assim termina a quinta seção.
1/2- प्राणायामलक्षणम् । प्राणायामक्रमं वक्ष्ये सांकृते शृणु सादरम् । प्राणायाम इति प्रोक्तो रेचपूरककुम्भकैः ।।१।। वर्णत्रयात्मकाः प्रोक्ता रेचपूरककुम्भकाः । स एष प्रणवः प्रोक्तः प्राणायामश्च तन्मयः ।।२।।
3/4/5/6/7/8/9- इडया वायुमाकृष्य पूरयित्वोदरस्थितम् । शनैः षोडशभिर्मात्रैरकारं तत्र संस्मरेत् ।।३।।
prāṇāyāma-lakṣaṇam । prāṇāyāmakramaṃ vakṣye sāṃkṛte śṛṇu sādaram । prāṇāyāma iti prokto recapūrakakumbhakaiḥ । 1 ।
varṇatrayātmakāḥ proktā recapūrakakumbhakāḥ । sa eṣa praṇavaḥ proktaḥ prāṇāyāmaśca tanmayaḥ । 2 ।
प्राणायाम-लक्षणम् [prāṇāyāma-lakṣaṇam] características do prāṇāyāma:* शृणु [śṛṇu] ouça* सादरम् [sādaram] respeitosamente* सांकृते [sāṃkṛte] ó sāṃkṛti* वक्ष्ये [vakṣye] eu vou falar sobre* प्राणायाम-क्रमं [prāṇāyāma-kramaṃ] o procedimento no prāṇāyāma* / इति-प्रोक्तः [iti-proktaḥ] chama-se* प्राणायाम [prāṇāyāma] prāṇāyāma* रेच-पूर-ककुम्भकैः [reca-pūra-kakumbhakaiḥ] a expiração, inspiração e retenção (do ar)* / प्रोक्ताः [proktāḥ] sabe-se que* रेच-पूरक-कुम्भकाः [reca-pūraka-kumbhakāḥ] expiração, inspiração e retenção* आत्मकाः [ātmakāḥ] se associam* वर्ण-त्रय [varṇa-traya] aos três sons* तत्-प्रोक्तः [tat-proktaḥ] que é chamado* प्रणवः [praṇavaḥ] praṇava (oṃ)* च [ca] e* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] prāṇāyāma* मयः [mayaḥ] é formado por* एष [eṣa] isso*
1/2- Características do Prāṇāyāma: Ouça respeitosamente, ó Sāmkṛti, vou falar sobre o procedimento no Prāṇāyāma. Chama-se Prāṇāyāma o processo de expirar, inspirar e reter o ar. Sabe-se que expiração, inspiração e retenção de ar se associam aos três sons do praṇava (Oṃ), e o Prāṇāyāma esta integrado a ele.
पूरितं धारयेत् पश्चाच्चतुःषष्ट्या तु मात्रया । उकारमूर्तिमत्रापि संस्मरन् प्रणवं जपेत् ।।४।।
10/11/12- एवं समभ्यसेन्नित्यं प्राणायामं मुनीश्वर । एवमभ्यासतो नित्यं षण्मासाद् ज्ञानवान् भवेत् ।।१०।।
यावद्वा शक्यते तावद्धारयेज्जपतत्परः । पूरितं रेचयेत् पश्चान्मकारेणानिलं बुधः ।।५।।
शनैः पिङ्गलया तत्र द्वात्रिंशन्मात्रया पुनः । प्राणायामो भवेदेष: ततश्चैवं समभ्यसेत् ।।६।।
पुनः पिङ्गलया पूर्य मात्रैः शोडशभिस्तथा । अकारमूर्तिमत्रापि स्मरेदेकाग्रमानसः ।।७।।
धारयेत् पूरितं विद्वाण प्रणवं संजपन् वशी । उकारमूर्तिं स ध्यायन् चतुःषष्ठ्या तु मात्रया ।।८।।
मकारं तु स्मरन् पश्चाद्रेचयेदिडयानिलम् । एवमेव पुनः कुर्यादिडया पूर्य बुद्धिमान् ।।९।।
iḍayā vāyumākṛṣya pūrayitvodarasthitam । śanaiḥ ṣoḍaśabhirmātrairakāraṃ tatra saṃsmaret । 3 ।
pūritaṃ dhārayet paścāccatuḥṣaṣṭyā tu mātrayā । ukāramūrtimatrāpi saṃsmaran praṇavaṃ japet । 4 ।
yāvadvā śakyate tāvaddhārayejjapatatparaḥv pūritaṃ recayet paścānmakāreṇānilaṃ budhaḥ । 5 ।
śanaiḥ piṅgalayā tatra dvātriṃśanmātrayā punaḥ । prāṇāyāmo bhavedeṣa tataścaivaṃ samabhyaset । 6 ।
punaḥ piṅgalayā pūrya mātraiḥ śoḍaśabhistathā । akāramūrtimatrāpi smaredekāgramānasaḥ । 7 ।
dhārayet pūritaṃ vidvān praṇavaṃ saṃjapan vaśī । ukāramūrtiṃ sa dhyāyan catuḥṣaṣṭyā tu mātrayā । 8 ।
makāraṃ tu smaran paścādrecayediḍayānilam । evameva punaḥ kuryādiḍayā pūrya buddhimān । 9 ।
माकृष्य [ākṛṣya] inalando* वायुम् [vāyum] vāyu (ar)* इडया [iḍayā] através da iḍa* पूरयित्व-स्थितम् [pūrayitva-sthitam] e enchendo, uniformemente*उदर [udara] o abdomen* तत्र-संस्मरेत् [tatra-saṃsmaret] deve-se mentalizar* अकारं [a-kāraṃ] som 'a'* शनैः [śanaiḥ] (contando) lentamente* षोडशभिः-मात्रैः [ṣoḍaśabhiḥ-mātraiḥ] por dezesseis mātras (um mātra é o tempo requerido para pronunciar uma sílaba, cerca de um segundo)* / पश्चात् [paścāt] então* धारयेत् [dhārayet] mantendo* पूरितं [pūritaṃ] a inalação* चतुःषष्ट्या-मात्रया [catuḥṣaṣṭyā-mātrayā] por sessenta e quatro mātrās* तु [tu] e* अपि [api] também* संस्मरन् [saṃsmaran] contemplando* अत्र [atra] agora* उ-कार-मूर्तिम् [u-kāra-mūrtim] a forma do som 'u'* जपेत् [japet] repetindo* प्रणवं [praṇavaṃ] o praṇava (Oṃ)* / बुधः [budhaḥ] ó sábio* धारयेत् [dhārayet] deve manter* पूरितं [pūritaṃ] a inalação* यावत्-तावत् [yāvat-tāvat] tanto quanto* शक्यते [śakyate] puder* पश्चात् [paścāt] então* तत्परः [tatparaḥ] após* जप [japa] o japa (repetição do praṇava)* पुनः [punaḥ] novamente* रेचयेत् [recayet] deve-se exalar* अनिलं [anilaṃ] o ar vital* म-कारेण [m-akāreṇa] com o som 'm'* शनैः [śanaiḥ] lentamente* द्वात्रिंशत्-मात्रया [dvātriṃśat-mātrayā] por trinta e dois mātrās* पिङ्गलया [piṅgalayā] através da piṅgalā* / एष [eṣa] isso* भवेत् [bhavet] é* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] prāṇāyāma* च [ca] e* ततः [tataḥ] portanto* समभ्यसेत् [samabhyaset] deve-se praticar* एवं [evaṃ] corretamente* / पुनः [punaḥ] novamente* पूर्य [pūrya] inalando* पिङ्गलया [piṅgalayā] pela piṅgala* शोडशभिः-मात्रैः [śoḍaśabhiḥ-mātraiḥ] por dezesseis mātrās* अत्र [atra] agora* अपि [api] também* स्मरेत् [smaret] deve-se concentrar* अ-कार-मूर्तिम् [a-kāra-mūrtim] na forma do som 'a'* एकाग्रमानसः [ekāgramānasaḥ] com a mente uni-direcionada* / विद्वान् [vidvān] o conhecedor* धारयेत् [dhārayet] deve manter* पूरितं [pūritaṃ] a inalação* चतुःषष्ट्या-मात्रया [catuḥṣaṣṭyā-mātrayā] por sessenta e quatro mātrās* संजपन् [saṃjapan] repetindo* वशी [vaśī] vigorosamente* प्रणवं [praṇavaṃ] o praṇava (Oṃ)* तु [tu] enquanto* ध्यायन् [dhyāyan] medita na* उ-कार-मूर्तिं [u-kāra-mūrtiṃ] a forma do som 'u'* / पश्चात् [paścāt] então* स्मरन् [smaran] concentrando no* मकारं [makāraṃ] som 'm'* स [sa] ele* रेचयेत् [recayet] deve exalar* अनिलम् [anilam] o ar vital* इडया [iḍayā] através da iḍā* / पूर्य [pūrya] (agora) inalando* इडया [iḍayā] através da iḍā* बुद्धिमान् [buddhimān] o sábio* पुनःकुर्यात् [punaḥ-kuryāt] deve repetir (o processo)* एवमेव [evameva] da mesma maneira*
3/4/5/6/7/8/9- Inspirando o ar através da Iḍā e enchendo uniformemente o abdômen, deve-se mentalizar o som 'A', durante dezesseis mātrās (~16 segundos). Então, mantendo a inalação por sessenta e quatro mātrās, repetindo a Praṇava (Oṃ ou A.U.M.), agora, contemplando o som 'U'. O sábio deve manter a inalação o máximo que puder; após a repetição do Praṇava, novamente, ele deve expulsar o ar vital com o som 'M', lentamente, por trinta e dois mātrās através da piṅgalā. Isso é Prāṇāyāma e, portanto, deve ser praticado corretamente. Novamente, inalando através da Piṅgalā por dezesseis mātrās, agora deve-se concentrar-se no som 'A' com a mente uni direcionada. O conhecedor deve manter a inspiração por sessenta e quatro mātrās, repetindo vigorosamente o Praṇava, enquanto medita sobre ao som 'U'. Então, concentrando-se no som 'M', ele deve expirar o ar vital através da Iḍā. Agora, inspirando através de Iḍā, o sábio deve repetir o processo da mesma maneira. ("Inspire pela narina esquerda por 16 mātrās. Repita simultaneamente a primeira sílaba do praṇava, 'A', dezesseis vezes, mentalmente. Então prenda a respiração por 64 mātrās, repetindo mentalmente o segundo som do praṇava, 'U', por 64 mātrās. Depois expire o ar pela narina direita por 32 mātrās, repetindo mentalmente a terceira sílaba do praṇava, 'M'. Agora a primeira metade da rodada está concluída. Para realizar a segunda metade, inspire lentamente pela narina direita por 16 mātrās, com repetição mental do som 'A'. Prenda a respiração por 64 mātrās, repetindo mentalmente o som 'U'. Finalmente expire lentamente pela narina esquerda 32 mātrās, com repetição do som 'M'. Isso completa uma rodada da prática." S. Satyadharma Saraswati)
वत्सराद्ब्रह्मविद्वान् स्यात् तस्मान्नित्यं समभ्यसेत् । योगाभ्यासरतो नित्यं स्वधर्मनिरतश्च यः ।।११।।
12/13- कुम्भकदिलक्षणम् । बाह्यादापूरणं वायोरुदरे पूरको हि सः ।।१२।।
प्राणसंयमनेनैव ज्ञानान्मुक्तो भविष्यति ।।१२।।
evaṃ samabhyasennityaṃ prāṇāyāmaṃ muniśvara । evamabhyāsato nityaṃ ṣaṇmāsād jñānavān bhavet । 10 ।
vatsarādbrahmavidvān syāt tasmānnityaṃ samabhyaset । yogābhyāsarato nityaṃ svadharmanirataśca yaḥ । 11 ।
prāṇasaṃyamanenaiva jñānānmukto bhaviṣyati । 12a ।
मुनिश्वर [muniśvara] ó grande sábio* समभ्यसेत् [samabhyaset] deve-se praticar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma* नित्यं [nityaṃ] regularmente* एवं [evaṃ] e corretamente* / अभ्यासतः [abhyāsataḥ] tendo praticado* नित्यं [nityaṃ] regularmente* एवम् [evam] e corretamente* भवेत् [bhavet] (o yogin) torna-se* ज्ञानवान् [jñānavān] um jñāni (dotado de sabedoria)* षत्-मासात् [ṣat-māsāt] em seis meses* स्यात् [syāt] e será* ब्रह्मविद्वान् [brahmavidvān] um brahmavit (conhecedor de brahma)* वत्सरात् [vatsarāt] em um ano* तस्मात् [tasmāt] então* समभ्यसेत् [samabhyaset] deve-se praticar* नित्यं [nityaṃ] continuamente* / यः [yaḥ] quem* नित्यं [nityaṃ] sempre* रतः [rataḥ] (está) envolvido* योगा-भ्यास [yogā-bhyāsa] na prática do yoga* च [ca] e* निरतः [nirataḥ] é devotado* स्वधर्म [svadharma] svadharma (ao próprio self)* प्राण-संयमनेन [prāṇa-saṃyamanena] pelo controle do prāṇa* एव [eva] realmente* भविष्यति [bhaviṣyati] será* मुक्तः [muktaḥ] liberado* ज्ञानात् [jñānāt] através da sabedoria superior*
10/11/11 - Ó grande Sábio, deve-se praticar Prānāyāma regularmente e corretamente. Assim, o Yogin será um Jñāni (sábio) em seis meses e um Brahmavit (conhecedor de Brahma) em um ano. Então, deve-se praticar continuamente. Quem está sempre dedicado à prática do Yoga e ao próprio Self, através do controle do Prāṇa, será realmente liberado pela Sabedoria Superior.
संपूर्णकुम्भवद्वायोर्धारणं कुम्भको भवेत् । बहिर्विरेचनं वायोरुदराद्रेचकः स्मृतः ।।१३।।
14/15/16/17/18/19/20- प्राणायामसिद्धयः । प्रस्वेदजनको यस्तु प्राणायामेषु सो ऽधमः । कम्पनं मध्यमं विद्यादुत्थानं चोत्तमं विदुः ।।१४।।
kumbhakadilakṣaṇam । bāhyādāpūraṇaṃ vāyorudare pūrako hi saḥ । 12b ।
saṃpūrṇakumbhavadvāyordhāraṇaṃ kumbhako bhavet । bahirvirecanaṃ vāyorudarādrecakaḥ smṛtaḥ । 13 ।
कुम्भक-आदि-लक्षणम् [kumbhaka-ādi-lakṣaṇam] descrição do kumbhaka:* हि [hi] de fato* आपूरणं [āpūraṇaṃ] encher* सः [saḥ] o* उदरे [udare] abdômen* वायोः [vāyoḥ] com vāyu (ar vital)* बाह्यात् [bāhyāt] de fora* पूरकः [pūrakaḥ] é pūraka (inalação)* / धारणं [dhāraṇaṃ] reter* वायोः [vāyoḥ] vāyu (ar vital)* वत् [vat] como se* संपूर्ण-कुम्भ [saṃpūrṇa-kumbha] em uma panela cheia* भवेत् [bhavet] é* कुम्भकः [kumbhakaḥ] kumbhaka (retenção)* / बहिर्विरेचनं [bahirvirecanaṃ] expulsar* वायोः [vāyoḥ] vāyu (ar vital)* उदरात् [udarāt] do abdômen* स्मृतः [smṛtaḥ ] é chamado* रेचकः [recakaḥ] recaka (expiração)*
12/13- Descrição do Kumbhaka (retenção do ar): De fato, encher o abdômen com ar vital vindo de fora é Pūraka (inalação). Reter o ar vital como se estivesse em uma panela cheia é Kumbhaka (retenção), e expulsar o ar vital do abdômen é chamado Recaka.
पूर्वपूर्वं प्रकुर्वित यावदुत्थानसंभवः । संभवत्युक्तमे प्राज्ञः प्राणायामे सुखी भवेत् ।।१५।।
21/22/23/24- रोगनिवर्तकप्राणायाम । विनियोगान् प्रवक्ष्यामि प्राणायामस्य सुव्रत । संध्ययोर्ब्रह्मकाले ऽपि मध्याह्ने वाथवा सदा ।।२१।।
प्राणायामेन चित्तं तु शुद्धिं भवति सुव्रत । चित्ते शुद्धे शुचिः साक्षात् प्रत्यग्ज्योतिर्व्यस्थितः ।।१६।
प्राणाश्चित्तेन संयुक्तः परमात्मनि तिष्ठति । प्राणायामपरस्यास्य पुरुषस्य महात्मनः ।।१७।।
देहश्चोत्तिष्ठते तेन किंचिज्जज्ञानाद्विमुक्तता । रेचकं पूरकं मुक्त्वा कुम्भकं नित्यमभ्यसेत् ।।१८।।
सर्वपापविनिर्मुक्तः सम्यग्ज्ञानमवाप्नुयात् । मनोजवत्वमाप्नोति पलितादि च नश्यति ।।१९।।
प्राणायामैकनिष्ठस्य न किंचिदपि दुर्लभम् । तस्मात् सर्वप्रयत्नेन प्राणायामान् समभ्यसेत् ।।२०।।
prāṇāyāmasiddhayaḥ । prasvedajanako yastu prāṇāyāmeṣu so ‘dhamaḥ । kampanaṃ madhyamaṃ vidyādutthānaṃ cottamaṃ viduḥ । 14 ।
pūrvapūrvaṃ prakurvita yāvadutthānasaṃbhavaḥ । saṃbhavatyuktame prājñaḥ prāṇāyāme sukhī bhavet । 15 ।
prāṇāyāmena cittaṃ tu śuddhiṃ bhavati suvrata । citte śuddhe śuciḥ sākṣāt pratyagjyotirvyasthitaḥ । 16 ।
prāṇāścittena saṃyuktaḥ paramātmani tiṣṭhati । prāṇāyāmaparasyāsya puruṣasya mahātmanaḥ । 17 ।
dehaścottiṣṭhate tena kiṃcijjñānādvimuktatā । recakaṃ pūrakaṃ muktvā kumbhakaṃ nityamabhyaset । 18 ।
sarvapāpavinirmuktaḥ samyagjñānamavāpnuyāt । manojavatvamāpnoti palitādi ca naśyati । 19 ।
prāṇāyāmaikaniṣṭhasya na kiṃcidapi durlabham । tasmāt sarvaprayatnena prāṇāyāmān samabhyaset । 20 ।
प्राणायाम-सिद्धयः [prāṇāyāma-siddhayaḥ] sucessos no prāṇāyāma:* सःयः [saḥ-yaḥ] quem* जनकः [janakaḥ] produz* प्रस्वेद [prasveda] transpiração* विद्यात् [vidyāt] está* अधमः [adhamaḥ] (no nível) inferior* प्राणायामेषु [prāṇāyāmeṣu] do prāṇāyāma* / तु [tu] agora* विदुः [viduḥ] ó sábio* कम्पनं [kampanaṃ] tremor* मध्यमं [madhyamaṃ] no estágio intermediário* च [ca] e* उत्थानं [utthānaṃ] levitação* उत्तमं [uttamaṃ] no superior* / यावत् [yāvat] quando* प्रकुर्वित [prakurvita] (essa prática) é feita* पूर्वपूर्वं [pūrvapūrvaṃ] repetidamente* उत्थान-संभवः [utthāna-saṃbhavaḥ] o estágio mais alto* संभवति [saṃbhavati] é atingido* उक्तमे [uktame] diz-se* प्राज्ञः [prājñaḥ] que o sábio* भवेत् [bhavet] torna-se* सुखी [sukhī] satisfeito* प्राणायामे [prāṇāyāme] com o prāṇāyāma* / सुव्रत [suvrata] ó virtuoso* प्राणायामेन [prāṇāyāmena] através do prāṇāyāma* भवति [bhavati] há* शुद्धिं [śuddhiṃ] purificação da* चित्तं [cittaṃ] da mente* तु [tu] e* चित्ते-शुद्धे [citte-śuddhe] quando a mente é purificada* प्रत्यग्ज्योतिः [pratyagjyotiḥ] uma luz interior* शुचिः [śuciḥ] brilhante* साक्षात् [sākṣāt] é claramente* व्यस्थितः [vyasthitaḥ] perceptível* / संयुक्तःप्राणाश्चित्तेन [saṃyuktaḥ-prāṇāścittena] tendo unido os pranas com a mente* तिष्ठति [tiṣṭhati] ele repousa* परमात्मनि [paramātmani] no supremo self* / अस्य [asya] esse* प्राणायाम-परस्य [prāṇāyāma-parasya] grande prāṇāyāma* पुरुषस्य [puruṣasya] (leva) o praticante* महात्मनः [mahātmanaḥ] ao supremo self* / देहः [dehaḥ] o corpo* उत्तिष्ठते [uttiṣṭhate] se eleva* च [ca] e* तेन [tena] e assim* विमुक्तता [vimuktatā] há perda de* किंचिज्जज्ञानात् [kiṃcijjñānāt] do conhecimento (da realidade física)* / मुक्त्वा [muktvā] deixando* रेचकं [recakaṃ] a expiração* पूरकं [pūrakaṃ] e a inalação* अभ्यसेत् [abhyaset] deve-se praticar* नित्यम् [nityam] regularmente* कुम्भकं [kumbhakaṃ] kumbhaka (retenção do ar)* / अवाप्नुयात् [avāpnuyāt] (assim) ele obtém* सम्यक्-ज्ञानम् [samyak-jñānam] o conhecimento correto* विनिर्मुक्तः [vinirmuktaḥ] que liberta de* सर्व-पाप [sarva-pāpa] todos os pecados* आप्नोति [āpnoti] ele ganha* मनोजवत्वम् [manojavatvam] rapidez de pensamento* च [ca] e* नश्यति [naśyati] desaparecem* पलित [palita] os cabelos grisalhos* आदि [ādi] etc* / न-किंचित्-अपि [na-kiṃcit-api] nada* दुर्लभम् [durlabham] é difícil de obter* एक-निष्ठस्य [eka-niṣṭhasya] para quem está inteiramente concentrado* प्राणायाम [prāṇāyāma] no prāṇāyāma* / तस्मात् [tasmāt] assim* समभ्यसेत् [samabhyaset] deve-se praticar* प्राणायामान् [prāṇāyāmān] o prāṇāyāmā* सर्वप्रयत्नेन [sarvaprayatnena] com esforço total*
14/15/16/17/18/19/20- Sucessos no Prāṇāyāma: Quem produz transpiração está no nível inferior do Prāṇāyāma. Ó sábio, no estágio intermediário aparece tremor, e no mais avançado levitação. Quando essa prática é repetidamente feita, o estágio mais alto é atingido, e o sábio fica satisfeito com o Prāṇāyāma. Ó virtuoso, através do Prāṇāyāma há purificação da mente. Quando a mente é purificada, uma luz interna brilhante é claramente perceptível. Tendo unido os Prāṇās com a mente, ele repousa no supremo Self. Esse grande Prāṇāyāma leva o praticante ao Paramātmana. O corpo se eleva e, portanto, há perda do conhecimento empírico. Deixando a expiração e a inspiração, ele deve praticar a retenção da respiração regularmente. Assim, é obtido o conhecimento correto que liberta de todos os pecados: ganha-se rapidez de pensamento e desaparecem os cabelos grisalhos etc. Nada é difícil de se obter para alguém que está inteiramente concentrado no Prāṇāyāma. Assim, deve-se praticar Prāṇāyāma com empenho total.
बाह्यं प्राणं समाकृष्य पूरयित्वोदरेण च । नासाग्रे नाभिमध्ये च पादाङ्गुष्ठे च धारणात् ।।२२।।
25/26/27/28- जिह्वया वायुमाकृष्य यः पिबेत् सततं नरः । श्रमदाहविनिर्मुक्तो योगी नीरोगतामियात् ।।२५।।
सर्वरोगनिर्मुक्तो जीवेद्वर्षशतं नरः । नासाग्रधारणाद्वापि जितो भवति सुव्रत ।।२३।।
सर्वरोगनिवृत्तिः स्यान्नाभिमध्ये तु धारणात् । शरीरलघुता विप्र पादाङ्गुष्ठनिरोधनात् ।।२४।।
roganivartakaprāṇāyāma । viniyogān pravakṣyāmi prāṇāyāmasya suvrata । saṃdhyayorbrahmakāle ‘pi madhyāhne vāthavā sadā । 21 ।
bāhyaṃ prāṇaṃ samākṛṣya pūrayitvodareṇa ca । nāsāgre nābhimadhye ca pādāṅguṣṭhe ca dhāraṇāt । 22 ।
sarvaroganirmukto jīvedvarṣaśataṃ naraḥ । nāsāgradhāraṇādvā ‘pi jito bhavati suvrata । 23 ।
sarvaroganivṛttiḥ syānnābhimadhye tu dhāraṇāt । śarīralaghutā vipra pādāṅguṣṭhanirodhanāt । 24 ।
रोग-निवर्तक-प्राणायाम: [roga-nivartaka-prāṇāyāma:] prāṇāyāmas que erradicam doenças:* सुव्रत [suvrata] ó virtuoso* प्रवक्ष्यामि [pravakṣyāmi] eu vou explicar* विनियोगान् [viniyogān] as práticas* प्राणायामस्य [prāṇāyāmasya] do prāṇāyāma* संध्ययोः [saṃdhyayoḥ] ao amanhecer e anoitecer* ब्रह्मकाले [brahmakāle] antes do nascer do sol* मध्याह्ने [madhyāhne] ao meio-dia* वाथवा [vāthavā] ou então* अपि [api] também* सदा [sadā] em todos os momentos* / समाकृष्य [samākṛṣya] inalando* बाह्यं-प्राणं [bāhyaṃ-prāṇaṃ] o prāṇa externo* उदरेण [udareṇa] até o abdômen* पूरयित्व [pūrayitva] ficar cheio* च [ca] e* धारणात् [dhāraṇāt] concentrando-se* नासाग्रे [nāsāgre] na ponta do nariz* नाभिमध्ये [nābhimadhye] no umbigo* च [ca] ou* पादाङ्गुष्ठे [pādāṅguṣṭhe] no dedão do pé* च [ca] e* निर्मुक्तः [nirmuktaḥ] livrando-se* सर्व-रोग [sarva-roga] de todas as doenças* नरः [naraḥ] um homem* जीवेत् [jīvet] pode viver* वर्षशतं [varṣaśataṃ] cem anos* / सुव्रत [suvrata] ó virtuoso* भवति [bhavati] (o prāṇa) pode ser* जितः [jitaḥ] conquistado* धारणात् [dhāraṇāt] mantendo-o* नासाग्र [nāsāgra] na ponta do nariz* सर्व-रोग [sarva-roga] todas as doenças* निवृत्तिः-स्यात् [nivṛttiḥ-syāt] desaparecem* तु [tu] quando* धारणात् [dhāraṇāt] é concentrado* नाभिमध्ये [nābhimadhye] no umbigo* निरोधनात् [nirodhanāt] se estiver retido* पादाङ्गुष्ठ [pādāṅguṣṭha] no dedão do pé* विप्र [vipra] ó sábio* शरीर [śarīra] o corpo* लघुता [laghutā] fica leve*
21/22/23/24- Prāṇāyāmas que erradicam doenças: Ó virtuoso, explicarei as práticas do Prāṇāyāma ao amanhecer e ao anoitecer, antes do nascer do sol, ao meio-dia, ou então em todos os momentos. Ao inalar o Prāṇa externo até o abdômen ficar cheio, e concentrando-se na ponta do nariz, no umbigo ou no dedão do pé, então livrando-se de todas as doenças, um homem pode viver cem anos. Ó virtuoso, o Prāṇa pode ser conquistado mantendo-o na ponta do nariz. Todas as doenças desaparecem quando ele é concentrado no umbigo, se está confinado no dedão do pé, ó sábio, o corpo se torna leve.
जिह्वया वायुमाकृष्य जिह्वामूले निरोदहयेत् । पिबेदमृतमव्यग्रं सकलं सुखमाप्नुयात् ।।२६।।
29/30/31/32- मासमात्रं त्रिसन्ध्यायां जिह्वयारोप्य मरुतम् । अमृतं च पिबेन्नाभौ मन्दंमन्दं निरोधयेत् ।।२९।।
इडया वायुमाकृष्य भ्रूवोर्मध्ये निरोधयेत् । यः पिबेदमृतं शुद्धं व्याधिभिर्मुच्यते हि सः ।।२७।।
इडया वेदतत्त्वज्ञ तथा पिङ्गलयैव च । नाभौ निरोधयेत्तेन व्याधिभिर्मुच्यते नरः ।।२८।।
jihvayā vāyumākṛṣya yaḥ pibet satataṃ naraḥ । śramadāhavinirmukto yogī nīrogatāmiyāt । 25 ।
jihvayā vāyumākṛṣya jihvāmūle nirodhayet । pibedamṛtamavyagraṃ sakalaṃ sukhamāpnuyāt । 26 ।
iḍayā vāyumākṛṣya bhrūvāmadhye nirodhayet । yaḥ pibedamṛtaṃ śuddhaṃ vyādhibhirmucyate hi saḥ । 27 ।
iḍayā vedatattvajña tathā piṅgalayaiva ca । nābhau nirodhayettena vyādhibhirmucyate naraḥ । 28 ।
नरः [naraḥ] o homem* यः [yaḥ] que* पिबेत् [pibet] bebe* सततं [satataṃ] continuamente* वायुम् [vāyum] vāyu (o ar vital)* आकृष्य [ākṛṣya] aspirando-o* जिह्वया [jihvayā] através da língua* योगी [yogī] é um yogin* इयात् [iyāt] que obtém* नीरोगताम् [nīrogatām] boa saúde* निर्मुक्तः [nirmuktaḥ] e livre de* श्रम [śrama] fadiga* हवि [havi] e de calor* / आकृष्य [ākṛṣya] aspirando* वायुम् [vāyum] o ar vital* जिह्वया [jihvayā] através da língua* निरोधयेत् [nirodhayet] e segurando-o* जिह्वामूले [jihvāmūle] na raiz da língua* पिबेत् [pibet] deve-se beber* अमृतम् [amṛtam] o néctar* अव्यग्रं [avyagraṃ] constantemente* आप्नुयात् [āpnuyāt] obtendo* सकलं [sakalaṃ] total* सुखम् [sukham] felicidade* / आकृष्य [ākṛṣya] aspirando* वायुम् [vāyum] o ar vital* इडया [iḍayā] através de iḍā* निरोधयेत् [nirodhayet] e mantendo-o* भ्रूवामध्ये [bhrūvāmadhye] no centro das sobrancelhas* हि [hi] certamente* यः [yaḥ] quem* पिबेत् [pibet] bebe* सः [saḥ] o* अमृतं [amṛtaṃ] néctar* शुद्धं [śuddhaṃ] puro* मुच्यते [mucyate] estará livre* व्याधिभिः [vyādhibhiḥ] da doença* / वेदतत्त्वज्ञ [vedatattvajña] ó conhecedor do Vedanta* इडया [iḍayā] (inspirando o ar vital) através da iḍa* पिङ्गलय-एव [piṅgalaya-eva] ou mesmo através da piṅgalā* च [ca] e* निरोधयेत् [nirodhayet] mantendo-o* नाभौ [nābhau] no umbigo* तेन [tena] então* नरः [naraḥ] o homem* मुच्यते [mucyate] será liberado* व्याधिभिः [vyādhibhiḥ] da doença*
25/26/27/28- O homem que bebe continuamente o ar vital, aspirando-o pela língua, é um Yogin que alcança boa saúde, livre de fadiga e calor. Ao aspirar o ar vital pela língua e segurando-o em sua raiz, deve-se beber o néctar constantemente obtendo então, felicidade total. Aspirando o ar vital através da Iḍā e segurando-o no centro das sobrancelhas e bebendo o puro néctar, certamente estará livre da doença. Ó conhecedor do Vedanta, inspirando o ar vital através da Iḍā, ou mesmo através da Piṅgalā, e segurando-o no umbigo, então será um homem libertado da doença.
वातजाः पित्तजा दोषा नश्यन्त्येव न संशयः । नासाभ्यां वायुमाकृष्य नेत्रद्वन्द्वे निरोधयेत् ।।३०।।
32/33/34/35- स्वसतिकासनमास्थाय समाहितमनास्तथा ।।३२।।
नेत्ररोगा विनश्यन्ति तथा श्रोत्रनिरधनात् । तथा वायुं समारोप्य धारयेच्छिरस्थितम् ।।३१।।
शिरोरोगा विनश्यन्ति सत्यमुक्तं हि सांकृते ।।३२।।
māsamātraṃ trisandhyāyāṃ jihvayāropya marutam । amṛtaṃ ca pibennābhau mandaṃmandaṃ nirodhayet । 29 ।
vātajāḥ pittajā doṣā naśyantyeva na saṃśayaḥ । nāsābhyāṃ vāyumākṛṣya netradvandve nirodhayet । 30 ।
netrarogā vinaśyanti tathā śrotranirodhanāt । tathā vāyuṃ samāropya dhārayecchirasthitam । 31 ।
śirorogā vinaśyanti satyamuktaṃ hi sāmkṛte । 32a ।
मासमात्रं-त्रिसन्ध्यायां [māsamātraṃ-trisandhyāyāṃ] durante um mês: ao nascer do sol, ao meio dia e ao por do sol* मरुतम् [marutam] se o ar* अरोप्य [aropya] for aspirado* मन्दंमन्दं [mandaṃmandaṃ] muito gradualmente* जिह्वय [jihvaya] através da língua* पिबेत् [pibet] bebendo* अमृतं [amṛtaṃ] o néctar* च [ca] e* निरोधयेत् [nirodhayet] retendo-o* नाभौ [nābhau] no umbigo* दोषाः [doṣāḥ] os distúrbios* वातजाःपित्तजा [vātajāḥ-pittajā] causados por vāta (vento) e pitta (bile)* न-संशयः [na-saṃśayaḥ] sem dúvida* नश्यन्ति [naśyanti] desaparecerão* एव [eva] mesmo* / आकृष्य [ākṛṣya] inalando* वायुम् [vāyum] vāyu (o ar vital)* नासाभ्यां [nāsābhyāṃ] pelas duas narinas* निरोधयेत् [nirodhayet] e retendo-o* नेत्रद्वन्द्वे [netradvandve] nos dois olhos* नेत्ररोगा [netrarogā] as doenças dos olhos* विनश्यन्ति [vinaśyanti] serão destruídas* / तथा [tathā] também* धारयेत् [dhārayet] retendo* वायुं [vāyuṃ] vāyu* श्रोत्र [śrotra] nas orelhas* शिरो-रोगाः [śiro-rogāḥ] as doenças da cabeça* हि [hi] certamente* निरोधनात् [nirodhanāt] serão destruídas* सत्यमुक्तं [satyam uktaṃ] asseguro que isso é verdade* साम्कृते [sāmkṛte] ó sāmkṛti*
29/30/31/32- Durante um mês: ao nascer do sol, ao meio dia e ao por do sol; se o néctar for bebido e o ar vital for aspirado, gradualmente, através da língua e retido no umbigo, os distúrbios causados por vāta (vento) e pitta (bile) certamente desaparecerão. Inalando o ar vital pela duas narinas e retendo-o nos dois olhos as doenças dos olhos serão destruídas. Também retendo o ar vital nas orelhas as doenças da cabeça, certamente, serão destruídas. Asseguro que isso é verdade, ó Sāmkṛti.
अपानमूर्ध्वमुत्थाप्य प्रणवेन शनै: शनै: । हस्ताभ्यां धारयेत्सम्यक् कर्णादिकरणानि च ।।३३।।
36/37/38/39- ब्रह्मरन्ध्रं गते वायौ नादश्चोत्पद्यते ऽनघ । शङ्खध्वनिनिभश्चादौ मध्ये मेघध्वनिर्यथा ।।३६।।
अङ्गुष्ठाभ्यां मुने श्रोत्रे तर्जनीभ्यां तु चक्षुसि । नासापुटावथान्याभ्यां प्रच्छाद्या कारणानि वै ।।३४।।
आनन्दाविर्भवो यावत् तावन्मूर्धनि धारयेत् । प्राण: प्रयत्यनेनैव ब्रह्मरन्ध्रं महामुने ।।३५।।
svastikāsanamāsthāya samāhitamanāstathā । 32b ।
apānamūrdhvamuṭṭhāpya praṇavena śanaiḥ śanaiḥ । hastābhyāṃ dhārayetsamyak karṇādikaraṇāni ca । 33 ।
aṅguṣṭhābhyāṃ mune śrotre tarjanībhyāṃ tu cakṣuṣi । nāsāpuṭāvathānyābhyāṃ pracchādya kāraṇāni vai । 34 ।
ānandāvirbhavo yāvat tāvanmūrdhani dhārayet । prāṇaḥ prayatyanenaiva brahmarandhraṃ mahāmune । 35 ।
आस्थाय [āsthāya] sentado* स्वस्तिकासनम् [svastikāsanam] em svastikāsana* मनाः [manāḥ] com a mente* समाहित [samāhita] firme* तथा [tathā] assim* ऊर्ध्वमुत्थाप्य [ūrdhvamuṭṭhāpya] deve-se elevar* अपानम् [apānam] o apāna* शनैःशनैः[śanaiḥ-śanaiḥ] muito lentamente* प्रणवेन [praṇavena] com o praṇava (Oṃ)* धारयेत् [dhārayet] deve-se cobrir* सम्यक् [samyak] completamente* कर्ण [karṇa] os ouvidos* च [ca] e* आदि-करणानि [ādi-karaṇāni] outros órgãos dos sentidos* हस्ताभ्यां [hastābhyāṃ] (com os de dedos) das mãos* वै-प्रच्छाद्य [vai-pracchādya] cobrindo bem* कारणानि [kāraṇāni] os órgãos dos sentidos* मुने [mune] ó sábio* अङ्गुष्ठाभ्यां [aṅguṣṭhābhyāṃ] com os polegares* श्रोत्रे [śrotre] nas orelhas* तर्जनीभ्यां [tarjanībhyāṃ] com os dedos indicadores* चक्षुषि [cakṣuṣi] nos olhos* तु [tu] e* अन्याभ्यां [anyābhyāṃ] com os dois outros* नासापुटौ [nāsāpuṭau] nas narinas* अथ [atha] então* धारयेत् [dhārayet] deve-se reter* प्राणः [prāṇaḥ] o prāṇa* प्रयत्यनेन-एव [prayatyanena-eva] com esforço* मूर्धनि [mūrdhani] na base do palato* यावत्-तावत् [yāvat-tāvat] até atingir* ब्रह्मरन्ध्रं [brahmarandhraṃ] o brahmarandhra* आविर्भवः [āvirbhavaḥ] (assim) manifesta-se* आनन्दा [ānandā] felicidade* महामुने [mahāmune] ó grande sábio*
32/33/34/35- Sentado em Svastikāsana, com a mente firme, assim, deve-se elevar o Apāna muito lentamente com o Praṇava (Oṃ); deve-se cobrir completamente os ouvidos e outros órgãos dos sentidos com as mãos. Cobrindo bem os órgãos dos sentidos, ó Sábio, com os polegares nas orelhas, os dedos indicadores nos olhos e os outros dois nas narinas, deve-se reter o Prāṇa, com esforço, na base do palato até que ele entre no Brahmarandhra, então, manifesta-se a felicidade, ó Grande Sábio.
शिरोमध्यगते वायौ गिरिप्रस्रवणं यथा । पश्चात् प्रीतो महाप्रज्ञ साक्षादात्मन्मुखो भवेत् ।।३७।।
40/41/42/43- विनायकं च संस्मृत्य तथा वागीश्वरीं पुनः । लिङ्गनालात् समाकृष्य वायुमप्यग्रतो मुने ।।४०।।
पुनस्तज्ज्ञाननिष्पत्तिर्योगात् संसारनिह्नुतिः । दक्षिणोत्तरगुल्फेन सेवनं पीड्येत् स्थिरम् ।।३८।।
सव्येतरेण गुलफेन पीड्येट्बुद्धिमान् नरः । जान्वोरधः स्थितां सन्धिं स्मृत्वा देवं त्रियम्बकम् ।।३९।।
brahmarandhraṃ gate vāyau nādaścotpadyate ‘nagha । śaṅkhadhvaninibhaścādau madhye meghadhvaniryathā । 36 ।
śiromadhyagate vāyau giriprasravaṇaṃ yathā । paścāt prīto mahāprājña sākṣādātmanmukho bhavet । 37 ।
punastajjñānaniṣpattiryogāt saṃsāranihnutiḥ । dakṣiṇottaragulphena sevanaṃ pīḍyet sthiram । 38 ।
savyetareṇa gulphena pīḍyetbuddhimān naraḥ । jānvoradhaḥ sthitāṃ sandhiṃ smṛtvā devaṃ triyambakam । 39 ।
गते-वायौ [gate-vāyau] quando o vāyu alcança* ब्रह्मरन्ध्रं [brahmarandhraṃ] o brahmarandhra* अनघ [anagha] ó virtuoso* उत्पद्यते [utpadyate] surge* मध्ये [madhye] internamente* अदौ [adau] esse* नादह् [nādah] nāda* निभह् [nibhah] como* ध्वनि [dhvani] o som* शङ्ख [śaṅkha] de uma concha* मेघध्वनिह् [meghadhvanih] ou de um trovão* / वायौ-शिरो-मध्य-गते [vāyau-śiro-madhya-gate] quando o vāyu entra na cabeça* यथा [yathā] é como* प्रस्रवणं [prasravaṇaṃ] (o som) de uma cachoeira* गिरि [giri] descendo das montanhas* / पश्चात् [paścāt] depois* भवेत् [bhavet] (o yogin) torna-se* प्रीतह् [prītah] feliz* च [ca] e* साक्षात् [sākṣāt] logo* मुखह् [mukhah] se dirige* आत्मन् [ātman] ao ātman (self)* महाप्राज्ञ [mahāprājña] ó grande sábio* / तत्-ज्ञान [tat-jñāna] o conhecimento* निष्पत्तिह् [niṣpattih] que surgiu* योगात् [yogāt] através desse yoga* निह्नुतिः [nihnutiḥ] afasta (o yogin)* संसार [saṃsāra] do saṃsāra* / बुद्धिमान्-नरः [buddhimān-naraḥ] o homem sábio* पीड्येत् [pīḍyet] deve pressionar (o períneo)* स्थिरम् [sthiram] firmemente* दक्षिण-उत्तर-गुल्फेन [dakṣiṇa-uttara-gulphena] com os tornozelos direito* च [ca] e* पीड्येत् [pīḍyet] deve pressionar* सव्येतरेण-गुल्फेन [savyetareṇa-gulphena] com tornozelo esquerdo (o tornozelo direito)* स्मृत्वा [smṛtvā] (e deve) contemplar* देवं [devaṃ] a divindade* त्रियम्बकम् [triyambakam] triyambaka (siva)*
36/37/38/39- Quando o Vāyu alcança o Brahmarandhra, ó Virtuoso, o Nāda surge internamente como o som de uma concha ou de um trovão. Quando o Vāyu entra na cabeça, é como o som de uma cachoeira que desce das montanhas. Depois, o Yogin torna-se feliz e se dirige ao Ātmā, Ó Grande Sábio. O conhecimento que surge através desse Yoga afasta do Saṃsāra. O homem sábio deve pressionar o períneo firmemente com o tornozelo direito e pressionar o tornozelo direito com o esquerdo e deve contemplar Triyambakam (Śiva).
प्रणवेन नियुक्तेन बिन्दुयुक्तेन बुद्धिमान् । मूलाधारस्य विप्रेन्द्र मध्ये तं तु निरोधयेत् ।।४१।।
43/44- वायुजयचिह्नानि । प्रस्वेदः प्रथमः पश्चात् कम्पनं मुनिपुङ्गव ।।४३।।
निरुध्य वायुना दीप्तो वह्निरूहति कुण्डलीम् । पुनः सुषुम्नया वायुर्वह्निना सह गच्छति ।।४२।।
एवमभ्यसतसतस्य जितो वायुर्भवेद्भृशम् ।।४३।।
vināyakaṃ ca saṃsmṛtya tathā vāgīśvarīṃ punaḥ । liṅganālāt samākṛṣya vāyumapyagrato mune । 40 ।
praṇavena niyuktena binduyuktena buddhimān । mūlādhārasya viprendra madhye taṃ tu nirodhayet । 41 ।
nirudhya vāyunā dīpto vahnirūhati kuṇḍalīm । punaḥ suṣumnayā vāyurvahninā saha gacchati । 42 ।
evamabhyasatastasya jito vāyurbhavetbhṛśam । 43a ।
संस्मृत्य [saṃsmṛtya] relembre-se* तथा [tathā] também* विनायकं [vināyakaṃ] de vināyaka (Gaṇeśa)* च [ca] e* वागीश्वरीं [vāgīśvarīṃ] de vāgīśvarī (Sarasvatī)* / पुनः [punaḥ] então* मुने [mune] ó sábio* समाकृष्य [samākṛṣya] contraindo* लिङ्गनालात् [liṅganālāt] a uretra* वायुम्-अपि-अग्रतः [vāyum-api-agrataḥ] deve-se concentrar o vāyu* मध्ये [madhye] no centro* मूलाधारस्य [mūlādhārasya] do mūlādhāra* बुद्धिमान् [buddhimān] o sábio* युक्तेन [yuktena] medita (repetindo)* प्रणवेन [praṇavena] o praṇava* नियुक्तेन [niyuktena] junto com* बिन्दु [bindu] bindu (ressonância)* विप्रेन्द्र [viprendra] ó eminência* / निरोधयेत् [nirodhayet] retendo तु [tu] e* निरुध्य [nirudhya] concentrando** वायुना [vāyunā] o vāyu* दीप्तः-वह्निः-ऊहति [dīptaḥ-vahniḥ-ūhati] e excitando o fogo* कुण्डलीम् [kuṇḍalīm] kuṇḍalīnī (desperta)* पुनः [punaḥ] então* सह [saha] junto com* वायुः-वह्निना [vāyuḥ-vahninā] fogo do vāyu* गच्छति [gacchati] ela passa* सुषुम्नया [suṣumnayā] através da suṣumnā* / एवम् [evam] assim* तस्य-अभ्यसतः [tasya-abhyasataḥ] com sua prática regular* तं [taṃ] ele* भवेत् [bhavet] torna-se* भृशम् [bhṛśam] efetivamente* जितः-वायुः [jitaḥ-vāyuḥ] o conquistador do vāyu*
40/41/42/43- Também, deve-se meditar em Vināyaka (Gaṇeśa) e Vāgīśvarī (Sarasvatī). Agora, ó Sábio, contraído a uretra deve-se concentrar o Vāyu no centro do Mūlādhāra, o sábio deve repetir o Praṇava unido com o Bindu (ressonância), ó Eminência. Retendo e concentrando o Vāyu e excitando o fogo, a Kuṇḍalīnī desperta. Então, junto com o fogo do Vāyu, ela passa através da Suṣumnā. Assim, com sua prática regular, o Yogin, efetivamente, torna-se o conquistador do Vāyu.
उत्थानं च शरीरस्य चिह्नमेतज्जिते ऽनिले ।।४४।।
44/45/46/47- वायुजयेन रोगपापविनाश्वैराग्यपूर्विका ज्ञानोत्पत्ति: । एवमभ्यसतस्तस्य मूलरोगो विनश्यति ।।४४।।
vāyujayacihnāni । prasvedaḥ prathamaḥ paścāt kampanaṃ munipuṅgava । 43b ।
utthānaṃ ca śarīrasya cihnametajjite ‘nile । 44a ।
वायु-जय-चिह्नानि [vāyu-jaya-cihnāni] características da conquista do vāyu* मुनिपुङ्गव [munipuṅgava] ó estimado sábio* प्रथमः [prathamaḥ] primeiro* प्रस्वेदः [prasvedaḥ] transpiração excessiva* पश्चात् [paścāt] então* कम्पनं [kampanaṃ] tremor* च [ca] e* उत्थानं [utthānaṃ] elevação* शरीरस्य [śarīrasya] do corpo (levitação)* एतत् [etat] essas (são as)* चिह्नम् [cihnam] características* जिते [jite] da conquista* अनिले [anile] do ar (prāṇa)*
43/44- Características da conquista do Vāyu: Ó estimado Sábio, no início há transpiração excessiva, depois tremor, após, elevação do corpo (levitação), essas são as características da conquista do Prāṇa.
भगन्धरं च नष्टं स्यात् सर्वरोगाश्च सांकृते । पातकानि विनश्यन्ति क्षुद्राणि च महान्ति च ।।४५।।
48/49/50/51- ज्ञानामृतरसो येन सकृदास्वादितो भवेत् । स सर्वकार्यमुत्सृज्य तत्रैव परिधावति ।।४८।।
नष्टे पापे विशुद्धं स्याञ्चि्तदर्पणमद्भुतम् । पुनर्ब्रह्मादिभोगेभ्यो वैरग्यं जायते हृदि ।।४६।।
विरक्तस्य तु संसाराज्ज्ञानं कैवल्यसाधनम् । तेन पाशापहानिः स्यात् ज्ञात्वा देवं सदाशिवम् ।।४७।।
vāyujayena rogapāpavināśvairāgyapūrvikā jñānotpattiḥ । evamabhyasatastasya mūlarogo vinaśyati । 44b।
bhagandharaṃ ca naṣṭaṃ syāt sarvarogāśca sāṃkṛte । pātakāni vinaśyanti kṣudrāṇi ca mahānti ca । 45 ।
naṣṭe pāpe viśuddhaṃ syāñcittadarpaṇamadbhutam । punarbrahmādibhogebhyo vairagyaṃ jāyate hṛdi । 46 ।
viraktasya tu saṃsārājjñānaṃ kaivalyasādhanam । tena pāśāpahāniḥ syāt jñātvā devaṃ sadāśivam । 47 ।
वायु-जयेन [vāyu-jayena] "a conquista do vāyu* उत्पत्तिः [utpattiḥ] dá origem ao* ज्ञान [jñāna] ao conhecimento* वैराग्य [vairāgya] do vairāgya (desapego)* विनाः [vināḥ] e da remoção de* रोग-पाप-पूर्विका [roga-pāpa-pūrvikā] doenças e pecados"* एवम् [evam] assim* अभ्यसतः-तस्य [abhyasataḥ-tasya] com sua prática constante* मूल-रोगः [mūla-rogaḥ] a causa raiz das doenças* विनश्यति [vinaśyati] é erradicada* / भगन्धरं [bhagandharaṃ] até tumores* स्यात् [syāt] podem ser* नष्टं [naṣṭaṃ] destruídos* च [ca] e* सर्व-रोगाः [sarva-rogāḥ] todas as doenças* च [ca] e* पातकानि [pātakāni] pecados* च-क्षुद्राणि-च-महान्ति [ca-kṣudrāṇi-ca-mahānti] pequenos ou grandes* विनश्यन्ति [vinaśyanti] desaparecem* सांकृते [sāṃkṛte] ó sāṃkṛti* / नष्टे-पापे [naṣṭe-pāpe] com a remoção do pecado* चित्त [citta] mente* स्यात् [syāt] torna-se* विशुद्धं [viśuddhaṃ] pura* अद्भुतम् [adbhutam] brilhante* दर्पणमत् [darpaṇam] como um espelho* / पुनर् [punar] então* भोगेभ्यः [bhogebhyaḥ] pela bem-aventurança* ब्रह्म-आदि [brahma-ādi] proporcionada por brahma e outras (divindades)* जायते [jāyate] surge* वैरग्यं [vairagyaṃ] vairagya* हृदि [hṛdi] no coração* / विरक्तस्य [viraktasya] livre do apego* ज्ञानं [jñānaṃ] esse conhecimento* साधनम् [sādhanam] é o meio para* कैवल्य [kaivalya] kaivalya (libertação)* संसारात् [saṃsārāt] do saṃsārā* / तु [tu] e* तेन [tena] através dele* ज्ञात्वा [jñātvā] quando se conhece* देवं-सदाशिवम् [devaṃ-sadāśivam] o deus sadāśiva* पाशा [pāśā] as cadeias* स्यात् [syāt] são* पहानिः [pahāniḥ] removidas*
44/45/46/47- "A conquista do Vāyu dá origem ao conhecimento do Vairagya (desapego) e da remoção de doenças e pecados": Assim, com prática constante, a causa raiz das doenças é erradicada. Até um tumor pode ser destruído. Todas as doenças e pecados, pequenos e grandes, desaparecem, ó Sāmkṛti. Com a remoção do pecado, a mente torna-se pura e brilhante como um espelho. Então, pela Bem-Aventurança de Brahma e outras divindades, surge Vairagya no coração. Esse conhecimento, sem apego, é o meio para a libertação do Saṃsārā. Por meio dele, quando se conhece Sadaśiva, as cadeias são removidas.
ज्ञानस्वरूपमेवाह्रुर्जगदेतद्वि चक्षणाः ।
अर्थस्वरूपमज्ञानात् पश्यन्त्यन्ये कुदृष्टयः ।।४९।।
आत्मस्वरूपविज्ञानादज्ञानस्य परिक्षयः । क्षीणे ऽज्ञाने महाप्राज्ञ रागादीनां परिक्षयः ।।५०।।
रागाद्यसंभवे प्राज्ञ पुण्यपापवि मर्शनम् । योर्नाशे शरीरेण न पुन: संप्रयुज्यते ।।५१।।
jñānāmṛtaraso yena sakṛdāsvādito bhavet । sa sarvakāryamutsṛjya tatraiva paridhāvati । 48 ।
jñānasvarūpamevāhrurjagadetadvi cakṣaṇāḥ । arthasvarūpamajñānāt paśyantyanye kudṛṣṭayaḥ । 49 ।
ātmasvarūpavijñānādajñānasya parikṣayaḥ । kṣīṇe ‘jñāne mahāprājña rāgādīnāṃ parikṣayaḥ । 50 ।
rāgādyasaṃbhave prājña puṇyapāpavi marśanam । tayornāśe śarīreṇa na punaḥ saṃprayujyate । 51 ।
येन [yena] assim* स-भवेत्-आस्वादितः [sa-bhavet-āsvāditaḥ] quem provou* रसः [rasaḥ] o néctar* ज्ञान-आमृत [jñāna-amṛta] do imperecível jñāna* उत्सृज्य [utsṛjya] ao livrar-se* सर्व-कार्यम् [sarva-kāryam] de todas as imposições* परिधावति [paridhāvati] dirige-se* सकृत् [sakṛt] logo* तत्र- एव[tatra-eva] para ele* / अज्ञानात् [ajñānāt] por causa da ignorância* अर्थ [artha] do significado* स्वरूपम्-ज्ञान [svarūpam-jñāna] da essência do jñāna* अन्ये [anye] outros* पश्यन्ति [paśyanti] percebem* कुदृष्टयः [kudṛṣṭayaḥ] com visão distorcida* चक्षणाःएतत्-आह्रुह्-जगत् [cakṣaṇāḥ-etat-āhruh-jagat] esse mundo com as aparências do sofrimento* वि [vi] não* एव [eva] mesmo* स्वरूपम् [svarūpam] sua verdadeira natureza* / विज्ञानात् [vijñānāt] quando se realiza a* आत्म-स्वरूप [ātma-svarūpa] própria natureza do ātma (self)* अज्ञानस्य [ajñānasya] a ignorância* परिक्षयः [parikṣayaḥ] desaparece* / अज्ञाने-क्षीणे [ajñāne-kṣīṇe] quando a ignorância é dissipada* महाप्राज्ञ [mahāprājña] ó grande sábio* राग-आदीनां [rāga-ādīnāṃ] os desejos e outras aflições* परिक्षयः [parikṣayaḥ] chegam ao fim* / राग-आदि-असंभवे [rāga-ādi-asaṃbhave] (quando) desejos e outras (aflições) estão ausentes* प्राज्ञ [prājña] ó sábio* वि-मर्शनम् [vi-marśanam] (não há) preocupação* पुण्य-पाप [puṇya-pāpa] com virtude e vício* / नाशे [nāśe] com a destruição* तयोः [tayoḥ] deles* न-पुनःसंप्रयुज्यते [na-punaḥ-saṃprayujyate] não se está mais apegado* शरीरेण [śarīreṇa] ao corpo (não se renasce mais)*
48/49/50/51- Assim, quem provou o néctar do imperecível Jñāna, ao livrar-se de todas as imposições, dirige-se logo para Ele. Por causa da ignorância do significado da essência do Jñāna outros percebem, com visão distorcida, esse mundo com as aparências do sofrimento, não sua verdadeira natureza. Quando se realiza a verdadeira natureza do Ātma, a ignorância desaparece. Quando a ignorância é dissipada, ó Grande Sábio, os desejos e outras aflições chegam ao fim. Quando desejos e outras aflições estão ausentes, ó Sábio, não há preocupação com virtude e o vício. Com a destruição deles, fica-se desapegado do corpo (não se renasce, novamente).
।। इति षष्ठ: खण्डः ।। । iti ṣaṣṭhaḥ khaṇḍaḥ । Assim termina a sexta seção.
।। सप्तमः खण्डः ।। । saptamaḥ khaṇḍaḥ । Sétima Seção: Pratyāhāra
1/2/3/4- प्रत्याहारलक्षनं तद्भेदाश्च । अथातः संप्रवक्ष्यामि प्रत्याहारं महामुने ।
4/5/6/7/8- अथवा वित्यकर्माणि ब्रह्माराधनबुद्धितः ।।४।।
इन्द्रियाणां विचरतां विषयेषु स्वभावतः ।।१।।
बलादाहरणं तेषां प्रत्याहारः स उच्यते । यत्पश्यति तु तत्सर्वं ब्रह्म पश्यन्समाहितः ।।२।।
प्रत्याहारो भवेदेष ब्रह्मविद्भिः पुरोदितः । यद्यच्छुद्धमशुद्धं वा करोत्यामरणान्तिकम् ।।३।।
तत्सर्वं ब्रह्मणे कुर्यात् प्रत्याहारः स उच्यते ।।४।।
pratyāhāralakṣanaṃ tadbhedāśca । athātaḥ saṃpravakṣyāmi pratyāhāraṃ mahāmune । indriyāṇāṃ vicaratāṃ viṣayeṣu svabhāvataḥ । 1 ।
balādāharaṇaṃ teṣāṃ pratyāhāraḥ sa ucyate । yatpaśyati tu tatsarvaṃ brahma paśyansamāhitaḥ । 2 ।
pratyāhāro bhavedeṣa brahmavidbhiḥ puroditaḥ । yadyacchuddhamaśuddhaṃ vā karotyāmaraṇāntikam । 3 ।
tatsarvaṃ brahmaṇe kuryāt pratyāhāraḥ sa ucyate । 4a ।
प्रत्याहार-लक्षनं: [pratyāhāra-lakṣanaṃ:] descrição do pratyāhāra* अथातः [athātaḥ] agora* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] eu vou explicar* प्रत्याहारं [pratyāhāraṃ] pratyāhāra* महामुने [mahāmune] ó grande sábio* / इन्द्रियाणां [indriyāṇāṃ] os sentidos* विचरतां [vicaratāṃ] perseguem* स्वभावतः [svabhāvataḥ] naturalmente* विषयेषु [viṣayeṣu] os objetos dos sentidos* / स [sa] essa* आहरणं [āharaṇaṃ] retirada* बलात् [balāt] voluntária* तेषां [teṣāṃ] deles* उच्यते [ucyate] é chamada* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra* / तत्-सर्वं [tat-sarvaṃ] tudo que* पश्यति [paśyati] pode-se ver* समाहितः [samāhitaḥ] nesse estado de remoção (sensorial)* पश्यन् [paśyan] é a visão de* ब्रह्म [brahma] brahma* / एष-भवेत् [eṣa-bhavet] isso é* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra* पुर-उदितः [pura-uditaḥ] como previamente declarado* ब्रह्मविद्भिः [brahmavidbhiḥ] pelos conhecedores de Brahma* / तु [tu] e* यत्-यद्यत् [yat-yadyat] o que quer que* करोति [karoti] se faça* शुद्धम्-वा-अशुद्धं [śuddham-vā-aśuddhaṃ] puro ou impuro* आमरणान्तिकम् [āmaraṇāntikam] até o fim desta vida* तत्सर्वं [tatsarvaṃ] tudo isso* कुर्यात् [kuryāt] deve ser feito* ब्रह्मणे [brahmaṇe] (imerso em) brahma* स-उच्यते [sa-ucyate] isso é chamado* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra*
1/2/3/4- Descrição do Pratyāhāra: Agora vou explicar Pratyāhāra, ó Grande Sábio. Os sentidos perseguem naturalmente seus objetos. Essa retirada voluntária deles é chamada Pratyāhāra. Tudo o que pode-se ver, nesse estado de isolamento sensorial é a percepção de Brahma. Isso é Pratyāhāra, como revelado pelos conhecedores de Brahma. O que quer que se faça, seja puro ou impuro, até o fim desta vida, tudo isso deve ser feito imerso em Brahma; isso é chamado Pratyāhāra.
काम्यानि च तथा कुर्यात् प्रत्याहारः स उच्यते । अथवा वायुमाकृष्य स्थानात् स्थानं निरोधयेत् ।।५।।
9/10- प्रत्याहारो ऽयमुक्तस्तु प्रत्याहारपरैः पुरा एवमभ्यासयुक्तस्य पुरुषस्य महात्मनः ।।९।।
दन्तमूलात्तथा कण्ठादुरसि मारुतम् । उरोदेशात् समाकृष्य नाभिदेशे निरोधयेत् ।।६।।
नाभिदेशात् समाकृष्य कुण्डल्यां तु निरोधयेत् । कुण्डलीदेशतो विद्वान् मूलाधारे निरोधयेत् ।।७।।
अथापानात् कटिद्वन्द्वे तथोरौ च सुमध्यमे । तस्माज्जानुद्वये जङ्घे पादाङ्गुष्ठे निरोधयेत् ।।८।।
athavā nityakarmāṇi brahmārādhanabuddhitaḥ । 4b ।
kāmyāni ca tathā kuryāt pratyāhāraḥ sa ucyate । athavā vāyumākṛṣya sthānāt sthānaṃ nirodhayet । 5 ।
dantamūlāttathā kaṇṭhe kaṇṭhādurasi mārutam । urodeśāt samākṛṣya nābhideśe nirodhayet । 6 ।
nābhideśāt samākṛṣya kuṇḍalyāṃ tu nirodhayet । kuṇḍalīdeśato vidvān mūlādhāre nirodhayet । 7 ।
athāpānāt kaṭidvandve tathorau ca sumadhyame । tasmājjānudvaye jaṅghe pādāṅguṣṭhe nirodhayet । 8 ।
अथवा [athavā] ou* कुर्यात् [kuryāt] deve-se realizar* नित्य-काम्यानि-कर्माणि [nitya-kāmyāni-karmāṇi] as devidas ações* ब्रह्म-बुद्धितः-आराधन [brahma-buddhitaḥ-ārādhana] imerso em homenagem a brahma* स-उच्यते [sa-ucyate] isso é chamado* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra* / अथवा [athavā] ou* आकृष्य [ākṛṣya] tendo inalado* वायुम् [vāyum] o vāyu* निरोधयेत् [nirodhayet] deve-se rete-lo* स्थानात्-स्थानं [sthānāt-sthānaṃ] de um lugar a outro* / तथा [tathā] assim* समाकृष्य [samākṛṣya] tendo aspirado* मारुतम् [mārutam] o ar vital* निरोधयेत् [nirodhayet] deve-se rete-lo* दन्तमूलात् [dantamūlāt] da raiz dos dentes* कण्ठे [kaṇṭhe] até a garganta* कण्ठात् [kaṇṭhāt] da garganta* उरसि [urasi] ao peito* च [ca] e* उरोदेशात् [urodeśāt] do peito* नाभिदेशात् [nābhideśāt] ao umbigo* / समाकृष्य [samākṛṣya] levando-o* नाभिदेशे [nābhideśe] até a região do umbigo* विद्वान् [vidvān] o sábio* निरोधयेत् [nirodhayet] deve retê-lo* कुण्डल्यां [kuṇḍalyāṃ] na kuṇḍalinī* कुण्डलीदेशतः [kuṇḍalīdeśataḥ] da sede da kuṇḍalinī* मूलाधारे [mūlādhāre] no mūlādhāra* / तथा [tathā] então* निरोधयेत् [nirodhayet] deve reter* अपानात् [apānāt] o apāna* सुमध्यमे [sumadhyame] na cintura* तु [tu] e* अथ [atha] depois* कटिद्वन्द्वे [kaṭidvandve] nos quadris* ऊरौ [ūrau] e nas coxas* च-तथ [ca-tatha] e então* निरोधयेत् [nirodhayet] deve-se reter* जानुद्वये [jānudvaye] nos dois joelhos* तस्मात् [tasmāt] e de lá* जङ्घे [jaṅghe] nas pernas* पादाङ्गुष्ठे [pādāṅguṣṭhe] e nos dedos dos pés*
4/5/6/7/8 - Deve-se realizar as devidas ações, imerso em homenagem a Brahma. Isso é chamado Pratyāhāra. Ou, após inalar o Vāyu, deve-se retê-lo de um lugar a outro. Assim, tendo aspirado o ar vital, deve-se retê-lo da raiz dos dentes até a garganta, da garganta ao peito, e do peito ao umbigo. Levando-o até a região do umbigo, o sábio deve retê-lo na Kuṇḍalinī, na sede da Kuṇḍalinī no Mūlādhāra. Então, deve-se reter o Apāna na cintura e depois nos quadris e coxas, de lá nos joelhos, na parte inferior das pernas e nos dedos dos pés
सर्वपापानि नश्यन्ति भवरोगश्च सुव्रत ।। १०।।
10/11/12- नासाभ्याम् वायुमाकृष्य निश्चलः स्वस्तिकासनः ।।१०।।
pratyāhāro ‘yamuktastu pratyāhāraparaiḥ purā । evam abhyāsa yuktasya puruṣasya mahātmanaḥ । 9 ।
sarvapāpāni naśyanti bhavarogaśca suvrata । 10a ।
अयम्-उक्तः [ayam-uktaḥ] sabe-se que isso é* प्रत्याहारपरैः प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] pratyāhāra* [pratyāhāraparaiḥ] por aqueles realizados em pratyāhāra* पुरा [purā] (desde) a antiguidade* / एवम् [evam] assim* महात्मनः-पुरुषस्य [mahātmanaḥ-puruṣasya] (quando) um mahātman (grande ser)* युक्तस्य [yuktasya] se envolve* अभ्यास [abhyāsa] em sua prática* तु [tu] então* सर्व-पापानि [sarva-pāpāni] todos os pecados* च [ca] e* भवरोग [bhavaroga] doenças do mundo* नश्यन्ति [naśyanti] desaparecem* सुव्रत [suvrata] ó virtuoso*
9/10 - Sabe-se é Pratyāhāra por aqueles realizados em Pratyāhāra desde a antiguidade. Assim, sempre que um Mahātman (grande ser) se envolve em sua prática, todos os pecados e doenças do mundo desaparecem, ó Virtuoso.
पूरयेदनिलं विद्वानापादतलमस्तकम् । पश्चात पादद्वये तद्वत् मूलाधारे तथैव च ।।११।।
13/14- देहे त्त्स्वात्मभुतिं विद्वान् समाकृष्य समाहितः । आत्मनात्मनि निर्द्वन्द्वे निर्विकल्पे निरोधयेत् ।।१३।।
नाभिकन्दे च हृद्मध्ये कण्ठमूले च तालुके । भ्रूवोर्मध्ये ललाटे च तथा मूर्धनि धारयेत् ।।१२।।
nāsābhyāṃ vāyumākṛṣya niścalaḥ svastikāsanaḥ । 10b ।
pūrayedanilaṃ vidvānāpādatalamastakam । paścāt pādadvaye tadvat mūlādhāre tathaiva ca । 11 ।
nābhikande ca hṛdmadhye kaṇṭhamūle ca tāluke । bhrūvormadhye lalāṭe ca tathā mūrdhani dhārayet । 12 ।
विद्वान् [vidvān] o sábio* स्वस्तिकासनः [svastikāsanaḥ] sentado em svastikāsana* आकृष्य [ākṛṣya] deve inspirar* निश्चलः [niścalaḥ] firmemente* वायुम् [vāyum] o prāṇa* नासाभ्यां [nāsābhyāṃ] através das narinas* पूरयेत् [pūrayet] enchendo (o corpo)* अनिलं [anilaṃ] com o ar vital* आपाद-तल [āpāda-tala] das solas dos pés* मस्तकम् [mastakam] ao topo da cabeça* / पश्चात् [paścāt] em seguida* धारयेत् [dhārayet] deve reter (o prāṇa)* पादद्वये [pādadvaye] nas duas pernas* तद्वत् [tadvat] depois* मूलाधारे [mūlādhāre] no mūlādhāra* च-तथ [ca-tatha] e então* नाभिकन्दे [nābhikande] no kanda* हृद्मध्ये [hṛdmadhye] no centro do coração* कण्ठमूले [kaṇṭhamūle] na base da garganta* तालुके [tāluke] no palato* एव [eva] também* भ्रूवोर्मध्ये [bhrūvormadhye] no centro das sobrancelhas* ललाटे [lalāṭe] na testa* च-तथा [ca-tathā] e então* मूर्धनि [mūrdhani] no topo da cabeça*
10/11/12- O Sábio sentado em Svastikāsana deve inspirar firmemente o Prāṇa pelas narinas enchendo o corpo com o ar vital das solas dos pés até o topo da cabeça. Em seguida, deve reter o Prāṇa nas duas pernas, depois no Mūlādhāra, no Kanda, no centro do coração, na garganta, no palato, no centro da sobrancelha, na testa e depois no topo da cabeça.
प्रत्याहारः समाख्यातः साक्षाद्वेदान्तवेदिभिः । एवमभ्यसतस्तस्य न किंचिदपि दुर्लभम् ।।१४।।
।। अष्टमः खण्डः ।। । aṣṭamaḥ khaṇḍaḥ । Oitava Seção: Dhāraṇā
dehe svātmabhutiṃ vidvān samākṛṣya samāhitaḥ । ātmanātmani nirdvandve nirvikalpe nirodhayet । 13 ।pratyāhāraḥ samākhyātaḥ sākṣādvedāntavedibhiḥ । evamabhyasatastasya na kiṃcidapi durlabham । 14 ।
निरोधयेत् [nirodhayet] retirando* देहे-स्व-आत्मभुतिं [dehe-sva-ātmabhutiṃ] o apego ao seu corpo* विद्वान् [vidvān] o sábio* समाकृष्य-समाहितः [samākṛṣya-samāhitaḥ] reune-se* आत्मनात्मनि [ātmanātmani] ao verdadeiro self* निर्द्वन्द्वे [nirdvandve] não dual* निर्विकल्पे [nirvikalpe] e imutável* / समाख्यातः [samākhyātaḥ] (isso é) chamado* साक्षात् [sākṣāt] claramente* प्रत्याहारः [pratyāhāraḥ] de pratyāhāra* वेदान्तवेदिभिः [vedāntavedibhiḥ] pelos conhecedores do vedānta* / तस्य-अभ्यसतः [tasya-abhyasataḥ] para quem pratica* एवम् [evam] assim* न-किंचिदपि [na-kiṃcidapi] nada é difícil* दुर्लभम् [durlabham] de alcançar*
13/14- Retirando o apego ao corpo, o sábio reúne-se ao verdadeiro Self, não-dual e imutável. Isto é claramente chamado de Pratyāhāra pelos conhecedores do Vedānta. Para quem pratica assim, nada é difícil de alcançar.
।। इति सप्तमः खण्डः ।। । iti saptamaḥ khaṇḍaḥ। Assim termina a sétima seção.
1/2/3/4/5/6- पञ्चभूतेषु धारणा । अथातः संप्रवक्ष्यामि धारणाः पञ्च सुव्रत । देहमध्यगते व्योम्नि बाह्याकाशं तु धारयेत् ।।१।।
प्राणे बाह्यानिलं तद्वत् ज्वलने चाग्निमौदरे । तोयं तोयम्शके भूमिं भूमिभागे महामुने ।।२।।
हयरावलकाराख्यं मन्त्रमुञ्चारयेत् क्रमात् । धारणैषा परा प्रोक्ता सर्वपापविशोधिनी ।।३।।
जान्वन्तं पृथिवी ह्यंशो हयपां पात्वन्तमुच्यते । हृदयांशस्तथाग्न्यंशो भ्रूमध्यान्तो ऽनिलांशकः ।।४।।
आकाशाम्शस्तथा प्राज्ञ मुर्धोशः परिकीर्तितः । ब्रह्माणं पृथिवीभागे विष्णुं तोयंशके तथा ।।५।।
अग्न्यंशे च महेशानमीश्वरं चानिलांशके । आकाशांशे महाप्राज्ञ धारयेत्तु सदाशिवम् ।।६।।
pañcabhūteṣu dhāraṇā । athātaḥ saṃpravakṣyāmi dhāraṇāḥ pañca suvrata । dehamadhyagate vyomni bāhyākāśaṃ tu dhārayet । 1 ।
prāṇe bāhyānilaṃ tadvat jvalane cāgnimaudare । toyaṃ toyamśake bhūmiṃ bhūmibhāge mahāmune । 2 ।
hayaravalakārākhyaṃ mantramuñcārayet kramāt । dhāraṇaiṣā parā proktā sarvapāpaviśodhinī । 3 ।
jānvantaṃ pṛthivī hyaṃśo hyapāṃ pātvantamucyate । hṛdayāṃśastathāgnyaṃśo bhrūmadhyānto ‘nilāṃśakaḥ । 4 ।
ākāśāmśastathā prājña murdhośaḥ parikīrtitaḥ । brahmāṇaṃ pṛthivībhāge viṣṇuṃ toyaṃśake tathā । 5 ।
agnyaṃśe ca maheśānamīśvaraṃ cānilāṃśake । ākāśāmśe mahāprājña dhārayettu sadāśivam । 6 ।
पञ्च-भूतेषु-धारणा [pañca-bhūteṣu-dhāraṇā] concentração nos cinco elementos:* अथातः [athātaḥ] assim* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] eu descreverei* पञ्च [pañca] os cinco* धारणाः [dhāraṇāḥ] dhāraṇās (concentrações)* सुव्रत [suvrata] ó virtuoso* / तु [tu] agora* धारयेत् [dhārayet] deve-se concentrar* बाह्य-आकाशं [bāhya-ākāśaṃ] no ākāśa (espaço externo)* व्योम्नि [vyomni] do firmamento* गते [gate] contido* देह-मध्य [deha-madhya] no centro do corpo* तद्वत् [tadvat] também* बाह्य-आनिलं [bāhya-ānilaṃ] no ānila (ar externo)* प्राणे [prāṇe] no prāṇa* च [ca] e* अग्निम् [agnim] no agni (fogo)* ज्वलने [jvalane] no fogo* औदरे [audare] gástrico* तोयं [toyaṃ] no toya (na água)* तोयम्शके [toyamśake] na parte aquosa (do corpo)* भूमिं [bhūmiṃ] na bhūmi (terra)* भूमि-भागे [bhūmi-bhāge] na parte sólida (do corpo)* महामुने [mahāmune] ó grande sábio* / मुञ्चारयेत् [muñcārayet] deve-se pronunciar* क्रमात् [kramāt] em sequência* आख्यं [ākhyaṃ] os nomes* कार [kāra] dos sons* मन्त्र [mantra] dos mantras* हयरवल [hayaravala] haṃ, yaṃ, raṃ, vaṃ, laṃ* / एषा [eṣā] esse* प्रोक्ता [proktā] é considerado* परा-धारण [parā-dhāraṇa] o dhāraṇa supremo* विशोधिनी [viśodhinī] que purifica* सर्व-पाप [sarva-pāpa] todos os pecados* // उच्यते [ucyate] sabe-se* पृथिवी-अंशः [pṛthivī-aṃśaḥ] a parte de terra* पात्वन्तम् [pātvantam] (está) abaixo dos* जान्वन्तं [jānvantaṃ] joelhos* अपां [apāṃ] e a da água (acima dos joelhos)* तथ [tatha] depois* अग्नि-अंशः [agni-aṃśaḥ] a parte do fogo* हृदय-अंशः [hṛdaya-aṃśaḥ] no centro do coração* अनिल-आंशकः [anila-āṃśakaḥ] a parte do ar* भ्रू-मध्यान्तः [bhrū-madhyāntaḥ] centro da sobrancelha* आकाश-अम्शः [ākāśa-amśaḥ] a parte do espaço* मुर्धोशः [murdhośaḥ] no topo da cabeça* तथा [tathā] assim* परिकीर्तितः [parikīrtitaḥ] foi estabelecido* प्राज्ञ [prājña] ó sábio* / तथा [tathā] então* धारयेत् [dhārayet] deve-se concentrar* ब्रह्माणं [brahmāṇaṃ] em brahma* पृथिवी-भागे [pṛthivī-bhāge] na área da terra* विष्णुं [viṣṇuṃ] em viṣṇu* तोयंशके [toyaṃ-śake] na área da água* च [ca] e* महेशानम् [maheśānam] em maheśa* अग्नि-अंशे [agni-aṃśe] na área do fogo* ईश्वरं [īśvaraṃ] em īśvara* अनिलां-शके [anilāṃ-śake] na região do ar* च [ca] e* सदाशिवम् [sadāśivam] sadāśiva* आकाश-अम्शे [ākāśa-amśe] na área do espaço* महाप्राज्ञ [mahāprājña] ó grande sábio*
1/2/3/4/5/6- Dhāraṇā nos cinco elementos: Agora, descreverei as cinco formas de concentração, ó Virtuoso. Assim, deve-se concentrar no espaço externo da atmosfera contido no centro do corpo; também no ar externo contido no prāṇa e no fogo externo, no fogo gástrico, na água na parte aquosa do corpo, e na terra na parte sólida do corpo, ó Grande Sábio. Deve-se pronunciar em seqüência os mantras: Haṃ, Yaṃ, Raṃ, Vaṃ, Laṃ. Esse é considerado o dhāraṇā supremo, que purifica todos os pecados. Sabe-se que a região da Terra está abaixo dos joelhos, da Água está acima dos joelhos, depois, a parte de Fogo no centro do coração, a porção do Ar no centro das sobrancelhas e a do Espaço no topo da cabeça; assim foi estabelecido, ó Sábio. Então, deve-se concentrar em Brahma no domínio da Terra, em Viṣṇu na Água, em Maheśa no Fogo, em Īśvara no Ar e em Sadāśiva no Espaço, o grande Sábio.
धारयेद्बुद्धिमान् नित्यं सर्वपापविशुद्धये । ब्रह्मादिकर्यरूपाणि स्वेस्वे संहृत्य कारणे ।।८।।
।। नवमः खण्डः ।। । navamaḥ khaṇḍaḥ । Nona Seção: Dhyāna
र्वकारणमव्यक्तमनिरूप्यमचेतनम् । साक्षादात्मनि संपूर्णे धारयेत् प्रणवे मनः ।
इन्द्रियाणि समहृत्य मनसात्मनि योजयेत् ।।९।।
ātmani dhāraṇā । atha vā tava vakṣyāmi dhāraṇāṃ munipuṅgava । puruṣe sarvaśāstāraṃ bodhānandamayaṃ śivaṃ । 7 ।
dhārayedbuddhimān nityaṃ sarvapāpaviśuddhaye । brahmādikāryarūpāṇi svesve saṃhṛtya kāraṇe । 8 ।
sarvakāraṇamavyaktamanirūpyamacetanam । sākṣādātmani saṃpūrṇe dhārayet praṇave manaḥ । indriyāṇi samāhṛtya manasātmani yojayet । 9 ।
धारणा [dhāraṇā] concentração* आत्मनि [ātmani] no ātma (self):* / अथ [atha] agora* वक्ष्यामि [vakṣyāmi] vou descrever* तव [tava] para você* धारणां [dhāraṇāṃ] (outra) concentração* मुनिपुङ्गव [munipuṅgava] ó sábio estimado* / अयं-पुरुषे [ayaṃ-puruṣe] é sobre o puruṣa (self)* शिवं [śivaṃ] (que é) śiva* सर्व-शास्तारं [sarva-śāstāraṃ] o soberano* आनन्दम् [ānandam] bem aventurado* बोध [bodha] e onisciente* / विशुद्धये [viśuddhaye] para a purificação de* सर्व-पाप [sarva-pāpa] todos os pecados* बुद्धिमान् [buddhimān] o sábio* नित्यं [nityaṃ] sempre* धारयेत् [dhārayet] deve concentrar-se* रूपाणि-कार्य [rūpāṇi-kārya] nas formas assumidas* ब्रह्म-आदि [brahma-ādi] por brahma e outras (divindades)* संहृत्य [saṃhṛtya] absorvendo-as* स्वेस्वे-कारणे [svesve-kāraṇe] na própria causa* वा [vā] de fato (imergindo)* अव्यक्तमम् [avyaktamam] no imanifesto* निरूप्यम् [nirūpyam] sem forma* अचेतनम् [acetanam] indefinível* कारणम् [kāraṇam] (que é) a causa de* सर्व [sarva] tudo* / धारयेत् [dhārayet] deve-se fixar* मनः [manaḥ] a mente* साक्षात् [sākṣāt] diretamente* संपूर्णे [saṃpūrṇe] e completamente* प्रणवे [praṇave] com o praṇava* आत्मनि [ātmani] sobre o ātma (self)* समाहृत्य [samāhṛtya] tendo se retirado* इन्द्रियाणि [indriyāṇi] dos sentidos* योजयेत् [yojayet] deve-se fundir* मनस्-आत्मनि [manas-ātmani] a mente com o Self*
7/8/9- Concentração no Ātmā (Self): Agora vou descrever outra concentração, ó Estimado Sábio. É a concentração no Puruṣa (Self) que é Śiva, onisciente, soberano e bem-aventurado. Para a purificação de todos os pecados, o sábio deve sempre se concentrar nas formas assumidas por Brahma e outras divindades, absorvendo-as na própria causa, imergindo no imanifesto, informal e indefinível que é a causa de tudo. Deve-se fixar a mente diretamente e completamente com o Praṇava no Ātmān; tendo se retirado dos sentidos, deve-se fundir a mente com o Self.
।। इत्यष्टमः खण्डः ।। । iti aṣṭamaḥ khaṇḍaḥ। Assim termina a oitava seção.
1/2- सविशेषब्रह्मध्यानम् । अथातः संप्रवक्ष्यामि ध्यानं संसारनाशनम् । ऋतं सत्यं परं ब्रह्म सर्वसंसारभेषजम् ।।१।।
ऊर्ध्वरेतं विरूपाक्षं विश्वरूपं महेश्वरम् । सोऽहमित्यादरेणैव ध्यायेद्योगीश्वरेश्वरम् ।।२।।
saviśeṣabrahmadhyānam । athātaḥ saṃpravakṣyāmi dhyānaṃ saṃsāranāśanam । ṛtaṃ satyaṃ paraṃ brahma sarvasaṃsārabheṣajam । 1 ।
ūrdhvaretaṃ virūpākṣaṃ viśvarūpaṃ maheśvaram । so ‘hamityādareṇaiva dhyāyedyogīśvareśvaram । 2 ।
सविशेष-ब्रह्म-ध्यानम् [saviśeṣa-brahma-dhyānam] meditação em brahma: com atributos:* अथातः [athātaḥ] agora* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] eu descreverei* ध्यानं [dhyānaṃ] dhyāna (meditação)* संसार-नाशनम् [saṃsāra-nāśanam] destruidora do saṃsāra* ऋतं [ṛtaṃ] (caminho para a) virtude* सत्यं [satyaṃ] e para a verdade* रंब्रह्म [paraṃbrahma] e para o supremo brahma* सर्व-भेषजम् [sarva-bheṣajam] e panaceia para* संसार [saṃsāra] o saṃsāra* / इति [iti] dizendo* आदरेण [ādareṇa] reverentemente* सोऽहम् [so‘ham] eu sou isso* / योगीन् [yogīn] o yogin* ध्यायेत् [dhyāyet] deve meditar* ईश्वर-ईश्वरम् [īśvara-īśvaram] no senhor dos senhores* ऊर्ध्वरेतं [ūrdhvaretaṃ] que é o impoluto* विरूपाक्षं [virūpākṣaṃ] Śiva, de três olhos* एव [eva] que também assume* विश्वरूपं [viśvarūpaṃ] a forma cósmica* महेश्वरम् [maheśvaram] ou em maheśvara (realidade suprema)*
1/2- Meditação em Brahma com atributos: Agora descreverei dhyāna destruidora do Saṃsāra, caminho para a Virtude e para a Verdade e para o Supremo Brahma; e panaceia para o Saṃsāra. Dizendo com reverência 'Eu Sou isso'. O Yogin deve meditar no Senhor dos Senhores, o impoluto Śiva de três olhos, ou na sua forma cósmica, ou em Maheśvara, a realidade suprema.
तथास्थूलमनाकाशमसंस्पृश्यमचाक्षुषम् । न रसं न च गन्धाख्यमप्रमेयमनुपमम् ।।४।।
6- एवमभ्यासयुक्तस्य पुरुषस्य महात्मनः । क्रमाद्वेदान्तविज्ञानं विजायेत न संशयः ।।६।।
आत्मानं सच्चिदानन्दमनन्तं ब्रह्म सुव्रत । अहमस्मीत्यभिध्यायेद्देहातीतं विमुक्तये ।।५।।
nirviśeṣabrahmadhyānam । atha vā satyamīśānaṃ jñānam ānandam advayam । atyarthamamalaṃ nityamādimadhyāntavarjitam (3)
tathāsthūlamanākāśamasaṃspṛśyamacākṣuṣam । na rasaṃ na ca gandhākhyamaprameyamanupamam (4)
ātmānaṃ saccidānandamanantaṃ brahma suvrata । ahamasmītyabhidhyāyeddehātītaṃ vimuktaye (5)
निर्विशेष-ब्रह्म-ध्यानम् [nirviśeṣa-brahma-dhyānam] meditação em brahma sem atributos* अथ [atha] agora (medite no)* आनन्द [ānanda] bem aventurado* ईशानं [īśānaṃ] śiva* सत्यम् [satyam] detentor da verdade* ज्ञानम् [jñānam] cujo conhecimento* वा [vā] de fato* अद्वयम् [advayam] é não dual* अति-अर्थम् [ati-artham] (que está) além do significado* अमलं [amalaṃ] é imaculado* नित्यम् [nityam] eterno* वर्जितम् [varjitam] sem* आदि-मध्य-अन्त [ādi-madhya-anta] começo e sem fim* / तथ [tatha] assim* अनाकाशम् [anākāśam] sem espaço* अस्थूलम् [asthūlam] e matéria* असंस्पृश्यम् [asaṃspṛśyam] sem tato* अचाक्षुषम् [acākṣuṣam] sem visão* न-रसं [na-rasaṃ] sem paladar* च [ca] e* न-गन्ध-आख्यम् [na-gandha-ākhyam] sem olfato* अप्रमेयम् [aprameyam] (ele é) insondável* अनुपमम् [anupamam] e inatingível* / ब्रह्म [brahma] brahma* आत्मानं [ātmānaṃ] é o ātmā (self)* अनन्तं [anantaṃ] infinita* सच्चिदानन्दमनन्तं [saccidānandam] existência-consciência-bem-aventurança* सुव्रत [suvrata] ó virtuoso* / अभिध्यायेत् [abhidhyāyet] (o yogin) meditando* इति-अहम्-अस्मि [iti-aham-asmi] (com o mantra) "eu sou isso"* देहातीतं [dehātītaṃ] transcende o corpo* विमुक्तये [vimuktaye] é é liberado*
3/4/5 - Meditação em Brahma sem atributos: Agora, medite no bem-aventurado Śiva, o detentor da verdade, cujo conhecimento não-dual, está além do significado; é imaculado, eterno, sem começo e sem fim. Assim, sem espaço e matéria, sem tato, visão, paladar e olfato, ele é insondável e inatingível. Brahma é o Ātmā (Self), infinito Saccidānanda (existência, consciência e bem-aventurança), ó Virtuoso. O yogin meditando com o mantra "iti aham asmi", "Eu sou isso", transcende o corpo e torna-se liberado.
evamabhyāsayuktasya puruṣasya mahātmanaḥ । kramādvedāntavijñānaṃ vijāyeta na saṃśayaḥ । 6 ।
महात्मनःपुरुषस्य [mahātmanaḥ-puruṣasya] o grande ser* भ्यास-युक्तस्य [abhyāsa-yuktasya] (que) se envolve na prática* एवम् [evam] dessa maneira* न-संशयः [na-saṃśayaḥ] sem dúvida* विजायेत-क्रमात् [vijāyeta-kramāt] adquire gradualmente* वेदान्त-विज्ञानं [vedānta-vijñānaṃ] o conhecimento do vedānta*
6- O Grande Ser que se envolve nessa prática, adquire gradualmente o conhecimento do Vedanta.
।। इति नवमः खण्डः ।। । iti navamaḥ khaṇḍaḥ। Assim termina a nona seção.
।। दशमः खण्ड: ।। । daśamaḥ khaṇḍaḥ । Décima Seção: Samādhi
1/2/3/4/5- समाधस्वरूपम् । अथातः संप्रवक्ष्यामि समाधिं भवनाशनम् । समाधिः संविदुत्पत्तिः परजीवैकतां प्रति ।।१।।
नित्यः सर्वगतो ह्यात्मा कूटस्थो दोषवर्जितः । एकः सन् भिद्यते भ्रान्त्या मायया न स्वरूपतः ।।२।।
तस्मादद्वैतमेवास्ति न प्रपञ्चे न संसृतिः । यथा ऽकाशो घटाकाशो मठाकाश इतीरितः ।।३।।
तथा भ्रान्तैर्द्विधा प्रो्तो ह्यात्मा जीवेश्वरात्मना । नाहं देहो न च प्राणो नेन्द्रियाणि मनो न हि ।।४।।
सदा साक्षिस्वरूपत्वाच्छिव एवास्मि केवलः । इति धीर्या मुनिश्रेष्ठ सा समाधिरिहोच्यते ।।५।।
samādhisvarūpam । athātaḥ saṃpravakṣyāmi samādhiṃ bhavanāśanam । samādhiḥ saṃvidutpattiḥ parajīvaikatāṃ prati । 1 ।
nityaḥ sarvagato hyātmā kūṭastho doṣavarjitaḥ । ekaḥ san bhidyate bhrāntyā māyayā na svarūpataḥ । 2
tasmādadvaitamevāsti na prapañce na saṃsṛtiḥ । yathā ‘kāśo ghaṭākāśo maṭhākāśa itīritaḥ । 3 ।
tathā bhrāntairdvidhā prokto hyātmā jīveśvarātmanā । nāhaṃ deho na ca prāṇo nendriyāṇi mano na hi । 4 ।
sadā sākṣisvarūpatvācchiva evāsmi kevalaḥ । iti dhīryā muniśreṣṭha sā samādhirihocyate । 5 ।
समाधि-स्वरूपम् [samādhi-svarūpam] a natureza do samādhi* अथातः [athātaḥ] agora* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] descreverei* समाधिं [samādhiṃ] o samādhi* नाशनम् [nāśanam] o destruidor* भव [bhava] do saṃsāra (processo da existência)* / समाधिः [samādhiḥ] o samādhi* उत्पत्तिः [utpattiḥ] dá origem à* संविद् [saṃvid] cognição* एकतां [ekatāṃ] da unidade* प्रति-परजीव [prati-parajīva] do jīva com o paramātmā* / आत्मा [ātmā] o ātmā (self)* हि [hi] sem dúvida* नित्यः [nityaḥ] é eterno* सर्वगतः [sarvagataḥ] onipresente* कूटस्थः [kūṭasthaḥ] imutável* दोषवर्जितः [doṣavarjitaḥ] e desprovido de falhas* / सन् [san] o ser* एकः [ekaḥ] unitário* एवम् [evam] realmente* भ्रान्त्या-मायया [bhrāntyā-māyayā] pela ilusão de māya* भिद्यते [bhidyate] é dividido* न [na] não* स्वरूपतः [svarūpataḥ] em sua essência* / तस्मात् [tasmāt] portanto* अद्वैतम्-अस्ति [advaitam-asti] não há dualidade* न-प्रपञ्चे [na-prapañce] nem mundo fenomenal* न-संसृतिः [na-saṃsṛtiḥ] nem transmigração* / यथा [yathā] assim como* अकाशः [akāśaḥ] o elemento espaço* घट-आकाशः [ghaṭa-ākāśaḥ] está no espaço do pote* मठ-आकाश [maṭha-ākāśa] e no espaço do maṭha (claustro)* तथा [tathā] então* भ्रान्तैः [bhrāntaiḥ] por causa da falsa noção* द्विधा [dvidhā] de dualidade* आत्मना [ātmanā] o ātmā* प्रोक्तः [proktaḥ] é chamado* जीव [jīva] de jīva* ईश्वर [īśvara] e īśvara* / हि [hi] de fato* न-अहं [na-ahaṃ] eu não sou* देहः [dehaḥ] o corpo* च [ca] e* न [na] nem* प्राणः [prāṇaḥ] o prāṇa* न [na] nem* इन्द्रियाणि [indriyāṇi] os sentidos* मनः [manaḥ] e a mente* / अस्मि-शिवः [asmi-śivaḥ] eu sou śiva* केवलः [kevalaḥ] unitário* सदा [sadā] sempre* साक्षि [sākṣi] testemunha* स्वरूप [svarūpa] da verdadeira forma* / उच्यते [ucyate] sabe-se* सा-धीर्या [sā-dhīryā] que essa sabedoria* समाधिः [samādhiḥ] é samādhi* इह [iha] nessa vida* मुनिश्रेष्ठ [muniśreṣṭha] o excelente sábio*
1/2/3/4/5- Natureza do samādhi: Agora descreverei o Samādhi, o destruidor do Saṃsāra. O Samādhi dá origem à cognição da unidade do Jīva com o Paramātmā. O Ātmā (Self), realmente, é eterno, onipresente, imutável e desprovido de falhas. O Ser Unitário pela ilusão de māya é bipartido, mas não em sua essência. Portanto, não há realmente dualidade, não há mundo fenomenal, nem transmigração. Assim como o Ākāśa está no Ghatākāśa (o espaço do pote) e no Maṭhākāśa (o espaço do maṭha), da mesma maneira, por causa da falsa noção de dualidade, o Ātmā é chamado de Jīva e Īśvara. De fato, Eu não sou o corpo, nem o prāṇa, nem os sentidos, nem a mente; Existindo sempre sob a forma de testemunha, Eu sou o Unitário Śiva. Sabe-se, aqui, que essa sabedoria é Samādhi, ó excelente Sábio.
समुद्रे लीयते तद्वत् जगन्मय्यनुलीयते । तस्मान्मनः पृथङ् नास्ति जगन्माया च नास्ति हि ।।७।।
13- एवमुक्त्वा स भगवान् दत्तात्रेयो महामुनिः । सांकृतिः स्वस्वरूपेण सुखमास्थ तिनिर्भयः ।।१३।।
यस्यैवं परमात्मायं प्रत्यग्भूतः प्रकाशितः । स तु याति च पुंभावं स्वयं साक्षात् परामृतम् ।।८।।
यदा मनसि चैतन्यं भाति सर्वत्रगं सदा । योगिनो ऽव्यवधानेन तदा सम्पद्यते स्वयम् ।।९।।
यदा सर्वाणि भूतानि स्वात्मन्येव हि पश्यति । सर्वभूतेषु चात्मानं ब्रह्म संपद्यते तदा ।।१०।।
यदा सर्वाणि भूतानि समाधिस्थो न पश्यति । एकीभूतः परेणासौ तदा भवति केवलः ।।११।।
यदा पश्यति चात्मानं केवलं परमार्थतः । मायामात्रं जगत् कृत्स्नं तदा भवति निर्वृतिः ।।१२।।
so ‘haṃ brahma na saṃsārī na matto ‘nyaḥ kadācana । yathā phenataraṅgādi samudrādutthitaṃ punaḥ । 6 ।
samudre līyate tadvat jaganmayyanulīyate । tasmānmanaḥ pṛthaṅ nāsti jaganmāyā ca nāsti hi । 7 ।
yasyaivaṃ paramātmāyaṃ pratyagbhūtaḥ prakāśitaḥ । sa tu yāti ca puṃbhāvaṃ svayaṃ sākṣāt parāmṛtam । 8 ।
yadā manasi caitanyaṃ bhāti sarvatragaṃ sadā । yogino ‘vyavadhānena tadā sampadyate svayam । 9 ।
yadā sarvāṇi bhūtāni svātmanyeva hi paśyati । sarvabhūteṣu cātmānaṃ brahma saṃpadyate tadā । 10 ।
yadā sarvāṇi bhūtāni samādhistho na paśyati । ekībhūtaḥ pareṇāsau tadā bhavati kevalaḥ । 11 ।
yadā paśyati cātmānaṃ kevalaṃ paramārthataḥ । māyāmātraṃ jagat kṛtsnaṃ tadā bhavati nirvṛtiḥ । 12 ।
अहं [ahaṃ] eu sou* सः-ब्रह्म [saḥ-brahma] o brahma* न [na] não* अन्यः [anyaḥ] outro (ser)* कदाचन [kadācana] eventualmente (preso)* संसारी [saṃsārī] no saṃsāra* न-मत्तः [na-mattaḥ] não há nada além de mim* यथा [yathā] assim como* फेन [phena] a espuma* तरङ्ग-आदि [taraṅga-ādi] das ondas* उत्थितं [utthitaṃ] que surgem* समुद्रात् [samudrāt] no oceano* लीयते [līyate] é absorvida* पुनः [punaḥ] de volta* समुद्रे [samudre] ao oceano* तद्वत् [tadvat] da mesma maneira* जगत् [jagat] o mundo* अनुलीयते [anulīyate] é absorvido* मयि [mayi] em mim* / तस्मात् [tasmāt] também* न [na] nem* मनः [manaḥ] a mente* च [ca] e* न [na] nem* जगत्-माया [jagat-māyā] o mundo material* अस्ति [asti] estão* हि [hi] de fato* पृथङ् [pṛthaṅ] separados (de mim)* / एवं [evaṃ] assim* प्रत्यक् [pratyak] ao voltar-se para dentro (ao contemplar)* यस्य [yasya] seu* परमात्मा [paramātmā] paramātmā (supremo self)* भूतः [bhūtaḥ] real* प्रकाशितः [prakāśitaḥ] e iluminado* यं [yaṃ] esse* पुंभावं [puṃbhāvaṃ] homem* याति [yāti] alcança* साक्षात् [sākṣāt] imediatamente* स्वयं [svayaṃ] sua própria* परामृतम् [parāmṛtam] imortalidade* / यदा [yadā] quando* चैतन्यं [caitanyaṃ] a consciência* सर्वत्रगं [sarvatragaṃ] onipresente* भाति [bhāti] brilha* सदा [sadā] continuamente* च [ca] e* अव्यवधानेन [avyavadhānena] sem interrupção* मनसि [manasi] na mente* तदा [tadā] então* योगिनः [yoginaḥ] o yogin* सम्पद्यते [sampadyate] é absorvido* स्वयम् [svayam] em si mesmo* / यदा-एव-हि [yadā-eva-hi] quando de fato* पश्यति [paśyati] ele vê* सर्वाणि-भूतानि [sarvāṇi-bhūtāni] todas as criaturas* स्वात्मनि [svātmani] em si mesmo* च [ca] e *आत्मानं [ātmānaṃ] ele mesmo* सर्वभूतेषु [sarvabhūteṣu] em todas as criaturas* तदा [tadā] então* ब्रह्म-संपद्यते [brahma-saṃpadyate] ele se funde em brahma* / यदा [yadā] quando* समाधिस्थः [samādhisthaḥ] absorvido em samādhi* न-पश्यति [na-paśyati] ele não vê* सर्वाणि-भूतानि [sarvāṇi-bhūtāni] a diversidade de criaturas* परेण [pareṇa] mas* एकीभूतः [ekībhūtaḥ] apenas uma* तदा [tadā] então* भवति [bhavati] é atingida* असौ-केवलः [asau-kevalaḥ] a (consciência) unitária* / यदा [yadā] quando* पश्यति [paśyati] ele vê* आत्मानं-केवलं [ātmānaṃ-kevalaṃ] o self unitário* परमार्थतः [paramārthataḥ] como verdadeira realidade* तदा [tadā] então* भवति [bhavati] ele é* निर्वृतिः [nirvṛtiḥ] libertado* कृत्स्नं-जगत् [kṛtsnaṃ-jagat] de todo mundo* मात्रं [mātraṃ] que é merament* माया [māyā] māyā*
6/7/8/9/10/11/12- Eu sou Brahma, não um ser preso no Saṃsāra; Não há nada além de mim; Assim como as espumas das ondas que surgem do oceano são absorvidas de volta ao oceano, da mesma maneira, o mundo é absorvido em mim. Também, nem a mente e nem o mundo material estão separados de mim. Assim, ao contemplar o Paramatman manifesto e brilhante, esse homem alcança imediatamente sua própria imortalidade. Quando a Consciência onipresente brilha continuamente e sem interrupção na mente, então o Yogin é absorvido em si mesmo. Quando, de fato, ele vê todas as criaturas em si mesmo, e ele mesmo em todas as criaturas, então ele se funde em Brahma. Quando, absorvido em Samādhi, ele não vê a diversidade de criaturas, mas apenas uma, então a pura consciência é atingida. E quando ele vê o Puro Self como a verdadeira realidade, então ele é libertado de todo o mundo, que é meramente Māyā.
evamuktvā sa bhagavān dattātreyo mahāmuniḥ । sāṃkṛtiḥ svasvarūpeṇa sukhamāstha ‘tinirbhayaḥ । 13 ।
एवम् [evam] após* उक्त्वा [uktvā] o discurso* महामुनिः [mahāmuniḥ] do grande sábio* भगवान् [bhagavān] bhagavān* दत्तात्रेयः [dattātreyaḥ] dattātreya* सांकृतिः [sāṃkṛtiḥ] sāṃkṛti* सुखम् [sukham] tornou-se satisfeito* अतिनिर्भयः [atinirbhayaḥ] e tranquilo* आस्थः [āsthaḥ] e se estabeleceu* स्वस्वरूपेण [svasvarūpeṇa] em sua real natureza*
13- Após o discurso do grande sábio Lord Dattātreya, Sāṃkṛti ficou satisfeito e tranquilo e se estabeleceu em sua real natureza.
|| इतियोगदर्शनोपनिषत् || | itiyogadarśanopaniṣat | Assim termina o Yogadarśanopaniṣat.
Nenhum comentário:
Postar um comentário