। चतुर्थोऽध्यायः । - caturtho'dhyāyaḥ - Quarto Capítulo (Versos 1 até 22)
1- य एकोऽवर्णो बहुधा शक्तियोगाद् वर्णाननेकान्निहितार्थो दधाति । विचैति चान्ते विश्वमादौ स देवः स नो बुद्धया शुभया संयुनक्तु ॥१॥
ya eko'varṇo bahudhā śaktiyogād varṇānanekān nihitārtho dadhāti । vicaiti cānte viśvamādau sa devaḥ sa no buddhayā śubhayā saṃyunaktu ॥1॥
सः [saḥ] aquela* देवः [devaḥ] divindade* यः एकः [yaḥ ekaḥ] que é não dual (que é una)* अवर्णः [avarṇaḥ] sem cores (incondicionada)* निहितार्थाः [nihitārthāḥ] cujo propósito está em si mesmo (é independente)* बहुधा शक्तियोगाद् [bahudhā śakti yogād] por meio de seus vários poderes* दधाति [dadhāti] cria* आदौ [ādau] no início* अनेकान् [anekān] diversas* वर्णान् [varṇān] cores (categorias)* / च [ca] e* अन्ते [ante] (em quem) no final* विश्वम् [viśvam] toda a criação* वि एति [vi eti] se dissolves* च [ca] e (que)* सः [saḥ] ela* नः [naḥ] nos* संयुनक्तु [saṃyunaktu] conceda* बुद्ध्या [buddhyā] um intelecto* शुभया [śubhayā] puro*
1- Aquela Divindade que é Una, incondicionada e independente, por meio de seu próprio poder cria no início as diversas categorias e em quem, no final, toda a criação se dissolve; Que Ela nos conceda um intelecto puro.
2- तदेवाग्निस्तदादित्यस्तद्वायुस्तदु चन्द्रमाः। तदेव शुक्रं तद्ब्रह्म तदापस्तत् प्रजापतिः ॥२॥
tadevāgnistadādityastadvāyustadu candramāḥ। tadeva śukraṃ tad brahma tadāpastat prajāpatiḥ ॥2॥
तद् [tad] Isto (o self)* एव [eva] de fato* अग्निः [agniḥ] é agni (fogo)* तद् [tad] Isto (o self)* आदित्यः [ādityaḥ] é āditya (sol)* तद् [tad] Isto (o self)* वायुः [vāyuḥ] é vāyu (ar)* तद् उ [tad u] Isto (o self)* चन्द्रमाः [candramāḥ] é candramās (lua)* तद् [tad] Isto (o self)* एव [eva] de fato* शुक्रम् [śukram] é puro (céu estrelado)* तद् [tad] Isto (o self)* ब्रह्म [brahma] é brahman (hiraṇyagarbha)* तद् [tad] Isto (o self)* आपः [āpaḥ] é āpas (água)* तत् [tat] Isto (o self)* प्रजापतिः [prajāpatiḥ] é prajāpati (virāj)*
2- Esse (Self) é Agni (fogo), é Āditya (sol), é Vāyu (vento), é Candramās (lua), é o céu estrelado, é Brahman (Hiraṇyagarbha), é Āpas (água), é Prajāpati (Virāj).
3- त्वं स्त्री त्वं पुमानसि त्वं कुमार उत वा कुमारी । त्वं जीर्णो दण्डेन वञ्चसि त्वं जातो भवसि विश्वतोमुखः ॥३॥
tvaṃ strī tvaṃ pumānasi tvaṃ kumāra uta vā kumārī । tvaṃ jīrṇo daṇḍena vañcasi tvaṃ jāto bhavasi viśvatomukhaḥ ॥3॥
त्वम् [tvam] tu* असि [asi] és* स्त्री [strī] mulher* त्वम् [tvam] tu és* पुमान् [pumān] homem* त्वम् [tvam] tu és* कुमारः [kumāraḥ] o jovem* उत [uta] e* वा [vā] também* कुमारी [kumārī] a donzela* त्वम् [tvam] tu és* जीर्णः [jīrṇaḥ] o velho* वञ्चसि [vañcasi] cambaleando* दण्डेन [daṇḍena] com uma bengala* त्वम् भवसि जातः [tvam bhavasi jātaḥ] tu nasceste* विश्वतोमुखः [viśvatomukhaḥ] com tua face voltada para todos os lados*
3- Tu és mulher, Tu és homem, Tu és o jovem e, também, a donzela. Tu és o velho cambaleando com uma bengala. Tu nasceste com Tua face voltada para todos os lados.
4- नीलः पतङ्गो हरितो लोहिताक्षस्तडिद्गर्भ ऋतवः समुद्राः । अनादिमत् त्वं विभुत्वेन वर्तसे यतो जातानि भुवनानि विश्वा ॥४॥
nīlaḥ pataṅgo harito lohitākṣa staḍidgarbha ṛtavaḥ samudrāḥ । anādimat tvaṃ vibhutvena vartase yato jātāni bhuvanāni viśvā ॥4॥
त्वम् [tvam] tu és* पतङ्गः [pataṅgaḥ] a abelha* नीलः [nīlaḥ] azul* हरितः [haritaḥ] (o papagaio) verde* लोहिताक्षः [lohitākṣaḥ] de olhos vermelhos* तडिद्गर्भः [taḍidgarbhaḥ] a nuvem de raios e trovões* ऋतवः [ṛtavaḥ] as estações* समुद्राः [samudrāḥ] e os oceanos* अनादिमत् [anādimat] sem começo* विभुत्वेन [vibhutvena] omnipotente* वर्तसे [vartase] tu es* यतः [yataḥ] aquele do qual* जातानि [jātāni] surgiram* विश्वाः [viśvāḥ] todos* भुवनानि [bhuvanāni] os mundos*
4- Tu és a abelha azul, tu és o papagaio verde com olhos vermelhos, tu és a nuvem de raios e trovões, tu és as estações e os oceanos. Tu és sem começo, tu és omnipotente, tu és aquele do qual surgiram todos os mundos.
5- अजामेकां लोहितशुक्लकृष्णां बह्वीः प्रजाः सृजमानां सरूपाः । अजो ह्येको जुषमाणोऽनुशेते जहात्येनां भुक्तभोगामजोऽन्यः ॥५॥
ajāmekāṃ lohitaśuklakṛṣṇāṃ bahvīḥ prajāḥ sṛjamānāṃ sarūpāḥ । ajo hyeko juṣamāṇo'nuśete jahātyenāṃ bhuktabhogāmajo'nyaḥ ॥5॥
एकाम् अजाम् [ekām ajām] há uma não nascida (prakṛiti)* लोहित-शुक्ल-कृष्णाम् [lohita-śukla-kṛṣṇām] vermelha, branca e preta (com três gunas - sattva,rajas e tamas)* सृजमानाम् [sṛjamānām] que produz* बह्वीः [bahvīḥ] muitos* प्रजाः [prajāḥ] descendentes* सरूपाः [sarūpāḥ] como ela* / एकः अजः [ekaḥ ajaḥ] há um não nascido (puruṣa)* हि [hi] que de fato* जुषमाणः अनुशेते [juṣamāṇaḥ anuśete] apega-se a ela e a desfruta* / अन्यः अजः [anyaḥ ajaḥ] outro não nascido (Self)* जहाति एनाम् [jahāti enām] a abandona* भुक्तभोगाम् [bhukta bhogām] após tê-la desfrutado*
5- Há uma não nascida (Prakṛiti) - vermelha, branca e preta (com três gunas - sattva, rajas e tamas) - que produz muitos descendentes como ela. Há um não nascido (Puruṣa) que apega-se a ela e a desfruta; Outro não nascido (Self) a abandona após tê-la desfrutado.
6- द्वा सुपर्णा सयुजा सखाया समानं वृक्षं परिषस्वजाते । तयोरन्यः पिप्पलं स्वाद्वत्त्यनश्नन्नन्यो अभिचाकशीति ॥६॥
dvā suparṇā sayujā sakhāyā samānaṃ vṛkṣaṃ pariṣasvajāte । tayoranyaḥ pippalaṃ svādvattyanaśnannanyo abhicākaśīti ॥6॥
द्वा [dva] dois* सुपर्णा [suparṇā] (pássaros) de belas asas* सयुजा सखाय [sayujā sakhāyā] amigos inseparáveis* परिषस्वजाते [pariṣasvajāte] pousam* समानम् [samānam] na mesma* वृक्षम् [vṛkṣam] árvore* / अन्यः तयोः [anyaḥ tayoḥ] um deles* अत्ति [atti] come* पिप्पलम् [pippalam] a fruta* स्वादु [svādu] saborosa* अन्यः [anyaḥ] o outro* अभिचाकशीति [abhicākaśīti] apenas observa* अनश्नन् [anaśnan] sem comer*
6- Dois pássaros de belas asas, amigos inseparáveis, pousam na mesma árvore; Um deles come a fruta saborosa, o outro apenas observa, sem comer.
7- समाने वृक्षे पुरुषो निमग्नोऽनीशया शोचति मुह्यमानः । जुष्टं यदा पश्यत्यन्यमीशमस्य महिमानमिति वीतशोकः ॥७॥
samāne vṛkṣe puruṣo nimagno'nīśayā śocati muhyamānaḥ । juṣṭaṃ yadā paśyatyanyamīśamasya mahimānamiti vītaśokaḥ ॥7॥)
समाने [samāne] (sentado) na mesma* वृक्षे [vṛkṣe] árvore* पुरुषः [puruṣaḥ] o self individual (o jīva)* निमग्नः [nimagnaḥ] se prende* शोचति [śocati] sofre* मुह्यमानः [muhyamānaḥ] e fica perplexo* अनीशया [anīśayā] com sua impotência* / यदा [yadā] quando* पश्यति [paśyati] percebe* अन्यम् [anyam] o outro* ईशम् [īśam] īśa (o senhor)* जुष्टम् [juṣṭam] alegra-se* अस्य [asya] com sua* महिमानम् [mahimānam] gloria* इति [it] e* वीतशोकः [vītaśokaḥ] se livra da tristeza*
7- Sentado na mesma árvore, o Jīva se prende, sofre e fica perplexo com sua impotência. Quando ele percebe o outro (o Senhor), alegra-se com sua glória e se livra do sofrimento.
8- ऋचो अक्षरे परमे व्योमन् यस्मिन्देवा अधि विश्वे निषेदुः । यस्तं न वेद किमृचा करिष्यति य इत्तद्विदुस्त इमे समासते ॥८॥
ṛco akṣare parame vyoman yasmindevā adhi viśve niṣeduḥ । yastaṃ na veda kimṛcā kariṣyati ya ittadvidusta ime samāsate ॥8॥
ऋचः [ṛcaḥ] os vedas estão estabelecidos* अक्षरे [akṣare] no imperecível* व्योमन् परमे [vyoman parame] espaço supremo (brahman)* यस्मिन् [yasmin] onde* विश्वे देवाः [viśve devāḥ] todos os devas* अधि निषेदुः [adhi niṣeduḥ] residem* / किम् करिष्यति [kim kariṣyati] o que poderá alcançar* ऋचा [ṛcā] através do vedas* यःन वेद [yaḥ na veda] quem não conhece* तम् [tam] ele (brahman)* / इत् [it] somente* यः इमे [yaḥ ime] aqueles que* विदुः [viduḥ] sabem* तद् [tad] disso* समासते [samāsate] alcançam a realização*
8- Os Vedas estão estabelecidos no imperecível espaço supremo onde todos os devas residem. O que poderá alcançará através dos Vedas, quem não conhece Brahman? Somente aqueles que sabem disso alcançam a realização.
9- छन्दांसि यज्ञाः क्रतवो व्रतानि भूतं भव्यं यच्च वेदा वदन्ति । अस्मान् मायी सृजते विश्वमेतत्तस्मिंश्चान्यो मायया सन्निरुद्धः ॥९॥
chandāṃsi yajñāḥ kratavo vratāni bhūtaṃ bhavyaṃ yacca vedā vadanti । asmān māyī sṛjate viśvametattasmiṃścānyo māyayā sanniruddhaḥ ॥9॥
छन्दांसि [chandāṃsi] os vedas* यज्ञाः [yajñāḥ] os sacrifícios* क्रतवः [kratavaḥ] as cerimonias* व्रतानि [vratāni] as observâncias* भूतम् [bhūtam] o passado* भव्यम् [bhavyam] o futuro* च [ca] e* यद् वेदाः वदन्ति अस्मात् [yad vedāḥ vadanti asmāt] tudo que os vedas declaram (foram produzidos) por ele (brahman)* / मायी [māyī] o senhor de māyā* सृजते [sṛjate] projeta* विश्वम् एतत् [viśvam etat] este mundo* च [ca] e* मायया [māyayā] because of māyā* सन्निरुद्धः [sanniruddhaḥ] ele se torna ligado* तस्मिन् [tasmin] a ela* अन्यः [anyaḥ] (como se fosse) outra entidade*
9- Os Vedas, os sacrifícios, as cerimônias, as observâncias, o passado, o futuro e tudo o que os Vedas declaram foram produzidos por Brahman. O Senhor de māyā projeta este mundo e por causa de mãyã, Ele se torna ligado a ela como se fosse outra entidade.
10- मायां तु प्रकृतिं विद्यान्मायिनं च महेश्वरम् । तस्यवयवभूतैस्तु व्याप्तं सर्वमिदं जगत् ॥ १०॥
māyāṃ tu prakṛtiṃ vidyānmāyinaṃ ca maheśvaram । tasyavayavabhūtaistu vyāptaṃ sarvamidaṃ jagat ॥ 10॥
विद्यात् [vidyāt] saiba que* प्रकृतिम् [prakṛtim] prakṛti (a natureza)* तु [tu] de fato* मायाम् [māyām] é māyā* च [ca] e* मायिनम् [māyinam] o senhor de māyā* महेश्वरम् [maheśvaram] é maheśvara* / सर्वम् [sarvam] todo* इदम् [idam] este* जगत् [jagat] universo* तु [tu] de fato* व्याप्तम् [vyāptam] é permeado* तस्यअवयवभूतैः [tasya avayavabhūtaiḥ] por seus membros*
10- Saiba que a Prakṛti (natureza), de fato, é māyā, e o Senhor de māyā é Maheśvara. Este mundo inteiro, de fato, é permeado por Seus membros.
11- यो योनिं योनिमधितिष्ठत्येको यस्मिन्निदं सं च वि चैति सर्वम् । तमीशानं वरदं देवमीड्यं निचाय्येमां शान्तिमत्यन्तमेति ॥११॥
yo yoniṃ yonimadhitiṣṭhatyeko yasminnidaṃ saṃ ca vi caiti sarvam । tamīśānaṃ varadaṃ devamīḍyaṃ nicāyyemāṃ śāntimatyantameti ॥11॥
एति [eti] alcança-se* इमाम् [imām] esta* शान्तिम् [śāntim] paz* अत्यन्तम् [atyantam] absoluta* निचाय्य [nicāyya] (quando) se percebe* तम् ईशानम् [tam īśānam] o senhor* देवम् [devam] a divindade* ईड्यम् [īḍyam] adorável* वरदम् [varadam] o concessor de bênçãos* एकः [ekaḥ] (que embora) não dual (uno)* अधितिष्ठति [adhitiṣṭhati] preside* योनिं योनिम् [yoniṃ yonim] os vários aspectos da prakṛti* यस्मिन् [yasmin] em quem* इदम् [idam] este* सर्वम् [sarvam] todo (o universo)* सम् एति [sam eti] se dissolve* च [ca] e* यः [yaḥ] que* वि एति [vi eti] reaparece em várias formas*
11- Alcança-se a paz absoluta quando se percebe o Senhor, a divindade adorável, o concessor de bênçãos que, embora Uno preside os vários aspectos da Prakriti, e em quem este universo se dissolve e que reaparece em várias formas.
12- यो देवानां प्रभवश्चोद्भवश्च विश्वाधिपो रुद्रो महर्षिः । हिरण्यगर्भं पश्यत जायमानं स नो बुद्धया शुभया संयुनक्तु ॥१२॥
yo devānāṃ prabhavaścodbhavaśca viśvādhipo rudro maharṣiḥ । hiraṇyagarbhaṃ paśyata jāyamānaṃ sa no buddhayā śubhayā saṃyunaktu ॥12॥
यः [yaḥ] que* रुद्रः [rudraḥ] rudra* प्रभवः उद्भवः च [prabhavaḥ udbhavaḥ ca] criador e sustentador* देवानाम् [devānām] de todos os devas* महर्षिः [maharṣiḥ] o grande sábio (o omnisciente)* च [ca] e* विश्वाधिपः [viśvādhipaḥ] senhor do universo* / हिरण्यगर्भम् जायमानम् पश्यत [jāyamānam paśyata hiraṇyagarbham] que trouxe hiranyagarbha à existência* सः संयुनक्तु नः [saḥ saṃyunaktu naḥ] nos dê* शुभया [śubhayā] um bom* बुद्ध्या [buddhyā] intelecto*
12- Que Rudra, o criador e sustentador de todos os devas, o omnisciente, o Senhor do universo, que trouxe Hiraṇyagarbha à existência, nos dê um bom intelecto.
13- यो देवानामधिपो यस्मिन्ल्लोका अधिश्रिताः । य ईशे अस्य द्विपदश्चतुष्पदः कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥१३॥
yo devānāmadhipo yasminllokā adhiśritāḥ । ya īśe asya dvipadaścatuṣpadaḥ kasmai devāya haviṣā vidhema ॥13॥
विधेम [vidhema] (devemos) reverenciar* हविषा [haviṣā] com oblações* यः [yaḥ] a esse* कस्मै देवाय [kasmai devāya] deus bem-aventurado* अधिपः [adhipaḥ] que é o senhor* देवानाम् [devānām] dos devas* यः [yaḥ] que* ईशे [īśe] governa* अस्य [asya] esses seres* द्विपदः चतुष्पदः [dvipadaḥ catuṣpadaḥ] de dois e quatro pés* यस्मिन् [yasmin] em quem* लोकाः [lokāḥ] o universo* अधिश्रिताः [adhiśritāḥ] repousa*
13- Devemos reverenciar com oblações a esse deus bem-aventurado, que é o senhor dos devas, que governa os seres de dois e quatro pés, em quem o universo repousa.
14- सूक्ष्मातिसूक्ष्मं कलिलस्य मध्ये विश्वस्य स्रष्ठारमनेकरूपम् । विश्वस्यैकं परिवेष्टितारं ज्ञात्वा शिवं शान्तिमत्यन्तमेति ॥१४॥
sūkṣmātisūkṣmaṃ kalilasya madhye viśvasya sraṣṭhāramanekarūpam । viśvasyaikaṃ pariveṣṭitāraṃ jñātvā śivaṃ śāntimatyantameti ॥14॥
ज्ञात्वा [jñātvā] (aquele que) conhece* शिवम् [śivam] śiva*सूक्ष्मातिसूक्ष्मम् [sūkṣma ati sūkṣmam] que é mais sutil do que o mais sutil* स्रष्टारम् [sraṣṭāram] que cria* विश्वस्य [viśvasya] o universo* मध्ये [madhye] em meio* कलिलस्य [kalilasya] ao caos* अनेकरूपम् [anekarūpam] que assume muitas formas* एकम् [ekam] que é o único* परिवेष्टितारम् [pariveṣṭitāram] que envolve* विश्वस्य [viśvasya] o universo* एति [eti] alcança* शान्तिम् [śāntim] a paz* अत्यन्तम् [atyantam] suprema*
14- Aquele que conhece Śiva que é mais sutil do que o mais sutil, que cria o universo em meio ao caos, que assume muitas formas, que é o único que envolve o universo, alcança a paz suprema.
15- स एव काले भुवनस्य गोप्ता विश्वाधिपः सर्वभूतेषु गूढः । यस्मिन्युक्ता ब्रह्मर्षयो देवताश्च तमेवं ज्ञात्वा मृत्युपाशांश्छिनत्ति ॥१५॥
sa eva kāle bhuvanasya goptā viśvādhipaḥ sarvabhūteṣu gūḍhaḥ । yasminyuktā brahmarṣayo devatāśca tamevaṃ jñātvā mṛtyupāśāṃśchinatti ॥15॥
सः [saḥ] ele* एव [eva] de fato* गोप्ता [goptā] é o protetor* भुवनस्य [bhuvanasya] do universo* काले [kāle] no momento certo* विश्वाधिपः [viśvādhipaḥ] ele é o senhor do universo* गूढः [gūḍhaḥ] oculto* सर्वभूतेषु [sarvabhūteṣu] em cada criatura* / ज्ञात्वा तम् [jñātvā tam] conhecendo-o* एवम् [evam] assim* युयस्मिन् [yasmin] em quem* ब्रह्मर्षयः [brahmarṣayaḥ] os sábios* च [ca] e* देवताः [devatāḥ] as divindades* क्ताः [yuktāḥ] se identificam* छिनत्ति [chinatti] rompe-se* मृत्युपाशाम् [mṛtyupāśām] os grilhões da morte*
15- Ele, de fato, é o protetor do universo, no momento certo. Ele é o Senhor do universo, oculto em cada criatura. Conhecendo-o, em quem os sábios e as divindades se identificaram, rompe-se os grilhões da morte.
16- घृतात्परं मण्डमिवातिसूक्ष्मं ज्ञात्वा शिवं सर्वभूतेषु गूढम् । विश्वस्यैकं परिवेष्टितारं ज्ञात्वा देवं मुच्यते सर्वपाशैः ॥१६॥
ghṛtāt paraṃ maṇḍamivātisūkṣmaṃ jñātvā śivaṃ sarvabhūteṣu gūḍham । viśvasyaikaṃ pariveṣṭitāraṃ jñātvā devaṃ mucyate sarvapāśaiḥ ॥16॥
ज्ञात्वा [jñātvā] sabendo que* शिवम् [śivam] śiva* गूढम् [gūḍham] está oculto* सर्वभूतेषु [sarvabhūteṣu] em todos os seres* अतिसूक्ष्मम् [atisūkṣmam] de forma muito sutil* इपरम् [param] mais sutil* व [iva] do que* मण्डम् [maṇḍam] a película que sobe à superfície* घृतात् [ghṛtāt] do ghee* / ज्ञात्वा [jñātvā] e conhecendo* देवम् [devam] a divindade* परिवेष्टितारम् [pariveṣṭitāram] que permeia* विश्वस्य [viśvasya] o universo* / एकम् [ekam] a pessoa* मुच्यते [mucyate] torna-se livre* सर्वपाशैः [sarvapāśaiḥ] de todos os grilhões*
16- Sabendo que Śiva, está oculto em todos os seres de uma forma muito sutil, mais sutil do que a película que sobe à superfície do ghee, e conhecendo a divindade que permeia o universo, a pessoa torna-se livre de todos os grilhões.
17- एष देवो विश्वकर्मा महात्मा सदा जनानां हृदये सन्निविष्टः । हृदा मनीषा मनसाऽभिकॢप्तो य एतद् विदुरमृतास्ते भवन्ति ॥१७॥
eṣa devo viśvakarmā mahātmā sadā janānāṃ hṛdaye sanniviṣṭaḥ । hṛdā manīṣā manasā'bhikḷpto ya etadviduramṛtāste bhavanti ॥17॥
एषः [eṣaḥ] este* देवः [devaḥ] deus* विश्वकर्मा [viśvakarmā] o criador do universo* महात्मा [mahātmā] o supremo self* सदा [sadā] sempre* सन्निविष्टः [sanniviṣṭaḥ] reside* हृदये [hṛdaye] nos corações* जनानाम् [janānām] de todos os seres* / अभिक्लृप्तः [abhiklṛptaḥ] é percebido* हृदा [hṛdā] pelo coração* मनीषा [manīṣā] intelecto* मनसा [manasā] e mente* / यः [yaḥ] aqueles que* विदुः एतद् [viduḥ etad] o conhecem* ते [te] eles* भवन्ति [bhavanti] tornam-se* अमृताः [amṛtāḥ] imortais*
17- Este Deus, o criador do universo, o supremo Self, sempre reside no coração de todos os seres, é percebido pelo coração, intelecto e mente. Aqueles que o conhecem tornam-se imortais.
18- यदाऽतमस्तान्न दिवा न रात्रिः न सन्नचासच्छिव एव केवलः । तदक्षरं तत्सवितुर्वरेण्यं प्रज्ञा च तस्मात् प्रसृता पुराणी ॥१८॥
yadā'tamastānna divā na rātriḥ na sannacāsacchiva eva kevalaḥ । tadakṣaraṃ tatsaviturvareṇyaṃ prajñā ca tasmāt prasṛtā purāṇī ॥18॥
यदा [yadā] quando* अतमः [atamaḥ] não há escuridão (ignorância)* तत् [tat] então* न दिवा [na divā] não há dia* न रात्रिः [na rātriḥ] nem noite* न सत् [na sat] nem existência* च [ca] e* न असत् [na asat] nem não-existência* / एव [eva] apenas* शिवः [śivaḥ] (permanece) śiva* केवलः [kevalaḥ] o absoluto* तत् अक्षरम् [tat akṣaram] o imperecível* तत् वरेण्यम् सवितुः [tat vareṇyam savituḥ] a adorável luz de savitri* / पुराणी [purāṇī] a eterna* प्रज्ञा [prajñā] sabedoria* च प्रसृता [ca prasṛtā] então se espalhou* तस्मात् [tasmāt] a partir dele*
18- Quando não há escuridão, não há dia nem noite, nem existência e nem não existência. Apenas permanece Śiva, o absoluto e imperecível, a adorável luz de Savitri. A eterna sabedoria, então, se espalhou a partir Dele.
19- नैनमूर्ध्वं न तिर्यञ्चं न मध्ये न परिजग्रभत् । न तस्य प्रतिमा अस्ति यस्य नाम महद्यशः ॥१९॥
nainamūrdhvaṃ na tiryañcaṃ na madhye na parijagrabhat । na tasya pratimā asti yasya nāma mahadyaśaḥ ॥19॥
न [na] ninguém* परिजग्रभत् एनम् [parijagrabhat enam] pode agarrá-lo (apreendê-lo)* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] por cima* न [na] nem* तिर्यङ् [tiryaṅ] através* च [ca] e* न [na] nem* मध्ये [madhye] no meio* / न [na] não* अस्ति [asti] há* प्रतिमा [pratimā] semelhante* तस्य [tasya] a ele* यस्य [yasya] cujo* नाम [nāma] nome é* महत् [mahat] grande* यशः [yaśaḥ] gloria*
19- Ninguém pode agarrá-lo por cima, nem através, nem no meio. Nada se assemelha àquele cujo nome é Grande Gloria.
20- न संदृशे तिष्ठतिं रूपमस्य न चक्षुषा पश्यति कश्चनैनम् । हृदा हृदिस्थं मनसा य एनमेवं विदुरमृतास्ते भवन्ति ॥२०॥
na saṃdṛśe tiṣṭhatiṃ rūpamasya na cakṣuṣā paśyati kaścanainam । hṛdā hṛdisthaṃ manasā ya enamevaṃ viduramṛtāste bhavanti ॥20॥
अस्य [asya] sua* रुपम् [rupam] forma* न तिष्ठति [na tiṣṭhati] não é* संदृशे [saṃdṛśe] visível* न कश्चन [na kaścana] ninguém* पश्यति एनम् [paśyati enam] pode vê-lo* चक्षुषा [cakṣuṣā] com os olhos* / अभिक्लृप्तः [abhiklṛptaḥ] ele é revelado* मनसा मनीषा हृदा [manasā manīṣā hṛdā] através da (intuição) pela mente superior que reside no coração* / ये [ye] aqueles* विदुः [viduḥ] que conhecem* एतत् [etat] isto* ते [te] eles* भवन्ति [bhavanti] tornam-se* अमृताः [amṛtāḥ] imortais*
20- Sua forma não é visível; ninguém pode vê-Lo com os olhos. Ele é revelado através da intuição pela mente superior que reside no coração. Aqueles que O conhecem tornam-se imortais.
21- अजात इत्येवं कश्चिद्भीरुः प्रपद्यते । रुद्र यत्ते दक्षिणं मुखं तेन मां पाहि नित्यम् ॥२१॥
ajāta ityevaṃ kaścidbhīruḥ prapadyate । rudra yatte dakṣiṇaṃ mukhaṃ tena māṃ pāhi nityam ॥21॥
इति एवम् [iti evam] porque é* अजातः [ajātaḥ] não nascido* कश्चिद् [kaścid] que alguém* भीरुः [bhīruḥ] com medo (do renascimento)* प्रपद्यते [prapadyate] se refugia (em você)* / रुद्र [rudra] ó rudra* पाहि माम् [pāhi mām] proteja-me* नित्यम् [nityam] para sempre* तेन [tena] com* यत् [yat] aquela* ते [te] sua face* मुखम् [mukham] face* दक्षिणम् [dakṣiṇam] compassiva*
21- Porque é não nascido que alguém com medo se refugia em Você. Ó Rudra, proteja-me para sempre com sua sua face compassiva!
22- मा नस्तोके तनये मा न आयुषि मा नो गोषु मा न अश्वेषु रीरिषः । वीरान्मा नो रुद्र भामितो वधीर्हविष्मन्तः सदमित्त्वा हवामहे ॥२२॥
mā nastoke tanaye mā na āyuṣi mā no goṣu mā na aśveṣu rīriṣaḥ । vīrānmā no rudra bhāmito vadhīrhaviṣmantaḥ sadamittvā havāmahe ॥22॥
रुद्र [rudra] ó rudra* मा [mā] não* रीरिषः [rīriṣaḥ] destrua* नः [naḥ] nossos* तोके [toke] filhos* तनये [tanaye] e netos* मा [mā] não destrua* नः [naḥ] nossas* आयुषि [āyuṣi] vidas* मा [mā] não destrua* नः [naḥ] nossas* गोषु [goṣu] vacas* मा [mā] não destrua* नः [naḥ] nossos* अश्वेषु [aśveṣu] cavalos* / भामितः [bhāmitaḥ] em tua ira* मा [mā] não* वधीः [vadhīḥ] mate* नः [naḥ] nossos* वीरान् [vīrān] guerreiros* / इत् [it] assim* सदम् [sadam] sempre* त्वा [tvā] te* हवामहे [havāmahe] invocamos* हविष्मन्तः [haviṣmantaḥ] com oblações*
22- Ó Rudra não destrua nossos filhos e netos. Não destrua nossas vidas; não destrua nossas vacas; não destrua nossos cavalos; Em tua ira, não mate nossos guerreiros. Assim, sempre Te invocamos com oblações.
। इति चतुर्थोऽध्यायः। - iti caturtho'dhyāyaḥ - Assim termina o quarto capítulo.
। पञ्चमोऽध्यायः । - pañcamo'dhyāyaḥ - Quinto Capítulo (Versos 1 até 14)
1- द्वे अक्षरे ब्रह्मपरे त्वनन्ते विद्याविद्ये निहिते यत्र गूढे । क्षरं त्वविद्या ह्यमृतं तु विद्या विद्याविद्ये ईशते यस्तु सोऽन्यः ॥१॥
dve akṣare brahmapare tvanante vidyāvidye nihite yatra gūḍhe । kṣaraṃ tvavidyā hyamṛtaṃ tu vidyā vidyāvidye īśate yastu so'nyaḥ ॥1॥
विद्याविद्ये [vidyāvidye] o conhecimento e a ignorância* द्वे [dve] os dois* निहिते [nihite] permanecem* गूढे [gūḍhe] ocultos* यत्र [yatra] naquele* अक्षरे [akṣare] imperecível* तु अनन्ते [tu anante] e infinito* ब्रह्मपरे [brahmapare] supremo brahman* / तु [tu] mas* अविद्या [avidyā] a ignorância* क्षरम् [kṣaram] é perecível* तु [tu] e* विद्या [vidyā] o conhecimento* हि [hi] de fato* अमृतम् [amṛtam] é imortal* / तु [tu] porém* यः [yaḥ] aquele que* ईशते [īśate] controla* विद्याविद्ये [vidyāvidye] o conhecimento e a ignorância* सः [saḥ] ele*अन्यः [anyaḥ] é differente de ambos*
1- O conhecimento e a ignorância, os dois, permanecem ocultos no imperecível e infinito Supremo Brahman. A ignorância é perecível e o conhecimento é imortal. Porém, aquele que controla o conhecimento e a ignorância, é diferente de ambos.
2- यो योनिं योनिमधितिष्ठत्येको विश्वानि रूपाणि योनीश्च सर्वाः । ऋषिं प्रसूतं कपिलं यस्तमग्रे ज्ञानैर्बिभर्ति जायमानं च पश्येत् ॥२॥
yo yoniṃ yonimadhitiṣṭhatyeko viśvāni rūpāṇi yonīśca sarvāḥ । ṛṣiṃ prasūtaṃ kapilaṃ yastamagre jñānairbibharti jāyamānaṃ ca paśyet ॥2॥
एकः [ekaḥ] é aquele não dual (ser uno)* यः [yaḥ] que* अधितिष्ठति [adhitiṣṭhati] controla* योनिं योनिम् [yoniṃ yonim] os vários aspectos da natureza* विश्वानि [viśvāni] todas* रूपाणि [rūpāṇi] as formas* च [ca] e* सर्वाः [sarvāḥ todas* योनीः [yonīḥ] as fontes de criação* / यः [yaḥ] que* बिभर्ति [bibharti] infundiu* ऋषिम् [ṛṣim] no sábio* कपिलम् [kapilam] kapila (hiraṇyagarbha)* ज्ञानैः [jñānaiḥ] todas as formas de conhecimento* च [ca] e* पश्येत् [paśyet] que viu* तम् प्रसूतम् [tam prasūtam] seu nascimento* अग्रे [agre] no início* जायमानम् [jāyamānam] da criação*
2- É aquele Ser Uno que controla os vários aspectos da natureza, todas as formas e todas as fontes de criação; que infundiu no sábio Kapila (hiraṇyagarbha) todas as formas de conhecimento e que viu Seu nascimento no início da criação.
3- एकैकं जालं बहुधा विकुर्वन्नस्मिन्क्षेत्रे संहरत्येष देवः । भूयः सृष्ट्वा पतयस्तथेशः सर्वाधिपत्यं कुरुते महात्मा ॥३॥
ekaikaṃ jālaṃ bahudhā vikurvannasmin kṣetre saṃharatyeṣa devaḥ । bhūyaḥ sṛṣṭvā patayastatheśaḥ sarvādhipatyaṃ kurute mahātmā ॥3॥
एषः [eṣaḥ] esta* देवः [devaḥ] divindade (no momento da criação)* जालम् [jālam] projeta as classes (de devas, humanos, animais, etc.)* अस्मिन् क्षेत्रे [asmin kṣetre] neste campo (formado por māyā)* विकुर्वन् [vikurvan] fazendo* एकैकम् [ekaikam] cada uma* बहुधा [bahudhā] de várias formas* संहरति [saṃharati] e as retira (na dissolução)* / ईशः [īśaḥ] o senhor* महात्मा [mahātmā] o grande self* सृष्ट्वा भूयः [sṛṣṭvā bhūyaḥ] após criar novamente* तथा [tathā] como antes* पतयः [patayaḥ] os governantes (dos diversos mundos)* सर्व आधिपत्यम् कुरुते [sarva ādhipatyam kurute] controla todos eles*
3- Esta Divindade projeta as classes neste campo fazendo cada uma de várias formas e então as retira. O Senhor, o grande Self, após criar novamente como antes os governantes, controla todos eles.
4- सर्वा दिश ऊर्ध्वमधश्च तिर्यक् प्रकाशयन् भ्राजते यद्वनड्वान् । एवं स देवो भगवान् वरेण्यो योनिस्वभावानधितिष्ठत्येकः ॥४॥
sarvā diśa ūrdhvamadhaśca tiryak prakāśayan bhrājate yadvanaḍvān । evaṃ sa devo bhagavān vareṇyo yonisvabhāvānadhitiṣṭhatyekaḥ ॥4॥
यत् उ अनड्वान् [yat u anaḍvān] assim como o sol* सः [saḥ] ele* भ्राजते [bhrājate] brilha* प्रकाशयन् [prakāśayan] iluminando* सर्वाः [sarvāḥ] todas* दिशः [diśaḥ] as direções* ऊर्ध्वम् [ūrdhvam] acima* अधः [adhaḥ] abaixo* च [ca] e* तिर्यक् [tiryak] através* / एवम् [evam] da mesma forma* देवः [devaḥ] aquela divindade* भगवान् [bhagavān] o senhor* एकः [ekaḥ] uno* वरेण्यः [vareṇyaḥ] e adorável* अधितिष्ठति [adhitiṣṭhati] governa sobre tudo* योनिः स्वभावान् [yoniḥ svabhāvān] que tem natureza matricial*
4- Assim como o sol brilha iluminando todas as direções, acima, abaixo e através, da mesma forma aquela Divindade, Una e adorável, governa sobre tudo que tem natureza matricial.
5- यच्च स्वभावं पचति विश्वयोनिः पाच्यांश्च सर्वान्परिणामयेद् यः । सर्वमेतद् विश्वमधितिष्ठत्येको गुणांश्च सर्वान् विनियोजयेद् यः ॥५॥
yacca svabhāvaṃ pacati viśvayoniḥ pācyāṃśca sarvān pariṇāmayed yaḥ । sarvametad viśvamadhitiṣṭhatyeko guṇāṃśca sarvān viniyojayed yaḥ ॥5॥
यत् [yat ] aquele que é* विश्वयोनिः [viśvayoniḥ] a fonte do universo* च [ca] e* पचति [pacati] faz surgir (que revela)* स्वभावम् [svabhāvam] a natureza própria das coisas* च [ca] e* परिणामयेद् [pariṇāmayed] que transforma* सर्वान् [sarvān] todas* पाच्यान् [pācyān] as coisas mutáveis* च [ca] e* यः [yaḥ] que* विनियोजयेद् [viniyojayed] dirige* सर्वान् [sarvān] todos* गुणान् [guṇān] (três) guṇas* / यः एकः [yaḥ ekaḥ] é aquele que sendo uno* अधितिष्ठति [adhitiṣṭhati] governa* सर्वम् [sarvam] todo* एतद् [etad] este* विश्वम् [viśvam] universo*
5- Aquele que é a fonte do universo, que revela a natureza própria das coisas, que transforma todas as coisas mutáveis e que dirige todos os três guṇas; É aquele que, sendo Uno, governa todo o universo.
6- तद्वेदगुह्योपनिषत्सु गूढं तद् ब्रह्मा वेदते ब्रह्मयोनिम् । ये पूर्वं देवा ऋषयश्च तद् विदुस्ते तन्मया अमृता वै बभूवुः ॥६॥
tadvedaguhyopaniṣatsu gūḍhaṃ tad brahmā vedate brahmayonim । ye pūrvaṃ devā ṛṣayaśca tadviduste tanmayā amṛtā vai babhūvuḥ ॥6॥
तत् [tat] ele (brahman)* गूढम् [gūḍham] está oculto* वेदगुह्योपनिषत्सु [vedaguhyopaniṣatsu] nas upanishads a parte secreta dos vedas* / ब्रह्मा [brahmā] brahmā* वेदते [vedate] conhece* तत् [tat] aquilo* ब्रह्मयोनिम् [brahmayonim] cuja fonte são os vedas* / ये [ye] aqueles* पूर्वम् [pūrvam] antigos* देवाः [devāḥ] devas* च [ca] e* ऋषयः [ṛṣayaḥ] sábios* तत् विदुः ते [tat viduḥ te] que o conheceram* तन्मयाः [tanmayāḥ] se identificaram com ele* बभूवुः [babhūvuḥ] e tornaram-se* वै [vai] de fato* अमृताः [amṛtāḥ] imortais*
6- Ele está oculto nas Upanishads, a parte secreta dos Vedas. Brahmã conhece aquilo cuja fonte são os Vedas. Aqueles antigos Devas e Sábios que O conheceram se identificaram com Ele e alcançaram a Imortalidade.
7- गुणान्वयो यः फलकर्मकर्ता कृतस्य तस्यैव स चोपभोक्ता । स विश्वरूपस्त्रिगुणस्त्रिवर्त्मा प्राणाधिपः सञ्चरति स्वकर्मभिः ॥७॥
guṇānvayo yaḥ phalakarmakartā kṛtasya tasyaiva sa copabhoktā । sa viśvarūpastriguṇastrivartmā prāṇādhipaḥ sañcarati svakarmabhiḥ ॥7॥
यः [yaḥ] aquele (jīva)* गुणान्वयः [guṇānvayaḥ] que é dotado dos guṇas* फलकर्मकर्ता [phalakarmakartā] que é um executor de ações que geram frutos* सः एव [saḥ eva] ele mesmo* उपभोक्ता [upabhoktā] é o desfrutador* कृतस्य तस्य [kṛtasya tasya] dos resultados das suas ações* / सः [saḥ] ele* विश्वरूपः [viśvarūpaḥ] tem muitas formas* च [ca] e* त्रिगुणः [triguṇaḥ] possui os três guṇas* त्रिवर्त्मा [trivartmā] tem três caminhos* प्राणाधिपः [prāṇādhipaḥ] é o mestre da força vital (prāṇa)* सञ्चरति [sañcarati] e se move* स्वकर्मभिः [svakarmabhiḥ] por suas próprias ações*
7- O Jīva que é dotado dos guṇas, que é um executor de ações que geram frutos, ele mesmo é o desfrutador dos resultados das suas ações. Ele tem muitas formas, possui os três guṇas, tem três caminhos, é o mestre do Prāṇa e se move por suas próprias ações.
8- अङ्गुष्ठमात्रो रवितुल्यरूपः संकल्पाहंकारसमन्वितो यः । बुद्धेर्गुणेनात्मगुणेन चैव आराग्रमात्रोप्यपरोऽपि दृष्टः ॥८॥
aṅguṣṭhamātro ravitulyarūpaḥ saṃkalpāhaṃkārasamanvito yaḥ । buddherguṇenātmaguṇena caiva ārāgramātropyaparo'pi dṛṣṭaḥ ॥8॥
अङ्गुष्ठमात्रः [aṅguṣṭhamātraḥ] do tamanho de um polegar (como deve ser visualizado no coração)* रवितुल्यरूपः [ravitulyanrūpaḥ] e brilhante como o sol* यः [yaḥ] ele (jīva)* संकल्पाहंकारसमन्वितः [saṃkalpāhaṃkārasamanvitaḥ] possui volição e autoconsciência* / गुणेन [guṇena] é dotado com as qualidades* बुद्धेः [buddheḥ] do intelecto* च [ca] e* आत्मगुणेन [ātmaguṇena] e com as qualidades do ātman* / एव [eva] também* दृष्टः [dṛṣṭaḥ] é visto* अपि [api] como* अपरः [aparaḥ] diferente (do ātman)* आराग्रमात्रः [ārāgramātraḥ] semelhante à ponta de um aguilhão*
8- Do tamanho de um polegar e brilhante, como o sol, o Jīva possui volição e autoconsciência. É dotado das qualidades tanto de Buddhi quanto do Ãtman. Também é visto como diferente do Ātman, semelhante à ponta de um aguilhão.
9- वालाग्रशतभागस्य शतधा कल्पितस्य च । भागो जीवः स विज्ञेयः स चानन्त्याय कल्पते ॥९॥
vālāgraśatabhāgasya śatadhā kalpitasya ca । bhāgo jīvaḥ sa vijñeyaḥ sa cānantyāya kalpate ॥9॥
सः [saḥ] o* जीवः [jīvaḥ] jīva (self individual)* विज्ञेयः [vijñeyaḥ] deve ser conhecido* भागः [bhāgaḥ] como tendo o tamanho* वालाग्रशतभागस्य [vāla agra śata bhāgasya] da centésima parte da ponta de um fio de cabelo* च [ca] e* कल्पितस्य [kalpitasya] dividida* शतधा [śatadhā] em cem (partes)* च [ca] e* सः [saḥ] ele* कल्पते अनन्त्याय [kalpate anantyāya] ainda permanece infinito*
9- O Jīva deve ser conhecido como tendo o tamanho da centésima parte da ponta de um fio de cabelo dividida em cem partes, e ainda permanece infinito.
10- नैव स्त्री न पुमानेष न चैवायं नपुंसकः । यद्यच्छरीरमादत्ते तेन तेन स युज्यते ॥१०॥
naiva strī na pumāneṣa na caivāyaṃ napuṃsakaḥ । yadyaccharīramādatte tena tena sa yujyate ॥10॥
एषः [eṣaḥ] ele (o jīva)* एव [eva] de fato* न [na] não* स्त्री [strī] é mulher* न [na] nem* पुमान् [pumān] homem* च [ca] e* एव [eva] de fato* न [not] nem* अयम् [ayam] um* नपुंसकः [napuṃsakaḥ] eunuco* / यत् यत् शरीरम् आदत्ते [yat yat śarīram ādatte] qualquer corpo que tome* सः तेन तेन [saḥ tena tena] com ele* युज्यते [yujyate] se identifica*
10- Ele não é nem mulher, nem homem, nem eunuco. Qualquer corpo que tome, com ele se identifica.
11- संकल्पनस्पर्शनदृष्टिमोहैर्ग्रासाम्बुवृष्ट्यात्मविवृद्धिजन्म । कर्मानुगान्यनुक्रमेण देही स्थानेषु रूपाण्यभिसम्प्रपद्यते॥ ११॥
saṅkalpanasparśanadṛṣṭimohairgrāsāmbuvṛṣṭyātmavivṛddhijanma । karmānugānyanukrameṇa dehī sthāneṣu rūpāṇyabhisamprapadyate॥ 11॥
संकल्पन-स्पर्शन-दृष्टि-मोहैः [saṃkalpana-sparśana-dṛṣṭi-mohaiḥ] por meio da volição, tato, visão e ilusão* देही [dehī] o Self encarnado (jīva)* अभिसम्प्रपद्यते [abhisamprapadyate] assume* अनुक्रमेण [anukrameṇa] sucessivamente* रूपाणि [rūpāṇi] várias formas* स्थानेषु [sthāneṣu] em vários lugares* कर्मानुगानि [karmānugāni] de acordo com suas ações* ग्रासाम्बुवृष्ट्या आत्मविवृद्धिजन्म [grāsāmbu vṛṣṭyā ātma vivṛddhi janma] assim como o corpo cresce quando comida e bebida são inseridas nele*
11- Por meio da volição, tato, visão e ilusões, o Jīva assume sucessivamente várias formas em vários lugares, de acordo com suas ações, assim como o corpo cresce quando comida e bebida são inseridas nele.
12- स्थूलानि सूक्ष्माणि बहूनि चैव रूपाणि देही स्वगुणैर्वृणोति । क्रियागुणैरात्मगुणैश्च तेषां संयोगहेतुरपरोऽपि दृष्टः ॥१२॥
sthūlāni sūkṣmāṇi bahūni caiva rūpāṇi dehī svaguṇairvṛṇoti । kriyāguṇairātmaguṇaiśca teṣāṃ saṃyogaheturaparo'pi dṛṣṭaḥ ॥12॥
देही [dehī] o self incorporado (jīva)* वृणोति [vṛṇoti] adota* बहूनि [bahūni] muitos* रूपाणि [rūpāṇi] corpos* स्थूलानि [sthūlāni] grosseiros* च एव [ca eva] e* सूक्ष्माणि [sūkṣmāṇi] sutis* स्वगुणैः [svaguṇaiḥ] segundo suas próprias tendências* / क्रियागुणैः तेषाम् [kriyāguṇaiḥ teṣām] a qualidade de suas ações* च [ca] e* अपि [api] também* आत्मगुणैः [ātmaguṇaiḥ] as tendências de sua mente* दृष्टः [dṛṣṭaḥ] são consideradas* संयोगहेतुः अपरः [saṃyogahetuḥ aparaḥ] a causa dessa união e não outra*
12- O Jīva adota muitos corpos grosseiros e sutis segundo suas próprias tendências. A qualidade de suas ações e as tendências de sua mente são consideradas a causa dessa união.
13- अनाद्यनन्तं कलिलस्य मध्ये विश्वस्य स्रष्ठारमनेकरूपम् । विश्वस्यैकं परिवेष्टितारं ज्ञात्वा देवं मुच्यते सर्वपाशैः ॥१३॥
anādyanantaṃ kalilasya madhye viśvasya sraṣṭhāramanekarūpam । viśvasyaikaṃ pariveṣṭitāraṃ jñātvā devaṃ mucyate sarvapāśaiḥ ॥13॥
मुच्यते [mucyate] (o jīva) torna-se livre* सर्वपाशैः [sarvapāśaiḥ] de todos os grilhões* ज्ञात्वा [jñātvā] ao conhecer* देवम् [devam] o supremo self* अनाद्यनन्तम् [anādi anantam] que não tem começo nem fim* मध्ये [madhye] que existe em meio* कलिलस्य [kalilasya] ao caos* स्रष्टारम् [sraṣṭāram] que cria* विश्वस्य [viśvasya] o universo* अनेकरूपम् [anekarūpam] que assume muitas formas* एकम् [ekam ] mas é não dual (uno)* परिवेष्टितारम् [pariveṣṭitāram] e que permeia* विश्वस्य [viśvasya] todo o universo*
13- O Jīva torna-se livre de todos os grilhões ao conhecer o Supremo Self que não tem começo nem fim, que existe em meio ao caos, que cria o universo, que assume muitas formas mas é não dual (é Uno) e que permeia todo o universo.
14- भावग्राह्यमनीडाख्यं भावाभावकरं शिवम् । कलासर्गकरं देवं ये विदुस्ते जहुस्तनुम् ॥१४॥
bhāvagrāhyamanīḍākhyaṃ bhāvābhāvakaraṃ śivam । kalāsargakaraṃ devaṃ ye viduste jahustanum ॥14॥
ये [ye] aqueles que* विदुः [viduḥ] conhecem* देवम् [devam] o refulgente* शिवम् [śivam] śiva* भावग्राह्यम् [bhāvagrāhyam] que é percebido pela intuição* अनीडाख्यम् [anīḍākhyam] que é incorpóreo* भावाभावकरम् [bhāvābhāvakaram] que é o criador e o destruidor* कलासर्गकरम् [kalāsargakaram] que é a fonte das (dezesseis) partes* ते [te] eles* जहुः [jahuḥ] abandonam* तनुम् [tanum] o corpo (não renascem)*
14- Aqueles que conhecem o refulgente Śiva que é percebido pela intuição, que é incorpóreo, que é o criador e o destruidor, que é a fonte das (dezesseis) partes, eles abandonam o corpo.
। इति पञ्चमोऽध्यायः। - iti pañcamo'dhyāyaḥ - Assim termina o quinto capítulo.
। षष्ठोऽध्यायः । - ṣaṣṭho'dhyāyaḥ - Sexto Capítulo (Versos 1 até 23)
1- स्वभावमेके कवयो वदन्ति कालं तथान्ये परिमुह्यमानाः । देवस्यैष महिमा तु लोके येनेदं भ्राम्यते ब्रह्मचक्रम् ॥१॥
svabhāvameke kavayo vadanti kālaṃ tathānye parimuhyamānāḥ । devasyaiṣa mahimā tu loke yenedaṃ bhrāmyate brahmacakram ॥1॥
एके [eke] alguns* कवयः [kavayaḥ] pensadores* परिमुह्यमानाः [parimuhyamānāḥ] iludidos* वदन्ति [vadanti] falam* स्वभावम् [svabhāvam] da natureza* तथा [tathā] e* अन्ये [anye] outros* कालम् [kālam] do tempo (como a causa do universo)* / एषः महिमा [eṣaḥ mahimā] (mas é) pelo poder* देवस्य [devasya] do supremo* लोके [loke] neste mundo* तु येन [tu yena] que de fato* इदम् [idam] esta* ब्रह्मचक्रम् [brahmacakram] roda de brahman* भ्राम्यते [bhrāmyate] gira*
1- Alguns pensadores, iludidos, falam da natureza e outros do tempo como a causa do universo. Mas, é pelo poder do Supremo que a Roda de Brahman gira.
2- येनावृतं नित्यमिदं हि सर्वं ज्ञः कालकारो गुणी सर्वविद्यः । तेनेशितं कर्म विवर्ततेह पृथिव्यप्तेजोनिलखानि चिन्त्यम् ॥२॥
yenāvṛtaṃ nityamidaṃ hi sarvaṃ jñaḥ kālakāro guṇī sarvavidyaḥ । teneśitaṃ karma vivartateha pṛthivyaptejonilakhāni cintyam ॥2॥
येन [yena] aquele por quem* सर्वम् [sarvam] todo* इदम् [idam] este mundo* आवृतम् [āvṛtam] está permeado* नित्यम् [nityam] de forma contínua* ज्ञः [jñaḥ] que é iluminado* कालकारः [kālakāraḥ] o criador do tempo* गुणी [guṇī] possuidor dos guṇas* सर्वविद् यः [sarvavid yaḥ] e omnisciente* ईशितम् [īśitam] dirigida* तेन [tena] por ele* कर्म [karma] esta obra (criação)* ह [ha] bem conhecida* विवर्तते [vivartate] se desdobra * चिन्त्यम् [cintyam] sendo imaginada como* पृथिवि-अप्-तेज-अनिल-खानि [pṛthivi-ap-teja-anila-khān] terra, água, fogo, ar e espaço*
2- Aquele por Quem todo este mundo está permeado de forma contínua, que é iluminado, criador do tempo, possuidor dos guṇas e onisciente; Dirigida por Ele esta obra bem conhecida se desdobra, sendo imaginada como terra, água, fogo, ar e espaço.
3- तत्कर्म कृत्वा विनिवर्त्य भूयस्तत्त्वस्य तत्वेन समेत्य योगम् । एकेन द्वाभ्यां त्रिभिरष्टभिर्वा कालेन चैवात्मगुणैश्च सूक्ष्मैः ॥३॥
tatkarma kṛtvā vinivartya bhūyastattvasya tatvena sametya yogam । ekena dvābhyāṃ tribhiraṣṭabhirvā kālena caivātmaguṇaiśca sūkṣmaiḥ ॥3॥
कृत्वा [kṛtvā] tendo realizado* तत्कर्म [tatkarma] aquela obra* विनिवर्त्य [vinivartya] ele se retira* भूयः [bhūyaḥ] novamente* / समेत्य [sametya] apos ter entrado em* योगम् [yogam] união* तत्त्वेन [tattvena] com princípio* तत्त्वस्य [tattvasya] após princípio* एकेन [ekena] com um (avidyā)* द्वाभ्याम् [dvābhyām] com dois (dharma e adharma)* त्रिभिः [tribhiḥ] com três (guṇas)* वा [vā] ou* अष्टभिः [aṣṭabhiḥ] com oito (terra, água, fogo, ar, espaço, mente, intelecto e ego)* च [ca] e* कालेन [kālena] com o tempo* च एव [ca eva] também* सूक्ष्मैः आत्मगुणैः [sūkṣmaiḥ ātmaguṇaiḥ] e com as qualidades sutis (do órgão interno)*
3- Tendo realizado aquela obra, Ele se retira novamente; após ter entrado em união com princípio após princípio - com um, com dois, com três ou com oito e também com o tempo, e com as qualidades sutis do órgão interno.
4- आरभ्य कर्माणि गुणान्वितानि भावांश्च सर्वान्विनियोजयेद् य: । तेषामभावे कृतकर्मनाशः कर्मक्षये याति स तत्वतोऽन्यः ॥४॥
ārabhya karmāṇi guṇānvitāni bhāvāṃśca sarvānviniyojayed ya: । teṣāmabhāve kṛtakarmanāśaḥ karmakṣaye yāti sa tatvato'nyaḥ ॥4॥-
आरभ्य [ārabhya] tendo realizado* कर्माणि [karmāṇi] ações* गुणान्वितानि [guṇānvitāni] que estão associadas aos guṇas* यः [yaḥ] ele* विनियोजयेत् [viniyojayet] as abandona* च तेषाम्स र्वान् भावान् [ca teṣām sarvān bhāvān] como também todas as suas inclinações mentais* अभावे [abhāve] então na ausência delas* कृतकर्मनाशः [kṛtakarmanāśaḥ] o que foi criado se dissipa* / कर्मक्षये [karmakṣaye] quando os resultados das ações se dissipam (depois de se ter identificado com brahman)* सः [saḥ] ele* याति [yāti] se torna* अन्यः [anyaḥ] diferente* तत्त्वतः [tattvataḥ] dos tattvas*
4- Tendo realizado ações que estão associadas aos guṇas, ele as abandona como também todas as suas inclinações mentais; então, na ausência delas o que foi criado se dissipa. Quando os resultados das ações se dissipam, ele se torna diferente dos Tattvas.
5- आदिः स संयोगनिमित्तहेतुः परस्त्रिकालादकलोऽपि दृष्टः । तं विश्वरूपं भवभूतमीड्यं देवं स्वचित्तस्थमुपास्य पूर्वम् ॥५॥
ādiḥ sa saṃyoganimittahetuḥ parastrikālādakalo'pi dṛṣṭaḥ । taṃ viśvarūpaṃ bhavabhūtamīḍyaṃ devaṃ svacittasthamupāsya pūrvam ॥5॥
सः [saḥ] ele* आदिः [ādiḥ] é a origem* संयोगनिमित्तहेतुः [saṃyoga nimitta hetuḥ] e a causa da junção (que leva ao renascimento)* दृष्टः [dṛṣṭaḥ] ele é percebido* त्रिकालात् परः [trikālāt paraḥ] além dos três tempos* अपि [api] e também * अकलः [akalaḥ] como sem partes* / उपास्य [upāsya] meditando* पूर्वम् [pūrvam] primeiro* तम् [tam] nele* देवम् [devam] o supremo* विश्वरूपम् [viśvarūpam] que possui todas as formas* भवभूतम् [bhavabhūtam] que é a fonte e a verdade por natureza* ईड्यम् [īḍyam] que é digno de adoração* स्वचित्तस्थम् [svacittastham] e que está presente em nossos corações (torna-se diferente dos tattvas)*
5- Ele é a origem e a causa da junção; Ele é percebido além dos três tempos e também, como sem partes. Meditando primeiro no Supremo que possui todas as formas, que é a fonte e a verdade por natureza, que é digno de adoração e que está presente no coração (torna-se diferente dos Tattvas).
6- स वृक्षकालाकृतिभिः परोऽन्यो यस्मात्प्रपञ्चः परिवर्ततेऽयम् । धर्मावहं पापनुदं भगेशं ज्ञात्वात्मस्थममृतं विश्वधाम ॥६॥
sa vṛkṣakālākṛtibhiḥ paro'nyo yasmātprapañcaḥ parivartate'yam । dharmāvahaṃ pāpanudaṃ bhageśaṃ jñātvātmasthamamṛtaṃ viśvadhāma ॥6॥
यस्मात् सः [yasmāt saḥ] por causa dele* प्रपञ्चः अयम् [prapañcaḥ ayam] este universo* परिवर्तते [parivartate] gira* परः अन्यः [paraḥ anyaḥ] ele é differente e está além de todas* वृक्ष-काल-आकृतिभिः [vṛkṣa-kāla-ākṛtibhiḥ] as formas da árvore (mundo) e do tempo* / ज्ञात्वा [jñātvā] conhecer* धर्मावहम् [dharmāvaham] a fonte da virtude* पापनुदम् [pāpanudam] o destruidor do pecado* भगेशम् [bhageśam] o senhor dos poderes divinos* आत्मस्थम् [ātmastham] como existente no intelecto* अमृतम् विश्वधाम [amṛtam viśvadhāma] e como o suporte imortal do universo (torna-se diferente dos tattvas)*
6- Por causa Dele este universo gira, Ele é diferente e está além de todas as formas da Árvore (do Mundo) e do tempo. Conhecer a fonte da virtude, o destruidor do pecado, o Senhor dos poderes divinos, como existente no intelecto e como o suporte imortal do universo (torna-se diferente dos tattvas).
7- तमीश्वराणां परमं महेश्वरं तं देवतानां परमं च दैवतम् । पतिं पतीनां परमं परस्ताद्- विदाम देवं भुवनेशमीड्यम् ॥७॥
tamīśvarāṇāṃ paramaṃ maheśvaraṃ taṃ devatānāṃ paramaṃ ca daivatam । patiṃ patīnāṃ paramaṃ parastād- vidāma devaṃ bhuvaneśamīḍyam ॥7॥
विदाम तम् परमम् देवम् [vidāma tam paramam devam] que possamos conhecer esta superior divindade* महेश्वरम् [maheśvaram] o grande senhor* ईश्वराणाम् [īśvarāṇām] dos senhores* तम् परमम् दैवतम् [tam paramam daivatam] aquele que é a divindade suprema* देवतानाम् [devatānām] de todas as divindades* च [ca] e* पतिम् [patim] o soberano* पतीनाम् [patīnām] dos soberanos* परमम् परस्तात् [paramam parastāt] que está acima do mais alto* भुवनेशम् [bhuvaneśam] que é o senhor do universo* ईड्यम् [īḍyam] e que é digno de adoração*
7- Que possamos conhecer esta Superior Divindade, o grande Senhor dos Senhores, Aquele que é a Suprema de todas as Divindades e Soberano dos Soberanos, que está acima do mais alto, que é o Senhor do universo e que é digno de adoração.
8- न तस्य कार्यं करणं च विद्यते न तत्समश्चाभ्यधिकश्च दृश्यते । परास्य शक्तिर्विविधैव श्रूयते स्वाभाविकी ज्ञानबलक्रिया च ॥८॥
na tasya kāryaṃ karaṇaṃ ca vidyate na tatsamaścābhyadhikaśca dṛśyate । parāsya śaktirvividhaiva śrūyate svābhāvikī jñānabalakriyā ca ॥8॥
न तस्य विद्यते कार्यम् [na tasya vidyate kāryam] ele não tem corpo* च [ca] e* करणम् [karaṇam] nem órgão* च [ca] e* न [na] não* दृश्यते [dṛśyate] se vê (alguém)* तत्समः अभ्यधिकः [tatsamaḥ abhyadhikaḥ] igual ou superior a ele* च [ca] e* श्रूयते [śrūyate] conta-se que* अस्य परा शक्तिः [asya parā śaktiḥ] seu poder supremo* एव [eva] de fato* विविधा [vividhā] é múltiplo* च [ca] e* स्वाभाविकी [svābhāvikī] inerente a ele* ज्ञान-बल-क्रिया [jñāna-bala-kriyā] é o funcionamento de sua inteligência e força*
8- Ele não tem corpo nem órgão; não se vê alguém igual ou superior a ele. Conta-se que Seu poder supremo é múltiplo, e inerente a Ele é o funcionamento de sua inteligência e força.
9- न तस्य कश्चित्पतिरस्ति लोके न चेशिता नैव च तस्य लिङ्गम् । स कारणं करणाधिपाधिपो न चास्य कश्चिज्जनिता न चाधिपः ॥९॥
na tasya kaścitpatirasti loke na ceśitā naiva ca tasya liṅgam । sa kāraṇaṃ karaṇādhipādhipo na cāsya kaścijjanitā na cādhipaḥ ॥9॥
न [na] não* अस्ति [asti] há* कश्चित् [kaścit] nenhum* पतिः [patiḥ] mestre* तस्य [tasya] seu* च [ca] e* न [na] nenhum* ईशिता [īśitā] governante (seu)* लोके [loke] neste mundo* / च [ca] e* न [na] nem há* एव [eva] de fato* लिङ्गम् तस्य [liṅgam tasya] qualquer sinal pelo qual ele possa ser inferido* / सः [saḥ] ele* कारणम् [kāraṇam] é a causa* करणाधिपाधिपः [karaṇādhipa adhipaḥ] o senhor dos senhores dos órgãos (dos sentidos)* / च [ca] e* न कश्चित् [na kaścit] não há ninguém* अस्य जनिता [asya janitā] que o procriou* च [ca] e* न अधिपः [na adhipaḥ] ninguém é seu senhor*
9- Não há nenhum mestre e nenhum governante Seu, neste mundo. Nem há qualquer sinal pelo qual Ele possa ser inferido. Ele é a Causa, o Senhor dos senhores dos órgãos dos sentidos. E não há ninguém que O procriou e ninguém é Seu senhor.
10- यस्तन्तुनाभ इव तन्तुभिः प्रधानजैः स्वभावतः । देव एकः स्वमावृणोति स नो दधातु ब्रह्माप्ययम् ॥१०॥
yastantunābha iva tantubhiḥ pradhānajaiḥ svabhāvataḥ । deva ekaḥ svamāvṛṇoti sa no dadhātu brahmāpyayam ॥10॥
यः एकः देवः [yaḥ ekaḥ devaḥ] que o senhor uno (não dual)* स्वभावतः [svabhāvataḥ] que naturalmente* आवृणोत् स्वम् [āvṛṇot svam] se cobriu* प्रधानजैः [pradhānajaiḥ] com os produtos da materia original (pradhāna)* इव [iva] como* तन्तुनाभः [tantunābhaḥ] uma aranha* तन्तुभिः [tantubhiḥ] se cobre com seu fio* / सः दधात् नः [saḥ dadhāt naḥ] que ele nos conceda* ब्रह्माप्ययम् [brahma apyayam] a união com brahman*
10- Que o Senhor, não dual, que naturalmente se cobriu com os produtos da matéria original (Pradhãna), como uma aranha se cobre com seu fio, que Ele nos conceda a união com Brahman.
11- एको देवः सर्वभूतेषु गूढः सर्वव्यापी सर्वभूतान्तरात्मा। कर्माध्यक्षः सर्वभूताधिवासः साक्षी चेता केवलो निर्गुणश्च ॥११॥
eko devaḥ sarvabhūteṣu gūḍhaḥ sarvavyāpī sarvabhūtāntarātmā। karmādhyakṣaḥ sarvabhūtādhivāsaḥ sākṣī cetā kevalo nirguṇaśca ॥11॥
देवः [devaḥ] o deus* एकः [ekaḥ] uno* गूढः [gūḍhaḥ] permanece oculto* सर्वभूतेषु [sarva bhūteṣu] em todos os seres* सर्वव्यापी [sarvavyāpī] ele é onipresente* सर्वभूतान्तरात्मा [sarva bhūta antarātmā] e é o self interior de todos os seres* / कर्माध्यक्षः [karmādhyakṣaḥ] ele preside todas as ações* सर्वभूताधिवासः [sarvabhūtādhivāsaḥ] e habita em todos os seres* / साक्षी [sākṣī] (ele é) a testemunha* चेता [cetā] e é a consciência* केवलः [kevalaḥ] ele é uno (sem segundo)* च [ca] e* निर्गुणः [nirguṇaḥ] sem atributos*
11- O Deus uno permanece oculto em todos os seres. Ele é onipresente e, é o Self interior de todos os seres. Ele preside todas as ações e habita em todos os seres. Ele é a Testemunha e, é o Consciente. Ele é Uno (sem segundo) e sem atributos.
12- एको वशी निष्क्रियाणां बहूनामेकं बीजं बहुधा यः करोति । तमात्मस्थं येऽनुपश्यन्ति धीरास्तेषां सुखं शाश्वतं नेतरेषाम् ॥१२॥
eko vaśī niṣkriyāṇāṃ bahūnāmekaṃ bījaṃ bahudhā yaḥ karoti । tamātmasthaṃ ye'nupaśyanti dhīrāsteṣāṃ sukhaṃ śāśvataṃ netareṣām ॥12॥
वशी [vaśī] (ele é) o governante* एकः [ekaḥ] único* बहूनाम् [bahūnām] de muitos* निष्क्रियाणाम् [niṣkriyāṇām] que não agem* / यः [yaḥ] aquele que* करोति [karoti] faz* एकम् [ekam] a única* बीजम् [bījam] semente* बहुधा [bahudhā] multiplicar* / धीराः [dhīrāḥ] os sábios* ये अनुपश्यन्ति तम् [ye anupaśyanti tam] que o percebem* आत्मस्थम् [ātmastham] em si mesmos* तेषाम् [teṣām] a eles* सुखम् [sukham] felicidade* शाश्वतम् [śāśvatam] eterna* न [na] não* इतरेषाम् [itareṣām] aos outros*
12- Ele é o governante único de muitos que não agem. Ele faz a única semente multiplicar. Os sábios, que O percebem em si mesmos, a eles a felicidade eterna; não para outros.
13- नित्यो नित्यानां चेतनश्चेतनानामेको बहूनां यो विदधाति कामान् । तत्कारणं सांख्ययोगाधिगम्यं ज्ञात्वा देवं मुच्यते सर्वपाशैः ॥१३॥
nityo nityānāṃ cetanaścetanānāmeko bahūnāṃ yo vidadhāti kāmān । tatkāraṇaṃ sāṃkhyayogādhigamyaṃ jñātvā devaṃ mucyate sarvapāśaiḥ ॥13॥
नित्यः [nityaḥ] (ele é) o eterno* नित्यानाम् [nityānām] entre os eternos* चेतनः [cetanaḥ] a consciência* चेतनानाम् [cetanānām] entre os conscientes* / एकः [ekaḥ] embora uno* विदधाति [vidadhāti] ele concede* कामान् [kāmān] os desejos* बहूनाम् [bahūnām] de muitos* / यः [yaḥ] aquele que* ज्ञात्वा [jñātvā] por saber* देवम् [devam] que deus* तत्कारणम् [tatkāraṇam] a causa de tudo* सांख्ययोग अधिगम्यम् [sāṃkhyayoga adhigamyam] pode ser conhecido através do sāṃkhya yoga* मुच्यते [mucyate] liberta-se* सर्वपाशैः [sarvapāśaiḥ] de todos os grilhões*
13- Ele é o eterno entre os eternos, e a consciência entre os conscientes. Embora Uno, Ele concede os desejos de muitos. Aquele que por saber que Deus, a causa de tudo, pode ser conhecido através do Sāṃkhya-Yoga, liberta-se de todos os grilhões.
14- न तत्र सूर्यो भाति न चन्द्रतारकं नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽयमग्निः । तमेव भान्तमनुभाति सर्वं तस्य भासा सर्वमिदं विभाति ॥१४॥
na tatra sūryo bhāti na candratārakaṃ nemā vidyuto bhānti kuto'yamagniḥ । tameva bhāntamanubhāti sarvaṃ tasya bhāsā sarvamidaṃ vibhāti ॥14॥
तत्र [tatra] lá (no supremo self)* सूर्यः [sūryaḥ] o sol* न [na] não* भाति [bhāti] brilha* न [na] nem* चन्द्रतारकम् [candra tārakam] a lua e as estrelas* न [na] nem* इमाः विद्युतः भान्ति [imāḥ vidyutaḥ bhānti] esses relâmpagos brilham* कुतः अयम् अग्निः [kutaḥ ayam agni] como pode esse brilho (ser percebido por nós)* / तम् एव भान्तम् [tam eva bhāntam] (quando) ele brilha por si mesmo* सर्वम् [sarvam] tudo* अनुभाति [anubhāti] brilha prontamente* तस्य भासा [tasya bhāsā] por sua luz* सर्वम् [sarvam] tudo* इदम् [idam] isso* विभाति [vibhāti] se ilumina*
14- Lá, o sol não brilha, nem a lua e as estrelas, nem os relâmpagos brilham; como pode esse brilho ser percebido por nós? Quando Ele brilha, tudo brilha; por sua luz, tudo se ilumina.
15- एको हंसः भुवनस्यास्य मध्ये स एवाग्निः सलिले संनिविष्टः । तमेव विदित्वा अतिमृत्युमेति नान्यः पन्था विद्यतेऽयनाय ॥१५॥
eko haṃsaḥ bhuvanasyāsya madhye sa evāgniḥ salile saṃniviṣṭaḥ । tameva viditvā atimṛtyumeti nānyaḥ panthā vidyate'yanāya ॥15॥
हंसः एकः [haṃsaḥ ekaḥ] o supremo Self* मध्ये [madhye] em meio* अस्य [asya] a este* भुवनस्य [bhuvanasya] universo* एव [eva] de fato é* सः अग्निः [saḥ agniḥ] o fogo* सन्निविष्टः [sanniviṣṭaḥ] totalmente estabelecido* सलिले [salile] na água (no corpo)* / तम् एव विदित्वा [tam eva viditvā] apenas por conhecê-lo* मृत्युम् [mṛtyum] a morte* अति एति [ati eti] é vencida* / न [na] não* विद्यते [vidyate] há* अन्यः [anyaḥ] outro* पन्था [panthā] caminho* अयनाय [ayanāya] a seguir*
15- O Supremo Self em meio a este universo, de fato, é o fogo totalmente estabelecido na água (no corpo). Apenas por conhecê-lo a morte é superada; não há outro caminho a seguir.
16- स विश्वकृद् विश्वविदात्मयोनिर्ज्ञः कालकालो गुणी सर्वविघ: । प्रधानक्षेत्रज्ञपतिर्गुणेशः संसारमोक्षस्थितिबन्धहेतुः ॥१६॥
sa viśvakṛd viśvavidātmayonirjñaḥ kālakālo guṇī sarvavigha: । pradhānakṣetrajñapatirguṇeśaḥ saṃsāramokṣasthitibandhahetuḥ ॥16॥
सः [saḥ] ele* विश्वकृत् [viśvakṛt] cria o universo* विश्वविद् [viśvavid] e conhece o universo* आत्मयोनिः [ātmayoniḥ] ele é a fonte de si mesmo* ज्ञः [jñaḥ] é o conhecedor* सर्वविद् यः [sarvavid yaḥ] onisciente* कालकारः [kālakāraḥ] o criador do tempo* गुणी [guṇī] possuidor de atributos* प्रधान-क्षेत्रज्ञ-पतिः [pradhāna-kṣetrajña-patiḥ] o senhor do não-manifesto (pradhāna) e do jīva* गुणेशः [guṇeśaḥ] o senhor dos guṇas* संसार-मोक्ष-स्थिति-बन्ध-हेतुः [saṃsāra-mokṣa-sthiti-bandha-hetuḥ] e é a causa da escravidão, da existência e da libertação do mundo (saṃsāra)*
16- Ele cria o universo e conhece o universo. Ele é a fonte de si mesmo; é o conhecedor, onisciente; o criador do tempo; o possuidor de atributos; é o Senhor do não-manifestado e do Jīva, o Senhor dos guṇas, e é a causa da escravidão, da existência e da libertação do mundo (Saṃsāra).
17- स तन्मयो ह्यमृत ईशसंस्थो ज्ञः सर्वगो भुवनस्यास्य गोप्ता । य ईशेऽस्य जगतो नित्यमेव नान्यो हेतुर्विद्यत ईशनाय ॥१७॥
sa tanmayo hyamṛta īśasaṃstho jñaḥ sarvago bhuvanasyāsya goptā । ya īśe'sya jagato nityameva nānyo heturvidyata īśanāya ॥17॥
सः [saḥ] ele* हि [hi] de fato* तन्मयः [tanmayaḥ] é o Self do universo* अमृतः [amṛtaḥ] imortal* ईशसंस्थः [īśabsaṃsthaḥ] plenamente estabelecido como o senhor* ज्ञः [jñaḥ] o conhecedor* सर्वगः [sarvagaḥ] onipresente* गोप्ता [goptā] e o protetor* अस्य [asya] deste* भुवनस्य [bhuvanasya] universo* यः [yaḥ] que* एव [eva] de fato* ईशे [īśe] governa* नित्यम् [nityam] eternamente* अस्य [asya] este* जगतः [jagataḥ] mundo* / न [na] não* विद्यते [vidyate] há*अन्यः [anyaḥ] outro* हेतुः [hetuḥ] meio* ईशनाय [īśanāya] de governo (para esse mundo)*
17- Ele é o Self do universo, imortal, plenamente estabelecido como o Senhor, o Conhecedor, Onipresente e protetor deste universo, que governa eternamente este mundo. Não há outro meio de governo (para este mundo).
18- यो ब्रह्माणं विदधाति पूर्वं यो वै वेदांश्च प्रहिणोति तस्मै । तं ह देवमात्मबुद्धिप्रकाशं मुमुक्षुर्वै शरणमहं प्रपद्ये ॥१८॥
yo brahmāṇaṃ vidadhāti pūrvaṃ yo vai vedāṃśca prahiṇoti tasmai । taṃ ha devaṃātmabuddhiprakāśaṃ mumukṣurvai śaraṇamahaṃ prapadye ॥18॥
अहम् [aham] eu* मुमुक्षुः [mumukṣuḥ] em busca de libertação* प्रपद्ये शरणम् [prapadye śaraṇam] procuro refúgio* तम् ह देवम् [tam ha devam] naquela divindade que* वै [vai] de fato* आत्मबुद्धि-प्रकाशम् [ātmabuddhi-prakāśam] ilumina o intelecto* यः [yaḥ] aquele que* पूर्वम् [pūrvam] no início* विदधाति [vidadhāti] criou* ब्रह्माणम् [brahmāṇam] brahmã* च [ca] e* यः [yaḥ] que* वै [vai] de fato* प्रहिणोति [prahiṇoti] revelou* वेदान् [vedān] os vedas* तस्मै [tasmai] a ele*
18- Eu, em busca de libertação, procuro refúgio naquela Divindade que ilumina o intelecto, Aquele que no início da criação criou Brahmã, e que revelou os Vedas a ele.
19- निष्कलं निष्क्रियं शान्तं निरवद्यं निरञ्जनम् । अमृतस्य परं सेतुं दग्धेन्धनमिवानलम् ॥१९॥
niṣkalaṃ niṣkriyaṃ śāntaṃ niravadyaṃ nirañjanam । amṛtasya paraṃ setuṃ dagdhendhanamivānalam ॥19॥
निष्कलम् [niṣkalam] (eu busco refúgio naquele) que é sem partes* निष्क्रियम् [niṣkriyam] sem ação* शान्तम् [śāntam] tranquilo* निरवद्यम् [niravadyam] sem culpa* निरञ्जनम् [nirañjanam] sem mácula* सेतुम् [setum] a ponte* परम् [param] suprema* अमृतस्य [amṛtasya] para a imortalidade* इव [iva] e como* अनलम् [analam] um fogo* दग्धेन्धनम् [dagdhendhanam] que consumiu seu combustível*
19- Eu busco refúgio Naquele que é sem partes, sem ação, tranquilo, sem culpa, sem mácula, a ponte suprema para a imortalidade e como um fogo que consumiu seu combustível.
20- यदा चर्मवदाकाशं वेष्टयिष्यन्ति मानवाः । तदा देवमविज्ञाय दुःखस्यान्तो भविष्यति ॥२०॥
yadā carmavadākāśaṃ veṣṭayiṣyanti mānavāḥ । tadā devamavijñāya duḥkhasyānto bhaviṣyati ॥20॥
यदा [yadā] quando* मानवाः [mānavāḥ] os homens* वेष्टयिष्यन्ति [veṣṭayiṣyanti] (forem capazes de) enrolar* आकाशम् [ākāśam] o espaço* चर्मवत् [carmavat] como uma pele de couro* तदा [tadā] então* भविष्यति [bhaviṣyati] haverá* अन्तः [antaḥ] um fim* दुःखस्य [duḥkhasya] para o sofrimento* अविज्ञाय [avijñāya] sem conhecer* देवम् [devam] a suprema divindade*
20- Quando os homens forem capazes de enrolar o espaço como uma pele de couro, então haverá o fim do sofrimento, sem conhecer a Suprema Divindade.
21- तपःप्रभावाद् देवप्रसादाच्च ब्रह्म ह श्वेताश्वतरोऽथ विद्वान् । अत्याश्रमिभ्यः परमं पवित्रं प्रोवाच सम्यगृषिसङ्घजुष्टम् ॥२१॥
tapaḥprabhāvād devaprasādācca brahma ha śvetāśvataro'tha vidvān । atyāśramibhyaḥ paramaṃ pavitraṃ provāca samyagṛṣisaṅghajuṣṭam ॥21॥
विद्वान् [vidvān] tendo realizado* ब्रह्म [brahma] brahman* तपःप्रभावात् [tapaḥ prabhāvāt] pelo poder de sua austeridade* च [ca] e* ह [ha] certamente* देव-प्रसादात् [deva-prasādāt] pela divina graça* श्वेताश्वतरः [śvetāśvataraḥ] (o sábio) śvetaśvatara* अथ [atha] então* प्रोवाच सम्यक् [provāca samyak] proclamou verdadeiramente* पवित्रम् [pavitram] o sagrado* परमम् [paramam] brahman* अत्याश्रमिभ्यः [atyāśramibhyaḥ] aos ascetas mais avançados* ऋषिसङ्घ-जुष्टम् [ṛṣi saṅgha juṣṭam] ao qual todos os sábios recorrem*
21-Tendo realizado Brahman pelo poder de sua austeridade e pela graça de Deus, o sábio Svetasvatara proclamou verdadeiramente o Sagrado Brahman aos ascetas mais avançados, ao qual todos os sábios recorrem.
22- वेदान्ते परमं गुह्यं पुराकल्पे प्रचोदितम् । नाऽप्रशान्ताय दातव्यं नाऽपुत्रायाशिष्याय वा पुनः ॥२२॥
vedānte paramaṃ guhyaṃ purākalpe pracoditam । nā'praśāntāya dātavyaṃ nā'putrāyāśiṣyāya vā punaḥ ॥22॥
गुह्यम् [guhyam] este segredo* परमम् [paramam] mais elevado* वेदान्ते [vedānte] do vedanta* प्रचोदितम् [pracoditam] exposto* पुराकल्पे [purākalpe] em uma época anterior* / न [na] não* दातव्यम् [dātavyam] deve ser dado* अप्रशान्ताय [apraśāntāya] a alguém cujas paixões não foram subjugadas* न [na] nem* अपुत्राय [aputrāya] a quem não é filho* वा पुनः [vā punaḥ] ou ainda* अशिष्याय [aśiṣyāya] a quem não é discípulo*
22- Este segredo mais elevado do Vedanta, exposto em uma época anterior, não deve ser dado a alguém cujas paixões não foram subjugadas, nem a quem não é filho, ou ainda, a quem não é discípulo.
23- यस्य देवे परा भक्तिः यथा देवे तथा गुरौ । तस्यैते कथिता ह्यर्थाः प्रकाशन्ते महात्मनः ॥२३॥
yasya deve parā bhaktiḥ yathā deve tathā gurau । tasyaite kathitā hyarthāḥ prakāśante mahātmanaḥ ॥23॥
यस्य [yasya] aquele (que tem)* परा [parā] a mais alta* भक्तिः [bhaktiḥ] devoção* देवे [deve] à divindade* तथा गुरौ यथा देवे [tathā gurau yathā deve] tanto ao Guru quanto à divindade* हि [hi] de fato* तस्य [tasya] a ele*महात्मनः [mahātmanaḥ] e a uma pessoa de mente elevada* एते [ete] esses* अर्थाः [arthāḥ] assuntos* कथिताः [kathitāḥ] que foram tratados (nas upaniṣads)* प्रकाशन्ते [prakāśante] são revelados* इति [iti] assim ...*
23- Aquele que tem a mais alta devoção à Divindade - tanto ao guru quanto à Divindade - a ele, e a uma pessoa de mente elevada, esses assuntos que foram tratados nas upaniṣads são revelados.
Oṃ! Que Ele nos proteja. Que Ele nos conceda o fruto do conhecimento! Juntos! teremos energia para adquirir conhecimento. Que nossos estudos nos iluminem! Que não haja conflito entre nós! Oṃ! Paz! Paz! Paz!
॥ इति श्वेताश्वतर उपनिषद्॥ - iti śvetāśvatara upaniṣad - Assim termina a śvetāśvatara upaniṣad
Nenhum comentário:
Postar um comentário