Gheranda Samhita lll - Pratyahara e Pranayama
चतुर्थ उपदेश ॥ ४॥ caturtha upadeśa || Capítulo 4: Pratyāhāra
1- घेरण्ड उवाच: अथातः संप्रवक्ष्यामि प्रत्याहारकम् उत्तमम्। यस्य विज्ञानमात्रेण कामादिरिपुनाशनम्॥ ४॥ १॥
gheraṇḍa uvāca: athātaḥ saṃpravakṣyāmi pratyāhārakam uttamam।
yasya vijñānamātreṇa kāmādiripunāśanam॥ 4॥ 1॥
घेरण्ड उवाच: [gheraṇḍa uvāca:] gheranda disse* अथातः [athātaḥ] agora* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] vou descrever* उत्तमम् [uttamam] o melhor* प्रत्याहारकम् [pratyāhārakam] pratyāhāra* / यस्य [yasya] cujo* विज्ञान-मात्रेण [vijñāna-mātreṇa] conhecimento* काम-आदि-रिपु-नाशनम् [kāma-ādi-ripu-nāśanam] destrói os inimigos como paixão, etc.*
1- Gheraṇḍa disse: Agora vou descrever o melhor pratyāhāra. Cujo conhecimento destrói inimigos como paixão, etc.
2- यतो यतो निश्चरति मनश् चञ्चलम् अस्थिरम्। ततस् ततो नियम्यैतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ २॥
2- यतो यतो निश्चरति मनश् चञ्चलम् अस्थिरम्। ततस् ततो नियम्यैतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ २॥
yato yato niścarati manaś cañcalam asthiram। tatas tato niyamyaitad ātmany eva vaśaṃ nayet॥ 4॥ 2॥ यतःयतः [yataḥ-yataḥ] para onde quer que* एतत् [etat] esse* मनः [manaḥ] manas (a mente)* निश्चरति [niścarati] instável* अस्थिरम् [asthiram] e agitada* चञ्चलम् [cañcalam] divague* नयेत् [nayet] deve-se traze-la* ततः [tataḥ] de lá* एव [eva] prontamente* वशं [vaśaṃ] submete-la* नियम्य [niyamya] ao controle* आत्मनि [ātmani] do ātma (Self)*
2- आदौ स्थानं तथा कालं मिताहारं तथापरम्। नाडीशुद्धिं ततः पश्चात् प्राणायामं च साधयेत्॥ ५॥ २॥
2- Para onde quer que a mente agitada e instável divague, deve-se traze-la de lá e submetê-la ao controle do Ātma (Self).
3- यत्र यत्र गता दृष्टिर् मनस् तत्र प्रयच्छति। ततः प्रत्याहरेद् एतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ ३॥
पञ्चम उपदेश ॥ ५॥ pañcama upadeśa ॥ Capítulo 5: Pranayama
3- यत्र यत्र गता दृष्टिर् मनस् तत्र प्रयच्छति। ततः प्रत्याहरेद् एतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ ३॥
yatra yatra gatā dṛṣṭir manas tatra prayacchati। tataḥ pratyāhared etad ātmany eva vaśaṃ nayet॥ 4॥ 3॥
यत्र-यत्र [yatra-yatra] para onde quer que* दृष्टिः [dṛṣṭiḥ] a visão* गता [gatā] vá* मनः [manaḥ] manas (a mente)* प्रयच्छति [prayacchati] segue* / ततः [tataḥ] então* प्रत्याहरेत् [pratyāharet] retite-a* तत्र [tatra] de lá* नयेत् [nayet] e traga* एतत् [etat] ao* वशं [vaśaṃ] controle do* आत्मनि [ātmani] do ātma (Self)*
3- Para onde quer que a visão vá, a mente acompanha. Então retire-a de lá e traga-a ao controle do Ātma (Self).
4- सुगन्धे वापि दुर्गन्धे घ्राणेषु जायते मनः। तस्मात् प्रत्याहरेद् एतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ ४॥
इति श्रीघेरण्डसंहितायां घेरण्डचण्डसंवादे घटस्थयोगे प्रत्याहारप्रयोगो नाम चतुर्थोपदेशः॥ ४॥
4- सुगन्धे वापि दुर्गन्धे घ्राणेषु जायते मनः। तस्मात् प्रत्याहरेद् एतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ ४॥
sugandhe vāpi durgandhe ghrāṇeṣu jāyate manaḥ। tasmāt pratyāhared etad ātmany eva vaśaṃ nayet॥ 4॥ 4॥
5- मधुराम्लकतिक्तादिम् रसं गतं यदा मनः। तस्मात् प्रत्याहरेद् एतद् आत्मन्य् एव वशं नयेत्॥ ४॥ ५॥
प्रत्याहरेत् [pratyāharet] deve-se retirar* एतत् [etat] esse* मनः [manaḥ] manas (a mente)* घ्राणेषु [ghrāṇeṣu] dos odores* जायते [jāyate] que surgem* सुगन्धे [sugandhe] sejam bons* वा [vā] ou* अपि [api] mesmo* दुर्गन्धे [durgandhe] ruins* तस्मात् [tasmāt] portanto* वशं-नयेत् [vaśaṃ-nayet] traga (a mente) ao controle* आत्मनि [ātmani] do ātma (Self)*
4- Deve~se retirar a mente dos odores, seja bons ou ruins e mantenha-a sob controle do Ātma (Self).
madhurāmlakatiktādim rasaṃ gataṃ yadā manaḥ। tasmāt pratyāhared etad ātmany eva vaśaṃ nayet॥ 4॥ 5॥
यदा [yadā] quando* मनः [manaḥ] manas (a mente)* गतं [gataṃ] se voltar* एतत् [etat] para esses* रसं [rasaṃ] sabores* मधुर-आम्लक-तिक्त-आदि [madhura-āmlaka-tikta-ādi] doces, ácidos e amargos, etc.* तस्मात् [tasmāt] portanto* प्रत्याहरेत् [pratyāharet] retire-a* वशं-नयेत् [vaśaṃ-nayet] e traga-a para o controle* आत्मनि [ātmani] do ātma (Self)*
5- Quando a mente se voltar para sabores doces, ácidos e amargos, etc., retire-a e coloque-a sob o controle do Ātma (Self).
इति श्रीघेरण्डसंहितायां घेरण्डचण्डसंवादे घटस्थयोगे प्रत्याहारप्रयोगो नाम चतुर्थोपदेशः॥ ४॥
iti śrīgheraṇḍasaṃhitāyāṃ gheraṇḍacaṇḍasaṃvāde ghaṭasthayoge pratyāhāraprayogo nāma caturthopadeśaḥ॥ 4॥
Assim termina o Quarto Capítulo do Gheraṇḍa Samhitā, intitulado 'Prática do Pratyāhāra'.
पञ्चम उपदेश ॥ ५॥ pañcama upadeśa ॥ Capítulo 5: Pranayama
1- घेरण्ड उवाच: अथातः संप्रवक्ष्यामि प्राणायामस्य यद्विधिम्। यस्य साधनमात्रेण देवतुल्यो भवेन् नरः॥ ५॥ १॥
gheraṇḍa uvāca: athātaḥ saṃpravakṣyāmi prāṇāyāmasya yadvidhim। yasya sādhanamātreṇa devatulyo bhaven naraḥ॥ 5॥ 1॥
घेरण्ड उवाच: [gheraṇḍa uvāca:] gheraṇḍa disse* अथ [atha] agora* अतः [ataḥ] então* संप्रवक्ष्यामि [saṃpravakṣyāmi] explicarei* यत्-विधिम् [yat-vidhim] os métodos* प्राणायामस्य [prāṇāyāmasya] do prāṇāyāma* / यस्य [yasya] por sua* साधन-मात्रेण [sādhana-mātreṇa] simples prática* नरः [naraḥ] um ser humano* भवेत् [bhavet] torna-se* देव-तुल्यः [deva-tulyaḥ] igual a uma divindade*
1- Gheraṇḍa disse: Agora ensinarei as técnicas do prāṇāyāma. Por sua simples prática, um homem torna-se semelhante a uma divindade.
ādau sthānaṃ tathā kālaṃ mitāhāraṃ tathāparam। nāḍīśuddhiṃ tataḥ paścāt prāṇāyāmaṃ ca sādhayet॥ 5॥ 2॥
3- अथ स्थाननिर्णयः। दूरदेशे तथारण्ये राजधान्यां जनान्तिके। योगारम्भं न कुर्वीत कृतश् चेत् सिद्धिहा भवेत्॥ ५॥ ३॥
आदौ [ādau] primeiro, (deve-se encontrar)* स्थानं [sthānaṃ] local (apropriado)* कालं [kālaṃ] o tempo (rotina)* तथा [tathā] bem como* मिताहारं [mitāhāraṃ] moderação na dieta* परम् [tathā] e* तथा [param] a grande* नाडी-शुद्धिं [nāḍī-śuddhiṃ] purificação dos nāḍīs* / पश्चात् [paścāt] finalmente* ततः [tataḥ] então* साधयेत् [sādhayet] poderá praticar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma*
2- Primeiro, deve-se encontrar um local e estabelecer um horário, comer com moderação e purificar os nāḍīs. Finalmente poderá praticar prāṇāyāma.
atha sthānanirṇayaḥ। dūradeśe tathāraṇye rājadhānyāṃ janāntike। yogārambhaṃ na kurvīta kṛtaś cet siddhihā bhavet॥ 5॥ 3॥
अथ स्थाननिर्णयः [atha sthānanirṇayaḥ] agora a escolha do local* योग-आरम्भं [yoga-ārambhaṃ] (não se deve iniciar) a prática do yoga*दूर-देशे [dūra-deśe] (em local) muito distante* अरण्ये [araṇye] na floresta* राज-धान्यां [rāja-dhānyāṃ] na cidade* तथा [tathā] ou* कृतः [kṛtaḥ] realizado* जन-अन्तिके [jana-antike] perto de pessoas* / चेत् [cet] se (o yoga)* कुर्वीत [kurvīta] for realizado (em tais locais)* न [na] não* भवेत् [bhavet] será* सिद्धि-हा [siddhi-hā] bem sucedido*
3- Local adequado. Não se deve iniciar uma prática do yoga em local distante, na floresta, na cidade ou próximo de pessoas. Se for realizado em tais lugares, o yoga não será bem sucedido.
4- अविश्वासं दूरदेशे अरण्ये रक्षवर्जितम्। लोकारण्ये प्रकाशश् च तस्मात् त्रीणि विवर्जयेत्॥ ५॥ ४॥
7- सम्यग्गोमयलिप्तं च कुटीरं तत्र निर्मितम् | एवं स्थानेषु गुप्तेषु प्राणायामं समभ्यसेत् || ५ || ७ ||
4- अविश्वासं दूरदेशे अरण्ये रक्षवर्जितम्। लोकारण्ये प्रकाशश् च तस्मात् त्रीणि विवर्जयेत्॥ ५॥ ४॥
aviśvāsaṃ dūradeśe araṇye rakṣavarjitam। lokāraṇye prakāśaś ca tasmāt trīṇi vivarjayet॥ 5॥ 4॥
5- सुदेशे धार्मिके राज्ये सुभिक्षे निरुपद्रवे। तत्रैकं कुटिरं कृत्वा प्राचीरैः परिवेष्टयेत्॥ ५॥ ५॥
दूर-देशे [dūra-deśe] (em local) distante* अविश्वासं [aviśvāsaṃ] desconfie, sem segurança* अरण्ये [araṇye] na floresta* रक्षवर्जितम् [rakṣavarjitam] sem proteção* च [ca] e* लोकारण्ये [lokāraṇye] entre pessoas (há o perigo)* प्रकाशः [prakāśaḥ] da exposição* तस्मात् [tasmāt] portanto* विवर्जयेत् [vivarjayet] evite* त्रीणि [trīṇi] esses três (locais)*
4- Em um local distante não há segurança, em uma floresta não há proteção e, entre as pessoas, há o perigo da exposição; portanto, evite esses três locais.
sudeśe dhārmike rājye subhikṣe nirupadrave। kṛtvā tatraikaṃ kuṭiraṃ prācīraiḥ pariveṣṭayet॥ 5॥ 5॥
6- वापीकूपतडागं च प्राचीरमध्यवर्ति च। नात्युच्चं नातिनिम्नं च कुटिरं कीटवर्जितम्॥ ५॥ ६॥
राज्ये [rājye] em uma região* धार्मिके [dhārmike] religiosa* सुभिक्षे [subhikṣe] com abundância de alimentos* नि-उपद्रवे [ni-upadrave] livre de conflitos* कृत्वा [kṛtvā] construa* तत्र [tatra] lá* सु-देशे [su-deśe] em lugar adequado* एकं [ekaṃ] uma* कुटिरं [kuṭiraṃ] cabana* परिवेष्टयेत् [pariveṣṭayet] cercada* प्राचीरैः [prācīraiḥ] de muros*
5- Em uma região religiosa com abundância de alimentos, livre de conflitos, construa uma cabana e cerque-a com muros.
vāpīkūpataḍāgaṃ ca prācīramadhyavarti ca। nātyuccaṃ nātinimnaṃ ca kuṭiraṃ kīṭavarjitam॥ 5॥ 6॥
प्राचीर-मध्य-वर्ति [prācīra-madhya-varti] situados dentro do terreno* वापी-कूप-तडागं [vāpī-kūpa-taḍāgaṃ] deve haver um tanque, um poço ou um lagoa* च [ca] e* कुटिरं [kuṭiraṃ] uma cabana* नात्युच्चं [nātyuccaṃ] nem muito alta* च [ca] e* नातिनिम्नं [nātinimnaṃ] nem muito baixa* च [ca] e* कीट-वर्जितम् [kīṭa-varjitam] livre de insetos*
6- No terreno, deve haver um tanque, um poco ou uma lagoa e uma cabana livre de insetos, nem muito alta nem muito baixa.
7- सम्यग्गोमयलिप्तं च कुटीरं तत्र निर्मितम् | एवं स्थानेषु गुप्तेषु प्राणायामं समभ्यसेत् || ५ || ७ ||
samyaggomayaliptaṃ ca kuṭīraṃ tatra nirmitam | evaṃ sthāneṣu gupteṣu prāṇāyāmaṃ samabhyaset || 5 || 7 ||
8- अथ कालनिर्णयः। हेमन्ते शिशिरे ग्रीष्मे वर्षायां च ऋतौ तथा। योगारम्भं न कुर्वीत कृते योगो हि रोगदः॥ ५॥ ८॥
कुटीरं [kuṭīraṃ] a cabana* सम्यक्-गोमय-लिप्तं [samyak-gomaya-liptaṃ] deve ser untada com esterco de vaca* / तत्र [tatra] lá (em uma cabana)* निर्मितम् [nirmitam] construída* एवं [evaṃ] dessa maneira* स्थानेषु [sthāneṣu] localizada em um lugar* गुप्तेषु [gupteṣu] isolado* समभ्यसेत् [samabhyaset] deve-se praticar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma*
7- A cabana deve ser untada com esterco de vaca. Deve-se praticar prāṇāyāma em uma cabana construída dessa maneira, localizada em um local isolado.
atha kālanirṇayaḥ। hemante śiśire grīṣme varṣāyāṃ ca ṛtau tathā। yogārambhaṃ na kurvīta kṛte yogo hi rogadaḥ॥ 5॥ 8॥
9- वसन्ते शरदि प्रोक्तं योगारम्भं समाचरेत्। तदा योगो भवेत् सिद्धो रोगान् मुक्तो भवेद् ध्रुवम्॥ ५॥ ९॥
अथ कालनिर्णयः [atha kālanirṇayaḥ] agora o tempo adequado* न [na] não* योग-आरम्भं [yoga-ārambhaṃ] inicie o yoga* हेमन्ते [hemante] no inverno* शिशिरे [śiśire] em época de frio* ग्रीष्मे [grīṣme] no verão* वर्षायां [varṣāyāṃ] ou durante as chuvas* / योगः [yogaḥ] se o yoga* कुर्वीत [kurvīta] se for realizado* ऋतौ [ṛtau] nessas condições* हि [hi] certamente* रोग-दः [roga-daḥ] provocará doenças*
8- Não inicie o yoga no inverno, em época de frio, no verão ou durante as chuvas. Se for realizado nessas condições, certamente, provocará doenças.
vaśante śaradi proktaṃ yogārambhaṃ samācaret | tatha yogī bhavet siddho rogānmukto bhaveddhruvam || 5 || 9 ||
10- चैत्रादिफाल्गुनान्ते च माघादिफाल्गुनान्तिके। द्वौ द्वौ मासौ ऋतुभागौ अनुभावश् चतुश् चतुः॥ ५॥ १०॥
प्रोक्तं [proktaṃ] diz-se que* समाचरेत् [samācaret] se deve* योग-आरम्भं [yoga-ārambhaṃ] iniciar o yoga* वशन्ते [vaśante] na primavera* शरदि [śaradi] ou no outono* / तदा [tadā] assim* योगी [yogī] o yogin* भवेत् [bhavet] torna-se* सिद्धः [siddhaḥ] um siddha (realizado)* ध्रुवम् [dhruvam] certamente* भवेत् [bhavet] é* मुक्तः [muktaḥ] livre* रोगात् [rogāt] de doenças*
9- Diz-se que se deve iniciar o yoga na primavera ou no outono. Assim o yogin que torna-se um siddha (bem sucedido), é livre de doenças.
caitrādiphālgunānte ca māghādiphālgunāntike | dvau dvau māsau ṛtubhāgau anubhāvaś catuś catuḥ || 5 || 10 ||
11- वसन्तश् चैत्रवैशाखौ ज्येष्ठाषाढौ च ग्रीष्मकौ। वर्षा श्रावणभाद्राभ्यां शरद् आश्विनकार्तिकौ। मार्गपौषौ च हेमन्तः शिशिरो माघफाल्गुनौ॥ ५॥ ११॥
ऋतु-भागौ-अनुभावः[ṛtu-bhāgau-anubhāvaḥ] existem duas divisões de estações:* द्वौ [dvau] em pares* द्वौ [dvau] de dois* मासौ [māsau] meses* चैत्र-आदि-फाल्गुन-आन्ते [caitra-ādi-phālguna-ānte] começando com caitra (março) e terminando com phālguna (fevereiro)* च [ca] ou* चतुः [catuḥ] em quatro* माघ-आदि-फाल्गुन-आन्तिके [māgha-ādi-phālguna-āntike] começando com Magha e terminando em Phalguna*
10- Existem duas divisões das estações: em seis pares de meses, começando com Chaitra e terminando em Phalguna, ou em quatro, começando com Phalguna e terminando em Magha.
vasantaś caitravaiśākhau jyeṣṭhāṣāḍhau ca grīṣmakau | varṣā śrāvaṇabhādrābhyāṁ śarad āśvinakārtikau | mārgapauṣau ca hemantaḥ śiśiro māghaphālgunau || 5 || 11 ||
12/13/14- अनुभावं प्रवक्ष्यामि ऋतूनां च यथोदितम्। घादिमाधवान्ते हि वसन्तानुभवश् विदुः॥ ५॥ १२॥
वसन्तः [vasantaḥ] primavera:* चैत्र [caitra] março* वैशाखौ [vaiśākhau] e abril* ग्रीष्म [grīṣma] verão:* ज्येष्ठ [jyeṣṭha] maio* आषाढ [āṣāḍha] e junho* च [ca] * वर्षा [varṣā] estação chuvosa* श्रावण [śrāvaṇa] julho* भाद्रा [bhādrā] agosto* शरत् [śarat] outono:* आश्विन [āśvina] setembro* कार्तिकौ [kārtika] outubro* च [ca] * हेमन्तः [hemantaḥ] inverno:* मार्गशिशिरः [mārgaśiśiraḥ] novembro* पौषौ [pauṣa] dezembro* शिशिरः [śiśiraḥ] estação fria:* माघ [māgha] janeiro* फाल्गुन [phālguna] fevereiro*
11- (As seis estações são:) Vasantaḥ (primavera): caitra e vaiśākha (março e abril); Grīṣma (verão): jyeṣṭha e āṣāḍha (maio e junho); Varṣā (estação chuvosa): śrāvaṇa e bhādrā (julho e agosto); Śarat (outono): āśvina e kārtika (setembro e outubro); Hemanta (inverno): mārgaśīrṣa e pauṣa (novembro e dezembro); e Śiśira (estação fria): māgha a phālguna (janeiro e fevereiro).
चैत्रादि चाषाढान्तं च निदाघानुभवं विदुः । आषाढादि चाश्विनान्तं प्रावृषानुभवं विदुः || ५ || १३ ||
15- वसन्ते वापि शरदि योगारम्भं तु समाचरेत्। तदा योगो भवेत् सिद्धो विनायासेन कथ्यते॥ ५॥ १५॥
भाद्रादि मार्गशीर्षान्तं शरदोऽनुभवश् विदुः। कार्तिकादिमाघमासान्तं हेमन्तानुभवश् विदुः। मार्गादींश् चतुरो मासाञ् शिशिरानुभवं विदुः॥ ५॥ १४॥
anubhāvaṃ ca pravakṣyāmi ṛtūnāṃ ca yothoditam | māgha ādimādhava anteṣu vasantānubhavaṃ viduḥ || 5 || 12 ||
caitrādi cāṣāḍhāntaṃ ca nidāghānubhavaṃ viduḥ। āṣāḍhādi cāśvināntaṃ prāvṛṣānubhavaṃ viduḥ || 5 || 13 ||
bhādrādi mārgaśīrṣāntaṃ śarado'nubhavaś viduḥ। kārtikādimāghamāsāntaṃ hemantānubhavaś viduḥ। mārgādīṃś caturo māsāñ śiśirānubhavaṃ viduḥ॥ 5॥ 14॥
प्रवक्ष्यामि [pravakṣyāmi] agora eu explico como* ऋतूनां [ṛtūnāṃ] as estações* अनुभावं [anubhāvaṃ] são vivenciadas* / यथा-उदितम् [yathā-uditam] diz-se que* वसन्त-अनुभवः [vasanta-anubhavaḥ] a primavera é vivenciada* माघ-आदि-माधव-अन्तेषु [māgha-ādi-mādhava (vaiśākha) -anteṣu] de māgha (janeiro) a vaiśākha (abril) * / निदाघ-अनुभवं [nidāgha-anubhavaṃ] o verão é vivenciado* चैत्र-आदि [caitra-ādi] de caitra (março)* आषाढ-अन्तं [āṣāḍha-antaṃ] até āṣāḍha (junho)* प्रावृष-अनुभवं [prāvṛṣa-anubhavaṃ] a estação chuvosa dura* आषाढ-आदि [āṣāḍha-ādi] de āṣāḍha (junho)* आश्विन-अन्तं [āśvina-antaṃ] até āśvina (setembro)* / शरदः-अनुभवः [śaradaḥ-anubhavaḥ] o outono é percebido* भाद्र-आदि [bhādra-ādi] de bhādra (agosto)* मार्गशीर्ष-अन्तं [mārgaśīrṣa-antaṃ] até mārgaśīrṣa (novembro)* हेमन्त-अनुभवः [hemanta-anubhavaḥ] o inverno é sentido* कार्तिक-आदि-माघ-मास-अन्तं [kārtika-ādi-māgha-māsa-antaṃ] de kārtika (outubro) a māgha (janeiro)* शिशिर-अनुभवं [śiśira-anubhavaṃ] a estação fria é vivenciada* चतुरः [caturaḥ] nos quatro* मासाञ् [māsāñ] meses* मार्ग-आदीन् [mārgaśīrṣa-ādīn] começando com mārgaśīrṣa (novembro)*
12/13/14- Agora eu explico como as estações são vivenciadas. Diz-se que Vasanta (a primavera) é percebida de māgha (janeiro) a vaiśākha (abril). Grīṣma (o verão) é vivenciado de caitrā (março) a āṣāḍha (junho); Varṣā (a estação das chuvas) dura de āṣāḍha (junho) a āśvina (setembro), Śarat (o outono) é experimentado de bhādra (agosto) a mārgaśīrṣa (novembro); Hemanta (o inverno) é experimentado de kārtika (outubro) a māgha (janeiro); e Śiśira (a estação fria) nos quatro meses começando com Margashirsha (de novembro até fevereiro).
vasante vāpi śaradi yogārambhaṃ tu samācaret। tadā yogo bhavet siddho vināyāsena kathyate॥ 5॥ 15॥
16- अथ मिताहारः। मिताहारं विना यस् तु योगारम्भं तु कारयेत्। नानारोगो भवेत् तस्य किंचिद् योगो न सिध्यति॥ ५॥ १६॥
समाचरेत् [samācaret] deve-se* योग-आरम्भं [yoga-ārambhaṃ] iniciar o yoga* वसन्ते [vasante] em vasante (na primavera)* वा [vā] ou* अपि [api] mesmo* शरदि [śaradi] em śarada (no outono)* / तदा [tadā] assim* कथ्यते [kathyate] diz-se* योगः [yogaḥ] que o yoga* भवेत् [bhavet] será* सिद्धः [siddhaḥ] siddha (realizado)* विना [vinā] sem* आयासेन [āyāsena] esforço*
15- Deve-se iniciar o yoga na primavera ou no outono. Assim o yoga será, facilmente, bem sucedido.
atha mitāhāraḥ। mitāhāraṃ vinā yastu yogārambhaṃ tu kārayet ।
17- शाल्यन्नं यवपिण्डं वा गोधूमपिण्डकं तथा। मुद्गं माषचणकादि शुभ्रं च तुषवर्जितम्॥ ५॥ १७॥
nānārogo bhavettasya kiñcityogo na sidhyati ॥ 5॥ 16॥
अथ मिताहारः [atha mitāhāraḥ] agora mitāhāra* यः [yaḥ] quem* योग-आरम्भं [yoga-ārambhaṃ] iniciar yoga* विना [vinā] sem* मिताहारं [mitāhāraṃ] mitāhāra* / कारयेत् [kārayet] sofrerá* नाना-रोगः [nānā-rogaḥ] várias doenças* तु [tu] e* न [na] não* भवेत् [bhavet] obterá* किंचित् [kiṃcit] o menor* सिध्यति [sidhyati] sucesso* तस्य [tasya] em seu* योगः [yogaḥ] yoga*
16- Mitāhāra (moderação na dieta). Se o yogin iniciar o yoga sem ter uma dieta moderada, ele sofrerá várias doenças e não terá êxito em sua prática.
śālyannaṃ yavapiṇḍaṃ vā godhūmapiṇḍakaṃ tathā। mudgaṃ māṣacaṇakādi śubhraṃ ca tuṣavarjitam॥ 5॥ 17॥
18/19- पटोलं पनसं मानं कक्कोलं च शुकाशकम्। द्राढिकां कर्कटीं रम्भां डुम्बरीं कण्टकण्टकम्॥ ५॥ १८॥
शाल्यन्नं [śālyannaṃ] (o yogin deve comer) arroz cozido* वा [vā] ou* यव-पिण्डं [yava-mitah] pouca cevada* गोधूम-पिण्डकं [godhūma-piṇḍakaṃ] farinha de trigo* तथा [tathā] bem como* मुद्गं [mudgaṃ] feijão verde (moyashi)* माष [māṣa] lentilha* चणक-आदि [caṇaka-ādi] grão de bico, etc.* शुभ्रं [śubhraṃ] limpos* च [ca] e* तुष-वर्जितम् [tuṣa-varjitam] sem casca*
17- O yogin deve comer arroz, cevada, farinha de trigo, lentilha, feijão verde (moyashi) e grão de bico, todos limpos e sem casca.
आमरम्भां बालरम्भां रम्भादण्डं च मूलकम्। वार्ताकीं मूलकम् ऋद्धिं योगी भक्षणम् आचरेत्॥ ५॥ १९॥
20- बालशाकं काल शाकं तथा पटोलपत्रकम्। पञ्चशाकं प्रशंसीयाद् वास्तूकं हिमलोचिकां॥ ५॥ २०॥
paṭolaṃ panasaṃ mānaṃ kakkolaṃ ca śukāśakam। drāḍhikāṃ karkaṭīṃ rambhāṃ ḍumbarīṃ kaṇṭakaṇṭakam॥ 5॥ 18॥
āmarambhāṃ bālarambhāṃ rambhādaṇḍaṃ ca mūlakam। vārtākīṃ mūlakam ṛddhiṃ yogī bhakṣaṇam ācaret॥ 5॥ 19॥
योगी [yogī] um yogin* भक्षणम्-आचरेत् [bhakṣaṇam-ācaret] pode comer* पटोलं [paṭolaṃ] (um yogin pode comer) patola, espécie de abóbora* पनसं [panasaṃ] jaca* मानं [mānaṃ] macakacu (Arum Colocasia)* कक्कोलं [kakkolaṃ] uma especie de baga* शुक-आशकम् [śuka-āśakam] jujuba* द्राढिकां [drāḍhikāṃ] bonducella guilandina* कर्कटीं [karkaṭīṃ] pepino* रम्भां [rambhāṃ] banana?* डुम्बरीं [ḍumbarīṃ] figos?* च [ca] e* कण्ट-कण्टकम् [kaṇṭa-kaṇṭakam] broto de bambu?* आम-रम्भां [āma-rambhāṃ] banana* बाल-रम्भां [bāla-rambhāṃ] banana ouro* रम्भा-दण्डं [rambhā-daṇḍaṃ] caule de banana* मूलकम् [mūlakam] rabanete* वार्ताकीं [vārtākīṃ] berinjela* च [ca] e* मूलकम्-ऋद्धिं [mūlakam-ṛddhiṃ] raízes e plantas medicinais*
18/19- Um yogin pode comer patola (uma espécie de abóbora), jaca, macakacu, kakkola (uma espécie de baga), jujuba, a noz de bonducella, pepino, banana da terra?, figos? e broto de bambu?, bananas, rabanete, berinjela e plantas e raízes medicinais.
bālaśākaṃ kāla śākaṃ tathā paṭolapatrakam। pañcaśākaṃ praśaṃsīyād vāstūkaṃ himalocikāṃ॥ 5॥ 20॥
21- शुद्धं सुमधुरं स्निग्धम् उदरार्धविवर्जितम्। भुज्यते सुरसंप्रीत्या सुरसं प्रित्या मिताहारमिमं विदुः॥ ५॥ २१॥
तथा [tathā] assim* पञ्च-शाकं [pañca-śākaṃ] cinco vegetais verdes* प्रशंसीयात् [praśaṃsīyāt] são recomendados* बालशाकं [bālaśākaṃ] bertalha?)* कालशाकं [kālaśākaṃ] Ocimum sanctum (manjericão santo)* पटोलपत्रकम् [paṭolapatrakam] paṭolapatraka batata parval (cabaça pontiaguda)* वास्तूकं [vāstūkaṃ] vāstūka (espinafre)* हिमलोचिकां [himalocikāṃ] enhydra hingcha (espinafre de búfalo?)*
20- Cinco vegetais verdes são recomendados: bālaśāka, kālaśāka, poṭalapatra, vāstūka e himalocika.
śuddhaṃ sumadhuraṃ snigdham udarārdhavivarjitam। bhujyate surasaṃprītyā surasaṃ prityā mitāhāramimaṃ viduḥ॥ 5॥ 21॥
22- अन्नेन पूरयेद् अर्धं तोयेन तु तृतीयकम्। उदरस्य तुरीयांशं संरक्षेद् वायुचारणे॥ ५॥ २२॥
शुद्धं [śuddhaṃ] (alimentos) puros* सुमधुरं [sumadhuraṃ] doces* स्निग्धम् [snigdham] e oleoginosos* भुज्यते [bhujyate] devem ser consumidos* उदर-अर्ध-विवर्जितम् [udara-ardha-vivarjitam] deixando a metade o estomago vazia* सुरसंप्रीत्या [surasaṃprītyā] (comer assim com prazer) alimentos suculentos* मिताहारमिमं [mitāhāramimaṃ] (chama-se) dieta moderada* विदुः [viduḥ] pelos sábios*
21- Alimentos puros, doces e oleoginosos devem ser consumidos deixando vazia a metade do estômago; comer assim com prazer chama-se de moderação na dieta pelos sábios.
annena pūrayedardhaṃ toyena tu tṛtīyakam। udarasya turīyāṃśaṃ saṃrakṣedvāyucāraṇe॥ 5॥ 22॥
23/24/25- कट्व् अम्लं लवणं तिक्तं भृष्टं च दधि तक्रकम्। शाकोत्कटं तथा मद्यं तालं च पनसं तथा॥ ५॥ २३॥
पूरयेत् [pūrayet] deve-se encher* अर्धं [ardhaṃ] metade* उदरस्य [udarasya] do estômago* अन्नेन [annena] com comida* तृतीयकम् [tṛtīyakam] a terceira parte (um quarto do total)* तोयेन [toyena] água* तु [tu] e* तुरीय-अंशं [turīya-aṃśaṃ] a parte vazia* संरक्षेत्-वायु-चारणे [saṃrakṣet-vāyu-cāraṇe] guardada para o movimento do ar*
22- Deve-se encher metade do estômago com comida, um quarto com água e deixar a parte vazia para o movimento do ar.
कुलत्थं मसूरं पाण्डुं कूष्माण्डं शाकदण्डकम्। तुम्बीकोलकपित्थं च कण्टबिल्वं पलाशकम्॥ ५॥ २४॥
कदम्बं जम्बीरं बिम्बं लकुचं लशुनं विषम्। कामरङ्गं पियालं च हिङ्गुशाल्मलिकेमुकम्॥ ५॥ २५॥
कदम्बं जम्बीरं बिम्बं लकुचं लशुनं विषम्। कामरङ्गं पियालं च हिङ्गुशाल्मलिकेमुकम्॥ ५॥ २५॥
kaṭv amlaṃ lavaṇaṃ tiktaṃ bhṛṣṭaṃ ca dadhi takrakam। śākotkaṭaṃ tathā madyaṃ tālaṃ ca panasaṃ tathā॥ 5॥ 23॥
kulatthaṃ masūraṃ pāṇḍuṃ kūṣmāṇḍaṃ śākadaṇḍakam। tumbīkolakapitthaṃ ca kaṇṭabilvaṃ palāśakam॥ 5॥ 24॥
kadambaṃ jambīraṃ bimbaṃ lakucaṃ laśunaṃ viṣam। kāmaraṅgaṃ piyālaṃ ca hiṅguśālmalikemukam॥ 5॥ 25॥
kadambaṃ jambīraṃ bimbaṃ lakucaṃ laśunaṃ viṣam। kāmaraṅgaṃ piyālaṃ ca hiṅguśālmalikemukam॥ 5॥ 25॥
कटु [kaṭu] amargos* अम्लं [amlaṃ] ácidos* लवणं [lavaṇaṃ] salgados* तिक्तं [tiktaṃ] picantes* भृष्टं [bhṛṣṭaṃ] fritos* च [ca] e* दधि [dadhi] leite coalhado* तक्रकम् [takrakam] soro de leite coalhado* शाक-उत्कटं [śāka-utkaṭaṃ] excesso de folhas verdes* तथा [tathā] também* मद्यं [madyaṃ] vinho* तालं [tālaṃ] palma (óleo)* च [ca] e* पनसं [panasaṃ] jaca* कुलत्थं [kulatthaṃ] grama de cavalo (dolichos biflorus)* मसूरं [masūraṃ] lentilha (lens esculenta)* पाण्डुं [pāṇḍuṃ] pāṇḍu (espécie de fruta)* कूष्माण्डं [kūṣmāṇḍaṃ] tipo de abóbora* शाक-दण्डकम् [śāka-daṇḍakam] talos de folhas verdes* तुम्बी [tumbī] tumbī (asteracantha longifolia)* कोल [kola] espécie de jujuba* कपित्थं [kapitthaṃ] (feronia elephantum)* कण्ट-बिल्वं [kaṇṭa-bilvaṃ] fruta de bael* च [ca] e* पलाशकम् [palāśakam] (butea frondosa)* कदम्बं [kadambaṃ] açafrão* जम्बीरं [jambīraṃ] limão* बिम्बं [bimbaṃ] fruta bimba (momordica monadelpha)* लकुचं [lakucaṃ] fruta pão (artocarpus lacucha)* लशुनं [laśunaṃ] alho* विषम् [viṣam] caule de lótus* कामरङ्गं [kāmaraṅgaṃ] carambola* पियालं [piyālaṃ] piyāla (buchanania Latifolia)* च [ca] e* हिङ्गु [hiṅgu] hiṅgu (assa-fétida)* शाल्मलि [śālmali] bombax (bombax heptaphyllum)* केमुकम् [kemukam] taro ou espécie de inhame (colocasia antiquorum)*
23/24/25- São proibidos os alimentos: amargos, azedos, ácidos, salgados, picantes, fritos, também, coalhada, soro de leite coalhado, jaca, excesso de verduras, óleo de palma (dendê) e vinho; Grama de cavalos, tipo de lentilha (lens esculenta), pāṇḍu (espécie de fruta), kūṣmāṇḍa (espécie de abóbora), talos de folhas verdes, tumbī (asteracantha longifolia), espécie de jujuba, kapittha (feronia elephantum), fruta de bael, e palāśaka (butea frondosa); Açafrão, limão, fruta bimba (momordica monadelpha), fruta-pão (artocarpus lacucha), alho, caule de lótus, carambola, piyāla (buchanania Latifolia), assa-fétida, bombax (bombax heptaphyllum) e raiz de taro (colocasia antiquorum).
26/27- योगारम्भे वर्जयेच् च पथस्त्रीवह्निसेवनम्॥ ५॥ २६॥
26/27- योगारम्भे वर्जयेच् च पथस्त्रीवह्निसेवनम्॥ ५॥ २६॥
नवनीतं घृतं क्षीरं गुडं शर्करादि चेक्षवं। पक्वरम्भां नारिकेलं दाडिम्बम् अशिवासवम्। द्राक्षां तु लवलीं धात्रीं रसम् अम्लविवर्जितम्॥ ५॥ २७॥
yogārambhe varjayec ca athastrīvahnisevanam || 5 || 26 ||
navanītaṁ ghṛtaṁ kṣīraṁ guḍaṁ śarkarādi cekṣavaṁ | pakvarambhāṁ nārikelaṁ dāḍimbam aśivāsavam | drākṣāṁ tu lavalīṁ dhātrīṁ rasam amlavivarjitam || 5 || 27 ||
च [ca] e* योग-आरम्भे [yoga-ārambhe] no inicio da prática do yoga* वर्जयेच् [varjayec] deve-se evitar* पथ-स्त्री-वह्नि-सेवनम् [patha-strī-vahni-sevanam] longas peregrinações, uso do fogo para se aquecer e relações com mulheres* / तु [tu] também* विवर्जितम् [vivarjitam] deve-se evitar* नव-नीतं [nava-nītaṃ] manteiga fresca* घृतं [ghṛtaṃ] ghee* क्षीरं [kṣīraṃ] leite* गुडं [guḍaṃ] açúcar mascavo* शर्कर [śarkara] açúcar cristalizado, etc.* च [ca] e* ऐक्षवं-आदि [aikṣavaṃ-ādi] produtos com açúcar, etc.* पक्व-रम्भां [pakva-rambhāṃ] doce de banana* नारिकेलं [nārikelaṃ] poupa de coco maduro* दाडिम्बम् [dāḍimbam] romã* अशिव-आसवम् [aśiva-āsavam] destilados em geral* द्राक्षां [drākṣāṃ] vinho* लवलीं [lavalīṃ] lavalī (espécie de ameixa)* धात्रीं [dhātrīṃ] groselha indiana* रसम् [rasam] licores* अम्ल [amla] sucos ácidos*
26/27- Devem ser evitados no início do yoga, longas peregrinações, relações com mulheres e o uso do fogo para aquecimento. Também deve-se evitar manteiga fresca, ghee, leite, açúcar mascavo, açúcar cristalizado, etc. doce de banana, poupa de coco maduro, romã, destilados, vinho, lavalī (espécie de ameixa), groselha indiana, licores e sucos ácidos,
28/29- एलाजातिलवङ्गं च पौरुषं जम्बुजाम्बलम्। हरीतकीं खर्जूरं च योगी भक्षणम् आचरेत्॥ ५॥ २८॥
लघुपाकं प्रियं स्निग्धं तथा धातुप्रपोषणम्। मनोभिलषितं योग्यं योगी भोजनम् आचरेत्॥ ५॥ २९॥
30- काठिन्यं दुरितं पूतिम् उष्णं पर्युषितं तथा। अतिशीतं चाति चोष्णं भक्ष्यं योगी विवर्जयेत्॥ ५॥ ३०॥
elājātilavaṅgaṃ ca pauruṣaṃ jambujāmbalam। harītakīṃ kharjūraṃ ca yogī bhakṣaṇam ācaret॥ 5॥ 28॥
laghupākaṃ priyaṃ snigdhaṃ tathā dhātuprapoṣaṇam। manobhilaṣitaṃ yogyaṃ yogī bhojanam ācaret॥ 5॥ 29॥
योगी [yogī] o yogin* आचरेत्-भक्षणम् [ācaret-bhakṣaṇam] pode consumir* एलाजाति [elājāti] cardamomo* लवङ्गं [lavaṅgaṃ] cravo da índia* जम्बु-जाम्बलम् [jambu-jāmbalam] jamelão (eugenia jambolana)* पौरुषं [pauruṣaṃ] pauruṣa? * हरीतकीं [harītakīṃ] mirobálano (terminalia chebula)* च [ca] e* खर्जूरं [kharjūraṃ] tâmara indiana (Phoenix sylvestris)* // योगी [yogī] o yogin* भोजनम्-आचरेत् [bhojanam-ācaret] deve consumir* योग्यं [yogyaṃ] enquanto pratica yoga* लघु-पाकं [laghu-pākaṃ] alimentos facilmente digeríveis* प्रियं [priyaṃ] agradáveis* स्निग्धं [snigdhaṃ] lúbricos (facilmente deglutíveis* प्रपोषणम् [prapoṣaṇam] que nutrem* धातु [dhātu] os constituintes do corpo* च [ca] e* तथा [tathā] que* मनः-अभिलषितम् [manaḥ-bhilaṣitaṃ] que atraem a mente *
28/29- O yogin pode comer cardamomo, cravo, jamelão, mirobálano e tâmara indiana. Ele deve consumir, enquanto pratica yoga, alimentos facilmente digeríveis e agradáveis que atraem sua mente e nutrem os constituintes do corpo.
kāṭhinyaṃ duritaṃ pūtim uṣṇaṃ paryuṣitaṃ tathā। atiśītaṃ cāti coṣṇaṃ bhakṣyaṃ yogī vivarjayet॥ 5॥ 30॥
31- प्रातःस्नानोपवासादिम् कायक्लेशविधिं तथा। एकाहारं निराहारं यामान्ते च न कारयेत्॥ ५॥ ३१॥
योगी [yogī] o yogin* विवर्जयेत् [vivarjayet] deve evitar* भक्ष्यं [bhakṣyaṃ] alimentos* काठिन्यं [kāṭhinyaṃ] duros (de difícil digestão)* दुरितं [duritaṃ] desagradáveis* पूतिम् [pūtim] passados* उष्णं [uṣṇaṃ] ardentes* पर्युषितं [paryuṣitaṃ] em decomposição* च [ca] e* तथा [tathā] também* अति-शीतं [ati-śītaṃ] muito frios* च [ca] e* अति-उष्णं [ati-uṣṇaṃ] muito quentes*
30- O yogin deve evitar alimentos de difícil digestão, desagradáveis, passados, ardentes, em decomposição e, também, muito frios ou muito quentes.
prātaḥsnānopavāsādim kāyakleśavidhiṃ tathā। ekāhāraṃ nirāhāraṃ yāmānte ca na kārayet॥ 5॥ 31॥
32- एवंविधिविधानेन प्राणायामं समाचरेत्। आरम्भे प्रथमे कुर्यात् क्षीराद्यं नित्यभोजनम्। मध्याह्ने चैव सायाह्ने भोजनद्वयम् आचरेत्॥ ५॥ ३२॥
न [na] (o yogin) não deve* कारयेत् [kārayet] praticar* यामान्ते [yāmānte] observâncias* काय-क्लेश-विधिं [kāya-kleśa-vidhiṃ] que causem sofrimento ao corpo* प्रातः-स्नान [prātaḥ-snāna] como banhos frios de manhã cedo* उपवास-आदि [upavāsa-ādi] jejuns longos, etc* च [ca] e* तथा [tathā] também* एका-हारं [ekā-hāraṃ] uma refeição (por dia)* निः-आहारं [niḥ-āhāraṃ] ficar sem comer (durante o dia)*
31- Ele não deve praticar observâncias que causem sofrimento ao corpo, como banhos frios de madrugada e jejuar frequentemente, como também, comer apenas uma vez por dia, ou nem comer durante o dia.
evaṃvidhividhānena prāṇāyāmaṃ samācaret। ārambhe prathame kuryāt kṣīrādyaṃ nityabhojanam। madhyāhne caiva sāyāhne bhojanadvayam ācaret॥ 5॥ 32॥
33- अथ नाडीशुद्धिः। कुशासने मृगाजिने व्याघ्राजिने च कम्बले। स्थूलासने समासीनः प्राङ्मुखो वाप्युदङ्मुखः। नाडीशुद्धिं समासाद्य प्राणायामं समभ्यसेत्॥ ५॥ ३३॥
एवं-विधि-विधानेन [evaṃ-vidhi-vidhānena] cumprindo os preceitos* एव [eva] certamente* समाचरेत् [samācaret] (o yogin) pode* आरम्भे [ārambhe] iníciar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] a prática do prāṇāyāma* / प्रथमे [prathame] no início* कुर्यात् [kuryāt] deve-se* नित्य-भोजनम् [nitya-bhojanam] consumir diariamente* क्षीराद्यं [kṣīrādyaṃ] leite (se não for intolerante à lactose)* आचरेत् [ācaret] e tomar* भोजन-द्वयम् []bhojana-dvayam] duas refeições por dia* मध्य-अह्ने [madhya-ahne] ao meio dia* च [ca] e* साय-अह्ने [sāya-ahne] á noite*
32- Cumprindo os preceitos, o yogin pode iniciar a prática do prāṇāyāma. No início, ele deve consumir diariamente leite e tomar refeições duas vezes por dia, ao meio-dia e à noite.
atha nāḍīśuddhiḥ। kuśāsane mṛgājine vyāghrājine ca kambale। sthūlāsane samāsīnaḥ prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ। nāḍīśuddhiṃ samāsādya prāṇāyāmaṃ samabhyaset॥ 5॥ 33॥
34- चण्डकापालिः उवाच। नाडीशुद्धिं कथं कुर्यान् नाडीशुद्धिस् तु कीदृशी। तत् सर्वं श्रोतुम् इच्छामि तद् वदस्व दयानिधे॥ ५॥ ३४॥
अथ नाडीशुद्धिः [atha nāḍīśuddhiḥ] agora purificação dos nāḍīs* समासीनः [samāsīnaḥ] sentado confortavelmente* कुश-आसने [kuśa-āsane] em um assento de kuśa (grama)* मृग-अजिने [mṛga-ajine] ou em pele de antílope* व्याघ्र-अजिने [vyāghra-ajine] ou em pele de tigre* स्थूल-कम्बले-आसने [sthūla-kambale-āsane] ou sentado em uma manta grossa* प्राङ्मुखो [prāṅmukho] com a face voltada para leste* व [va] ou* अपि [api] então* उदक्-मुखः [udak-mukhaḥ] com a face voltada para norte* / च [ca] e* समासाद्य-नाडीशुद्धिं [samāsādya-nāḍīśuddhiṃ] tendo realizado a purificação dos nāḍīs* समभ्यसेत् [samabhyaset] ele deve praticar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma*
33- Purificação dos nāḍīs. Sentado confortavelmente em um assento de kusha ou pele de antílope ou pele de tigre ou manta grossa, com a face voltada para leste ou para norte e tendo purificado os nāḍīs, ele deve praticar pranayama.
caṇḍakāpāliḥ uvāca । nāḍīśuddhiṃ kathaṃ kuryānnāḍīśuddhistu kīdṛśī। tat sarvaṃ śrotumicchāmi tatvadasva dayānidhe॥ 5॥ 34॥
5- घेरण्ड उवाच । मलाकुलासु नाडीषु मारुतो नैव गच्छति। प्राणायामः कथं सिध्येत् तत्त्वज्ञानं कथं भवेत्। तस्माद् आदौ नडीशुद्धिं प्राणायामं ततोऽभ्यसेत्॥ ५॥ ३५॥
चण्डकापालिः उवाच [caṇḍakāpāliḥ uvāca] caṇḍakāpāli perguntou* कथं [kathaṃ] como* कुर्यात् [kuryāt] é feita* नाडी-शुद्धिः [nāḍī-śuddhiḥ] a purificação dos nāḍīs?* तु [tu] e* कीदृशी [kīdṛśī] qual é sua forma?* / इच्छामि [icchāmi] eu quero* श्रोतुम् [śrotum] ouvir* सर्वं [sarvaṃ] tudo* नाडी-शुद्धिं [nāḍī-śuddhiṃ] sobre purificação dos nāḍīs* / वदस्व [vadasva] por favor fale-me* दया-निधे [dayā-nidhe] Ó oceano de compaixão*
34- Caṇḍakapāli perguntou: Como é feita a purificação dos nāḍīs? Qual é a sua forma? Eu quero ouvir tudo sobre a purificação dos nāḍīs. Ó oceano de compaixão, por favor, fale-me sobre isso.
gheraṇḍa uvāca। malākulāsu nāḍīṣu māruto naiva gacchati। prāṇāyāmaḥ kathaṃ sidhyet tattvajñānaṃ kathaṃ bhavet। tasmād ādau naḍīśuddhiṃ prāṇāyāmaṃ tato'bhyaset॥ 5॥ 35॥
36- नाडीशुद्धिर् द्विधा प्रोक्ता समनुर् निर्मनुस् तथा। बीजेन समनुं कुर्यान् निर्मनुं धौतिकर्मणि॥ ५॥ ३६॥
घेरण्ड उवाच [gheraṇḍa uvāca] gheraṇḍa respondeu* मारुतः [mārutaḥ] o vāyu (prāṇa)* न [na] não* गच्छति [gacchati] passa* नाडीषु [nāḍīṣu] pelos nāḍīs* मल-आकुलासु [mala-ākulāsu] (quando) cheios de impurezas* / कथं [kathaṃ] como* ततः [tataḥ] então* प्राणायामः [prāṇāyāmaḥ] o prāṇāyāma* सिध्येत् [sidhyet] pode ser bem sucedido?* एव [eva] e* कथं [kathaṃ] como* तत्त्व-ज्ञानं [tattva-jñānaṃ] (surge) o tattva-jñāna (o conhecimento dos tattvas)?* / तस्मात् [tasmāt] portanto* आदौ [ādau] primeiro* भवेत् [bhavet] deve-se* नडी-शुद्धिं [naḍī-śuddhiṃ] purificar os naḍīs* अभ्यसेत् [abhyaset] para poder praticar* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] o prāṇāyāma*
35- Gheranda respondeu: O prāṇa não pode fluir através dos nāḍīs cheios de impurezas. Como, então, o prāṇāyāma pode ser bem sucedido? Como poderia surgir o conhecimento dos tattvas? Portanto, primeiro, deve-se purificar os nāḍīs e depois praticar o prāṇāyāma.
nāḍīśuddhir dvidhā proktā samanur nirmanus tathā। bījena samanuṃ kuryān nirmanuṃ dhautikarmaṇi॥ 5॥ 36॥
37- धौतिकर्म पुरा प्रोक्तं षट्कर्मसाधने यथा। शृणुष्व समनुं चण्ड नाडीशुद्धिर् यथा भवेत्॥ ५॥ ३७॥
प्रोक्ता [proktā] diz-se que* तथा [tathā] então* नाडी-शुद्धिः [nāḍī-śuddhiḥ] nāḍī-śuddhi (a purificação dos nāḍīs)* द्विधा [dvidhā] é de dois tipos:* समनुर् [samanur] samanu* निःमनुस् [niḥmanus] e nirmanu* / समनुं [samanuṃ] samanu* कुर्यात् [kuryāt] é realizado*बीजेन [bījena] com um bīja mantra* / निःमनुं [nirmanuṃ] nirmanu* धौति-कर्मणि [dhauti-karmaṇi] com dhauti karma*
36- Diz-se que a purificação dos nāḍīs é de dois tipos: Samanu e Nirmanu. Samanu é realizado com um bīja mantra e Nirmanu com dhauti karma (práticas de purificação).
dhautikarma purā proktaṃ ṣaṭkarmasādhane yathā। śṛṇuṣva samanuṃ caṇḍa nāḍīśuddhir yathā bhavet॥ 5॥ 37॥
38- उपविश्यासने योगी पद्मासनं समाचरेत्। गुर्वादिन्यासनं कुर्याद् यथैव गुरुभाषितम्। नाडीशुद्धिं प्रकुर्वीत प्राणायामविशुद्धये॥ ५॥ ३८॥
धौतिकर्म [dhautikarma] dhautikarma* पुराप्रोक्तं [purā-proktaṃ] já foi descrito* षट्कर्म-साधने [ṣaṭkarma-sādhane] em ṣaṭkarma sādhana (as seis práticas de purificação)* / यथा [yathā] agora* चण्ड [caṇḍa] caṇḍa* शृणुष्व [śṛṇuṣva] ouça* समनुं [samanuṃ] samanuṃ* यथा [yathā] pela qual* भवेत् [bhavet] é feita* नाडीशुद्धिः [nāḍīśuddhiḥ] nāḍīśuddhi (a purificação dos nāḍīs)*
37- O dhautikarma já foi descrito em ṣaṭkarma sādhanā (as seis práticas de limpeza). Agora, Chanda, ouça sobre Samanu através do qual é feita a nāḍīśuddhi (a purificação dos nāḍīs).
upaviśyāsane yogī padmāsanaṃ samācaret। gurvādinyāsanaṃ kuryād yathaiva gurubhāṣitam। nāḍīśuddhiṃ prakurvīta prāṇāyāmaviśuddhaye॥ 5॥ 38॥
39/40- वायुबीजं ततो ध्यात्वा धूम्रवर्णं सतेजसम्। चन्द्रेण पूरयेद् वायुं बीजं षोडशकैः सुधीः॥ ५॥ ३९॥
योगी [yogī] o yogin* उपविश्य [upaviśya] sentado* आसने [āsane] em seu assento (prescrito antes)* समाचरेत् [samācaret] deve assumir* पद्मासनं [padmāsanaṃ] padmāsana / यथा [yathā] então* कुर्यात्-गुरु-आदि-न्यासनं [kuryāt-guru-ādi-nyāsanaṃ] deve realizar a invocação do guru* गुरु-भाषितम् [guru-bhāṣitam] como ensinado por seu guru* / / प्रकुर्वीत [prakurvīta] (Assim) poderá praticar* नाडीशुद्धिं [nāḍīśuddhiṃ] a nāḍīśuddhi (a purificação dos nāḍīs)* प्राणायाम-विशुद्धये [prāṇāyāma-viśuddhaye] para eles (os nāḍīs) se tornem puros para o prāṇāyāma*
38- O yogin sentado em seu assento deve assumir padmāsana. Então deve realizar a invocação do guru, como ensinado por seu guru. Assim, poderá praticar nāḍīśuddhi (a purificação dos nāḍīs), para que se tornem aptos para o prāṇāyāma.
चतुःषष्ट्या मात्रया च कुम्भकेनैव धारयेत्। द्वात्रिंशन्मात्रया वायुं सूर्यनाड्या च रेचयेत्॥ ५॥ ४०॥
41/42- नाभिमूलाद् वह्निम् उत्थाप्य ध्यायेत् तेजो वनीयुतम्। वह्निबीजं षोडशेन सूर्यनाड्या च पूरयेत्॥ ५॥ ४१॥
vāyubījaṃ tato dhyātvā dhūmravarṇaṃ satejasam। candreṇa pūrayedvāyuṃ bījaṃ ṣoḍaśakaiḥ sudhīḥ॥ 5॥ 39॥
catuḥṣaṣṭyā mātrayā ca kumbhakenaiva dhārayet। dvātriṃśanmātrayā vāyuṃ sūryanāḍyā ca recayet॥ 5॥ 40॥
सुधीः [sudhīḥ] o sábio* ध्यात्वा [dhyātvā] deve meditar* वायु-बीजं [vāyu-bījaṃ] no vāyu bīja (no mantra bīja do vāyu: यं (yaṃ)* धूम्र-वर्णं-सतेजसम् [dhūmra-varṇaṃ-satejasam] da cor reluzente e difusa da fumaça* पूरयेत् [pūrayet] depois de inalar* वायुं [vāyuṃ] vāyu (ar)* चन्द्रेण [candreṇa] através do canal lunar (iḍā)* बीजं [bījaṃ] repetindo o mantra bīja* षट्-डशकैः [ṣaṭ-ḍaśakaiḥ] por dezesseis vezes* / ततः [tataḥ] então* कुम्भकेन [kumbhakena] (aplicando) kumbhaka* धारयेत् [dhārayet] ele deve reter* वायुं [vāyuṃ] vāyu* चतुः-षष्ट्या [catuḥ-ṣaṣṭyā] por sessenta e quatro* मात्रया [mātrayā] vezes* च [ca] e* रेचयेत् [recayet] expirar* सूर्य-नाड्या [sūrya-nāḍyā] pelo canal solar (piṅgalā)* द्वा-त्रिंशत्-मात्रया [dvā-triṃśat-mātrayā] (repetindo o mantra bīja) por trinta e duas vezes*
39/40- O sábio deve meditar no mantra bīja do vento (yaṃ) de cor reluzente e difusa da fumaça, depois de inalar o ar através do canal lunar (iḍā), repetindo o mantra bīja dezesseis vezes. Então com kumbhaka, ele deve segurar o ar por sessenta e quatro vezes e expirar pelo canal solar (piṅgalā) repetindo o mantra bīja por trinta e duas vezes.
चतुःषष्ट्या मात्रया च कुम्भकेनैव धारयेत्। द्वात्रिंशन्मात्रया वायुं शशिनाड्या च रेचयेत्॥ ५॥ ४२॥
43/44- नासाग्रे शशधृग् बिम्बं ध्यात्वा ज्योत्स्नासमन्वितम्। ठं बीजं षोडशेनैव इडया पूरयेन् मरुत्॥ ५॥ ४३॥
nābhimūlād vahnim utthāpya dhyāyet tejo vanīyutam। vahnibījaṃ ṣoḍaśena sūryanāḍyā ca pūrayet॥ 5॥ 41॥
catuḥṣaṣṭyā mātrayā ca kumbhakenaiva dhārayet। dvātriṃśanmātrayā vāyuṃ śaśināḍyā ca recayet॥ 5॥ 42॥
उत्थाप्य [utthāpya] elevando* वह्निम् [vahnim] o fogo* नाभि-मूलात् [nābhi-mūlāt] da raiz do umbigo* ध्यायेत् [dhyāyet] concentre-se* तेजः [tejaḥ] no tattva fogo* वनी-युतम् [vanī-yutam] (como se estivesse) unido à terra* / पूरयेत् [pūrayet] inspire* सूर्य-नाड्या [sūrya-nāḍyā] através do canal solar* षट्-डशेन [ṣaṭ-ḍaśena] por dezesseis vezes* वह्नि-बीजं [vahni-bījaṃ] repetindo o bīja mantra do fogo: रं (raṃ)* / कुम्भकेन [kumbhakena] com kumbhaka* धारयेत् [dhārayet] mantenha* वायुं [vāyuṃ] vāyu (o ar)* चतुः-षष्ट्या [catuḥ-ṣaṣṭyā] por sessenta e quatro* मात्रया [mātrayā] vezes* च [ca] e* रेचयेत् [recayet] expire* शशि-नाड्या [śaśi-nāḍyā] pelo canal lunar* द्वा-त्रिंशत्-मात्रया [dvā-triṃśat-mātrayā] por trinta e duas vezes (sempre repetindo o mantra bīja do fogo रं (raṃ)*
41/42 - Elevando o fogo da raiz do umbigo, concentre-se no tattva fogo como se estivesse unido à terra. Inspire através do canal solar por dezesseis vezes repetindo o mantra bīja do fogo: रं (raṃ). Com kumbhaka mantenha o ar por sessenta e quatro vezes e expire pelo canal lunar por trinta e duas vezes (sempre repetindo o mantra bīja do fogo रं (raṃ).
चतुः-षष्ट्या मात्रया च वं बीजेनैव धारयेत् । अमृतं प्लावितं ध्यात्वा नाडी-धौतिं विभावयेत् । लकारेण द्वा-त्रिम्शेन दृढं भाव्यं विरेचयेत् ॥ ५॥ ४४॥
45- एवंविधां नाडीशुद्धिं कृत्वा नाडीं विशोधयेत्। दृढो भूत्वासनं कृत्वा प्राणायामं समाचरेत्॥ ५॥ ४५॥
nāsāgre śaśadhṛk bimbaṃ dhyātvā jyotsnāsamanvitam। ṭhaṃ bījaṃ ṣoḍaśenaiva iḍayā pūrayen marut॥ 5॥ 43॥
catuḥ-ṣaṣṭyā mātrayā ca vaṃ bījenaiva dhārayet। amṛtaṃ plāvitaṃ dhyātvā nāḍī-dhautiṃ vibhāvayet। lakāreṇa dvā-trimśena dṛḍhaṃ bhāvyaṃ virecayet ॥ 5॥ 44॥
ध्यात्वा [dhyātvā] concentrando-se* शश-धृग् [śaśa-dhṛk] na imagem da lua* बिम्बं-ज्योत्स्ना-समन्वितम् [bimbaṃ-jyotsnā-samanvitam] com seu reflexo luminoso* नासाग्रे [nāsāgre] na ponta do nariz* पूरयेत् [pūrayet] inspire* मरुत् [marut] vāyu (o ar)* इडया [iḍayā] por iḍa (pela narina esquerda)* बीजं [bījaṃ] repetindo o mantra bīja* ठं [ṭhaṃ] ṭhaṃ* एव [eva] por* षट्-डशेन [ṣaṭ-ḍaśena] dezesseis vezes* / धारयेत् [dhārayet] prenda (a respiração)* चतुः-षष्ट्या [catuḥ-ṣaṣṭyā] por sessenta e quatro* मात्रया [mātrayā] vezes* बीजेन [bījena] repetindo o bīja* वं [vaṃ] vaṃ* / च [ca] e* ध्यात्वा [dhyātvā] contemple* अमृतं-प्लावितं [amṛtaṃ-plāvitaṃ] o fluxo do néctar* नाडी-धौतिं [nāḍī-dhautiṃ] purificando todos os nāḍīs* / भाव्यं [bhāvyaṃ] (depois) deve* विरेचयेत् [virecayet] espirar* एव [eva] por* द्वा-त्रिम्शेन [dvā-trimśena] trinta e duas vezes* विभावयेत् [vibhāvayet] concentrando-se* दृढं [dṛḍhaṃ] firmemente* लकारेण [lakāreṇa] no mantra bija लं (laṃ)*
43/44- Concentrando-se na imagem da lua com seu reflexo luminoso na ponta do nariz, inspire pela narina esquerda, repetindo o mantra bīja ठं (ṭhaṃ) dezesseis vezes. Prenda a respiração por sessenta e quatro vezes repetindo o bīja* वं (vaṃ). E, contemple o fluxo do néctar purificando todos os nāḍīs. Depois deve expirar por trinta e duas vezes, concentrando-se firmemente no mantra bija लं (laṃ).
evaṃvidhāṃ nāḍīśuddhiṃ kṛtvā nāḍīṃ viśodhayet। dṛḍhobhūtvāsanaṃ kṛtvā prāṇāyāmaṃ samācaret॥ 5॥ 45॥
46- अथ कुम्भकाः। सहितः सूर्यभेदश् च उज्जायी शीतली तथा। भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा केवली चाष्ट कुम्भकाः॥ ५॥ ४६॥
नाडी-शुद्धिं [nāḍī-śuddhiṃ] purifique os nāḍīs* एवं-विधां [evaṃ-vidhāṃ] através desses métodos* / विशोधयेत् [viśodhayet] (depois de) purificar* नाडीं [nāḍīṃ] os nāḍīs* कृत्वा [kṛtvā] sente-se* दृढः-भूत्वा [dṛḍhaḥ-bhūtvā] firmemente* आसनं [āsanaṃ] em um āsana* समाचरेत् [samācaret] e comece* कृत्वा [kṛtvā] a prática* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] do prāṇāyāma*
45- Purifique os nāḍīs através destes métodos. Depois de purificar os nāḍīs, sente-se firmemente em um asana e comece a prática do prāṇāyāma.
atha kumbhakāḥ। sahitaḥ sūryabhedaśca ujjāyī śītalī tathā। bhastrikā bhrāmarī mūrcchā kevalī cāṣṭa kumbhakāḥ॥ 5॥ 46॥
47- सहित प्राणायाम । सहित द्विविधः प्रोक्तः सगर्भ्श्च निगर्भकः । सगर्भो बीजमुच्चार्य निगर्भो बीजवर्जितः ॥ ५॥ ४७॥
अथ कुम्भकाः [atha kumbhakāḥ] agora kumbhakāḥ*। अष्ट [aṣṭa] os oito* कुम्भकाः [kumbhakāḥ] kumbhakās são* सहितः [sahitaḥ] Sahita* सूर्यभेदः [sūryabhedaḥ] sūryabheda* च [ca] e* उज्जायी [ujjāyī] *ujjāyī शीतली [śītalī] śītalī* तथा [tathā] então* भस्त्रिका [bhastrikā] bhastrikā* भ्रामरी [bhrāmarī] bhrāmarī* मूर्च्छा [mūrcchā] mūrcchā* च [ca] e* केवली [kevalī] kevalī*
46- Tipos de Kumbhaka. Os oito Kumbhakas (prāṇāyāmas) são: Sahita, Sūrya-bheda, Ujjāyī, Sītalī, Bhastrikā, Bhrāmarī, Mūrcchā e Kevalī.
sahita prāṇāyāma । sahita dvividhaḥ proktaḥ sagarbhśca nigarbhakaḥ । sagarbho bījamuccārya nigarbho bījavarjitaḥ ॥ 5॥ 47॥
48- प्राणायामं सगर्भं च प्रथमं कथयामि ते। सुखासने चोपविश्य प्राङ्मुखो वाप्य् उदङ्मुखः। ध्यायेद् विधिं रजोगुणं रक्तवर्णम् अवर्णकम्॥ ५॥ ४८॥
सहित प्राणायाम [sahita prāṇāyāma] prāṇāyāma sahita* प्रोक्तः [proktaḥ] sabe-se que* सहित [sahita] sahita* द्वि-विधः [dvi-vidhaḥ] é de dois tipos:* सगर्भ [sagarbha] sagarbha (com bīja)* च [ca] e* निःगर्भ- [niḥgarbha] niḥgarbha (sem bīja)* / सगर्भः [sagarbhaḥ] em sagarbhaḥ* बीजम्-उच्चार्य [bījam-uccārya] o mantra bīja é repetido* निगर्भः [nigarbhaḥ] e em nigarbha* बीज-वर्जितः [bīja-varjitaḥ] (o prāṇāyāma é feito) sem bīja mantra*
47- Sahita prāṇāyāma. Diz-se que sahita é de dois tipos: sagarbha (com bīja) e nigarbha (sem bīja). O mantra Bīja é repetido em sagarbha prāṇāyāma. No nigarbha, o prāṇāyāma é feito sem bīja mantra.
prāṇāyāmaṃ sagarbhaṃ ca prathamaṃ kathayāmi te। sukhāsane copaviśya prāṅmukho vā'pyudaṅmukhaḥ। dhyāyed vidhiṃ rajoguṇaṃ raktavarṇam avarṇakam॥ 5॥ 48॥
प्रथमं [prathamaṃ] primeiro* कथयामि [kathayāmi] vou ensinar* ते [te] a ti* सगर्भं [sagarbhaṃ] sagarbha* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] prāṇāyāma* / उपविश्य [upaviśya] sente-se* सुखासने [sukhāsane] em sukhāsana* प्राक्-मुखः [prāk-mukhaḥ] com a face para leste* वा [vā] ou* अपि [api] mesmo* उदक्-मुखः [udak-mukhaḥ] com a face para norte* च [ca] e* ध्यायेद् [dhyāyed] deve-se meditar* विधिं [vidhiṃ] em Brahma* रजोगुणं [rajoguṇaṃ] de guṇa rajas* रक्त-वर्णम् [rakta-varṇam] cor vermelha* च [ca] e* अवर्णकम् [avarṇakam] com a sílaba a*
48- Vou ensinar, primeiro, o prāṇāyāma sagarbha. Sente-se em sukhāsana, com a face para leste ou norte, medite em Brahma, de guṇa rajas, cor vermelha e com o mantra bīja अ (a).
49- इडया पूरयेद्वायुं मात्रया षोडशैः सुधीः। पूरकान्ते कुम्भकाद्ये कर्तव्यस् तूड्डियानकः ॥ ५॥ ४९॥
इति श्रीघेरण्डसंहितायां घेरण्डचण्डसंवादे प्राणायामप्रयोगो नाम पञ्चमोपदेशः॥ ५॥
iḍayā pūrayedvāyuṃ mātrayā ṣoḍaśaiḥ sudhīḥ। pūrakānte kumbhakādye kartavyastūḍḍiyānakaḥ ॥ 5॥ 49॥
50- सत्त्वमयं हरिं ध्यात्वा उकारं कृष्णवर्णकम् । चतुःषष्ट्या च मात्रया कुम्भकेनैव धारयेत् ॥ ५॥ ५०॥
सुधीः [sudhīḥ] o sábio* पूरयेत् [pūrayet] deve inspirar* वायुं [vāyuṃ] vāyu* इडया [iḍayā] por iḍa* षोडशैः [ṣoḍaśaiḥ] dezesseis* मात्रया [mātrayā] vezes* / पूरक-अन्ते [pūraka-ante] no final da inspiração* तु [tu] e* कुम्भक-आद्ये [kumbhaka-ādye] antes do kumbhaka* कर्तव्यः [kartavyaḥ] deve executar* उड्डियानकः [uḍḍiyānakaḥ] uḍḍiyāna bandha*
49- O sábio deve inspirar através de Ida por dezesseis vezes. E, executar uḍḍiyāna bandha no final da inspiração e antes do kumbhaka.
sattvamayaṃ hariṃ dhyātvā ukāraṃ kṛṣṇavarṇakam। catuḥṣaṣṭyā ca mātrayā kumbhakenaiva dhārayet ॥ 5॥ 50॥
51- तमोमयं शिवं ध्यात्वा मकारं शुक्लवर्णकम् | द्वात्रिम्शन्मात्रया चैव रेचयेद्विधिना पुनः || ५ || ५१ ||
ध्यात्वा [dhyātvā] medite* हरिं [hariṃ] em viṣṇu* सत्त्वमयं [sattvamayaṃ] de guṇa sattva* उ-कारं [u-kāraṃ] e bīja mantra उ (u)* च [ca] e* कृष्ण-वर्णकम् [kṛṣṇa-varṇakam] cor preta* धारयेत् [dhārayet] (então) prenda (a respiração* कुम्भकम् [kumbhakam] por kumbhaka* चतुः-षष्ट्या [catuḥ-ṣaṣṭyā] por sessenta e quatro* मात्रया [mātrayā] vezes*
50- Medite em Viṣṇu de guṇa sattva e bīja mantra उ (u), e cor preta, então, prenda a respiração por meio de kumbhaka por sessenta e quatro vezes.
tamomayaṃ śivaṃ dhyātvā makāraṃ śuklavarṇakam | dvātrimśanmātrayā caiva recayedvidhinā punaḥ || 5 || 51 ||
52- पुनः पिङ्गलयापूर्य कुम्भकेनैव धारयेत् | इडया रेचयेत्पश्चात् तद्बीजेन क्रमेण तु || ५ || ५२ ||
ध्यात्वा [dhyātvā] medite* शिवं [śivaṃ] em śiva* तमोमयं [tamomayaṃ] de guṇa tamas* च [ca] e* शुक्ल-वर्णकम् [śukla-varṇakam] de cor branca* पुनः [punaḥ] então* रेचयेत् [recayet] expire* विधिना [vidhinā] normalmente* द्वा-त्रिम्शत्-मात्रया [dvā-trimśat-mātrayā] trinta e duas vezes* म्-अकारं [m-akāraṃ] (repetindo) o bīja mantra म (ma)*
51- Medite em Śiva, de guṇa tamas e de cor branca. Então, expire repetindo o bīja mantra म (ma) trinta e duas vezes.
punaḥ piṅgalayāpūrya kumbhakenaiva dhārayet | iḍayā recayetpaścāt tadbījena krameṇa tu || 5 || 52 ||
53- अनुलोमविलोमेन वारं वारं च साधयेत्। पूरकान्ते कुम्भकान्तं धृतं नासापुटद्वयम्। कनिष्ठानामिकाङ्गुष्ठैस् तर्जनीमध्यमे विना || ५ || ५३ ||
पुनः [punaḥ] novamente* पिङ्गलयापूर्य [piṅgalayāpūrya] inspire através de piṅgala* धारयेत् [dhārayet] prenda a respiração com* कुम्भकेन [kumbhakena] kumbhaka* तु [tu] e* पश्चात् [paścāt] depois* रेचयेत् [recayet] expire* इडया [iḍayā] através de iḍa* तत्बीजेन [tatbījena] com o bīja mantra* क्रमेण [krameṇa] pelo método ensinado antes*
52- Novamente, inspire por piṅgala (narina direita), prenda a respiração por meio de kumbhaka depois expire através de iḍa (narina esquerda) com o bīja mantra, pelo método ensinado antes.
anulomavilomena vāraṃvāraṃ ca sādhayet। pūrakānte kumbhakāntaṃ dhṛtaṃ nāsāpuṭadvayam। kaniṣṭhānāmikāṅguṣṭhais tarjanīmadhyame vinā || 5 || 53 ||
54- प्राणायाम निगर्भस्तु विना बीजेन जायते | वामजानूपरिन्यस्तं वामपाणितलं भ्रमेत् | एकादिशतपर्यन्तं पूरकुम्भकरेचनम् || ५ || ५४ ||
साधयेत् [sādhayet] deve-se praticar* अनुलोम-विलोमेन [anuloma-vilomena] anuloma viloma (respiração alternando as narinas)* वारं-वारं [vāraṃ-vāraṃ] repetidamente* / पूरक-अन्ते [pūraka-ante] do final da inalação* कुम्भक-अन्तं [kumbhaka-antaṃ] ao final do kumbhaka* नासापुट-द्वयम् [nāsāpuṭa-dvayam] as duas narinas* धृतं [dhṛtaṃ] devem ser seguradas* कनिष्ठा [kaniṣṭhā] pelo dedo mínimo* च [ca] e* अनामिका-अङ्गुष्ठैः [anāmikā-aṅguṣṭhaiḥ] pelo dedo anelar e o polegar* विना [vinā] sem (usar)* तर्जनी-मध्यमे [tarjanī-madhyame] os dedos indicador e médio*
53- Deve-se praticar o anuloma viloma (respiração alternando as narinas) repetidamente. Do final da inalação ao final do kumbhaka, as duas narinas devem ser seguradas pelo dedo mínimo, pelo dedo anelar e o polegar, sem usar os dedos indicador e médio.
prāṇāyāma nigarbhastu vinā bījena jāyate | vāmajānūparinyastaṃ vāmapāṇitalaṃ bhramet | ekādiśataparyantaṃ pūrakumbhakarecanam || 5 || 54 ||
55- उत्तमा विंशतिर् मात्रा मध्यमा षोडशी स्मृता। अधमा द्वादशी मात्रा प्राणायामास् त्रिधा स्मृताः॥ ५॥ ५५॥
प्राणायाम [prāṇāyāma] prāṇāyāma* निगर्भम् [nigarbham] nigarbha* जायते [jāyate] ocorre* विना [vinā] sem* बीजेन [bījena] bīja mantra* / न्यस्तं [nyastaṃ] deve-se colocar* वाम-पाणि-तलं [vāma-pāṇi-talaṃ] a palma da mão esquerda* वाम-जानु-उपरि [vāma-jānu-upari] sobre o joelho esquerdo* तु [tu] e* भ्रमेत् [bhramet] movê-la em círculo* / पूर-कुम्भक-रेचनम् [pūra-kumbhaka-recanam] a inspiração, kumbhaka e expiração* एका-आदि-शत-परि-अन्तं [ekā-ādi-śata-pari-antaṃ] começam na primeira rotação e terminam na centésima*
54- Nigarbha Prāṇāyāma. A prática do nigarbha prāṇāyāma é realizada sem bīja mantra. Deve-se colocar a palma da mão esquerda sobre o joelho esquerdo e movê-la em círculo. A inspiração, kumbhaka e expiração começam na primeira rotação e terminam na centésima.
uttamā viṁśatir mātrā madhyamā ṣoḍaśī smṛtā | adhamā dvādaśī mātrā prāṇāyāmās tridhā smṛtāḥ || 5 || 55 ||
56- अधमाज्जायते घर्मो मेरुकम्पश् च मध्यमात्। उत्तमाच्च भूमित्यागस्त्रिविधं सिद्धिलक्षणम्॥ ५॥ ५६॥
स्मृताः [smṛtāḥ] são ensinados* त्रिधा [tridhā] três tipos* प्राणायामाः [prāṇāyāmāḥ] de prāṇāyāmā* उत्तमा [uttamā] no superior (a inalação tem)* विंशतिर् [viṁśatir] vinte * मात्रा [mātrā] unidades (20:80:40)* मध्यमा [madhyamā] no médio* षोडशी [ṣoḍaśī] dezesseis unidades (16:64:32)* अधमा [adhamā] o inferior* द्वा-दशी [dvā-daśī] doze* मात्रा [mātrā] unidades (12:48:24)*
55- São ensinados três tipos de prāṇāyāmā: o superior tem uma inalação de vinte unidades, no prāṇāyāmā médio, dezesseis unidades e, no inferior, doze unidades.
adhamājjāyate gharmo merukampaś ca madhyamāt। uttamācca bhūmityāgastrividhaṃ siddhilakṣaṇam॥ 5॥ 56॥
57- णायामात् खेचरत्वं प्राणायामाद् रोगनाशनम्। प्राणायामाद्बोधयेच्छक्तिं प्राणायामान् मनोन्मनी। आनन्दो जायते चित्ते प्राणायामी सुखी भवेत्॥ ५॥ ५७॥
त्रिविधं [trividhaṃ] são três* सिद्धि-लक्षणम् [siddhi-lakṣaṇam] os sinais de sucesso*अधमात् [adhamāt] no inferior* जायते [jāyate] há* घर्मः [gharmaḥ] transpiração* च [ca] e* मध्यमात् [madhyamāt] no médio* मेरु-कम्पः [meru-kampaḥ] a coluna treme* च [ca] e* उत्तमात् [uttamāt] no superior* भूमि-त्यागः [bhūmi-tyāgaḥ] (o yogin) eleva-se do chão*
56- São três os sinais de sucesso: no mais baixo, transpiração; no meio, a coluna treme; e no mais alto, levitação.
prāṇāyāmāt khecaratvaṃ prāṇāyāmād roganāśanam। prāṇāyāmādbodhayecchaktiṃ prāṇāyāmān manonmanī। ānando jāyate citte prāṇāyāmī sukhī bhavet॥ 5॥ 57॥
58/59- कथितं सहितं कुम्भं सूर्यभेदनकं शृणु। पूरयेत् सूर्यनाड्या च यथाशक्ति बहिर्मरुत्॥ ५॥ ५८॥
प्राणायामात् [prāṇāyāmāt] através da prática do prāṇāyāmā* खेचरत्वं [khecaratvaṃ] o yogin obtêm o poder de viajar pelo espaço* / रोग-नाशनम् [roga-nāśanam] as doenças são destruídas* प्राणायामात् [prāṇāyāmāt] através do prāṇāyāmā* / शक्तिं [kśaktiṃ] kuṇḍalinī śakti* बोधयेत् [bodhayet] é despertada* प्राणायामाय् [prāṇāyāmāy] pelo prāṇāyāmā* / मनोन्मनी [manonmanī] surge manonmanī (turiyā)* प्राणायामात् [prāṇāyāmāt] pelo prāṇāyāmā* / प्राणायामी [prāṇāyāmī] através da prática do prāṇāyāma* जायते [jāyate] surge* चित्त [citta] na mente* आनन्दः [ānandaḥ] ānanda (bem aventurança)* भवेत् [bhavet] e ele torna-se* सुखी [sukhī] feliz*
57- Através do prāṇāyāmā, o yogin tem a capacidade de se mover pelo espaço; através do prāṇāyāmā, as doenças são destruídas; através do prāṇāyāmā, Kuṇḍalinī Śakti é despertada; através do prāṇāyāmā surge manonmani (turiyā); pelo prāṇāyāmā, surge na mente a bem-aventurança e o praticante torna-se feliz.
धारयेद्बहुयत्नेन कुम्भकेन जलंधरैः। यावत्स्वेदं नखकेशाभ्यां तावत्कुर्वन्तु कुम्भकम्॥ ५॥ ५९॥
60- प्राणोऽपानः समानश्चोदानव्यानौ च वायवः। नागः कूर्मश्च कृकरो देवदत्तो धनञ्जयः॥ ५॥ ६०॥
kathitaṃ sahitaṃ kumbhaṃ sūryabhedanakaṃ śṛṇu। pūrayet sūryanāḍyā ca yathāśakti bahirmarut॥ 5॥ 58॥
dhārayedbahuyatnena kumbhakena jalaṃdharaiḥ। yāvatsvedaṃ nakhakeśābhyāṃ tāvatkurvantu kumbhakam॥ 5॥ 59॥
सहितं कुम्भं [sahitaṃ kumbhaṃ] sahita kumbhaka* कथितं [kathitaṃ] já foi explicada* / च [ca] e* तावत् [tāvat] agora* शृणु [śṛṇu] ouça* सूर्यभेदनकं [sūryabhedanakaṃ] sobre sūryabheda* / पूरयेत् [pūrayet] inspire* यथा-शक्ति [yathā-śakti] com força* सूर्य-नाड्या [sūrya-nāḍyā] pelo canal solar* बहिर्-मरुत् [bahir-marut] o ar externo* // कुम्भकेन [kumbhakena] usando kumbhaka* जलंधरैः [jalaṃdharaiḥ] e jalaṃdhara* बहु-यत्नेन [bahu-yatnena] faça grandes esforços*धारयेत् [dhārayet] para prender (a respiração)* / कुर्वन्तु [kurvantu] deve-se fazer* कुम्भकम् [kumbhakam] kumbhaka* यावत् [yāvat] até (que haja)* स्वेदं [svedaṃ] suor* नख-केशाभ्यां [nakha-keśābhyāṃ] das unhas aos cabelos*
58/59 - Sūryabheda Prāṇāyāma. Sahita kumbhaka já foi explicada. Agora ouça sobre Surya bheda. Inspire com força o ar externo pelo canal solar. Usando kumbhaka e jalaṃdhara, faça grandes esforços para prender a respiração. Deve-se fazer kumbhaka até que haja suor das unhas aos cabelos.
prāṇo'pānaḥ samānaścodānavyānau ca vāyavaḥ। nāgaḥ kūrmaśca kṛkaro devadatto dhanañjayaḥ॥ 5॥ 60॥
61/62- हृदि प्राणो वहेन् नित्यम् अपानो गुदमण्डले। समानो नाभिदेशे तु उदानः कण्ठमध्यगः ॥ ५॥ ६१॥
वायवः [vāyavaḥ] os dez vāyus são* प्राणः [prāṇaḥ] prāṇa* अपानः [apānaḥ] apāna* समानः [samānaḥ] samāna* च [ca] e* उदान [udāna] udāna* व्यानौ [vyānau] vyāna* च [ca] e* नागः [nāgaḥ] nāga* कूर्मः [kūrmaḥ] kūrma* च [ca] e* कृकरः [kṛkaraḥ] kṛkara* देवदत्तः [devadattaḥ] devadatta* धनञ्जयः [dhanañjayaḥ] dhanañjaya*
60- Prāṇa Vāyus. Os dez vāyus são: prāṇa, apāna, samāna, udāna, vyāna, nāga, kūrma, kṛkara, devadatta e dhanañjaya.
व्यानो व्याप्य शरीरे तु प्रधानाः पञ्च वायवः प्राणाद्याः । पञ्च विख्याता नागाद्याः पञ्च वायवः ॥ ५॥ ६२॥
63/64- तेषामपि च पञ्चानां स्थानानि च वदाम्यहम् | उद्गारे नाग आख्यातः कूर्मस्तून्मीलने स्मृतः ॥ ५॥ ६३॥
hṛdi prāṇo vahen nityam apāno gudamaṇḍale। samāno nābhideśe tu udānaḥ kaṇṭhamadhyagaḥ । ॥ 5॥ 61॥
vyāno vyāpya śarīre tu pradhānāḥ pañca vāyavaḥ prāṇa-ādyāḥ | pañca vikhyātāḥ nāgā-dyāḥ pañca vāyavaḥ || 5 || 62 ||
प्राणः [prāṇaḥ] prāṇaḥ* वहेत् [vahet] flui* नित्यम् [nityam] sempre* हृदि [hṛdi] no coração* अपानः [apānaḥ] apāna* गुदमण्डले [gudamaṇḍale] na região do ânus* समानः [samānaḥ] samāna* नाभिदेशे [nābhideśe] na região do umbigo* तु [tu] e* उदानः [udānaḥ] udāna* कण्ठ-मध्य-गः [kaṇṭha-madhya-gaḥ] no meio da garganta* तु [tu] e* व्यानः [vyānaḥ] vyāna* व्याप्य [vyāpya] permeia* शरीरे [śarīre] todo corpo* // पञ्च [pañca] os cinco* प्रधानाः [pradhānāḥ] principais* वायवः [vāyavaḥ] vāyus* विख्याताः [vikhyātāḥ] conhecidos são* प्राण-आद्याः [prāṇa-ādyāḥ] prāṇa e os outros* / पञ्च [pañca] os cinco* वायवः [vāyavaḥ] vāyus(secundários) são* नागा-द्याः [nāgā-dyāḥ] nāgā e os outros*
61/62- Sedes dos Vāyus. Prāṇa sempre flui no coração, apāna na região do ânus, samāna na região do umbigo, udāna no meio da garganta e vyāna se distribui em todo o corpo. Os cinco principais vāyus conhecidos são prāṇas e outros. Os cinco vayus secundários são nāgā e os outros.
कृकरः क्षुत्कृते ज्ञेयो देवदत्तो विजृम्भणे | न जहाति मृते क्वापि सर्वव्यापी धनञ्जयः ॥ ५॥ ६४॥
65- नागो गृह्णाति चैतन्यं कूर्मश्चैव निमेषणम् / क्षुत्तृषं कृकरश्चैव जृम्भणं चतुर्थेन तु / भवेद्धनञ्जयाच्छब्दं क्षणमात्रं न निःसरेत् ॥ ५॥ ६५॥
teṣāmapi ca pañcānāṃ sthānāni ca vadāmyaham | udgāre nāga ākhyātaḥ kūrmastūnmīlane smṛtaḥ ॥ 5॥ 63॥
kṛkaraḥ kṣutkṛte jñeyo devadatto vijṛmbhaṇe | na jahāti mṛte kvāpi sarvavyāpī dhanañjayaḥ ॥ 5॥ 64॥
अपि [api] então* अहम् [aham] eu* वदामि [vadāmi] digo* स्थानानि [sthānāni] as atuações* तेषाम् [teṣām] desses* पञ्चानां [pañcānāṃ] cinco vāyus secundários* / आख्यातः [ākhyātaḥ] sabe-se que* नागः [nāgaḥ] nāga* उद्गारे [udgāre] provoca arrôtos* च [ca] e* कूर्मः [kūrmaḥ] kūrma* उन्मीलने [unmīlane] o piscar dos olhos* स्मृतः [smṛtaḥ] ensina-se que*कृकरः [kṛkaraḥ] kṛkara* क्षुत्-तृषे [kṣut-kṛte] causa espirros* ज्ञेयः [jñeyaḥ] sabe-se* देवदत्तः [devadattaḥ] que devadatta* विजृम्भणे [vijṛmbhaṇe] provoca o bocejo* च [ca] e* धनञ्जयः [dhanañjayaḥ] dhanañjaya* सर्वव्यापी[sarvavyāpī] o todo penetrante* न [na] nem* अपि [api] mesmo* जहाति [jahāti] abandona* मृते [mṛte] o corpo de um morto*
63/64- Agora eu lhe digo as funções desses cinco vāyus secundários. Sabe-se que Nāga provoca arrotos, e kūrma o piscar dos olhos, ensina-se que kṛkara causa o espirro; sabe-se que devadatta provoca o bocejo e dhanañjaya, o todo penetrante, nem mesmo abandona corpo de um morto.
nāgo gṛhṇāti caitanyaṃ kūrmaścaiva nimeṣaṇam / kṣuttṛṣaṃ kṛkaraścaiva jṛmbhaṇaṃ caturthena tu / bhaveddhanañjayācchabdaṃ kṣaṇamātraṃ na niḥsaret ॥ 5॥ 65॥
66/67- सर्वे ते सूर्यसम्भिन्ना नाभिमूलात् समुद्धरेत् | इडय रेचयेत् पश्चाद् धैर्येणाखण्डवेगतः ॥ ५॥ ६६॥
नागः [nāgaḥ] nāga vāyu* गृह्णाति [gṛhṇāti] gera* चैतन्यं [caitanyaṃ] a consciência* च [ca] e* कूर्मः [kūrmaḥ] kūrma* निमेषणम् [nimeṣaṇam] causa a visão* च [ca] e*कृकरः [kṛkaraḥ] kṛkara* क्षुत्-तृषं [kṣut-tṛṣaṃ] a fome e a sede* चतुर्थेन [caturthena] devadatta* जृम्भणं [jṛmbhaṇaṃ] produz o bocejo* / शब्दं [śabdaṃ] o som* भवेत् [bhavet] é* निःसरेत् [niḥsaret] produzido* धनम् [dhanam] por dhanañjaya* न [na] que não* जयात् [jayāt] deixa (o corpo)* क्षण-मात्रं [kṣaṇa-mātraṃ] nem por um momento*
65- Nāga vāyu gera a consciência, kūrma causa a visão e Kṛkara, a fome e a sede. Devadatta produz bocejos; O som é produzido por dhanañjaya que não deixa o corpo nem por um minuto.
पुनः सूर्येण चाकृस्य कुम्भयित्वा यथाविधि / रेचयित्वा साधयेत्तु क्रमेण च पुनः पुनः ॥ ५॥ ६८॥
68- कुम्भकः सूर्यभेदस्तु जरामृत्युविनाशकः / बोधयेत्कुण्डलीं शक्तिं देहानलविवर्धनम् / इति ते कथितं चण्ड सूर्यभेदनमुत्तमम् ॥ ५॥ ६८॥
sarve te sūryasambhinnā nābhimūlāt samuddharet | iḍaya recayet paścād dhairyeṇākhaṇḍavegataḥ || 5 || 66 ||
punaḥ sūryeṇa cākṛsya kumbhayitvā yathāvidhi / recayitvā sādhayettu krameṇa ca punaḥ punaḥ || 5 || 67 ||
भिन्ना-सर्वम् [bhinnā-sarvam] separando (todos esses vāyus)* सूर्यकन् [sūryakan] (com ajuda) do sūrya (nāḍī)* समुद्धरेत् [samuddharet] levante* ते [te] ele (samāna vāyu)* नाभि-मूलात् [nābhi-mūlāt] que vem da raiz do umbigo* / पश्चात् [paścāt] depois* रेचयेत् [recayet] expire* इडय [iḍaya] por iḍa (nāḍī)* धैर्येण-अखण्ड-वेगतः [dhairyeṇa-akhaṇḍa-vegataḥ] com força ininterrupta e contínua* // सूर्येण [sūryeṇa] (inspire) pelo sūrya nāḍī* पुनः [punaḥ] novamente* आकृस्य [ākṛsya] e prenda* कुम्भयित्वा [kumbhayitvā] a respiração* यथा-विधि [yathā-vidhi] segundo o método já especificado* च [ca] e* रेचयित्वा [recayitvā] expire novamente* / च [ca] e* साधयेत् [sādhayet] deve-se praticar* तु [tu] esse* क्रमेण [krameṇa] processo* पुनःपुनः [punaḥ-punaḥ] repetidamente*
66/67- Separando esses vāyus com a ajuda da sūryanāḍī, levante o samāna vāyu que vem da raiz do umbigo. Expire pela narina esquerda com força ininterrupta e contínua. Inspire novamente pela narina direita, prenda a respiração conforme o método especificado e expire novamente. Deve-se executar esse processo repetidamente.
kumbhakaḥ sūryabhedastu jarāmṛtyuvināśakaḥ | bodhayetkuṇḍalīṃ śaktiṃ dehānalavivardhanam | iti te kathitaṃ caṇḍa sūryabhedanam uttamam || 5 || 68 ||
69/70- अथ उज्जायी कुम्भकः। नासाभ्यां वायुम् आकृष्य मुखमध्ये च धारयेत्। हृद्गलाभ्यां समाकृष्य वायुं वक्त्रेण धारयेत्॥ ५॥ ६९॥
तु [tu] o* सूर्यभेदः [sūryabhedaḥ] sūryabheda* कुम्भकः [kumbhakaḥ] kumbhaka* जरा-मृत्यु-विनाशकः [jarā-mṛtyu-vināśakaḥ] vence a decadência e a morte* बोधयेत् [bodhayet] desperta* कुण्डलीं [kuṇḍalīṃ] kuṇḍalinī * शक्तिं [śaktiṃ] śakti* देह-अनल-विवर्धनम् [deha-anala-vivardhanam] aumenta o fogo digestivo* चण्ड [caṇḍa] ó caṇḍa* इति [iti] assim* ते [te] te* कथितं [kathitaṃ] ensinei* उत्तमम् [uttamam] o excelente* सूर्यभेदनम् [sūryabhedanam] sūryabhedana*
68- O Sūryabheda Kumbhaka vence a decadência e a morte, desperta a kuṇḍalinī śakti, aumenta o fogo digestivo. O Caṇḍa! assim eu te ensinei o Sūryabhedana Kumbhaka.
मुखं प्रक्षाल्य सम्वन्द्य कुर्याज्जालन्धरं ततः / आशक्ति कुम्भकं कृत्वा धारयेदविरोधतः ॥ ५॥ ७०॥
71/72- उज्जायीकुम्भकं कृत्वा सर्वकार्याणि साधयेत्। न भवेत् कफरोगश् च क्रूरवायुर् अजीर्णकम्॥ ५॥ ७१॥आमवातः क्षयः कासो ज्वरप्लीहा न जायते। जरामृत्युविनाशाय चोज्जायीं साधयेन् नरः॥ ५॥ ७२॥
atha ujjāyī kumbhakaḥ। nāsābhyāṁ vāyum ākṛṣya mukhamadhye ca dhārayet | hṛdgalābhyāṁ samākṛṣya vāyuṁ vaktreṇa dhārayet || 5 || 69 || mukhaṃ prakṣālya samvandya kuryājjālandharaṃ tataḥ / āśakti kumbhakaṃ kṛtvā dhārayedavirodhataḥ || 5 || 70 ||
आकृष्य [ākṛṣya] tendo inspirado* वायुम् [vāyum] vāyum (o ar)* नासाभ्यां [nāsābhyāṁ] pelas duas narinas* मुख [mukha] com a boca* धारयेत् [dhārayet] fechada* समाकृष्य [samākṛṣya] retire* वायुं [vāyuṁ] vāyu (o ar)* मध्ये [madhye] interno* हृत् [hṛt] do coração (pulmões)* गलाभ्यां [galābhyāṁ] e da garganta* च [ca] e* धारयेत् [dhārayet] segure-o* वक्त्रेण [vaktreṇa] na boca* // ततः [tataḥ] então* प्रक्षाल्य [prakṣālya] após enxaguar (o ar)* मुखं [mukhaṃ] da boca* सम्वन्द्य [samvandya] incline a cabeça* कुर्यात् [kuryāt] e execute* जालन्धरं [jālandharaṃ] jālandhara bandha* / धारयेत् [dhārayet] prenda (a respiração)* आशक्ति [āśakti] com todas as forças* कृत्वा [kṛtvā] e execute* कुम्भकं [kumbhakaṃ] kumbhaka* अविरोधतः [avirodhataḥ] enquanto for confortável*
69/70- Ujjāyī Prāṇāyāma. Tendo inspirando o ar pelas duas narinas, com a boca fechada, retire o ar interno dos pulmões e da garganta e retenha-o na boca. Após drenar o ar da boca, execute jālandhara bandha. Prenda a respiração com todas as forças e execute kumbhaka, enquanto for confortável.
ujjāyīkumbhakaṁ kṛtvā sarvakāryāṇi sādhayet | na bhavet kapharogaś ca krūravāyur ajīrṇakam || 5 || 71 ||
73- अथ शीतलीकुम्भकः। जिह्वया वायुमाकृष्य उदरे पूरयेच्छनैः। क्षणं च कुम्भकं कृत्वा नासाभ्यां रेचयेत् पुनः॥ ५॥ ७३॥
āmavātaḥ kṣayaḥ kāso jvaraplīhā na jāyate | jarāmṛtyuvināśāya cojjāyīṁ sādhayen naraḥ || 5 || 72 ||
कृत्वा [kṛtvā] (depois de) realizar* उज्जायी [ujjāyī] ujjāyī* कुम्भकं [kumbhakaṃ] kumbhaka* साधयेत् [sādhayet] executa-se* सर्व [sarva] qualquer* कार्याणि [kāryāṇi] trabalho* / न [na] não* भवेत् [bhavet] surgem* रोगः [rogaḥ] doenças como* कफ [kapha] flegma* क्रूर-वायुर् [krūra-vāyur] doenças dos nervos* अजीर्णकम् [ajīrṇakam] indigestão* आम-वातः [āma-vātaḥ] constipação* क्षयः [kṣayaḥ] desinteria* कासः [kāsaḥ] tosse* च [ca] e* न [na] não* जायते [jāyate] surgem* ज्वर-प्लीहा [jvara-plīhā] febre (sofrimento mental) e aumento do baço* / च [ca] e* नरः [naraḥ] nara (um yogin)*साधयेत् [sādhayet] deve praticar* उज्जायीं [ujjāyīṃ] ujjāyī* जरा-मृत्यु-विनाशाय [jarā-mṛtyu-vināśāya] para vencer a velhice e a morte*
71/72- Depois de executar o Ujjāyī Kumbhaka, (o yogin) é bem sucedido em seus trabalhos. Não ocorrem doenças como: fleugma, distúrbios dos nervos, indigestão, constipação, e nem ocorrem sofrimento mental e aumento do baço. Para destruir a decrepitude e a morte, um yogin deve dominar Ujjayi.
atha śītalīkumbhakaḥ। jihvayā vāyumākṛṣya udare pūrayecchanaiḥ | kṣaṇaṁ ca kumbhakaṃ kṛtvā nāsābhyāṃ recayet punaḥ || 5 || 73 ||
74- सर्वदा साधयेद्योगी शीतलीकुम्भकं शुभम्। अजीर्णं कफपित्तं च नैव तस्य प्रजायते॥ ५॥ ७४॥
अथ शीतली कुम्भकः [atha śītalī kumbhakaḥ] agora śītalī kumbhakaḥ* आकृष्य [ākṛṣya] puxando* वायुं [vāyuṃ] vāyu (o ar)* जिह्वया [jihvayā] pela língua* पूरयेत् [pūrayet] encha* शनैः [śanaiḥ] lentamente* उदरे [udare] o abdômem* / च [ca] e* कृत्वा [kṛtvā] executando* कुम्भकं [kumbhakaṃ] kumbhaka* क्षणम् [kṣaṇam] por um curto período* रेचयेत् [recayet] expire* पुनः [punaḥ] depois*नासाभ्यां [nāsābhyāṃ] pelas duas narinas*
73- Śītalī Prāṇāyāma. Puxando o ar pela língua (enrolada como um tubo), encha lentamente o abdômen. Prendendo a respiração por um curto período de tempo, expire pelas duas narinas.
sarvadā sādhayedyogī śītalīkumbhakaṃ śubham। ajīrṇaṃ kaphapittaṃ ca naiva tasya prajāyate॥ 5॥ 74॥
75- अथ भस्त्रिका कुम्भकः। भस्त्रेव लोहकाराणां यथाक्रमेण संभ्रमेत्। ततो वायुं च नासाभ्याम् उभाभ्यां चालयेच्छनैः॥ ५॥ ७५॥
योगी [yogī] o yogin* सर्वदा [sarvadā] sempre* साधयेय् [sādhayey] deve praticar* शुभम् [śubham] o auspicioso* शीतली-कुम्भकं [śītalī-kumbhakaṃ] śītalī kumbhakaṃ* / अजीर्णं [ajīrṇaṃ] distúrbios digestivos* च [ca] e* न [na] nem* एव [eva] mesmo* कफ-पित्तं [kapha-pittaṃ] distúrbios de kapha e pitta* प्रजायते [prajāyate] manifestam-se* तस्य [tasya] para ele*
74- Um yogin deve sempre praticar este auspicioso śītalī kumbhaka. Ao fazer essa prática, os distúrbios digestivos e os distúrbios de kapha (fleuma) e pitta (bile) não se manifestam.
atha bhastrikā kumbhakaḥ। bhastreva lohakārāṇāṃ yathākrameṇa saṃbhramet। tato vāyuṃ ca nāsābhyām ubhābhyāṃ cālayecchanaiḥ॥ 5॥ 75॥
76/77- एवम् विम्शतिवारं च कृत्वा कुर्याच्च कुम्भकम् / तदन्ते चलयेद्वायुं पूर्वोक्तं च यथाविधि ॥ ५॥ ७६॥
इव [iva] assim como* भस्त्रा [bhastrā] o fole* लोह-काराणां [loha-kārāṇāṃ] do ferreiro trabalha* यथा-क्रमेण-संभ्रमेत् [saṃbhramet-yathā-krameṇa] com movimentos de expansão e contração* ततः [tataḥ] então* उभाभ्यां [ubhābhyāṃ] da mesma maneira* चालयेत् [cālayet] mova* वायुं [vāyuṃ] o ar* नासाभ्याम् [nāsābhyām] pelas duas narinas* शनैः [śanaiḥ] lentamente*
75- Bhastrikā Prāṇāyāma. Assim como o fole do ferreiro trabalha com movimentos de sugar e expulsar o ar, inspire e expire lentamente pelas duas narinas.
त्रिवारं साधयेदेनं भस्त्रिकाकुम्भकं शुधीः / न च रोगो न च क्लेश अरोग्यं च दिने दिने ॥ ५॥ ७७॥
78- अथ भ्रामरी कुम्भकः। अर्धरात्रे गते योगी जन्तूनां शब्दवर्जिते। कर्णौ निधाय हस्ताभ्यां कुर्यात् पूरकम् उत्तमम्॥ ५॥ ७८॥
evam vimśativāraṃ ca kṛtvā kuryācca kumbhakam / tadante calayedvāyuṃ pūrvoktaṃ ca yathāvidhi ॥ 5॥ 76॥
trivāraṃ sādhayedenaṃ bhastrikākumbhakaṃ śudhīḥ / na ca rogo na ca kleśa arogyaṃ ca dine dine ॥ 5॥ 77॥
एवम् [evam] assim* कृत्वा [kṛtvā] tendo praticando (inspiração e expiração)* विम्शति-वारं [vimśati-vāraṃ] por vinte vezes* कुर्यात् [kuryāt] execute* कुम्भकम् [kumbhakam] kumbhaka* / च [ca] e* अन्ते [ante] no final* तत् [tat] (pratique) aquele* चलयेत् [calayet] movimento* वायुं [vāyuṃ] do ar* यथा-विधि [yathā-vidhi] pelo método* पूर्व-उक्तं [pūrva-uktaṃ] explicado acima* / शुधीः [śudhīḥ] o sábio* साधयेत् [sādhayet] que praticar* एनं [enaṃ] esse* भस्त्रिका-कुम्भकं [bhastrikā kumbhakaṃ] bhastrikā kumbhaka* त्रिवारं [trivāraṃ] três vezes (em cada sentada) * / न [na] não* रोगः [rogaḥ] terá doenças* च [ca] e* न [na] nem* क्लेश [kleśa] aflições* च [ca] e* आरोग्यं [ārogyaṃ] ficará mais saudável* दिनेदिने [dinedine] a cada dia*
76/77- Depois dessa prática (inspiração e expiração) por vinte vezes, execute kumbhaka e no final, movimente o ar pelo método explicado acima (bhastrikā). O sábio que praticar este Bhastrikā kumbhaka, três vezes (quando estiver sentado), não terá doenças nem aflições e ficará mais saudável a cada dia.
atha bhrāmarī kumbhakaḥ। ardharātre gate yogī jantūnāṃ śabdavarjite। karṇau nidhāya hastābhyāṃ kuryāt pūrakam uttamam॥ 5॥ 78॥
79/80- शृणुयाद्दक्षिणे कर्णे नादमन्तर्गतं शुभम् । प्रथमं झिञ्झिनादं च वम्शिनादं ततः परम् ॥ ५॥ ७९॥
अथ भ्रामरी कुम्भकः [atha bhrāmarī kumbhakaḥ] agora bhrāmarī kumbhaka* अर्धरात्रे [ardharātre] meia noite* गते [gate] situado em local* शब्द-वर्जिते [śabda-varjite] sem sons* जन्तूनां [jantūnāṃ] de seres vivos* योगी [yogī] um yogin* कुर्यात् [kuryāt] deve praticar* पूरकम्-उत्तमम् [pūrakam-uttamam] a inalação superior (khumbhaka)* निधाय [nidhāya] colocando* हस्ताभ्यां [hastābhyāṃ] as mãos* कर्णौ [karṇau] nos ouvidos*
78- Bhrāmarī (zumbido da abelha) Prāṇāyāma. À meia-noite, em um lugar onde não há sons de seres vivos, um yogin deve praticar kumbhaka fechando os ouvidos com as mãos.
मेघझर्झरभ्रमरी घन्टाकास्यं ततः परम् । तुरीभेरीमृदङ्गादि निनादानेकदुन्दुभिः //८०//
81/82- एवं नानाविधो नादो जायते नित्यमभ्यासात् । अनाहतस्य शब्दस्य तस्य शब्दस्य यो ध्वनिः॥ ५॥ ८१॥
śṛṇuyāddakṣiṇe karṇe nādamantargataṃ śubham । prathamaṃ jhiñjhinādaṃ ca vamśinādaṃ tataḥ param ॥ 5॥ 79॥
meghajharjharabhramarī ghanṭākāsyaṃ tataḥ param । turībherīmṛdaṅgādi ninādānekadundubhiḥ || 5 || 80 ||
शृणुयात् [śṛṇuyāt] (o yogin) deve ouvir* शुभम् [śubham] um auspicioso* नादम् [nādam] nāda (som)* अन्तर्गतं [antargataṃ] interno* कर्णे [karṇe] no ouvido* दक्षिणे [dakṣiṇe] direito* / प्रथमं [prathamaṃ] inicialmente* झिञ्झि-नादं [jhiñjhi-nādaṃ] o som é de um grilo* च [ca] e depois* वम्शि-नादं [vamśi-nādaṃ] de flauta* / ततः [tataḥ] então* परम्-मेघ [param-megha] vem o de trovão* झर्झर [jharjhara] de jharjhara (um tipo de tambor)* भ्रमरी [bhramarī] de abelhas* घन्टा [ghanṭā] e de sino* / ततः [tataḥ] seguidos por* कास्यं [kāsyaṃ] aqueles sons* परम्-तुरी-भेरी [param-turī-bherī] de grandes gongos* मृत्-अङ्ग-आदि [mṛdaṅga-ādi] mridanga, etc.* निनादानेकदुन्दुभिः [ninādānekadundubhiḥ] e de tambores ressonantes*
79/80 - Ele deve ouvir um auspicioso som em seu ouvido direito. Inicialmente, o som é de um grilo, depois de flauta. Então vem o de trovão, de tambor jharjhara, de abelhas e de sino. Seguidos pelos sons de grandes gongos, mridangas, etc., e de tambores ressonantes.
ध्वनेरन्तर्गतं ज्योतिर्ज्योतिरन्तर्गतं मनः । तन्मनो विलयं याति तद्विष्णोः परमं पदम् । एवं भ्रामरीसम्सिद्धिः समाधिसिद्धिमाप्नुयात् ॥ ५॥ ८२॥
83- अथ मूर्छा कुम्भकः। सुखेन कुम्भकं कृत्वा मनश्च भ्रुवोरन्तरम् । सन्त्यज्य विषयान्सर्वान्मनोमूर्च्छा सुखप्रदा । आत्मनि मनसो योगादानन्दो जायते ध्रुवम् ॥ ५॥ ८३॥
evaṃ nānāvidho nādo jāyate nityamabhyāsāt | anāhatasya śabdasya tasya śabdasya yo dhvaniḥ || 5 || 81 ||
dhvanerantargataṃ jyotirjyotirantargataṃ manaḥ । tanmano vilayaṃ yāti tadviṣṇoḥ paramaṃ padam । evaṃ bhrāmarīsamsiddhiḥ samādhisiddhim āpnuyāt || 5 || 82 ||
एवं [evaṃ] assim* नाना-विधः [nānā-vidhaḥ] diferentes tipos* नादः [nādaḥ] de sons* नित्यम् [nityam] sempre* जायते [jāyate] ocorrem* अभ्यासात् [abhyāsāt] no decurso da prática*/ यः [yaḥ] o* शब्दस्य [śabdasya] som* अनाहतस्य [anāhatasya] que vem de anāhata (som não produzido fisicamente)* ध्वनिः [dhvaniḥ] é ressonante* / तस्य [tasya] esse* शब्दस्य [śabdasya] som* ध्वनेः [dhvaneḥ] ressonante* अन्तर्-गतं [antargataṃ] interno* ज्योतिः [jyotiḥ] reflete uma luz* / मनः [manaḥ] a mente* विलयं [vilayaṃ] deve se dissolvida* ज्योतिः [jyotiḥ] nessa luz* अन्तर्-गतं [antargataṃ] interna* // एवं [evaṃ] assim* मनः [manaḥ] a mente* याति [yāti] alcança* पदम् [padam] o assento* परमं [paramaṃ] supremo* विष्णोः [viṣṇoḥ] de viṣṇu* / भ्रामरी-सम्सिद्धिः [bhrāmarī-samsiddhiḥ] aperfeiçoando bhrāmarī* आप्नुयात् [āpnuyāt] pode-se obter* समाधि-सिद्धिम् [samādhi-siddhim] êxito no samādhi*
81/82- Assim, diferentes tipos de sons sempre surgem no decurso da prática. O som que vem de anāhata cakra (som não produzido fisicamente) tem sua ressonância. Nessa ressonância há uma luz. A mente deve ser dissolvida nessa luz. Assim, a mente alcança o assento supremo de Viṣṇu. Aperfeiçoando bhrāmarī kumbhaka, obtém-se o siddhi (êxito) no samādhi.
atha mūrchā kumbhakaḥ। sukhena kumbhakaṃ kṛtvā manaśca bhruvorantaram । santyajya viṣayānsarvānmanomūrcchā sukhapradā । ātmani manaso yogādānando jāyate dhruvam || 5 || 83 ||
84- अथ केवली कुम्भकः। हङ्कारेण बहिर्याति सःकारेण विशेत्पुनः । षट्शतानि दिवारात्रौ सहस्राण्येकविम्शतिः । अजपां नाम गायत्रीं जीवो जपति सर्वदा ॥ ५॥ ८४॥
कुम्भकं [kumbhakaṃ] (ao realizar) kumbhaka* सुखेन [sukhena] confortavelmente (sem esforço)* कृत्वा [kṛtvā] coloque* मनः [manaḥ] a mente* अन्तरम् [antaram] entre* भ्रुवोः [bhruvoḥ] as sobrancelhas* च [ca] e* सन्त्यज्य [santyajya] retire-a* सर्वान् [sarvān] de todos* विषयान् [viṣayān] objetos sensoriais* मनोमूर्च्छा [manomūrcchā] (assim, surge) manomūrcchā (estado semelhante ao samādhi)* सुख-प्रदा [sukha-pradā] que concede felicidade* / योगात् [yogāt] unindo* मन [mana] mente* सः [saḥ] ao* आत्मनि [ātmani] Self* ध्रुवम् [dhruvam] certamente* जायते [jāyate] surgirá* आनन्दम् [ānandam] a bem-aventurança*
83- Mūrcchā Prāṇāyāma. Ao realizar kumbhaka, sem muito esforço, coloque a mente entre as sobrancelhas e retire-a de todos os objetos sensoriais. Assim, manifesta-se manomūrcchā (samādhi) que concede felicidade. Unindo a mente ao Self, a bem-aventurança certamente surgirá.
atha kevalī kumbhakaḥ। haṅkāreṇa bahiryāti saḥkāreṇa viśetpunaḥ । ṣaṭśatāni divārātrau sahasrāṇyekavimśatiḥ । ajapāṃ nāma gāyatrīṃ jīvo japati sarvadā || 5 || 84 ||
85- मूलाधारे यथा हंसस्तथा हि हृदि पङ्कजे। तथा नासापुटद्वन्द्वे त्रिभिर्हंससमागमः ॥ ५॥ ८५॥
अथ केवली कुम्भकः [atha kevalī kumbhakaḥ] agora kevalī kumbhaka। *जीवः [jīvaḥ] o jīva (Self empírico na forma de prāṇa)* बहिः [bahiḥ] sai do corpo* हं-कारेण [haṃ-kāreṇa] com o som haṃ* विशेत् [viśet] volta* याति [yāti] e entra* पुनः [punaḥ] novamente* सः-कारेण [saḥ-kāreṇa] com o som saḥ* / दिवा-रात्रौ [divā-rātrau] durante um dia* सहस्राणि-एक-विम्शतिः [sahasrāṇi-eka-vimśatiḥ] ocorrem vinte e uma mil* षट्-शतानि [ṣaṭ-śatāni] e seiscentas respirações* सर्वदा [sarvadā] (assim o jīva) continuamente* जपति [japati] recita (o mantra so'ham (haṃsaḥ)* / नाम [nāma] (a repetição do mantra so'ham) é chamada* अजपां-गायत्रीं [ajapāṃ-gāyatrīṃ] ajapā gāyatrī*
84- Kevalī kumbhaka. Um jīva (Self empírico na forma de prāṇa) sai do corpo com o som haṃ e entra novamente com o som saḥ. Durante um dia ocorrem vinte e um mil e seiscentas respirações, assim o jīva recita, continuamente, o mantra so'ham (haṃsaḥ). A repetição do mantra so'ham é chamada Ajapā Gāyatrī.
mūlādhāre yathā haṃsastathā hi hṛdi paṅkaje। tathā nāsāpuṭadvandve tribhirhaṃsasamāgamaḥ || 5 || 85 ||
86/87- षण्णवत्यङ्गुलीमानं शरीरं कर्मरूपकम् । देहाद्बहिर्गतो वायुः स्वभावात् द्वाद्शाङ्गुलिः || ५ || ८६ ||
यथा [yathā] assim como* हंसः [haṃsaḥ] haṃsaḥ está* मूलाधारे [mūlādhāre] no mūlādhāra* तथा [tathā] então* हि [hi] também* हृदि [hṛdi] está no lótus do coração (anāhata cakra)* नासापुट-द्वन्द्वे [nāsāpuṭa-dvandve] e nas duas narinas (ājñā cakra)* / तथा [tathā] assim* हंस [haṃsa] haṃsa* समागमः [samāgamaḥ] se encontra* त्रिभिर् [tribhir] nos três* पङ्कजे [paṅkaje] lótus*
85- Haṃsaḥ está no mūlādhāra, no anāhata e no ājñā cakras. Assim haṃsa é realizado nesses três centros.
गायने षोडशाङ्गुल्यओ भोजने विम्शतिस्तथा । चतुर्विम्शाङ्गुलि पन्थे निद्रायां त्रिशदङ्गुलिः । मैथुने षट्त्रिम्शदुक्तं व्यायामे च ततो’धिकम् || ५ || ८७ ||
88/89- स्वभावे’स्य गतेर्न्यूने परमायुः प्रवर्धते । आयुःक्षयो’धिके प्रोक्तो मारुतेचान्तराद्गते ॥ ५॥ ८८॥
ṣaṇṇavatyaṅgulīmānaṃ śarīraṃ karmarūpakam । dehādbahirgato vāyuḥ svabhāvāt dvādśāṅguliḥ || 5 || 86 ||
gāyane ṣoḍaśāṅgulyao bhojane vimśatistathā । caturvimśāṅguli panthe nidrāyāṃ triśadaṅguliḥ । maithune ṣaṭtrimśaduktaṃ vyāyāme ca tato’dhikam || 5 || 87 ||
शरीरं [śarīraṃ] o corpo físico* षट्-णवति-अङ्गुली-मानं [ṣaṭ-ṇavati-aṅgulī-mānaṃ] tem comprimento de noventa e seis aṅgulas (1 angula corresponde a 1,95 cm)* कर्म-रूपकम् [karma-rūpakam] ou, de acordo com o próprio karma* वायुः [vāyuḥ] o ar* बहिर्-गतः [bahir-gataḥ] que sai* देहात् [dehāt] do corpo* स्व-भावात् [sva-bhāvāt] normalmente* द्वा-दश-अङ्गुलिः [dvā-daśa-aṅguliḥ] tem 12 aṅgulas de comprimento* // गायने [gāyane] durante o canto tem* षोडश-अङ्गुल्यः [ṣoḍaśa-aṅgulyaḥ] dezesseis aṅgulas* भोजने [bhojane] e durante a refeição* विम्शतिः [vimśatiḥ] tem vinte aṅgulas* तथा [tathā] também* पन्थे [panthe] durante a caminhada* चतुर्विम्शाङ्गुलि [caturvimśāṅguli] tem vinte e quatro aṅgulas* निद्रायां [nidrāyāṃ] no sono* त्रिशत्-अङ्गुलिः [triśat-aṅguliḥ] trinta aṅgulas* मैथुने [maithune] e na cópula* षट्-त्रिम्शत् [ṣaṭ-trimśat] trinta e seis aṅgulas* उक्तं [uktaṃ] sabe-se que* व्यायामे [vyāyāme] no exercício físico* अधिकम् [adhikam] é bem maior*
86/87- Um corpo físico tem o comprimento de noventa e seis aṅgulas, ou de acordo com o próprio karma. O comprimento do ar que sai do corpo, normalmente, tem doze aṅgulas. Durante o canto, tem dezesseis aṅgulas de comprimento. Durante a refeição, tem vinte aṅgulas de comprimento. Durante a caminhada, tem vinte e quatro aṅgulas de comprimento. Durante o sono, tem trinta aṅgulas de comprimento. Durante as relações sexuais, tem trinta e seis aṅgulas. Sabe-se que no exercício físico é bem maior.
तस्मात् प्राणे स्थिते देहे मरणं नैव जायते । वायुना घटसम्बन्धे भवेत् केवलकुम्भकः ॥ ५॥ ८९॥
90/91- यावज्जीवं जपेन्मन्त्रं अजपासङ्ख्यकेवलम् । अध्यावधि धृतं सङ्ख्याविभ्रमं केवली कृते || ५ || ९० ||
svabhāve’sya gaternyūne paramāyuḥ pravardhate । āyuḥkṣayo’dhike prokto mārutecāntarādgate || 5 || 88 ||
tasmāt prāṇe sthite dehe maraṇaṃ naiva jāyate । vāyunā ghaṭasambandhe bhavet kevalakumbhakaḥ || 5 || 89 ||
अस्यगतेर्न्यूने [asyagaternyūne] quando a duração da expiração diminui* स्वभावे [svabhāve] naturalmente* परमायुः [paramāyuḥ longevidade* प्रवर्धते [pravardhate] aumenta consideravelmente* / प्रोक्तः [proktaḥ] sabe-se que* आयुः-क्षयः [āyuḥ-kṣayaḥ] a longevidade diminui* अधिकेगते [adhikegate] quando há um aumento do fluxo para fora* अन्तरात्-मारुते [antarāt-mārute] do prāṇa interno* / तस्मात् [tasmāt] portanto* प्राणे [prāṇe] enquanto o prāṇa* स्थिते [sthite] permanecer* देहे [dehe] no corpo* न [na] nem* एव [eva] mesmo* जायते [jāyate] chega* मरणं [maraṇaṃ] a morte* / वायुना [vāyunā] quando o prāṇa* घट-सम्बन्धे [ghaṭa-sambandhe] fica confinado no corpo* भवेत् [bhavet] há* केवल-कुम्भकः [kevala-kumbhakaḥ] kevala kumbhakaḥ*
88/89- Quando a duração da expiração diminui naturalmente, a longevidade aumenta. Sabe-se que a longevidade diminui quando há um aumento do fluxo de prāṇa para fora. Portanto, enquanto existir prāṇa no corpo, não haverá morte. Quando o prāṇa está confinado no corpo há kevala kumbhaka.
अत एव हि कर्तव्यः केवलीकुम्भको नरैः। केवली चाजपासंख्या द्विगुणा च मनोन्मनी॥ ५॥ ९१॥
92- नासाभ्यां वायुमाकृष्य केवलं कुम्भकं चरेत् । एकादिकचतुः षष्टिं धारयेत् प्रथमे दिने ॥ ५॥ ९२॥
yāvajjīvaṃ japenmantraṃ ajapāsaṅkhyakevalam । adhyāvadhi dhṛtaṃ saṅkhyāvibhramaṃ kevalī kṛte || 5 || 90 ||
ata eva hi kartavyaḥ kevalīkumbhako naraiḥ । kevalī cājapāsaṅkhyā dviguṇā ca manonmanī || 5 || 91 ||
यावत् [yāvat] assim* जीवं [jīvaṃ] o jīva* जपेत् [japet] deve recitar* मन्त्रं [mantraṃ] o mantra* अजपा-सङ्ख्य-केवलम् [ajapā-saṅkhya-kevalam] do kevala que é numericamente equivalente ao ajapā (15 vezes por minuto)* / केवली [kevalī] quando kevala* कृते [kṛte] é realizado* धृतं [dhṛtaṃ] e mantido* अध्यावधि [adhyāvadhi] continuamente* सङ्ख्या-विभ्रमं [saṅkhyā-vibhramaṃ] a contagem é encerrada* // अत एव [ata eva] portanto* नरैः [naraiḥ] os homens* हि [hi] também* कर्तव्यः [kartavyaḥ] devem executar* केवली-कुम्भकः [kevalī-kumbhakaḥ] kevala kumbhaka* / मनोन्मनी [manonmanī] no manonmanī* अजपासङ्ख्या [ajapāsaṅkhyā] (a redução do) número de repetições do ajapā* द्वि-गुणा [dvi-guṇā] é dupla (o número de repetições é reduzido pela metade)* केवली [kevalī] do kevala kumbhaka*
90/91- O jīva deve recitar o mantra do kevala que é numericamente equivalente ao ajapā (15 vezes por minuto). Quando o Kevala é realizado e mantido continuamente a contagem é encerrada. Portanto os homens, também, devem realizar Kevala kumbhaka. No manonmani o número de repetições do ajapā é a metade do kevala kumbhaka.
nāsābhyāṃ vāyumākṛṣya kevalaṃ kumbhakaṃ caret । ekādikacatuḥ ṣaṣṭiṃ dhārayet prathame dine || 5 || 92 ||
93/94- केवलीमष्टधा कुर्याद्यामे यामे दिने दिने । अथवा पञ्चधा कुर्याद्यथा तत् कथयामि ते ॥ ५॥ ९३॥
आकृष्य [ākṛṣya] inspire* वायुम् [vāyum] ar* नासाभ्यां [nāsābhyāṃ] pelas narinas* चरेत् [caret] e execute* केवलं कुम्भकं [kevalaṃ kumbhakaṃ] kevala kumbhaka* / प्रथमे [prathame] no primeiro* दिने [dine] dia* धारयेत् [dhārayet] retenha (a respiração)* एक-आदिक-चतुः-षष्टिं [eka-ādika-catuḥ-ṣaṣṭiṃ] de uma a sessenta e quatro vezes*
92- Inspire o ar pelas narinas e execute Kevala kumbhaka. No primeiro dia, retenha a respiração de uma a sessenta e quatro vezes.
प्रातर्मध्याह्नसायाह्ने मध्यरात्रे चतुर्थके । त्रिसन्ध्यमथवा कुर्यात्सममाने दिने दिने ॥ ५॥ ९४॥
95/96- पञ्चवारं दिने वृद्धिर्वारैकं च दिने तथा । अजपापरिमाणं च यावत् सिद्धिः प्राजयते ॥ ५॥ ९५॥
kevalīmaṣṭadhā kuryādyāme yāme dine dine । athavā pañcadhā kuryādyathā tat kathayāmi te || 5 || 93 ||
prātarmadhyāhnasāyāhne madhyarātre caturthake । trisandhyamathavā kuryātsamamāne dine dine || 5 || 94 ||
केवलीम् [kevalīm] kevala kumbhaka* कुर्याद्यामे [kuryādyāme] deve ser praticado* अष्टधा [aṣṭadhā] oito vezes* दिनेदिने [dinedine] por dia (uma vez a cada três horas)* / वा [vā] ou* अथ [atha] então* कुर्यात् [kuryāt] deve-se fazer* तत् [tat] esse* पञ्चधा [pañcadhā] cinco vezes (por dia)* यथा [yathā] como* ते [te] te* कथयामि [kathayāmi] explico* / प्रातः [prātaḥ] de manhã* मध्य-अह्न [madhya-ahna] ao meio dia* साय-अह्ने [sāya-ahne] no crepúsculo* मध्य-रात्रे [madhya-rātre] depois, à meia noite* चतुर्थके [caturthake] e no último quarto da noite (quatro horas da madrugada)* / वा [vā] ou* अथ [atha] então* कुर्यात् [kuryāt] pode-se fazer isso* त्रिसन्ध्यम् [trisandhyam] três vezes* दिनेदिने [dinedine] ao dia* सममाने [samamāne] em intervalos iguais (de oito horas)*
93/94- Esse Kevala kumbhaka deve ser realizado oito vezes ao dia, uma vez a cada três horas; ou pode-se fazê-lo cinco vezes por dia, como eu te explico. Primeiro de manhã, depois ao meio-dia, depois no crepúsculo, depois à meia-noite e depois no último quarto da noite (quatro horas da madrugada). Ou pode ser feito três vezes por dia, em intervalos iguais (de oito horas).
प्राणायामं केवलीं च तदा वदति योगवित् । केवलीकुम्भके सिद्धे किं न सिध्यति भूतले ॥ ५॥ ९६॥
pañcavāraṃ dine vṛddhirvāraikaṃ ca dine tathā । ajapāparimāṇaṃ ca yāvat siddhiḥ prājayate || 5 || 95 ||
prāṇāyāmaṃ kevalīṃ ca tadā vadati yogavit । kevalīkumbhake siddhe kiṃ na sidhyati bhūtale || 5 || 96 ||
तथा [tathā] assim* अजपा-परिमाणं [ajapā-parimāṇaṃ] a duração do ajapā* वृद्धिः [vṛddhiḥ] deve ser aumentada* वार-एकं [vāra-ekaṃ] de uma vez* पञ्च-वारं [pañca-vāraṃ] a cinco vezes* दिनेदिने [dinedine] todos os dias* यावत् [yāvat] até que* सिद्धिः [siddhiḥ] o sucesso* प्राजयते [prājayate] surja* / तदा [tadā] então* प्राणायामं [prāṇāyāmaṃ] o prāṇāyāma (bem sucedido)* वदति [vadati] é chamado* केवलीं [kevalīṃ] de kevala* योगवित् [yogavit] pelo conhecedor do yoga* केवली-कुम्भके [kevalī-kumbhake] quando kevalī kumbhaka* सिद्धे [siddhe] é aperfeiçoado* किं [kiṃ] o que* न [na] não* सिध्यति [sidhyati] ser realizado* भूतले [bhūtale] na terra?*
95/96- A duração da ajapā deve ser aumentada todos os dias de uma a cinco vezes até que o sucesso surja. O conhecedor do yoga, então, chama o prāṇāyāma bem sucedido de kevalī. Quando kevalī kumbhaka é aperfeiçoado, o que não pode ser realizado na terra?
इति श्रीघेरण्डसंहितायां घेरण्डचण्डसंवादे प्राणायामप्रयोगो नाम पञ्चमोपदेशः॥ ५॥
iti śrīgheraṇḍasaṁhitāyāṁ gheraṇḍacaṇḍasaṁvāde prāṇāyāmaprayogo nāma pañcamopadeśaḥ || 5 ||
Assim termina o Quinto Capítulo do Gheraṇḍa Samhitā, intitulado Prática do Prāṇāyāma.
Nenhum comentário:
Postar um comentário