। अथ चतुर्तोऽध्यायः । - atha caturto'dhyāyaḥ - Agora o quarto adhyāya (capítulo)
। अथ प्रथमं ब्राह्मणम् । - atha prathamaṃ brāhmaṇam - Agora o primeiro brāhmaṇa - Versos (1 a 7)
4.1.1- ॐ जनको ह वैदेह आसां चक्रेऽथ ह याज्ञवल्क्य आवव्राज । तं होवाच याज्ञवल्क्य किमर्थमचारीः पशूनिच्छन्नण्वन्तानित्युभयमेव सम्राड् इति होवाच ॥ १॥
oṃ janako ha vaideha āsāṃ cakre'tha ha yājñavalkya āvavrāja । taṃ hovāca yājñavalkya kimarthamacārīḥ paśūnicchannaṇvantānityubhayameva samrāḍ iti hovāca ॥ 1॥
ॐ [oṃ]* जनकः वैदेहः [janakaḥ vaidehaḥ] janaka de videha* आसा चक्रे अथ ह आवव्राज याज्ञवल्क्यः [āsāṃ cakre atha ha āvavrāja yājñavalkyaḥ] em seu assento recebeu yājñavalkya* उवाच ह तम् [uvāca ha tam] (janaka) disse a ele* याज्ञवल्क्य [yājñavalkya] yājñavalkya* किमर्थम् अचारीः [kimartham acārīḥ] com que propósito você veio (aqui)* इच्छन् पशून् एव अण्वन्तान् [icchan paśūn eva aṇvantān] desejando gado (ou para ouvir) perguntas sutis* इति उभयम् सम्राट् [iti ubhayam samrāṭ] ambos ó majestade* इति उवाच ह [iti uvāca ha] disse ele*
4.1.1- ॐ Janaka de Videha, em seu assento, recebeu Yājñavalkya. Janaka disse a ele: "Yājñavalkya, com que propósito você veio aqui? Desejando gado, ou para ouvir perguntas sutis?” - “Ambos, ó Majestade,” disse Yājñavalkya.
4.1.2- यत्ते कश्चिदब्रवीत् तच्छृणवामेत्यब्रवीन् मे जित्वा शैलिनिर्वाग्वै ब्रह्मेति । यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान्ब्रूयात् तथा तच्छैलिरब्रवीद् वाग्वै ब्रह्मेत्यवदतो हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठाम् । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । वागेवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठा प्रज्ञेत्येनदुपासीत । का प्रज्ञता याज्ञवल्क्य । वागेव सम्राड् इति होवाच वाचा वै सम्राड् बन्धुः प्रज्ञायत ऋग्वेदो यजुर्वेदः सामवेदोऽथर्वाङ्गिरस इतिहासः पुराणं विद्या उपनिषदः श्लोकाः सूत्राण्यनुव्याख्यानानि व्याख्यानानीष्टं हुतमाशितं पायितमयं च लोकः परश्च लोकः सर्वाणि च भूतानि वाचैव सर्वाणि च भूतानि वाचा एव सम्राट् प्रज्ञायन्ते वाग्वै सम्राट् परमं ब्रह्म नैनं वाग्जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥ २॥
yatte kaścidabravīt tacchṛṇavāmetyabravīn me jitvā śailinirvāgvai brahmeti । yathā mātṛmānpitṛmānācāryavānbrūyāt tathā tacchailirabravīd vāgvai brahmetyavadato hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhām । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । vāgevā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā prajñetyenadupāsīta । kā prajñatā yājñavalkya । vāgeva samrāḍ iti hovāca vācā vai samrāḍ bandhuḥ prajñāyata ṛgvedo yajurvedaḥ sāmavedo'tharvāṅgirasa itihāsaḥ purāṇaṃ vidyā upaniṣadaḥ ślokāḥ sūtrāṇyanuvyākhyānāni vyākhyānānīṣṭaṃ hutamāśitaṃ pāyitamayaṃ ca lokaḥ paraśca lokaḥ sarvāṇi ca bhūtāni vācaiva sarvāṇi ca bhūtāni vācā eva samrāṭ prajñāyante vāgvai samrāṭ paramaṃ brahma nainaṃ vāgjahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥ 2॥
शृणवाम तत् यत् कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma tat yat kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति जित्वा शैलिनिर्वाग् मे ब्रह्म [iti jitvā śailinirvāgvai me brahma] jitvan śailini disse-me que brahma é a fala (vāc)* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como deve dizer* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém que tem uma mãe, um pai um professor* शैलिनिः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् वाक् वै ब्रह्म इति अवदतः [śailiniḥ abravīt hi kim syāt tat vāk vai brahma iti avadataḥ] śailini disse: se brahma é fala para que serve uma pessoa muda* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव वाक् आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva vāk āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] a própria fala é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् प्रज्ञा इति [upāsīta etat prajñā iti] deve-se venerá-la como conhecimento* का प्रज्ञता याज्ञवल्क्य [kā prajñatā yājñavalkya] o que é conhecimento yājñavalkya* वाक् एव सम्राट् [vāk eva samrāṭ] o próprio órgão da fala ó majestade* उवाच ह वाचा इति सम्राट [uvāca ha vācā iti samrāṭa] disse yājñavalkya através do órgão da fala ó majestade* वै बन्धुः प्रज्ञायते [vai bandhuḥ prajñāyate] um amigo é conhecido* यत् ऋग्वेदः [yat ṛgvedaḥ] e da mesma forma o ṛgveda* यजुर्वेदः [yajurvedaḥ] yajurveda* सामवेदः [sāmavedaḥ] sāmaveda* अथर्वाङ्गिरसः [atharvāṅgirasaḥ] atharvāṅgirasa* इतिहासः [itihāsaḥ] itihāsa (história)* पुराणम् [purāṇam] purāṇa (mitologia)* विद्याः [vidyāḥ] vidyā (ciência)* उपनिषदः [upaniṣadaḥ] upaniṣads* श्लोकाः [ślokāḥ] śloka (versos)* सूत्राणि [sūtrāṇi] sūtra (aforismos)* अनुव्याख्यानानि [anuvyākhyānāni] anuvyākhyāna (explicações)* व्याख्यानानि [vyākhyānāni] e comentários* इष्टम् हुतम् आशितम् पायितम् [iṣṭam hutam āśitam pāyitam] oferendas e oblações ao fogo; oferendas de comida e bebida* अयं च लोकः परः च लोकः च सर्वाणि भूतानि [ayaṃ ca lokaḥ paraḥ ca lokaḥ ca sarvāṇi bhūtāni] este mundo e o outro mundo; e todos os seres* सम्राट् वाचा एव प्रज्ञायन्ते [samrāṭ vācā eva prajñāyante] ó majestade é através da fala que conhecemos tudo isso* सम्राट् वाक् वै परमम् ब्रह्म [samrāṭ vāk vai paramam brahma] o órgão da fala, ó majestade, é o Brahman Supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते वाक् एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste vāk enam na jahāti] aquele que o conhece e o venera como tal, a fala nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ele* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ele se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções* इति [iti] ... *
4.1.2-"Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Jitvan Śailini disse me que Brahman é a fala (vāc)." - "Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor!" - "Śailini disse: se Brahma é fala (vāc) para que serve uma pessoa muda. Mas ele lhe disse qual é a sua morada e seu fundamento?" - "Ele não me disse isso." - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - "Então fale-nos sobre isso, Yājñavalkya?" - "A própria fala é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-la como conhecimento." - "O que é conhecimento, Yājñavalkya?" - “O próprio órgão da fala, ó Majestade,” disse Yājñavalkya, “através do órgão da fala, ó Majestade, um amigo é conhecido; e da mesma forma o Rgveda, Yajurveda, Samaveda, o Atharva-Angiras, histórias, contos antigos, ciências, as Upanishads, slokas, aforismos, explicações e elucidações; oferendas e oblações; comida e bebida; este mundo e o outro mundo; e todos os seres - é através da fala, ó Majestade, que conhecemos tudo isso. O órgão da fala, ó Majestade, é o Brahman Supremo. Aquele que o conhece e o venera como tal, a fala nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ela; ela se torna um deva e se junta aos devas” - "Janaka de Videha disse: "Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes do aluno antes de completar as instruções."
4.1.3- यदेव ते कश्चिदब्रवीत्तच्छृणवामेत्यब्रवीन्म ऊदङ्कः शौल्बायनः प्राणो वै ब्रह्मेति । यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान्ब्रूयात् तथा तच्छौल्वायनोऽब्रवीत् प्राणो वै ब्रह्मेत्यप्राणतो हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठाम् । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । प्राण एवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठा प्रियमित्येनदुपासीत । का प्रियता याज्ञवल्क्य । प्राण एव सम्राड् इति होवाच प्राणस्य वै सम्राट् कामायायाज्यं याजयत्यप्रतिगृह्यस्य प्रतिगृह्णात्यपि तत्र वधाशङ्कं भवति यां दिशमेति प्राणस्यैव सम्राट् कामाय प्राणो वै सम्राट् परमं ब्रह्म । नैनं प्राणो जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥ ३॥
yadeva te kaścidabravīttacchṛṇavāmetyabravīnma ūdaṅkaḥ śaulbāyanaḥ prāṇo vai brahmeti । yathā mātṛmānpitṛmānācāryavānbrūyāt tathā tacchaulvāyano'bravīt prāṇo vai brahmetyaprāṇato hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhām । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । prāṇa evā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā priyamityenadupāsīta । kā priyatā yājñavalkya । prāṇa eva samrāḍ iti hovāca prāṇasya vai samrāṭ kāmāyāyājyaṃ yājayatyapratigṛhyasya pratigṛhṇātyapi tatra vadhāśaṅkaṃ bhavati yāṃ diśameti prāṇasyaiva samrāṭ kāmāya prāṇo vai samrāṭ paramaṃ brahma । nainaṃ prāṇo jahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥ 3॥
शृणवाम यदेव कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma yadeva kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति उदङ्कः शौल्बायनः वै प्राणः मे ब्रह्म [iti udaṅkaḥ śaulbāyanaḥ vai prāṇaḥ me brahma] udaṅka śaulbāyana disse-me que brahma é o prāṇa* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como deve dizer* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém que tem uma mãe, um pai um professor* शैलिनिः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् अप्राणतः वै व्रह्म इति अवदतः [śaulbāyana abravīt hi kim syāt tat vai aprāṇataḥ brahma iti avadataḥ] śaulbāyana disse: brahman é prāna, pois o que uma pessoa pode ter sem o prāna* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव प्राण आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva prāṇa āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] o próprio prāṇa é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् प्रियम् इति [upāsīta etat priyam iti] deve-se venerá-lo como querido* का प्रियता याज्ञवल्क्य [kā priyatā yājñavalkya] o que é querido yājñavalkya* वाक् एव सम्राट् [vāk eva samrāṭ] o próprio prāṇa ó majestade* उवाच ह प्राणस्य इति सम्राट [uvāca ha prāṇasya iti samrāṭa] disse yājñavalkya através do prāṇa ó majestade* वै कामाय याजयति अपि प्रतिगृह्णाति अयाज्यम् अप्रतिगृह्यस्य [vai kāmāya yājayati api pratigṛhṇāti ayājyam apratigṛhyasya] realizamos sacrifícios por aquele por quem não se deve oferecer sacrifício, aceita-se daquele de quem não se deve aceitar* सम्राट् प्राणस्य याम् दिशम् एति तत्र एव कामाय वधाशङ्कम् भवति [samrāṭ prāṇasya yām diśam eti tatra eva kāmāya vadhāśaṅkam bhavati] pelo prāna, ó majestade, surge o medo de ser morto onde quer que vá* सम्राट् प्राणः वै परमम् ब्रह्म [samrāṭ prāṇa vai paramam brahma] o prāṇa, ó majestade, é o brahman supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते प्राण एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste prāṇa enam na jahāti] aquele que o conhece e o venera como tal, o prāṇa nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ele* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ele se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções* इति [iti] ... *
4.1.3- "Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Udaṅka Śaulbāyana, disse-me que o Prāna é Brahman. Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor, o filho de Śulba disse: Brahman é Prāna, pois o que uma pessoa pode ter sem o Prāna?" - "Mas ele lhe contou sobre sua morada e suporte?” - “Ele não me disse isso.” - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - “Então fale-nos sobre isso, Yājñavalkya.” - “O Prāna é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-lo como querido (priya)." - "O que é priya, Yājñavalkya?” - “O próprio Prāna, ó Majestade, disse Yājñavalkya, pelo Prāna, ó Majestade, realizamos sacrifícios por aquele por quem não se deve oferecer sacrifício, aceita-se daquele de quem não se deve aceitar. Pelo Prāna, ó Majestade, surge o medo de ser morto onde quer que vá. O Prāna, ó Majestade, é o Supremo Brahman. Aquele que o conhece e o venera como tal, o Prāna nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ele; ele se torna um deva e se junta aos devas.” - "Janaka de Videha disse: Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes do aluno antes de completar as instruções."
4.1.4- यदेव ते कश्चिदब्रवीत् तच्छृणवामेत्यब्रवीन्मे बर्कुर्वार्ष्णश्चक्षुर्वै ब्रह्मेति । यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान् ब्रूयात् तथा तद्वार्ष्णोऽब्रवीत्च्चक्षुर्वै ब्रह्मेत्यपश्यतो हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठाम् । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । चक्षुरेवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठा सत्यमित्येतदुपासीत । का सत्यता याज्ञवल्क्य । चक्षुरेव सम्राड् इति होवाच चक्षुषा वै सम्राट् पश्यन्तमाहुरद्राक्षीरिति । स आहाद्राक्षमिति तत्सत्यं भवति चक्षुर्वै सम्राट् परमं ब्रह्म नैनं चक्षुर्जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥४॥
yadeva te kaścidabravīt tacchṛṇavāmetyabravīnme barkurvārṣṇaścakṣurvai brahmeti । yathā mātṛmānpitṛmānācāryavān brūyāt tathā tadvārṣṇo'bravītccakṣurvai brahmetyapaśyato hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhām । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । cakṣurevā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā satyamityetadupāsīta । kā satyatā yājñavalkya । cakṣureva samrāḍ iti hovāca cakṣuṣā vai samrāṭ paśyantamāhuradrākṣīriti । sa āhādrākṣamiti tatsatyaṃ bhavati cakṣurvai samrāṭ paramaṃ brahma nainaṃ cakṣurjahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥4॥
शृणवाम यदेव कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma tat yat kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति बर्कुः वार्ष्णः वै चक्षुः मे ब्रह्म [iti barkuḥ vārṣṇaḥ vai cakṣuḥ me brahma] barku vārṣṇa disse-me que brahma é a visão (cakṣu)* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como deve dizer* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém que tem uma mãe, um pai um professor* वार्ष्णः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् अपश्यतः वै व्रह्म इति अवदतः [vārṣṇaḥ abravīt hi kim syāt tat vai apaśyataḥ brahma iti avadataḥ] vārṣṇaḥ disse: brahma é a visão (cakṣu), pois o que uma pessoa pode ter sem visão (cakṣu)* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव सत्यम् आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva satyam āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] a própria verdade é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् सत्यता इति [upāsīta etat satyatā iti] deve-se venerá-la como verdade* का सत्यता याज्ञवल्क्य [kā satyatā yājñavalkya] o que é satyatā yājñavalkya* चक्षुः एव सम्राट् [cakṣuḥ eva samrāṭ] a própria visão ó majestade* वै आहुः पश्यन्तम् अद्राक्षीः चक्षुषा इति सः आह अद्राक्षम् इति तत् भवति सत्यम् [vai āhuḥ paśyantam adrākṣīḥ cakṣuṣā iti saḥ āha adrākṣam iti tat bhavati satyam] realmente, ó majestade, quando dizem a um homem que vê com os olhos: “Você viu?” e ele diz: “Eu vi”, essa é a verdade* सम्राट् चक्षुः वै चक्षुः ब्रह्म [samrāṭ cakṣu vai paramam brahma] a visão, ó majestade, é o brahman supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते चक्षु एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste cakṣuḥ enam na jahāti] aquele que a conhece e a venera como tal, a visão nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ela* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ela se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções* इति [iti] ... *
4.1.4- "Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Barku Vṛṣṇa, disse-me que a Visão é Brahman. Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor, Vārshṇa disse: Brahman é a Visão (cakṣu), pois o que uma pessoa pode ter sem visão?" - "Mas ele lhe contou sobre sua morada e suporte?” - “Ele não me disse isso.” - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - “Fale sobre isso, Yājñavalkya.” - “A Visão é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-la como a Verdade (satya)." - "O que é satya, Yājñavalkya?” - “A própria Visão, ó Majestade, disse Yājñavalkya, Em verdade, ó Majestade, quando dizem a um homem que vê com os olhos: “Você viu?” e ele diz: “Eu vi”, essa é a verdade. A Visão, ó Majestade, é o Supremo Brahman. Aquele que a conhece e a venera como tal, a Visão nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ela; ela se torna um deva e se junta aos devas.” - "Janaka de Videha disse: Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes antes de completar as instruções."
4.1.5- यदेव ते कश्चिदब्रवीत् तच्छृणवामेत्यब्रवीन्मे गर्दभीविपीतो भारद्वाजः श्रोत्रं वै ब्रह्मेति यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान्ब्रूयात् तथा तद्भारद्वाजोऽब्रवीच्छ्रोत्रं वै ब्रह्मेत्यशृण्वतो हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठाम् । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । श्रोत्रमेवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठाऽनन्तमित्येनदुपासीत । काऽनन्तता याज्ञवल्क्य । दिश एव सम्राड् इति होवाच तस्माद्वै सम्राड् अपि यां काञ्च दिशं गच्छति नैवास्या अन्तं गच्छत्यनन्ता हि दिशो दिशो वै सम्राट् श्रोत्रं श्रोत्रं वै सम्राट् परमं ब्रह्म । नैनं श्रोत्रं जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥ ५॥
yadeva te kaścidabravīt tacchṛṇavāmetyabravīnme gardabhīvipīto bhāradvājaḥ śrotraṃ vai brahmeti yathā mātṛmānpitṛmānācāryavānbrūyāt tathā tadbhāradvājo'bravīcchrotraṃ vai brahmetyaśaṛṇvato hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhām । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । śrotramevā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā'nantamityenadupāsīta । kā'nantatā yājñavalkya । diśa eva samrāḍ iti hovāca tasmādvai samrāḍ api yāṃ kāñca diśaṃ gacchati naivāsyā antaṃ gacchatyanantā hi diśo diśo vai samrāṭ śrotraṃ śrotraṃ vai samrāṭ paramaṃ brahma । nainaṃ śrotraṃ jahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥ 5॥
शृणवाम यदेव कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma tat yat kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति गर्दभीविपीतः भारद्वाजः वै श्रोत्रम् मे ब्रह्म [iti gardabhīvipītaḥ bhāradvājaḥ vai śrotram me brahma] gardabhīvīpita bharadvāja disse-me que brahma é a audição (śrotra)* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como deve dizer* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém que tem uma mãe, um pai um professor* भारद्वाजः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् अशृण्वतः वै व्रह्म इति अवदतः [bhāradvājaḥ abravīt hi kim syāt tat vai aśṛṇvataḥ brahma iti avadataḥ] bharadvāja disse: brahma é a audição (śrotra), pois o que uma pessoa pode ter sem audição* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव अनन्तः आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva anantaḥ āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] o infinito é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् अनन्तता इति [upāsīta etat anantatā iti] deve-se venerá-la como o infinito (ananta)* का अनन्तता याज्ञवल्क्य [kā ananta yājñavalkya] o que é ananta yājñavalkya* एव वै दिशः तस्मात् यां कां अपि च दिशम् गच्छति न गच्छति अस्याः अन्तम् [eva vai diśaḥ tasmāt yāṃ kāṃ api ca diśam gacchati na gacchati asyāḥ antam ] os próprios quadrantes do espaço portanto para qualquer quadrante (direção) que se vá nunca se chega ao fim* हि दिशः अनन्ताः [hi diśaḥ anantāḥ] então os quadrantes do espaço são infinitos* दिशः वै श्रोत्रम् [diśaḥ vai śrotram] os quadrantes do espaço são realmente a audição* सम्राट् श्रोत्रम् वै चक्षुः ब्रह्म [samrāṭ śrotram vai paramam brahma] a audição, ó majestade, é o brahman supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते श्रोत्रम् एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste śrotram enam na jahāti] aquele que a conhece e a venera como tal, a audição nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ela* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ela se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções* इति [iti] ... *
4.1.5- "Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Gardabhīvipīta Bharadvāja, disse-me que a Audição é Brahman. Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor, Bharadvāja disse: Brahman é a Audição (śrotra), pois o que uma pessoa pode ter sem audição?" - "Mas ele lhe contou sobre sua morada e suporte?” - “Ele não me disse isso.” - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - “Fale sobre isso, Yajnavalkya.” - “A Audição é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-la como o Infinito (ananta)." - "O que é ananta (infinito), Yājñavalkya?” - “os próprios quadrantes do espaço, ó Majestade”, disse Yājñavalkya, “portanto, ó Majestade, para qualquer quadrante (direção) que se vá, nunca se chega ao fim. Portanto os quadrantes do espaço são infinitos. Os quadrantes do espaço são realmente a Audição, ó Majestade e a Audição é o Supremo Brahman. Aquele que a conhece e a venera como tal, a Audição nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ela; ela se torna um deva e se junta aos devas.” - "Janaka de Videha disse: Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes antes de completar as instruções."
4.1.6- यदेव ते कश्चिदब्रवीत् तच्छृणवामेत्यब्रवीन्मे सत्यकामो जाबालो मनो वै ब्रह्मेति यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान्ब्रूयात् तथा तज्जाबालो अब्रवीन् मनो वै ब्रह्मेत्यमनसो हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठाम् । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । मन एवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठाऽऽनन्द इत्येनदुपासीत । काऽऽनन्दता याज्ञवल्क्य । मन एव सम्राड् इति होवाच मनसा वै सम्राट् स्त्रियमभिहार्यते तस्यां प्रतिरूपः पुत्रो जायते स आनन्दो । मनो वै सम्राट् परमं ब्रह्म नैनं मनो जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥ ६॥
yadeva te kaścidabravīt tacchṛṇavāmetyabravīnme satyakāmo jābālo mano vai brahmeti yathā mātṛmānpitṛmānācāryavānbrūyāt tathā tajjābālo abravīn mano vai brahmetyamanaso hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhām । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । mana evā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā''nanda ityenadupāsīta । kā''nandatā yājñavalkya । mana eva samrāḍ iti hovāca manasā vai samrāṭ striyamabhihāryate tasyāṃ pratirūpaḥ putro jāyate sa ānando । mano vai samrāṭ paramaṃ brahma nainaṃ mano jahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥ 6॥
शृणवाम यदेव कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma tat yat kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति सत्यकामः जाबालः वै मनः मे ब्रह्म [iti satyakāmaḥ jābālaḥ vai manaḥ me brahma] satyakāma Jabālā disse-me que brahma é a mente (manas)* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como deve dizer* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém que tem uma mãe, um pai um professor* जाबालः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् मनः वै अमनसः व्रह्म इति अवदतः [jābālaḥ abravīt hi kim syāt tat vai amanasaḥ brahma iti avadataḥ] Jabālā disse: brahma é a mente (manas), pois o que uma pessoa pode ter sem a mente* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव मनः आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva manaḥ āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] a mente é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् आनन्दः इति [upāsīta etat ānandaḥ iti] deve-se venerá-la como a bem aventurança (ananda)* का आनन्दता याज्ञवल्क्य [kā ānandatā yājñavalkya] o que é bem aventurança yājñavalkya* मनसा वै अभिहार्यते स्त्रियम् पुत्रः प्रतिरूपः जायते सः आनन्दः [manasā vai abhihāryate striyam putraḥ pratirūpaḥ jāyate saḥ ānandaḥ] pela mente, alguém se entrega a uma mulher e um filho como ele nasceu dela. Ele é bem-aventurança, ó Majestade”, disse Yājñavalkya* सम्राट् मनः वै चक्षुः ब्रह्म [samrāṭ manaḥ vai paramam brahma] mente, ó majestade, é o brahman supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते मनः एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste manaḥ enam na jahāti] aquele que a conhece e a venera como tal, a mente nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ela* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ela se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções* इति [iti] ... *
4.1.6- "Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Satyakama Jabālā, disse-me que a Mente (manas) é Brahman. Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor, Jabālā disse: Brahman é a Mente (manas), pois o que pode ter uma pessoa sem a mente?" - "Mas ele lhe contou sobre sua morada e suporte?” - “Ele não me disse isso.” - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - “Fale sobre isso, Yajnavalkya.” - “A mente é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-la como Bem aventurança (ānanda)." - "O que é Bem aventurança (ānandatā), Yājñavalkya?” - “pela mente, alguém se entrega a uma mulher e um filho como ele nasceu dela. Ele é bem-aventurança, ó Majestade”, disse Yājñavalkya, ó Majestade e a Mente é o Supremo Brahman. Aquele que a conhece e a venera como tal, a Mente nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ela; ela se torna um deva e se junta aos devas.” - "Janaka de Videha disse: Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes antes de completar as instruções."
4.1.7- यदेव ते कश्चिदब्रवीत् तच्छृणवामेत्यब्रवीन्मे विदग्धः शाकल्यो हृदयं वै ब्रह्मेति यथा मातृमान्पितृमानाचार्यवान्ब्रूयात् तथा तच्छाकल्योऽब्रवीद् धृदयं वै ब्रह्मेत्यहृदयस्य हि किं स्यादित्यब्रवीत्तु ते तस्याऽऽयतनं प्रतिष्ठां । न मेऽब्रवीदित्येकपाद्वा एतत् सम्राड् इति । स वै नो ब्रूहि याज्ञवल्क्य । हृदयमेवाऽऽयतनमाकाशः प्रतिष्ठा स्थितिरित्येनदुपासीत । का स्थितिता याज्ञवल्क्य । हृदयमेव सम्राड् इति होवाच हृदयं वै सम्राट् सर्वेषां भूतानामायतनम् हृदयं वै सम्राट् सर्वेषां भूतानां प्रतिष्ठा हृदये ह्येव सम्राट् सर्वाणि भूतानि प्रतिष्ठितानि भवन्ति हृदयं वै सम्राट् परमं ब्रह्म नैनं हृदयं जहाति सर्वाण्येनं भूतान्यभिक्षरन्ति । देवो भूत्वा देवानप्येति य एवं विद्वानेतदुपास्ते । हस्त्यृषभं सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः । स होवाच याज्ञवल्क्यः पिता मेऽमन्यत नाननुशिष्य हरेतेति ॥ ७॥
yadeva te kaścidabravīt tacchṛṇavāmetyabravīnme vidagdhaḥ śākalyo hṛdayaṃ vai brahmeti yathā mātṛmānpitṛmānācāryavānbrūyāt tathā tacchākalyo'bravīd dhṛdayaṃ vai brahmetyahṛdayasya hi kiṃ syādityabravīttu te tasyā''yatanaṃ pratiṣṭhāṃ । na me'bravīdityekapādvā etat samrāḍ iti । sa vai no brūhi yājñavalkya । hṛdayamevā''yatanamākāśaḥ pratiṣṭhā sthitirityenadupāsīta । kā sthititā yājñavalkya । hṛdayameva samrāḍ iti hovāca hṛdayaṃ vai samrāṭ sarveṣāṃ bhūtānāmāyatanam hṛdayaṃ vai samrāṭ sarveṣāṃ bhūtānāṃ pratiṣṭhā hṛdaye hyeva samrāṭ sarvāṇi bhūtāni pratiṣṭhitāni bhavanti hṛdayaṃ vai samrāṭ paramaṃ brahma nainaṃ hṛdayaṃ jahāti sarvāṇyenaṃ bhūtānyabhikṣaranti । devo bhūtvā devānapyeti ya evaṃ vidvānetadupāste । hastyṛṣabhaṃ sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ । sa hovāca yājñavalkyaḥ pitā me'manyata nānanuśiṣya hareteti ॥ 7॥
शृणवाम यदेव कश्चित् अब्रवीत् ते [śṛṇavāma yadeva kaścit abravīt te] vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você* अब्रवीत् [abravīt] (janaka vaideha) respondeu* इति विदग्धः शाकल्यः वै मे हृदयम् ब्रह्म [iti vidagdhaḥ śākalyaḥ vai me hṛdayam brahma] vidagdha śakala disse-me que brahma é o coração (hṛdayam)* यथा ब्रयात् तथा [yathā brayāt tathā] como se diz* इति मातृमान् पितृमान् आचार्यवान् [iti mātṛmān pitṛmān ācāryavān] alguém tem uma mãe, um pai um professor* शाकल्यः अब्रवीत् हि किम् स्यात् तत् अहृदयस्य वै ब्रह्म इति अवदतः [śākalyaḥ abravīt hi kim syāt tat ahṛdayasya vai brahma iti avadataḥ] śakala disse, se brahma é o coração, para que serve uma pessoa sem coração* इति अब्रवीत् तस्य तु आयतनम् प्रतिष्ठाम् ते [iti abravīt tasya tu āyatanam pratiṣṭhām te] mas ele lhe disse qual é sua morada e seu fundamento* न अब्रवीत् मे [na abravīt me] ele não me disse isso* एतत् इति सम्राट् एकपात् वै [etat iti samrāṭ ekapāt vai] ó majestade esse brahma tem uma perna só* ब्रूहि नः सः वे इति याज्ञवल्क्य [brūhi naḥ saḥ ve iti yājñavalkya] então fale-nos sobre isso yājñavalkya* एव हृदयम् आयतनम् आकाशः प्रतिष्ठा [eva hṛdayam āyatanam ākāśaḥ pratiṣṭhā] o próprio coração é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento* उपासीत एतत् स्थितिः इति [upāsīta etat sthitiḥ iti] deve-se venerá-lo como inabalável* का स्थितता याज्ञवल्क्य [kā sthitatā yājñavalkya] o que é sthiti (inabalável) yājñavalkya* वै सम्राट् हृदयम्स आयतनम् र्वेषाम् भूतानाम् प्रतिष्ठा [vai samrāṭ hṛdayam āyatanam sarveṣām bhūtānām pratiṣṭhā] realmente ó majestade o coração é a morada de todos os seres o coração é o fundamento (pratiṣṭhā) de todos os seres* हि एव हृदये सर्वाणि भूतानि भवन्ति प्रतिष्ठितानि [hi eva hṛdaye sarvāṇi bhūtāni bhavanti pratiṣṭhitāni] pois somente no coração, ó majestade, todas os seres estão fundamentados (pratiṣṭhita)* सम्राट् हृदयम् वै परमम् ब्रह्म [samrāṭ hṛdayam vai paramam brahma] o coração, ó majestade, é o brahman supremo* यः एवम् विद्वान् एतत् उपास्ते हृदयम् एनम् न जहाति [yaḥ evam vidvān etat upāste hṛdayam enam na jahāti] aquele que o conhece e o venera como tal, o coração nunca o abandona* सर्वाणि भूतानि अभिक्षरन्ति एनम् [sarvāṇi bhūtāni abhikṣaranti enam] e todos os seres dirigem-se a ele* भूत्वा देवः अप्येति देवान् [bhūtvā devaḥ apyeti devān] ele se torna um deva e se junta aos devas* जनकः वैदेहः उवाच ह ददामि सहस्रम् हस्ति ऋषभम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha dadāmi sahasram hasti ṛṣabham] janaka de videha disse eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes* याज्ञवल्क्यः उवाच ह मे पिता अमन्यत हरेत न अननुशिष्य [yājñavalkyaḥ uvāca ha me pitā amanyata hareta na ananuśiṣya] yājñavalkya respondeu: meu pai recomendava não aceitar presentes (do aluno) antes de completar as instruções*
4.1.7- "Vamos ouvir o que alguém pode ter dito a você" - "Janaka Vaideha respondeu: Vidagdha Śakala, disse-me que o Coração (hṛdaya) é Brahman. Como deve dizer alguém que tem um pai, uma mãe ou um professor, Śakala disse: se Brahman é o Coração para que serve uma pessoa sem Coração?" - "Mas ele lhe contou sobre sua morada e suporte?” - “Ele não me disse isso.” - “Esse Brahman tem uma perna só, ó Majestade.” - “Fale sobre isso, Yājñavalkya.” - “O Coração é sua morada, e o espaço (ākāśa) é seu fundamento. Deve-se venerá-lo como Inabalável (sthiti)." - "O que é sthiti (inabalável), Yājñavalkya?” - “realmente ó majestade o Coração é a morada de todos os seres; o coração é o fundamento (pratiṣṭhā) de todos os seres; pois somente no coração todos os seres estão fundamentados (pratiṣṭhita) e o Coração é o Supremo Brahman. Aquele que o conhece e o venera como tal, o Coração nunca o abandona, e todos os seres dirigem-se a ele; ele se torna um deva e se junta aos devas.” - "Janaka de Videha disse: Eu lhe darei mil vacas junto com touros e elefantes!" - "Yājñavalkya respondeu: Meu pai recomendava não aceitar presentes antes de completar as instruções."
। अथ द्वितीयं ब्राह्मणम् । - atha dvitīyaṃ brāhmaṇam - Agora o segundo brāhmaṇa - Versos (1 a 4)
4.2.1- जनको ह वैदेहः कूर्चादुपावसर्पन्नुवाच, नमस्तेऽस्तु याज्ञवल्क्य, अनु मा शाधीति; स होवाच, यथा वै सम्राण्महान्तमध्वानमेष्यन् रथं वा नावं वा समाददीत, एवमेवैताभिरुपनिषद्भिः समाहितात्मासि; एवं वृन्दारक आढ्यः सन्नधीतवेद उक्तोपनिषत्क इतो विमुच्यमानः क्व गमिष्यसीति; नाहं तद् भगवन् वेद यत्र गमिष्यामीति; अथ वै तेऽहं तद्वक्श्यामि यत्र गमिष्यसीति; ब्रवीतु भगवानिति ॥ १ ॥
janako ha vaidehaḥ kūrcādupāvasarpannuvāca, namaste'stu yājñavalkya, anu mā śādhīti; sa hovāca, yathā vai samrāṇmahāntamadhvānameṣyan rathaṃ vā nāvaṃ vā samādadīta, evamevaitābhirupaniṣadbhiḥ samāhitātmāsi; evaṃ vṛndāraka āḍhyaḥ sannadhītaveda uktopaniṣatka ito vimucyamānaḥ kva gamiṣyasīti; nāhaṃ tad bhagavan veda yatra gamiṣyāmīti; atha vai te'haṃ tadvakśyāmi yatra gamiṣyasīti; bravītu bhagavāniti || 1 ||
जनकः वैदेहः ह कुर्चात उपावसर्पन् याज्ञवल्क्य उवाच नमः ते अस्तु अनुशाधि मा [janakaḥ vaidehaḥ ha kurcāta upāvasarpan yājñavalkya uvāca namaḥ te astu anuśādhi mā] janaka de videha levantou-se de seu assento e aproximando-se de yājñavalkya disse saudações a você, por favor me ensine* इति सः उवाच ह [iti saḥ uvāca ha] ele (yājñavalkya) disse* यथा वै सम्राट् एष्यन् महान्तम् अध्वानम् समाददीत रथं वा वा नावम् [yathā vai samrāṭ eṣyan mahāntam adhvānam samādadīta rathaṃ vā nāvam vā] assim como um rei prestes a fazer uma grande expedição prepara uma carruagem ou um navio* एवम् एव समाहित आत्मा एताभिः उपनिषद्भिः [evam eva samāhita ātmā etābhiḥ upaniṣadbhiḥ] também você tem o coração (ātman) preparado para essas doutrinas secretas (upaniṣad)* असि वृन्दारकः एवम् आढ्यः अधीत वेदः उक्त उपनिषत्कः क्व गमिष्यसि विमुच्यमानः सन् इतः [asi vṛndārakaḥ evam āḍhyaḥ adhīta vedaḥ ukta upaniṣatkaḥ kva gamiṣyasi vimucyamānaḥ san itaḥ] você é respeitado e rico, e estudou os vedas e ouviu as upaniṣads mas para onde você irá quando estiver separado deste corpo* अहम् न वेद इति भगवन् यत्र तत् गमिष्यामि [aham na veda iti bhagavan yatra tat gamiṣyāmi] eu não sei, senhor, para onde irei* इति अथ वै अहम् तै वक्ष्यामि यत्र तत् गमिष्यसि [iti atha vai aham tai vakṣyāmi yatra tat gamiṣyasi] então eu lhe direi para onde você irá* ब्रवीतु इति भगवान् [bravītu iti bhagavān] diga-me senhor* इति [iti] ...*
4.2.1- Janaka de Videha levantou-se de seu assento e aproximando-se de Yājñavalkya disse: "Saudações a você, por favor me ensine." Yājñavalkya disse: Assim como um rei prestes a fazer uma grande expedição prepara uma carruagem ou um navio, também você tem o coração (ātman) preparado para essas doutrinas secretas (upaniṣad). Você é respeitado e rico, e estudou os Vedas e ouviu as Upaniṣads mas para onde você irá quando estiver separado deste corpo?" - "Eu não sei, senhor, para onde irei." - "Então eu lhe direi para onde você irá." - "Diga-me, Senhor"
4.2.2- इन्धो ह वै नामैष योऽयं दक्षिणेऽक्षन्पुरुषस्तं वा एतमिन्धं सन्तमिन्द्र इत्याचक्षते परोक्षेणैव परोक्षप्रिया इव हि देवाः प्रत्यक्षद्विषः ॥ २॥
indho ha vai nāmaiṣa yo'yaṃ dakṣiṇe'kṣanpuruṣastaṃ vā etamindhaṃ santamindra ityācakṣate parokṣeṇaiva parokṣapriyā iva hi devāḥ pratyakṣadviṣaḥ ॥ 2॥
अयम् पुरुषः यः अक्षन् दक्षिणे एषः ह वै नाम इन्धः [ayam puruṣaḥ yaḥ akṣan dakṣiṇe eṣaḥ ha vai nāma indhaḥ] o ser que está no olho direito realmente chama-se indha* सन्तम् इन्धम् तम् एतम् वै परोक्षेण एव इति आचक्षते इन्द्रः [santam indham tam etam vai parokṣeṇa eva iti ācakṣate indraḥ] embora ele seja indha, ele é insolitamente chamado de indra* हि देवाः इव परोक्षप्रियाः प्रत्यक्षद्विषः [hi devāḥ iva parokṣapriyāḥ pratyakṣadviṣaḥ] pois os devas preferem de certa forma o insondável e odeiam o óbvio*
4.2.2- O Ser que está no olho direito chama-se Indha. Embora ele seja Indha, ele é insolitamente chamado de Indra, pois os devas preferem, de certa forma, o insondável e odeiam o óbvio.
4.2.3- अथैतद्वामेऽक्षणि पुरुषरूपमेषाऽस्य पत्नी विराट् तयोरेष संस्तावो य एषोऽन्तर्हृदय आकाशोऽथैनयोरेतदन्नं य एषोऽन्तर्हृदये लोहितपिण्डोऽथैनयोरेतत्प्रावरणं यदेतदन्तर्हृदये जालकमिवाथैनयोरेषा सृतिः सञ्चरणी यैषा हृदयादूर्ध्वा नाड्युच्चरति । यथा केशः सहस्रधा भिन्न एवमस्यैता हिता नाम नाड्योऽन्तर्हृदये प्रतिष्ठिता भवन्त्येवमस्य एताशितास्नाम नाड्यसन्तर्हृदये प्रतिष्ठितास्भवन्ति एताभिर्वा एतदास्रवदास्रवति तस्मादेष प्रविविक्ताहारतर इवैव भवत्यस्माच्छारीरादात्मनः ॥ ३॥
athaitadvāme'kṣaṇi puruṣarūpameṣā'sya patnī virāṭ tayoreṣa saṃstāvo ya eṣo'ntarhṛdaya ākāśo'thainayoretadannaṃ ya eṣo'ntarhṛdaye lohitapiṇḍo'thainayoretatprāvaraṇaṃ yadetadantarhṛdaye jālakamivāthainayoreṣā sṛtiḥ sañcaraṇī yaiṣā hṛdayādūrdhvā nāḍyuccarati । yathā keśaḥ sahasradhā bhinna evamasyaitā hitā nāma nāḍyo'ntarhṛdaye pratiṣṭhitā bhavantyevamasya etāśitāsnāma nāḍyasantarhṛdaye pratiṣṭhitāsbhavanti etābhirvā etadāsravadāsravati tasmādeṣa praviviktāhāratara ivaiva bhavatyasmācchārīrādātmanaḥ ॥ 3॥
अथ पुरुषरूपम् एतत् वामे अक्षणि विराट् अस्य पत्नी [atha puruṣarūpam etat vāme akṣaṇi virāṭ asya patnī] agora o ser que está no olho esquerdo (é) virāj esposa de (indra)* एषः आकाशः यः एषा अन्तः हृदये एषः तयोः संस्तावः [eṣaḥ ākāśaḥ yaḥ eṣā antaḥ hṛdaye eṣaḥ tayoḥ saṃstāvaḥ] o espaço (ākāśa) que está dentro do coração é seu lugar de concentração* एतत् अन्नम् अथ यः एषः अन्तः हृदये लोहितपिण्डः [etat annam atha yaḥ eṣaḥ antaḥ hṛdaye lohitapiṇḍaḥ] seu alimento é o caroço vermelho (piṇḍa) no coração* एतत् एनयोः प्रावरणम् एनयोः अथ यत् एतत् इव अन्तः हृदये जालकम् [etat enayoḥ prāvaraṇam enayoḥ atha yat etat iva antaḥ hṛdaye jālakam] seu envoltório é a estrutura em forma de rede no coração* सृतिः संचरणी अथ या एषा नाडी उच्चरति ऊर्ध्वा हृदयात् [sṛtiḥ saṃcaraṇī atha yā eṣā nāḍī uccarati ūrdhvā hṛdayāt] o caminho pelo qual ele se move é aquele nāḍī que sobe do coração* यथा केशः भिन्नः सहस्रधा एवम् एषा नाड्यः भवन्ति नाम हिताः प्रतिष्ठिताः अन्तः हृदये [yathā keśaḥ bhinnaḥ sahasradhā evam eṣā nāḍyaḥ bhavanti nāma hitāḥ pratiṣṭhitāḥ antaḥ hṛdaye] como um cabelo dividido em mil partes, assim são os nāḍīs chamados Hitā localizados no coração* एताभिः एनयोः अस्य वै एतत् आस्रवत् आस्रवति [etābhiḥ enayoḥ asya vai etat āsravat āsravati] através deles, a essência do nosso alimento flui continuamente* तस्मात् एषः भवति प्रविविक्त आहार तरः एव अस्मात् इव शारीरात् आत्मनः [tasmāt eṣaḥ bhavati pravivikta āhāra taraḥ eva asmāt iva śārīrāt ātmanaḥ] portanto, o corpo sutil recebe alimento mais refinado do que o corpo grosseiro*
4.2.3- O Ser que está no olho esquerdo é Virāj, esposa de Indra. O espaço (ākāśa) que está dentro do coração é seu lugar de concentração. Seu alimento é o caroço vermelho (piṇḍa) no coração. Seu envoltório é a estrutura em forma de rede no coração. O caminho pelo qual ele se move é aquele Nāḍī que sobe do coração; Como um cabelo dividido em mil partes, assim são os Nāḍīs chamados Hitā localizados no coração. Através deles, a essência do nosso alimento flui continuamente. Portanto, o corpo sutil recebe alimento mais refinado do que o corpo grosseiro.
4.2.4- तस्य प्राची दिक्प्राञ्चः प्राणाः दक्षिणा दिग्दक्षिणे प्राणाः प्रतीची दिक्प्रत्यञ्चः प्राणा उदीची दिगुदञ्चः प्राणाः ऊर्ध्वा दिगूर्ध्वाः प्राणाः अवाची दिगवाञ्चः प्राणाः सर्वा दिशः सर्वे प्राणाः । स एष नेति नेत्याऽत्मागृह्यो न हि गृह्यतेऽशीर्यो न हि शीर्यतेऽसङ्गो न हि सज्यतेऽसितो न व्यथते न रिष्यत्य्व्यथते असङ्गस्न हि सज्यते असितस्न व्यथते न रिष्यति अभयं वै जनक प्राप्तोऽसीति होवाच याज्ञवल्क्यः । स होवाच जनको वैदेहोऽभयं त्वा गच्छताद् याज्ञवल्क्य यो नो भगवन्न् अभयं वेदयसे नमस्तेऽस्त्विमे विदेहा अयमहमस्मि ॥ ४॥
tasya prācī dikprāñcaḥ prāṇāḥ dakṣiṇā digdakṣiṇe prāṇāḥ pratīcī dikpratyañcaḥ prāṇā udīcī digudañcaḥ prāṇāḥ ūrdhvā digūrdhvāḥ prāṇāḥ avācī digavāñcaḥ prāṇāḥ sarvā diśaḥ sarve prāṇāḥ । sa eṣa neti netyā'tmāgṛhyo na hi gṛhyate'śīryo na hi śīryate'saṅgo na hi sajyate'sito na vyathate na riṣyatyvyathate asaṅgasna hi sajyate asitasna vyathate na riṣyati abhayaṃ vai janaka prāpto'sīti hovāca yājñavalkyaḥ । sa hovāca janako vaideho'bhayaṃ tvā gacchatād yājñavalkya yo no bhagavann abhayaṃ vedayase namaste'stvime videhā ayamahamasmi ॥ 4॥
तस्य दिक् प्राची प्राणाः प्राञ्चः [tasya dik prācī prāṇāḥ prāñcaḥ] seu quadrante oriental são os prāṇas (que vão) para o leste* दिक् दक्षिणे प्राणाः दक्षिणा [dik dakṣiṇe prāṇāḥ dakṣiṇā] (seu) quadrante sul são os prāṇas (que vão) para o sul* दिक् प्रत्यञ्चः प्राणाः प्रतीची [dik pratyañcaḥ prāṇāḥ pratīcī] (seu) quadrante ocidental são os prāṇas (que vão para) o oeste* दिक् उदश्चः प्राणाः उदीची [dik udaścaḥ prāṇāḥ udīcī] (seu) quadrante norte são os prāṇas que vão para o norte* दिक् ऊर्ध्वाः प्राणाः ऊर्ध्वा [dik ūrdhvāḥ prāṇāḥ ūrdhvā] (seu) quadrante superior (zênite) são os prāṇas que sobem* दिक् अवाञ्चः प्राणाः अवाची [dik avāñcaḥ prāṇāḥ avācī] (seu) quadrante inferior (nadir) são os prāṇas que descem* सर्वे प्राणाः सर्वाः दिशः [sarve prāṇāḥ sarvāḥ diśaḥ] todos os quadrantes são todos os prāṇas* एषः आत्मा सः इति न इति न [eṣaḥ ātmā saḥ iti na iti na] sobre este Self (ātman), só se pode dizer "não isso, não aquilo (neti, neti)* अगृह्यः [agṛhyaḥ] (é) imperceptível* न हि गृह्यते [na hi gṛhyate] pois não é percebido* अशीर्यः [aśīryaḥ] (é) imutável* न हि शीर्यते [na hi śīryate] pois não pode ser modificado* असङ्गः न हि सज्यते [asaṅgaḥ na hi sajyate] é desapegado, pois nunca se apega* असितः न व्यथते न रिष्यति [asitaḥ na vyathate na riṣyati] é independente, não se perturba e não sofre* जनक असि वै प्राप्तः अभयम् [janaka asi vai prāptaḥ abhayam] ó janaka você realmente alcançou o destemor* इति उवाच ह याज्ञवल्क्यः [iti uvāca ha yājñavalkyaḥ] assim disse yājñavalkya* सः जनकः वैदेहः उवाच ह [saḥ janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha] então janaka de videha disse* गच्छतात् अभयम् त्वा भगवन् याज्ञवल्क्य यः नः वेदयसे अभयम् [gacchatāt abhayam tvā bhagavan yājñavalkya yaḥ naḥ vedayase abhayam] que esse destemor venha também a você yājñavalkya que nos ensina destemor* नमः ते अस्तु इमे विदेहाः अयम् अहम् अस्मि [namaḥ te astu ime videhāḥ ayam aham asmi] eu me curvo a você; aqui estão os videhas e aqui estou eu (como seus servos)*
4.2.4- "Seu quadrante oriental são os Prāṇas que vão para o leste; Seu quadrante sul são os Prāṇas que vão para o sul; Seu quadrante ocidental são os Prāṇas que vão para o oeste; Seu quadrante norte são os Prāṇas que vão para o norte; Seu quadrante superior (zênite) são os Prāṇas que sobem; Seu quadrante inferior (nadir) são os Prāṇas que descem; Todos os quadrantes são todos os Prāṇas." - "sobre este Self (Ātman), só se pode dizer "não isso, não aquilo (neti, neti)"; Ele é imperceptível, pois não pode ser percebido; ele é imutável, pois não se altera; ele é desapegado, pois nunca se apega; ele é independente, ele não se perturba, ele não sofre." - "Ó Janaka, você realmente alcançou o destemor - assim disse Yājñavalkya." - "Então Janaka de Videha disse: Que esse destemor venha também a você Yājñavalkya que nos ensina destemor. Eu me curvo a você. Aqui estão os Videhas, e aqui estou Eu (como seus servos)."
। अथ तृतीयं ब्राह्मणम् । - atha tṛtīyaṃ brāhmaṇam - Agora o terceiro brāhmaṇa - Versos (1 a 38)
4.3.1- जनकं ह वैदेहं याज्ञवल्क्यो जगाम स मेने न वदिष्य इति स मेने न वदिष्य इत्यथ ह यज्जनकश्च वैदेहो याज्ञवल्क्यश्चाग्निहोत्रे समूदाते तस्मै ह याज्ञवल्क्यो वरं ददौ । स ह कामप्रश्नमेव वव्रे । तं हास्मै ददौ । तं ह सम्राडेव पूर्वं पप्रच्छ ॥ १॥
janakaṃ ha vaidehaṃ yājñavalkyo jagāma sa mene na vadiṣya iti sa mene na vadiṣya ityatha ha yajjanakaśca vaideho yājñavalkyaścāgnihotre samūdāte tasmai ha yājñavalkyo varaṃ dadau । sa ha kāmapraśnameva vavre । taṃ hāsmai dadau । taṃ ha samrāḍeva pūrvaṃ papraccha ॥ 1॥
याज्ञवल्क्यः जगाम जनकम् वैदेहम् [yājñavalkyaḥ jagāma janakam vaideham] yājñavalkya foi ao encontro de janaka of videha* सः ह मेने [saḥ ha mene] pensando consigo mesmo* वदिष्ये न इति अथ ह [vadiṣye na iti atha ha] eu não vou contar a ele* यत् जनकः वैदेहः च याज्ञवल्क्यः च समूदाते अग्निहोत्रे याज्ञवल्क्यः तस्मै ह वरम् [yat janakaḥ vaidehaḥ ca yājñavalkyaḥ ca samūdāte agnihotre yājñavalkyaḥ tasmai ha varam] quando janaka of videha e yājñavalkya conversavam sobre o agnihotra yājñavalkya lhe concedeu uma benção* ददौ सः ह वव्रे एव कामप्रश्नम् तं ह अस्मै ददौ [dadau saḥ ha vavre eva kāmapraśnam taṃ ha asmai dadau] O desejo que ele escolheu foi a liberdade de fazer qualquer pergunta à vontade e ele (yājñavalkya) concordou* सम्राट् एव पूर्वम् तं ह पप्रच्छ [samrāṭ eva pūrvam taṃ ha papraccha] assim o rei (janaka) iniciou o questionamento*
4.3.1- Yājñavalkya foi ao encontro de Janaka de Videha, pensando consigo mesmo: "Eu não vou contar a ele. "Quando Janaka de Videha e Yājñavalkya conversavam sobre o Agnihotra, Yājñavalkya lhe concedeu uma benção. O desejo que ele escolheu foi a liberdade de fazer qualquer pergunta à vontade e Yājñavalkya concordou. Assim, Janaka iniciou o questionamento.
4.3.2- याज्ञवल्क्य किञ्ज्योतिरयं पुरुष इत्यादित्यज्योतिः सम्राड् इति होवाचाऽऽदित्येनैवायं ज्योतिषाऽऽस्ते पल्ययते कर्म कुरुते विपल्येतीत्येवमेवैतद् याज्ञवल्क्य ॥ २॥
yājñavalkya kiñjyotirayaṃ puruṣa ityādityajyotiḥ samrāḍ iti hovācā''dityenaivāyaṃ jyotiṣā''ste palyayate karma kurute vipalyetītyevamevaitad yājñavalkya ॥ 2॥
याज्ञवल्क्य किं ज्योतिः अयम् पुरुषः [yājñavalkya kiṃ jyotiḥ ayam puruṣaḥ] yājñavalkya (disse) qual é a fonte de luz para o homem* आदित्यज्योतिः सम्राट् इति उवाच ह इति अयम् [ādityajyotiḥ samrāṭ iti uvāca ha iti ayam] a luz do sol ó majestade disse ele (yājñavalkya)* एव आदित्येन ज्योतिषा [eva ādityena jyotiṣā] é através da luz do sol* आस्ते पल्ययते कुरुते कर्म विपल्येति [āste palyayate kurute karma vipalyeti] que ele se senta, sai, trabalha e retorna* एव एतत् एवम् इति याज्ञवल्क्य [eva etat evam iti yājñavalkya] de fato isso mesmo yājñavalkya*
4.3.2- Disse Yājñavalkya "Qual é a fonte de luz para o homem?" - "A luz do sol, ó Majestade", disse ele, "é através da luz do sol que ele se senta, sai, trabalha e retorna." - "De fato, é isso mesmo, Yājñavalkya."
4.3.3- अस्तमित आदित्ये याज्ञवल्क्य किञ्ज्योतिरेवायं पुरुष इति । चन्द्रमा एवास्य ज्योतिर्भवतीति चन्द्रमसैवायं ज्योतिषास्ते पल्ययते कर्म कुरुते विपल्येतीत्येवमेवैतद् याज्ञवल्क्य ॥ ३॥
astamita āditye yājñavalkya kiñjyotirevāyaṃ puruṣa iti । candramā evāsya jyotirbhavatīti candramasaivāyaṃ jyotiṣāste palyayate karma kurute vipalyetītyevamevaitad yājñavalkya ॥ 3॥
याज्ञवल्क्य आदित्ये अस्तमिते किं ज्योतिः अयम् पुरुषः [yājñavalkya āditye astamite kiṃ jyotiḥ ayam puruṣaḥ] yājñavalkya (disse) quando o sol se põe qual é a fonte de luz para o homem* चन्द्रमाः एव भवति अस्य ज्योतिः सम्राट् इति उवाच ह इति अयम् [candramāḥ eva bhavati asya jyotiḥ iti ayam] a luz da lua (ó majestade disse yājñavalkya)* एव चन्द्रमसा ज्योतिषा [eva candramasā jyotiṣā] é através da luz da lua* आस्ते पल्ययते कुरुते कर्म विपल्येति [āste palyayate kurute karma vipalyeti] que ele se senta, sai, trabalha e retorna* एव एतत् एवम् इति याज्ञवल्क्य [eva etat evam iti yājñavalkya] de fato é isso mesmo yājñavalkya*
4.3.3- Disse Yājñavalkya "Quando o sol se põe, qual é a fonte de luz para o homem?" - "A lua é sua luz, ó Majestade", disse ele, "é através da luz da lua que ele se senta, sai, trabalha e retorna." - "De fato, é isso mesmo, Yājñavalkya."
4.3.4- अस्तमित आदित्ये याज्ञवल्क्य चन्द्रमस्यस्तमिते किञ्ज्योतिरेवायं पुरुष इत्यग्निरेवास्य ज्योतिर्भवत्यग्निनैवायं ज्योतिषाऽऽस्ते पल्ययते कर्म कुरुते विपल्येतीत्येवमेवैतद् याज्ञवल्क्य ॥ ४॥
astamita āditye yājñavalkya candramasyastamite kiñjyotirevāyaṃ puruṣa ityagnirevāsya jyotirbhavatyagninaivāyaṃ jyotiṣā''ste palyayate karma kurute vipalyetītyevamevaitad yājñavalkya ॥ 4॥
याज्ञवल्क्य आदित्ये अस्तमिते चन्द्रमसि अस्तमिते किं ज्योतिः अयम् पुरुषः [yājñavalkya āditye astamite candramasi astamite kiṃ jyotiḥ ayam puruṣaḥ] yājñavalkya (disse) quando o sol se põe e a lua se põe qual é a fonte de luz para o homem* अग्निः एव भवति अस्य ज्योतिः सम्राट् इति उवाच ह इति अयम् [agniḥ eva bhavati asya jyotiḥ iti ayam] a luz do fogo (ó majestade disse yājñavalkya)* एव अग्निना ज्योतिषा [eva agninā jyotiṣā] é através da luz do fogo* आस्ते पल्ययते कुरुते कर्म विपल्येति [āste palyayate kurute karma vipalyeti] que ele se senta, sai, trabalha e retorna* एव एतत् एवम् इति याज्ञवल्क्य [eva etat evam iti yājñavalkya] de fato é isso mesmo yājñavalkya*
4.3.4- Disse Yājñavalkya "Quando o sol se põe e a lua se põe, qual é a fonte de luz para o homem?" - "O fogo é sua luz, ó Majestade", disse ele, "é através da luz do fogo que ele se senta, sai, trabalha e retorna." - "De fato, é isso mesmo, Yājñavalkya."
4.3.5- अस्तमित आदित्ये याज्ञवल्क्य, चन्द्रमस्यस्तमिते, शान्तेऽग्नौ किंज्योतिरेवायं पुरुष इति; वागेवास्य ज्योतिर्भवतीति, वाचैवायं ज्योतिषास्ते पल्ययते कर्म कुरुते विपल्येतीति; तस्माद्वै सम्राडपि यत्र स्वः पाणिर्न विनिर्ज्ञायते, अथ यत्र वागुच्चरति, उपैव तत्र न्येतीति; एवमेवैतद्याज्ञवल्क्य ॥ ५ ॥
astamita āditye yājñavalkya, candramasyastamite, śānte'gnau kiṃjyotirevāyaṃ puruṣa iti; vāgevāsya jyotirbhavatīti, vācaivāyaṃ jyotiṣāste palyayate karma kurute vipalyetīti; tasmādvai samrāḍapi yatra svaḥ pāṇirna vinirjñāyate, atha yatra vāguccarati, upaiva tatra nyetīti; evamevaitadyājñavalkya || 5 ||
याज्ञवल्क्य आदित्ये अस्तमिते चन्द्रमसि अस्तमिते अग्नौ शान्ते किं ज्योतिः अयम् पुरुषः [yājñavalkya āditye astamite candramasi astamite agnau śānte kiṃ jyotiḥ ayam puruṣaḥ] yājñavalkya (disse) quando o sol se põe e a lua se põe e o fogo se extingue qual é a fonte de luz para o homem* वाक् एव भवति अस्य ज्योतिः सम्राट् सम्राट् इति उवाच ह इति अयम् [vāk eva bhavati asya jyotiḥ samrāṭ iti ayam] a fala ó majestade é sua fonte de luz disse ele* एव वाचा ज्योतिषा [eva vācā jyotiṣā] é através da luz da fala* आस्ते पल्ययते कुरुते कर्म विपल्येति [āste palyayate kurute karma vipalyeti] que ele se senta, sai, trabalha e retorna* तस्मात् यत्र वै न स्वः विनिर्ज्ञायते अपि पाणिः [tasmāt yatra vai na svaḥ vinirjñāyate api pāṇiḥ] portanto (ó majestade) quando alguém não consegue distinguir nem mesmo sua própria mão* अथ यत्र वाक् उच्चरति एव उपन्येति इति तत्र [atha yatra vāk uccarati eva upanyeti iti tatra] se um som é emitido, a pessoa consegue ir até lá.* एव एतत् एवम् इति याज्ञवल्क्य [eva etat evam iti yājñavalkya] de fato é isso mesmo yājñavalkya*
4.3.5- Disse Yājñavalkya "Quando o sol se põe, a lua se põe e o fogo se extingue, qual é a fonte de luz para o homem?" - "A fala, é sua fonte de luz, ó Majestade", disse ele, "é através da luz da fala que ele se senta, sai, trabalha e retorna. Portanto, ó Majestade, quando alguém não consegue distinguir nem mesmo sua própria mão, se um som é emitido, a pessoa consegue ir até lá." - "De fato, é isso mesmo, Yājñavalkya."
4.3.6- अस्तमित आदित्ये याज्ञवल्क्य चन्द्रमस्यस्तमिते शान्तेऽग्नौ शान्तायां वाचि किंज्योतिरेवायं पुरुष इत्यात्मैवास्य ज्योतिर्भवत्यात्मनैवायं ज्योतिषाऽऽस्ते पल्ययते कर्म कुरुते विपल्येतीति ॥ ६॥
astamita āditye yājñavalkya candramasyastamite śānte'gnau śāntāyāṃ vāci kiṃjyotirevāyaṃ puruṣa ityātmaivāsya jyotirbhavatyātmanaivāyaṃ jyotiṣā''ste palyayate karma kurute vipalyetīti ॥ 6॥
याज्ञवल्क्य आदित्ये अस्तमिते चन्द्रमसि अस्तमिते अग्नौ शान्ते वाचि शान्तायाम् किं ज्योतिः अयम् पुरुषः [yājñavalkya āditye astamite candramasi astamite agnau śānte vāci śāntāyāṃ kiṃ jyotiḥ ayam puruṣaḥ] yājñavalkya (disse) quando o sol se põe e a lua se põe e o fogo se extingue e a fala silencia qual é a fonte de luz para o homem* आत्मा एव भवति अस्य ज्योतिः सम्राट् सम्राट् इति उवाच ह इति अयम् [ātmā eva bhavati asya jyotiḥ samrāṭ iti ayam] o self (ātmā) ó majestade é sua fonte de luz disse ele* एव आत्मना ज्योतिषा [eva ātmanā jyotiṣā] é através da luz do self (ātman)* आस्ते पल्ययते कुरुते कर्म विपल्येति [āste palyayate kurute karma vipalyeti] que ele se senta, sai, trabalha e retorna* एव एतत् एवम् इति याज्ञवल्क्य [eva etat evam iti yājñavalkya] de fato é isso mesmo yājñavalkya*
4.3.6- Disse Yājñavalkya "Quando o sol se põe, a lua se põe , o fogo se extingue e a fala silencia, qual é a fonte de luz para o homem?" - "O Self (Ātman), é sua fonte de luz, ó Majestade", disse ele, "é através da luz do Self que ele se senta, sai, trabalha e retorna." - "De fato, é isso mesmo, Yājñavalkya."
4.3.7- कतम आत्मेति । योऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु हृद्यन्तर्ज्योतिः पुरुषः स समानः सन्नुभौ लोकावनुसञ्चरति । ध्यायतीव लेलायतीव स हि स्वप्नो भूत्वेमं लोकमतिक्रामति मृत्यो रूपाणि ॥ ७॥
katama ātmeti । yo'yaṃ vijñānamayaḥ prāṇeṣu hṛdyantarjyotiḥ puruṣaḥ sa samānaḥ sannubhau lokāvanusañcarati । dhyāyatīva lelāyatīva sa hi svapno bhūtvemaṃ lokamatikrāmati mṛtyo rūpāṇi ॥ 7॥
कतमः आत्मा [katamaḥ ātmā] que é esse ātmā (self)* इति अयम् पुरुषः [iti ayam puruṣaḥ] é o puruṣa* यः विज्ञानमयः प्राणेषु [yaḥ vijñānamayaḥ prāṇeṣu] aquele que é dotado de intelecto e de órgãos sensoriais (prāṇas)* ज्योतिः हृदि अन्तः [jyotiḥ hṛdi antaḥ] aquele que é a luz interior no coração* सः समानः सन् [saḥ samānaḥ san] identificando-se com o intelecto* अनुसञ्चरति उभौ लोकौ [anusañcarati ubhau lokau] move-se entre os dois mundos* ध्यायति इव लेलायति इव [dhyāyati iva lelāyati iva] como se pensasse como se movesse* हि सः भूत्वा स्वप्नः [hi saḥ bhūtvā svapnaḥ] pois quando ele adormece* अतिक्रमति इमम् लोकम् रूपाणि मृत्योः [atikramati imam lokam rūpāṇi mṛtyoḥ] ele transcende este mundo e todas as formas de morte*
4.3.7- "Que é esse Ātmā (Self)?" - "É o Puruṣa - aquele que é dotado de intelecto e de órgãos sensoriais (prāṇas), aquele que é a luz interior, no coração; Identificando-se com o intelecto, ele percorre os dois mundos; como se pensasse, como se movensse, pois quando ele adormece ele transcende este mundo e todas as formas de morte.
4.3.8- स वा अयं पुरुषो जायमानः शरीरमभिसम्पद्यमानः पाप्मभिः संसृज्यते । स उत्क्रामन्म्रियमाणः पाप्मनो विजहाति ॥ ८॥
sa vā ayaṃ puruṣo jāyamānaḥ śarīramabhisampadyamānaḥ pāpmabhiḥ saṃsṛjyate । sa utkrāmanmriyamāṇaḥ pāpmano vijahāti ॥ 8॥
सः वै अयम् पुरुषः [saḥ vai ayam puruṣaḥ] aquele puruṣa de fato* जायमानः अभिसम्पद्यमानः शरीरम् [jāyamānaḥ abhisampadyamānaḥ śarīram] quando nasce assume um corpo* संसृज्यते पाप्मभिः [saṃsṛjyate pāpmabhiḥ] unindo-se aos males* म्रियमाणः सः उत्क्रामन् [mriyamāṇaḥ saḥ utkrāman] (e) quando morre, deixando o corpo* विजहाति पाप्मनः [vijahāti pāpmanaḥ] ele livra-se desses males*
4.3.8- Aquele Puruṣa quando nasce assume um corpo, unindo-se aos males e quando morre, deixando o corpo, ele livra-se desses males.
4.3.9- तस्य वा एतस्य पुरुषस्य द्वे एव स्थाने भवत इदं च परलोकस्थानं च सन्ध्यं तृतीयं स्वप्नस्थानं तस्मिन्सन्ध्ये स्थाने तिष्ठन्नेते उभे स्थाने पश्यतीदं च परलोकस्थानं च अथ यथाक्रमोऽयं परलोकस्थाने भवति तमाक्रममाक्रम्योभयान्पाप्मन आनन्दांश्च पश्यति । स यत्र प्रस्वपित्यस्य लोकस्य सर्वावतो मात्रामपादाय स्वयं विहत्य स्वयं निर्माय स्वेन भासा स्वेन ज्योतिषा प्रस्वपित्यत्रायं पुरुषः स्वयं ज्योतिर्भवति ॥ ९॥
tasya vā etasya puruṣasya dve eva sthāne bhavata idaṃ ca paralokasthānaṃ ca sandhyaṃ tṛtīyaṃ svapnasthānaṃ tasminsandhye sthāne tiṣṭhannete ubhe sthāne paśyatīdaṃ ca paralokasthānaṃ ca atha yathākramo'yaṃ paralokasthāne bhavati tamākramamākramyobhayānpāpmana ānandāṃśca paśyati । sa yatra prasvapityasya lokasya sarvāvato mātrāmapādāya svayaṃ vihatya svayaṃ nirmāya svena bhāsā svena jyotiṣā prasvapityatrāyaṃ puruṣaḥ svayaṃ jyotirbhavati ॥ 9॥
तस्य वै भवतः द्वे एव स्थाने एतस्य पुरुषस्य [tasya vai bhavataḥ dve eva sthāne etasya puruṣasya] existem de fato dois estados para o puruṣa (self)* इदं च परलोक स्थानम् [idaṃ ca paraloka sthānam] um aqui (neste mundo - vigília) e outro lá, no outro mundo (sono)* च तृतीयम् स्थानम् सन्ध्यम् स्वप्न तस्मिन् सन्ध्ये स्थाने तिष्ठन् एते स्थाने पश्यति उभे [ca tṛtīyam sthānam sandhyam svapna tasmin sandhye sthāne tiṣṭhan ete sthāne paśyati ubhe] e há um terceiro estado intermediário de sonho onde ambos se encontram quando situado nesse estado intermediário ele vê aqueles dois estados* इदं च परलोक च स्थानम् [idaṃ ca paraloka ca sthānam] este mundo e o outro mundo* अथ अयम् यथा आक्रमः भवति परलोकस्थाने [atha ayam yathā ākramaḥ bhavati paralokasthāne] agora esse estado serve como (porta de entrada) para o outro mundo* तम् आक्रमम् आक्रम्य पश्यति उभयान् पाप्मनः च आनन्दान् [tam ākramam ākramya paśyati ubhayān pāpmanaḥ ca ānandān] e enquanto ele se move por esse estado ele vê ambos, os males e as alegrias* यत्र सः प्रस्वपिति अस्य सर्वावतः लोकस्य अपादाय मात्राम् स्वयम् विहत्य निर्माय स्वयम् [yatra saḥ prasvapiti asya sarvāvataḥ lokasya apādāya mātrām svayam vihatya svayam nirmāya] quando ele sonha ele pega materiais do mundo inteiro destruindo e reconstruindo-os novamente* प्रस्वपिति स्वेन ज्योतिषा स्वयम् ज्योतिः [prasvapiti svena jyotiṣā svayam jyotiḥ] e sonha com seu próprio brilho com sua própria luz* अत्र अयम् पुरुषः भवति स्थेन भासा [atra ayam puruṣaḥ bhavati sthena bhāsā] neste estado o puruṣa (self) torna-se auto iluminado*
4.3.9- "Existem dois estados para o Puruṣa (Self) - um, aqui neste mundo e outro lá, no outro mundo. E há um terceiro estado intermediário de sonho (svapna) onde ambos se encontram. Quando situado nesse estado intermediário, ele vê aqueles dois estados - este mundo e o outro mundo. Agora, esse estado serve como uma porta de entrada para o outro mundo, e enquanto ele se move por esse estado ele vê os males e as alegrias. E quando ele sonha, ele pega materiais (mātrā) do mundo inteiro destruindo e reconstruindo-os novamente e sonha com seu próprio brilho, com sua própria luz. Neste estado o Puruṣa (self) torna-se auto iluminado.
4.3.10- न तत्र रथा न रथयोगा न पन्थानो भवन्त्यथ रथान्रथयोगान्पथः सृजते । न तत्राऽऽनन्दा मुदः प्रमुदो भवन्त्यथाऽऽनन्दान्मुदः प्रमुदः सृजते । न तत्र वेशान्ताः पुष्करिण्यः स्रवन्त्यो भवन्त्यथ वेशान्तान्पुष्करिणीः स्रवन्तीः सृजते स हि कर्ता ॥ १०॥
na tatra rathā na rathayogā na panthāno bhavantyatha rathānrathayogānpathaḥ sṛjate । na tatrā''nandā mudaḥ pramudo bhavantyathā''nandānmudaḥ pramudaḥ sṛjate । na tatra veśāntāḥ puṣkariṇyaḥ sravantyo bhavantyatha veśāntānpuṣkariṇīḥ sravantīḥ sṛjate sa hi kartā ॥ 10॥
तत्र न भवन्ति [tatra na bhavanti] nesse (estado) não há* रथाः न रथयोगाः न पन्थानः [rathāḥ na rathayogāḥ na panthānaḥ] carruagens nem animais de tração nem estradas* अथ सृजते रथान् रथयोगान् पथः [atha sṛjate rathān rathayogān pathaḥ] mas ele cria as carruagens, os animais de tração e as estradas* तत्र न भवन्ति आनन्दाः मुदः प्रमुदः [tatra na bhavanti ānandāḥ mudaḥ pramudaḥ] ali não há felicidade, prazeres ou delícias* अथ सृजते आनन्दान् मुदः प्रमुदः [atha sṛjate ānandān mudaḥ pramudaḥ] mas ele cria a felicidade, os prazeres e as delícias* तत्र न भवन्ति वेशान्ताः पुष्करिण्यः स्रवन्त्यः [tatra na bhavanti veśāntāḥ puṣkariṇyaḥ sravantyaḥ] não há lagos, lagoas ou rios lá* अथ सृजते वेशान्तान् पुष्करिणीः स्रवन्तीः [atha sṛjate veśāntān puṣkariṇīḥ sravantīḥ] mas ele cria os lagos, as lagoas e os rios* हि सः कर्ता [hi saḥ kartā] pois ele é um criador*
4.3.10- Nesse estado não há carruagens nem animais de tração, nem estradas; mas ele cria as carruagens, os animais de tração e as estradas. Ali não há felicidade, prazeres ou delícias; mas ele cria a felicidade, os prazeres e as delícias. Não há lagos, lagoas ou rios lá; mas ele cria os lagos, as lagoas e os rios; Pois ele é um criador.
4.3.11- तदेते श्लोका भवन्ति स्वप्नेन शारीरमभिप्रहत्यासुप्तः सुप्तानभिचाकशीति । शुक्रमादाय पुनरैति स्थानं हिरण्मयः पुरुष एकहंसः ॥ ११॥
tadete ślokā bhavanti svapnena śārīramabhiprahatyāsuptaḥ suptānabhicākaśīti । śukramādāya punaraiti sthānaṃ hiraṇmayaḥ puruṣa ekahaṃsaḥ ॥ 11॥
तत् एते श्लोकाः भवन्ति [tat ete ślokāḥ bhavanti] sobre este (assunto) há os seguintes versos:* अभिप्रहत्य स्वप्नेन शारीरम् [abhiprahatya svapnena śārīram] subjugando no sono o corpo* असुप्तः अभिचाकशीति सुप्तान् [asuptaḥ abhicākaśīti suptān] desperto ele contempla (os sentidos) adormecidos* पुरुषः हिरण्मयः [puruṣaḥ hiraṇmayaḥ] o puruṣa resplandecente* आदाय शुक्रम् एति पुनः स्थानम् एकहंसः [ādāya śukram eti punaḥ sthānam ekahaṃsaḥ] tomando para si a luz, retoma seu estado - o supremo self (ekahaṁsa)*
4.3.11- Sobre este assunto, há os seguintes versos: Subjugando no sono o corpo; Desperto, ele contempla os sentidos adormecidos. O Puruṣa resplandecente, tomando para si a luz, retoma seu estado - O supremo Self (ekahaṁsa).
4.3.12- प्राणेन रक्षन्नवरं कुलायं बहिष्कुलायादमृतश्चरित्वा स ईयतेऽमृतो यत्रकामं हिरण्मयः पुरुष एकहंसः ॥ १२॥
prāṇena rakṣannavaraṃ kulāyaṃ bahiṣkulāyādamṛtaścaritvā sa īyate'mṛto yatrakāmaṃ hiraṇmayaḥ puruṣa ekahaṃsaḥ ॥ 12॥
रक्षन् प्राणेन कुलायम् अवरम् [rakṣan prāṇena kulāyam avaram] preservando o corpo inferior com o prāṇa* अमृतः चरित्वा कुलायात् बहिः [amṛtaḥ caritvā kulāyāt bahiḥ] o imortal vagueia fora do corpo (sonho)* सः अमृतः ईयते यत्र कामम् [saḥ amṛtaḥ īyate yatra kāmam] o imortal vai aonde quer* पुरुषः हिरण्मयः एकहंसः [puruṣaḥ hiraṇmayaḥ ekahaṃsaḥ] o puruṣa resplandecente, o supremo self (ekahaṁsa)*
4.3.12- Preservando o corpo inferior com o prāṇa, O imortal vagueia fora do corpo; O imortal vai aonde quer. O Puruṣa resplandecente, o Supremo Self (haṁsa).
4.3.13- स्वप्नान्त उच्चावचमीयमानो रूपाणि देवः कुरुते बहूनि । उतेव स्त्रीभिः सह मोदमानो जक्षदुतेवापि भयानि पश्यन् ॥ १३॥
svapnānta uccāvacamīyamāno rūpāṇi devaḥ kurute bahūni । uteva strībhiḥ saha modamāno jakṣadutevāpi bhayāni paśyan ॥ 13॥
स्वप्नान्ते देवः [svapnānte devaḥ] no estado de sonho, (como um) deva* ईयमानः उच्च अवचम् कूरुते बहूनि रूपाणि [īyamānaḥ ucca avacam kūrute bahūni rūpāṇi] ele atinge estados superiores e inferiores e cria muitas formas* उत इव मोदमानः सह स्त्रीभिः [uta iva modamānaḥ saha strībhiḥ] ora parece estar se divertindo na companhia de mulheres* उत जक्षत् [uta jakṣat] ora rindo* अपि इव पश्यन् भयानि [api iva paśyan bhayāni] ou mesmo vendo coisas assustadoras*
4.3.13- No estado de sonho, como um deva ela atinge estados superiores e inferiores e cria muitas formas. Ora parece estar se divertindo na companhia de mulheres, ora rindo, ou mesmo vendo coisas assustadoras.
4.3.14- आराममस्य पश्यन्ति न तं पश्यति कश्चनेति । तं नाऽऽयतं बोधयेदित्याहुः । दुर्भिषज्यं हास्मै भवति यमेष न प्रतिपद्यते अथो खल्वाहुर्जागरितदेश एवास्यैष यानि ह्येव जाग्रत् पश्यति तानि सुप्त इत्यत्रायं पुरुषः स्वयं ज्योतिर्भवति । सोऽहं भगवते सहस्रं ददाम्यत ऊर्ध्वं विमोक्षाय ब्रूहीति ॥ १४॥
ārāmamasya paśyanti na taṃ paśyati kaścaneti । taṃ nā''yataṃ bodhayedityāhuḥ । durbhiṣajyaṃ hāsmai bhavati yameṣa na pratipadyate atho khalvāhurjāgaritadeśa evāsyaiṣa yāni hyeva jāgrat paśyati tāni supta ityatrāyaṃ puruṣaḥ svayaṃ jyotirbhavati । so'haṃ bhagavate sahasraṃ dadāmyata ūrdhvaṃ vimokṣāya brūhīti ॥ 14॥
पश्यन्ति अस्य आरामम् न कञ्चन तम् पश्यति [paśyanti asya ārāmam na kañcana tam paśyati] (o que) se vê é divertimento dele mas ninguém o vê* आहुः न बोधयेत् आयतम् इति तम् [āhuḥ na bodhayet āyatam iti tam] dizem que não se deve acordar repentinamente alguém que está dormindo profundamente* इति यम् दुर्भिषज्यम् एषः न प्रतिपद्यते अस्मै [iti yam durbhiṣajyam eṣaḥ na pratipadyate asmai] é muito difícil curar aquele cujo Self não voltou ao corpo* अथो खलु ह आहुः अस्य एषः भवति एव जागरित देशः [atho khalu ha āhuḥ asya eṣaḥ bhavati eva jāgarita deśaḥ] agora dizem que este seu estado é o mesmo que seu estado de vigília* हि पश्यति सुप्तः तानि इति यानि एव जाग्रत् [hi paśyati suptaḥ tāni iti yāni eva jāgrat] pois vemos em sonho aquilo que vemos quando estamos acordados* इति अत्र अयम् पुरुषः भवति सः स्वयम् ज्योतिः [iti atra ayam puruṣaḥ bhavati saḥ svayam jyotiḥ] aqui, em sonho, o puruṣa se torna sua própria luz* भगवते अहम् ददामि सहस्रम् ब्रूहि अतः ऊर्ध्वम् विमोक्षाय [bhagavate aham dadāmi sahasram brūhi ataḥ ūrdhvam vimokṣāya] senhor eu lhe darei mil vacas instrua-me mais sobre a libertação* इति [iti] ...*
4.3.14- "O que se vê é divertimento dele, mas ninguém o vê." - "Dizem que não se deve acordar repentinamente alguém que está dormindo profundamente; é muito difícil curar aquele cujo Self não voltou. Agora, dizem que este seu estado é o mesmo que seu estado de vigília, pois vemos em sonho aquilo que vemos quando estamos acordados. Aqui, em sonho, o Puruṣa se torna sua própria luz." - "Senhor, eu lhe darei mil vacas! Instrua-me mais sobre a libertação."
4.3.15- स वा एष एतस्मिन्सम्प्रसादे रत्वा चरित्वा दृष्ट्वैव पुण्यं च पापं च पुनः प्रतिन्यायं प्रतियोन्याद्रवति स्वप्नायैव स यत्तत्र किञ्चित्पश्यत्यनन्वागतस्तेन भवत्यसङ्गो ह्ययं पुरुष इत्येवमेवैतद् याज्ञवल्क्य । सोऽहं भगवते सहस्रं ददाम्यत ऊर्ध्वं विमोक्षायैव ब्रूहीति ॥ १५॥
sa vā eṣa etasminsamprasāde ratvā caritvā dṛṣṭvaiva puṇyaṃ ca pāpaṃ ca punaḥ pratinyāyaṃ pratiyonyādravati svapnāyaiva sa yattatra kiñcitpaśyatyananvāgatastena bhavatyasaṅgo hyayaṃ puruṣa ityevamevaitad yājñavalkya । so'haṃ bhagavate sahasraṃ dadāmyata ūrdhvaṃ vimokṣāyaiva brūhīti ॥ 15॥
सः वै एषः रत्वा चरित्वा सम्प्रसादे [saḥ vai eṣaḥ ratvā caritvā samprasāde] ele (o puruṣa), depois de se divertir e vagar no estado de sono profundo* च दृष्ट्वा एव पुण्यं च पापम् प्रतिन्यायम् आद्रवति पुनः एतस्मिन् प्रतियोनि स्वप्नाय [ca dṛṣṭvā eva puṇyaṃ ca pāpam pratinyāyam ādravati punaḥ etasmin pratiyoni svapnāya] e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado anterior de sono profundo* सः अनन्वागतः तेन यत् किञ्चित् पश्यति तत्र [saḥ ananvāgataḥ tena yat kiñcit paśyati tatra] ele não é afetado por tudo o que vê lá (nesse estado de sono profundo)* हि अयं पुरुषः एव भवति असङ्गः [hi ayaṃ puruṣaḥ eva bhavati asaṅgaḥ] pois o puruṣa não se apega a nada* एतत् एवम् एव इति याज्ञवल्क्य [etat evam eva iti yājñavalkya] ele (janaka disse) assim mesmo yājñavalkya* भगवते अहम् सः ददामि सहस्रम् ब्रूहि अतः ऊर्ध्वम् विमोक्षाय [bhagavate aham dadāmi saḥ sahasram brūhi ataḥ ūrdhvam vimokṣāya] senhor eu lhe darei mil (vacas) instrua-me mais sobre a libertação*
4.3.15- "Ele (o Puruṣa), depois de se divertir e vagar no estado de sono profundo e de testemunhar tanto o bem como o mal, volta na ordem inversa à seu estado de sonho. Ele não é afetado por tudo o que vê nesse estado de sono profundo, pois o Puruṣa não se apega a nada." - "Janaka disse: assim mesmo, Yajnavalkya. Senhor eu lhe darei mil (vacas) instrua-me mais sobre a libertação"
4.3.16- स वा एष एतस्मिन्त्स्वप्ने रत्वा चरित्वा दृष्ट्वैव पुण्यं च पापं च पुनः प्रतिन्यायं प्रतियोन्याद्रवति बुद्धान्तायैव स यत्तत्र किञ्चित्पश्यत्यनन्वागतस्तेन भवत्यसङ्गो ह्ययं पुरुष इत्येवमेवैतद् याज्ञवल्क्य । सोऽहं भगवते सहस्रं ददाम्यत ऊर्ध्वं विमोक्षायैव ब्रूहीति ॥ १६॥
sa vā eṣa etasmintsvapne ratvā caritvā dṛṣṭvaiva puṇyaṃ ca pāpaṃ ca punaḥ pratinyāyaṃ pratiyonyādravati buddhāntāyaiva sa yattatra kiñcitpaśyatyananvāgatastena bhavatyasaṅgo hyayaṃ puruṣa ityevamevaitad yājñavalkya । so'haṃ bhagavate sahasraṃ dadāmyata ūrdhvaṃ vimokṣāyaiva brūhīti ॥ 16॥
सः वै एषः रत्वा चरित्वा स्वप्ने [saḥ vai eṣaḥ ratvā caritvā svapne] ele (o puruṣa), depois de se divertir e vagar no estado de sonho* च दृष्ट्वा एव पुण्यं च पापम् प्रतिन्यायम् आद्रवति पुनः एतस्मिन् प्रतियोनि बुद्ध अन्ताय [ca dṛṣṭvā eva puṇyaṃ ca pāpam pratinyāyam ādravati punaḥ etasmin pratiyoni buddha antāya] e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado anterior de vigília* सः अनन्वागतः तेन यत् किञ्चित् पश्यति तत्र [saḥ ananvāgataḥ tena yat kiñcit paśyati tatra] ele não é afetado por tudo o que vê lá (nesse estado de sonho)* हि अयं पुरुषः एव भवति असङ्गः [hi ayaṃ puruṣaḥ eva bhavati asaṅgaḥ] pois o puruṣa não se apega a nada* एतत् एवम् एव इति याज्ञवल्क्य [etat evam eva iti yājñavalkya] ele (janaka disse) assim mesmo yājñavalkya* भगवते अहम् सः ददामि सहस्रम् ब्रूहि अतः ऊर्ध्वम् विमोक्षाय [bhagavate aham dadāmi saḥ sahasram brūhi ataḥ ūrdhvam vimokṣāya] senhor eu lhe darei mil (vacas) instrua-me mais sobre a libertação*
4.3.16- "O puruṣa depois de se divertir e vagar no estado de sonho e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado de vigília. Ele não é afetado por tudo o que vê nesse estado de sonho, pois o Puruṣa não se apega a nada." Janaka disse: "Assim mesmo, Yajnavalkya. Eu lhe dou, Senhor, mil vacas. Por favor, instrua-me mais sobre a própria Libertação."
4.3.17- स वा एष एतस्मिन्बुद्धान्ते रत्वा चरित्वा दृष्ट्वैव पुण्यं च पापं च पुनः प्रतिन्यायं प्रतियोन्याद्रवति स्वप्नान्तायैव ॥ १७॥
sa vā eṣa etasminbuddhānte ratvā caritvā dṛṣṭvaiva puṇyaṃ ca pāpaṃ ca punaḥ pratinyāyaṃ pratiyonyādravati svapnāntāyaiva ॥ 17॥
सः वै एषः रत्वा चरित्वा बुद्धान्ते [saḥ vai eṣaḥ ratvā caritvā buddhānte] ele (o puruṣa), depois de se divertir e vagar no estado de vigília* च दृष्ट्वा एव पुण्यं च पापम् प्रतिन्यायम् आद्रवति पुनः एतस्मिन् प्रतियोनि स्वप्न अन्ताय बुद्ध अन्ताय [ca dṛṣṭvā eva puṇyaṃ ca pāpam pratinyāyam ādravati punaḥ etasmin pratiyoni svapna antāya] e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado anterior de sonho*
4.3.17- O puruṣa depois de se divertir e vagar no estado de vigilia e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado de sonho.
4.3.18- तद्यथा महामत्स्य उभे कूलेऽनुसञ्चरति पूर्वं चापरं चैवमेवायं पुरुष एतावुभावन्तावनुसञ्चरति स्वप्नान्तं च बुद्धान्तं च ॥१८॥
tadyathā mahāmatsya ubhe kūle'nusañcarati pūrvaṃ cāparaṃ caivamevāyaṃ puruṣa etāvubhāvantāvanusañcarati svapnāntaṃ ca buddhāntaṃ ca ॥18॥
तत् यथा महामत्स्यः अनुसञ्चरति उमे कूले पूर्वं च अपरम् च [tat yathā mahāmatsyaḥ anusañcarati ume kūle pūrvaṃ ca aparam ca] como um grande peixe se move ao longo das duas margens de um rio* एवम् एव अयम् पुरुषः अनुसञ्चरति एतौ उभौ अन्तौ स्वप्नान्तं च बुद्धान्तं च [evam eva ayam puruṣaḥ anusañcarati etau ubhau antau svapnāntaṃ ca buddhāntaṃ ca] assim também o puruṣa se move entre os dois estados, o estado de sono e o estado de vigília*
4.3.18- Como um grande peixe se move ao longo das duas margens de um rio, a direita e a esquerda, assim também o Puruṣa se move entre os dois estados, o estado de sono e o estado de vigília.
4.3.19- तद्यथास्मिन्नाऽकाशे श्येनो वा सुपर्णो वा विपरिपत्य श्रान्तः संहत्य पक्षौ संलयायैव ध्रियते एवमेवायं पुरुष एतस्मा अन्ताय धावति यत्र सुप्तो न कं चन कामं कामयते न कं चन स्वप्नं पश्यति ॥ १९॥
tadyathāsminnā'kāśe śyeno vā suparṇo vā viparipatya śrāntaḥ saṃhatya pakṣau saṃlayāyaiva dhriyata evamevāyaṃ puruṣa etasmā antāya dhāvati yatra supto na kaṃ cana kāmaṃ kāmayate na kaṃ cana svapnaṃ paśyati ॥ 19॥
तत् यथा श्येनः वा सुपर्णः वा [tat yathā śyenaḥ vā suparṇaḥ vā] como um falcão ou uma águia* विपरिपत्य अस्मिन् आकाशे एव श्रान्तः संहत्य पक्षौ ध्रियते संलयाय [viparipatya asmin ākāśe eva śrāntaḥ saṃhatya pakṣau dhriyate saṃlayāya] depois de voar no ākāśa (espaço) e se cansar dobra suas asas e mergulha em seu ninho* एवम् एव अयम् पुरुषः धावति एतस्मै अन्ताय यत्र सुप्तः [evam eva ayam puruṣaḥ dhāvati etasmai antāya yatra suptaḥ] assim o puruṣa corre para aquele estado em que dorme* न कामयते कञ्चन कामम् [na kāmayate kañcana kāmam] ele não gratifica qualquer desejo* न पश्यति कञ्चन स्वप्नम् [na paśyati kañcana svapnam] e não vê qualquer sonho*
4.3.19- "Como um falcão ou uma águia, depois de voar no ākāśa (espaço) e se cansar, dobra suas asas e mergulha em seu ninho, assim o Puruṣa corre para aquele estado em que dorme, ele não gratifica desejos e não vê sonhos.
4.3.20- ता वा अस्यैता हिता नाम नाड्यो यथा केशः सहस्रधा भिन्नस्तावताऽणिम्ना तिष्ठन्ति शुक्लस्य नीलस्य पिङ्गलस्य हरितस्य लोहितस्य पूर्णा । नीलस्य पिङ्गलस्य हरितस्य लोहितस्य पूर्णासथ यत्रैनं घ्नन्तीव जिनन्तीव हस्तीव विच्छाययति गर्तमिव पतति यदेव जाग्रद्भयं पश्यति तदत्राविद्यया मन्यतेऽथ यत्र देव इव राजेवाहमेवेदं सर्वोऽस्मीति मन्यते सोऽस्य परमो लोकाः ॥ २०॥
tā vā asyaitā hitā nāma nāḍyo yathā keśaḥ sahasradhā bhinnastāvatā'ṇimnā tiṣṭhanti śuklasya nīlasya piṅgalasya haritasya lohitasya pūrṇāsatha yatrainaṃ ghnantīva jinantīva hastīva vicchāyayati gartamiva patati yadeva jāgradbhayaṃ paśyati tadatrāvidyayā manyate'tha yatra deva iva rājevāhamevedaṃ sarvo'smīti manyate so'sya paramo lokāḥ ॥ 20॥
अस्य ताः वै एताः नाड्यः नाम हिताः [asya tāḥ vai etāḥ nāḍyaḥ nāma hitāḥ] nele existem aqueles nāḍis chamados hitā* अणिम्रा यथा केशः भिन्नः सहस्रधा [aṇimrā yathā keśaḥ bhinnaḥ sahasradhā] que são finos como um cabelo dividido em mil partes* तिष्ठन्ति तावता पूर्णा शुक्लस्य नीलस्य पिङ्गलस्य हरितस्य लोहितस्य [tiṣṭhanti tāvatā pūrṇā śuklasya nīlasya piṅgalasya haritasya lohitasya] e são cheios de branco, azul, marrom, verde e vermelho* अथ यत्र एनम् घ्नन्ति इव जिनन्ति इव विच्छाययति हस्ती इव पतति गर्तम् इव [atha yatra enam ghnanti iva jinanti iva vicchāyayati hastī iva patati gartam iva] agora, quando (ele se sente) como se estivesse sendo morto ou subjugado, ou sendo perseguido por um elefante, ou caindo em um poço* अत्र यत् एव तत् अविद्यया पश्यति जाग्रत्भ यम् [atra yat eva tat avidyayā paśyati jāgratbha yam] assim, ele está imaginando por ignorância o próprio medo que ele vê em estado de vigília* अथ यत्र मन्यते देवः इव राजा इव [atha yatra manyate devaḥ iva rājā iva] assim também, quando ele imagina que é um deva, por assim dizer, ou um rei, por assim dizer* मन्यते इदम् अस्मि अहम् एव सर्वः [manyate idam asmi aham eva sarvaḥ] ou pensa este universo sou eu e eu sou tudo* इति सः अस्य लोकः परमः [iti saḥ asya lokaḥ paramaḥ] esse é o seu estado mais elevado*
4.3.20- "Nele existem aqueles nāḍis chamados hitā, que são finos como um cabelo dividido em mil partes e são cheios de branco, azul, marrom, verde e vermelho. Agora, quando (ele se sente) como se estivesse sendo morto ou subjugado, ou sendo perseguido por um elefante, ou caindo em um poço, assim, ele está imaginando por ignorância o próprio medo que ele vê em estado de vigília. Assim também, quando ele imagina que é um deva, por assim dizer, ou um rei, por assim dizer, ou pensa: "Este universo sou Eu e Eu sou tudo": esse é o seu estado mais elevado.
4.3.21- तद्वा अस्यैतदतिच्छन्दा अपहतपाप्माभयं रूपम् । तद्यथा प्रियया स्त्रिया सम्परिष्वक्तो न बाह्यं किञ्चन वेद नान्तरमेवमेवायं पुरुषः प्राज्ञेनात्मना सम्परिष्वक्तो न बाह्यं किञ्चनवेद नान्तरम् । तद्वा अस्यैतदाप्तकाममात्मकाममकामं रूपम् शोकान्तरम् ॥ २१॥
tadvā asyaitadaticchandā apahatapāpmābhayaṃ rūpam । tadyathā priyayā striyā sampariṣvakto na bāhyaṃ kiñcana veda nāntaramevamevāyaṃ puruṣaḥ prājñenātmanā sampariṣvakto na bāhyaṃ kiñcanaveda nāntaram । tadvā asyaitadāptakāmamātmakāmamakāmaṃ rūpam śokāntaram ॥ 21॥
तत् एतत् वै अस्य रूपम् अतिच्छन्दा अपहत पाप्मा अभयम् [tat etat vai asya rūpam aticchandā apahata pāpmā abhayam] essa é de fato sua forma livre de desejos livre do mal e livre de medo* तत् यथा सम्परिष्वक्तः प्रियया स्त्रिया न वेद किञ्चन बाह्यम् न आन्तरम् [tat yathā sampariṣvaktaḥ priyayā striyā na veda kiñcana bāhyam na āntaram] assim como (um homem), totalmente abraçado por sua amada esposa, não conhece nada, nem externo nem interno* एवम् एव अयम् पुरुषः सम्परिष्वक्तः प्राज्ञेन आत्मना न वेद किञ्चन बाह्यम् न आन्तरम् [evam eva ayam puruṣaḥ sampariṣvaktaḥ prājñena ātmanā na veda kiñcana bāhyam na āntaram] assim também o puruṣa quando totalmente abraçado pelo ātman não conhece nada, seja externo ou interno* तत् एतत् वै अस्य रूपम् आप्त कामम् [tat etat vai asya rūpam āpta kāmam] essa é de fato a sua forma com seus desejos realizados* आत्म कामम् अकामम् शोक अन्तरम् [ātma kāmam akāmam śoka antaram] seu (único) desejo é o ātman (self) que é livre de desejos e desprovido de tristeza*
4.3.21- Essa é sua forma: livre de desejos, livre do mal e livre de medo. Assim como um homem totalmente abraçado por sua amada esposa não conhece nada nem externo nem interno, assim também o Puruṣa, quando totalmente abraçado pelo Ātman, não conhece nada, seja externo ou interno. Essa é a sua forma, com seus desejos realizados. Seu único desejo é o Ātman (Self) que é livre de desejos e desprovido de tristeza.
4.3.22- अत्र पितापिता भवति मातामाता लोका अलोकाः देवा अदेवाः वेदा अवेदाः । अत्र स्तेनोऽस्तेनो भवति भ्रूणहाभ्रूणहा चाण्डालोऽचण्डालः पौल्कसोऽपौल्कसः श्रमणोऽश्रमण । तापसोऽतापसः अनन्वागतं पुण्येनानन्वागतं पापेन तीर्णो हि तदा सर्वाञ्छोकान्हृदयस्य भवति ॥ २२॥
atra pitāpitā bhavati mātāmātā lokā alokāḥ devā adevāḥ vedā avedāḥ । atra steno'steno bhavati bhrūṇahābhrūṇahā cāṇḍālo'caṇḍālaḥ paulkaso'paulkasaḥ śramaṇo'śramaṇa । tāpaso'tāpasaḥ ananvāgataṃ puṇyenānanvāgataṃ pāpena tīrṇo hi tadā sarvāñchokānhṛdayasya bhavati ॥ 22॥
अत्र पिता भवति अपिता माता अमाता लोकाः अलोकाः [atra pitā bhavati apitā mātā amātā lokāḥ alokāḥ] lá (naquele estado) um pai não é pai, uma mãe não é mãe, os mundos não são mundos* देवाः अदेवाः वेदाः अवेदाः [devāḥ adevāḥ vedāḥ avedāḥ] os devas não são devas, os vedas não são vedas* अत्र स्तेनः भवति अस्तेनः भ्रुणहा अभ्रुणहा चाण्डालः अचाण्डालः पौल्कसः अपौल्कसः श्रमणः अश्रमणः तापसः अतापसः [atra stenaḥ bhavati astenaḥ bhruṇahā abhruṇahā cāṇḍālaḥ acāṇḍālaḥ paulkasaḥ apaulkasaḥ śramaṇaḥ aśramaṇaḥ tāpasaḥ atāpasaḥ] lá um ladrão não é ladrão, o assassino não é assassino, um caṇḍāla (pária) não é caṇḍāla, um pulkasa (dalit) não é pulkasa, um śramaṇa (renunciante) não é renunciante, um asceta não é asceta* अनन्वागतम् पुण्येन अनन्वागतम् पापेन [ananvāgatam puṇyena ananvāgatam pāpena] (ele) é intocado por boas obras e intocado por más obras* हि तदा भवति तीर्णः सर्वान् शोकान् हृदयस्य [hi tadā bhavati tīrṇaḥ sarvān śokān hṛdayasya] pois ele (self) superou todas as aflições de seu coração (intelecto)*
4.3.22- Lá um pai não é pai, uma mãe não é mãe, os mundos não são mundos, os devas não são devas, os Vedas não são Vedas. Lá um ladrão não é ladrão, o assassino não é assassino, um caṇḍāla (pária) não é caṇḍāla, um pulkasa (dalit) não é pulkasa, um śramaṇa (renunciante) não é renunciante, um asceta não é asceta. (Ele) é intocado por boas obras e intocado por más obras, pois ele superou todas as aflições de seu coração (intelecto).
4.3.23- यद्वै तन्न पश्यति पश्यन्वै तन्न पश्यति न हि द्रष्टुर्दृष्टेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यत्पश्येत् ॥ २३॥
yadvai tanna paśyati paśyanvai tanna paśyati na hi draṣṭurdṛṣṭerviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yatpaśyet ॥ 23॥
यत् वै तत्र न पश्यति पश्यन् वै तत् न पश्यति [yat vai tatra na paśyati paśyan vai tat na paśyati] que não vê nesse estado (de sono profundo) é porque, embora vendo, não vê (com os olhos)* हि दृष्टेः द्रष्टुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi dṛṣṭeḥ draṣṭuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois a visão do vidente nunca pode ser perdida, porque é imortal* तु तत् न अस्ति द्वितीयम् अन्यत् विभक्तम् ततः यत् पश्येत् [tu tat na asti dvitīyam anyat vibhaktam tataḥ yat paśyet] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa ver**
4.3.23- Que não vê nesse estado (de sono profundo) é porque, embora vendo, não vê (com os olhos); pois a visão do vidente nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há uma segunda coisa separada dele que possa ver.
4.3.24- यद्वै तन्न जिघ्रति जिघ्रन्वै तन्न जिघ्रति न हि घ्रातुर्घ्रातेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यज्जिघ्रेत् ॥ २४॥
yadvai tanna jighrati jighranvai tanna jighrati na hi ghrāturghrāterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yajjighret ॥ 24॥
यत् वै तत्र न जिघ्रति जिघ्रत् वै न जिघ्रति [yat vai tatra na jighrati jighrat vai na jighrati] que não cheira nesse estado é porque, (embora) cheirando, não cheira* हि घ्रातेः घ्रातुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi ghrāteḥ ghrātuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois a função de cheirar do cheirador nunca pode ser perdida, porque é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् जिघ्रेत् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat jighret] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa cheirar*
4.3.24- Que não cheira nesse estado é porque, embora cheirando, não cheira; pois a função de cheirar do cheirador nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há uma segunda coisa separada dele que possa cheirar.
यद्वै तन्न रसयते रसयन्वै तन्न रसयते न हि रसयितू रसयितेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यद्रसयेत् ॥ २५॥
yadvai tanna rasayate rasayanvai tanna rasayate na hi rasayitū rasayiterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yadrasayet ॥ 25॥
यत् वै तत्र न रसयते रसयन्वै न रसयते [yat vai tatra na rasayate rasayanvai na rasayate] que não saboreie nesse estado é porque, (apesar de) saborear, não saboreia* हि रसयतेः रसयितुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi rasayateḥ rasayituḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois a função de saborear do provador nunca pode ser perdida, porque é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् रसयेत् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat rasayet] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa saborear*
4.3.25- Que não saboreie nesse estado é porque, apesar de saborear, não saboreia; pois a função de saborear do provador nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa saborear.
4.3.26- यद्वै तन्न वदति वदन्वै तन्न वदति न हि वक्तुर्वक्तेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यद्वदेत् ॥ २६॥
yadvai tanna vadati vadanvai tanna vadati na hi vakturvakterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yadvadet ॥ 26॥
यत् वै तत्र न वदति वदन्वै न वदति [yat vai tatra na vadati vadanvai na vadati] que não fale nesse estado é porque (apesar de) falar não fala* हि वक्तेः वक्तुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi vakteḥ vaktuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois a função de falar do falante nunca pode ser perdida, porque é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् वदेत् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat vadet] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa falar*
4.3.26- Que não fale nesse estado é porque, embora falante, não fala; pois a função de falar do falante nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa falar.
4.3.27- यद्वै तन्न शृणोति शृण्वन्वै तन्न शृणोति न हि श्रोतुः श्रुतेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यच्छृणुयात् ॥ २७॥
yadvai tanna śṛṇoti śṛṇvanvai tanna śṛṇoti na hi śrotuḥ śruterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yacchṛṇuyāt ॥ 27॥
यत् वै तत्र न शृणोति शृण्वन्वै न शृणोति [yat vai tatra na śṛṇoti śṛṇvanvai na śṛṇoti] que não ouve nesse estado (é porque embora) ouvinte não ouve* हि श्रुतेः श्रोतुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi śruteḥ śrotuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois (a função) de ouvir do ouvinte nunca pode ser perdida, (porque) é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् शृणुयात् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat śṛṇuyāt] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa ouvir*
4.3.27- Que não ouve nesse estado é porque, embora ouvinte, não ouve; pois a função de ouvir do ouvinte nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa ouvir.
4.3.28- यद्वै तन्न मनुते मन्वानो वै तन्न मनुते न हि मन्तुर्मतेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यन्मन्वीत ॥ २८॥
yadvai tanna manute manvāno vai tanna manute na hi manturmaterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yanmanvīta ॥ 28॥
यत् वै तत्र न मनुते मन्वानः वै न मनुते [yat vai tatra na manute manvānaḥ vai na manute] que não pensa nesse estado (é porque embora) pensante não pensa* हि मतेः मन्तुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi mateḥ mantuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois (a função) de pensar do pensante nunca pode ser perdida, (porque) é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् मन्वीत [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat manvīta] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa pensar*
4.3.28- Que não pensa nesse estado é porque, embora pensante, não pensa; pois a função de pensar do pensante nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa pensar.
4.3.29- यद्वै तन्न स्पृशति स्पृशन्वै तन्न स्पृशति न हि स्प्रष्टुः स्पृष्टेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यत्स्पृशेत् ॥ २९॥
yadvai tanna spṛśati spṛśanvai tanna spṛśati na hi spraṣṭuḥ spṛṣṭerviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yatspṛśet ॥ 29॥
यत् वै तत्र न स्पृशति स्पृशन्वै न स्पृशति [yat vai tatra na spṛśati spṛśanvai na spṛśati] que não tem tato nesse estado (é porque embora) senciente não sente o tato* हि स्पृष्टेः स्प्रष्टुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi spṛṣṭeḥ spraṣṭuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois (a função) de sentir o tato do senciente nunca pode ser perdida (porque) é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् स्पृशेत् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat spṛśet] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa sentir o tato*
4.3.29- Que não tem tato nesse estado é porque, embora capaz de ter tato, não sente o tato; pois a função sentir o tato do senciente nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa sentir o tato.
4.3.30- यद्वै तन्न विजानाति विजानन्वै तन्न विजानाति न हि विज्ञातुर्विज्ञातेर्विपरिलोपो विद्यतेऽविनाशित्वान् न तु तद्द्वितीयमस्ति ततोऽन्यद्विभक्तं यद्विजानीयात् ॥ ३०॥
yadvai tanna vijānāti vijānanvai tanna vijānāti na hi vijñāturvijñāterviparilopo vidyate'vināśitvān na tu taddvitīyamasti tato'nyadvibhaktaṃ yadvijānīyāt ॥ 30॥
यत् वै तत्र न विजानाति विजानन्वै न विजानाति [yat vai tatra na vijānāti vijānanvai na vijānāti] que não conhece nesse estado (é porque embora) conhecedor não conhece* हि विज्ञातेः विज्ञातुः न विपरिलोपः भवति अविनाशित्वात् [hi vijñāteḥ vijñātuḥ na viparilopaḥ bhavati avināśitvāt] pois (a função) de conhecer do conhecedor nunca pode ser perdida (porque) é imortal* तु तत् न अस्ति अन्यत् द्वितीयम् विभक्तम् तत् ततः यत् विजानीयात् [tu tat na asti anyat dvitīyam vibhaktam tat tataḥ yat vijānīyāt] mas não há uma segunda coisa separada dele que possa conhecer*
4.3.30- Que não conhece nesse estado é porque, embora conhecedor, não conhece; pois a função de conhecer do conhecedor nunca pode ser perdida, porque é imortal. Mas não há aquela segunda coisa separada dele que possa conhecer.
4.3.31- यत्र वा अन्यदिव स्यात् तत्रान्योऽन्यत्पश्येत् अन्योऽन्यज्जिघ्रेत् अन्योऽन्यद्रसयेत् अन्योऽन्यद्वदेत् अन्योऽन्यच्छृणुयात् अन्योऽन्यन्मन्वीत अन्योऽन्यत्स्पृशेत् अन्योऽन्यद्विजानीयात् ॥ ३१॥
yatra vā anyadiva syāt tatrānyo'nyatpaśyet anyo'nyajjighret anyo'nyadrasayet anyo'nyadvadet anyo'nyacchṛṇuyāt anyo'nyanmanvīta anyo'nyatspṛśet anyo'nyadvijānīyāt ॥ 31॥
यत्र वै स्यात् तत्र इव अन्यः पश्येत् अन्यत् [yatra vai syāt tatra iva anyaḥ paśyet anyat] quando há alguma outra coisa então um pode ver o outro* अन्यः जिघ्रेत् अन्यत् [anyaḥ jighret anyat] um pode cheirar o outro* अन्यः रसयेत् अन्यत् [anyaḥ rasayet anyat] um pode saborear o outro* अन्यः वदेत् अन्यत् [anyaḥ vadet anyat] um pode falar com o outro* अन्यः शृणुयात् अन्यत् [anyaḥ śṛṇuyāt anyat] um pode ouvir o outro* अन्यः मन्वीत अन्यत् [anyaḥ manvīta anyat] um pode pensar no outro* अन्यः स्पृशेत् अन्यत् [anyaḥ spṛśet anyat] um pode tocar o outro* अन्यः विजानीयात् अन्यत् [anyaḥ vijānīyāt anyat] um pode conhecer o outro*
4.3.31- "Quando há alguma outra coisa, então um pode ver o outro, um pode cheirar o outro, um pode saborear o outro, um pode falar com o outro, um pode ouvir o outro , um pode pensar no outro, um pode tocar o outro e um pode conhecer o outro.
4.3.32- सलिल एको द्रष्टाद्वैतो भवत्येष ब्रह्मलोकः सम्राडिति हैनमनुशशास याज्ञवल्क्य। एषास्य परमा गतिरेषास्य परमा संपत् एषोऽस्य परमो लोकः एषोऽस्य परम आनन्दः एतस्यैवानन्दस्यान्यानि भूतानि मात्रामुपजीवन्ति ॥ ३२॥
salila eko draṣṭādvaito bhavatyeṣa brahmalokaḥ samrāḍiti hainamanuśaśāsa yājñavalkya। eṣāsya paramā gatireṣāsya paramā saṃpat eṣo'sya paramo lokaḥ eṣo'sya parama ānandaḥ etasyaivānandasyānyāni bhūtāni mātrāmupajīvanti ॥ 32॥
द्रष्टा अद्वैतः [draṣṭā advaitaḥ] aquele que percebe a não dualidade* भवति एकः सलिलः [bhavati ekaḥ salilaḥ] se torna uno como a água* एषा ब्रह्मलोकः सम्राट् [eṣā brahmalokaḥ samrāṭ] este é o estado de brahman, ó majestade* एषः अस्य परमा गतिः [eṣaḥ asya
paramā gatiḥ] este é seu supremo refúgio* एषा अस्य परमा सम्पत् [eṣā asya paramā sampat] esta é a sua suprema realização* एषः अस्य परमः लोकः [eṣaḥ asya paramaḥ lokaḥ] este é o seu mundo mais elevado* एषः अस्य परमः आनन्दः [eṣaḥ asya paramaḥ ānandaḥ] esta é a sua bem-aventurança* एतस्य एव मात्राम् आनन्दस्य उपजीवन्ति अन्यानि भूतानि [etasya eva mātrām ānandasya upajīvanti anyāni bhūtāni] em apenas uma fração desta bem-aventurança vivem outras criaturas* इति याज्ञवल्क्यः अनुशशास ह एनम् [iti yājñavalkyaḥ anuśaśāsa ha enam] assim Yajnavalkya o instruiu*
3.4.32- "Aquele que percebe a não dualidade, se torna Uno como a água. Este é o estado de Brahman, ó Majestade. Este é seu supremo refúgio. Esta é a sua suprema realização. Este é o seu mundo mais elevado. Esta é a sua bem-aventurança. Em apenas uma fração desta bem-aventurança vivem outras criaturas." Assim Yajnavalkya o instruiu.
4.3.33- स यो मनूष्याणां राद्धः समृद्धो भवत्यन्येषामधिपतिः सर्वैर्मानुष्यकैर्भोगैः सम्पन्नतमः स मनुष्याणां परम आनन्दोऽथ ये शतं मनुष्याणामानन्दाः स एकः पितृणां जितलोकानामानन्दोऽथ ये शतं पितृणां जितलोकानामानन्दाः स एकोगन्धर्वलोक आनन्दोऽथ ये शतं गन्धर्वलोक आनन्दाः स एकः कर्मदेवानामानन्दो ये कर्मणा देवत्वमभिसम्पद्यन्तेऽथ ये शतं कर्मदेवानामानन्दाः स एक आजानदेवानामानन्दो यश्च श्रोत्रियोऽवृजिनोऽकामहतोऽथ ये शतमाजानदेवानामानन्दाः स एकः प्रजापतिलोक आनन्दो यश्च श्रोत्रियोऽवृजिनोऽकामहतो अथ ये शतं प्रजापतिलोक आनन्दाः स एको ब्रह्मलोक आनन्दो यश्च श्रोत्रियोऽवृजिनोऽकामहतोऽथैष एव परम आनन्द एष ब्रह्मलोकः सम्राड् इति होवाच याज्ञवल्क्यः । सोऽहं भगवते सहस्रं ददाम्यत ऊर्ध्वं विमोक्षायैव ब्रूहीत्यत्र ह याज्ञवल्क्यो बिभयांचकारः मेधावी राजा सर्वेभ्यो मान्तेभ्य उदरौत्सीदिति ॥ ३३॥
sa yo manūṣyāṇāṃ rāddhaḥ samṛddho bhavatyanyeṣāmadhipatiḥ sarvairmānuṣyakairbhogaiḥ sampannatamaḥ sa manuṣyāṇāṃ parama ānando'tha ye śataṃ manuṣyāṇāmānandāḥ sa ekaḥ pitṛṇāṃ jitalokānāmānando'tha ye śataṃ pitṛṇāṃ jitalokānāmānandāḥ sa ekogandharvaloka ānando'tha ye śataṃ gandharvaloka ānandāḥ sa ekaḥ karmadevānāmānando ye karmaṇā devatvamabhisampadyante'tha ye śataṃ karmadevānāmānandāḥ sa eka ājānadevānāmānando yaśca śrotriyo'vṛjino'kāmahato'tha ye śatamājānadevānāmānandāḥ sa ekaḥ prajāpatiloka ānando yaśca śrotriyo'vṛjino'kāmahato'tha ye śataṃ prajāpatiloka ānandāḥ sa eko brahmaloka ānando yaśca śrotriyo'vṛjino'kāmahato'thaiṣa eva parama ānanda eṣa brahmalokaḥ samrāḍ iti hovāca yājñavalkyaḥ । so'haṃ bhagavate sahasraṃ dadāmyata ūrdhvaṃ vimokṣāyaiva brūhītyatra ha yājñavalkyo bibhayāṃcakāraḥ medhāvī rājā sarvebhyo māntebhya udarautsīditi ॥ 33॥
सः यः राद्धः समृद्धः मनुष्याणाम् [saḥ yaḥ rāddhaḥ samṛddhaḥ manuṣyāṇām] aquele que é perfeito e próspero entre os homens* अधिपतिः अन्येषाम् सम्पन्नतमः सर्वैः भोगैः मानुष्यकैः [adhipatiḥ anyeṣām sampannatamaḥ sarvaiḥ bhogaiḥ mānuṣyakaiḥ] senhor de outros e bem suprido com todos os prazeres humanos* सः भवति परमः आनन्दः मनुष्याणाम् [saḥ bhavati paramaḥ ānandaḥ manuṣyāṇām] essa é a (desfruta da) maior bem-aventurança entre os homens* अथ ये शतम् आनन्दाः मनुष्याणाम् एकः आनन्दः जित लोकानाम् पितृणाम् [atha ye śatam ānandāḥ manuṣyāṇām ekaḥ ānandaḥ jita lokānām pitṛṇām] essa bem-aventurança humana multiplicada cem vezes faz uma medida da bem-aventurança dos ancestrais que conquistaram seu próprio mundo* अथ ये आनन्दाः पितृणाम् शतम् जित लोकानाम् एकः आनन्दः गन्धर्वलोके [atha ye ānandāḥ pitṛṇām śatam jita lokānām ekaḥ ānandaḥ gandharvaloke] essa bem-aventurança dos ancestrais que conquistaram seu próprio mundo multiplicada cem vezes faz uma medida da bem-aventurança no mundo dos gandharvas* अथ ये आनन्दाः गन्धर्वलोके शतम् जित लोकानाम् एकः आनन्दः कर्म देवानाम् ये अभिसम्पद्यन्ते देवत्वम् कर्मणा [atha ye ānandāḥ gandharvaloke śatam jita lokānām ekaḥ ānandaḥ karma devānām ye abhisampadyante devatvam karmaṇā] essa bem-aventurança no mundo dos gandharvas multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança para os devas por ação: aqueles que alcançam sua divindade por meio da ação (ritos e sacrifícios)* अथ ये आनन्दाः कर्म देवानाम्श शतम् जित लोकानाम् एकः आनन्दः आजान देवानाम् यः श्रोत्रियः च अवृजिनः अकामहतः [atha ye ānandāḥ karma devānām śatam jita lokānām ekaḥ ānandaḥ ājāna devānām yaḥ śrotriyaḥ ca avṛjinaḥ akāmahataḥ] essa bem-aventurança dos devas pela ação multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança para os devas por nascimento bem como para aquele que é versado nos vedas sem pecado e livre de desejo* अथ ये आनन्दाः आजान देवानाम् शतम् जित लोकानाम् एकः आनन्दः प्रजापतिलोके यः श्रोत्रियः च अवृजिनः अकामहतः [atha ye ānandāḥ ājāna devānām śatam jita lokānām ekaḥ ānandaḥ prajāpatiloke yaḥ śrotriyaḥ ca avṛjinaḥ akāmahataḥ] essa bem-aventurança dos devas por nascimento multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança no mundo de prajāpati bem como de alguém que é versado nos vedas sem pecado e livre de desejo* अथ ये आनन्दाः प्रजापतिलोके शतम् जित लोकानाम् एकः आनन्दः ब्रह्मलोके यः श्रोत्रियः च अवृजिनः अकामहतः [atha ye ānandāḥ prajāpatiloke śatam jita lokānām ekaḥ ānandaḥ brahmaloke yaḥ śrotriyaḥ ca avṛjinaḥ akāmahataḥ] essa bem-aventurança no mundo de prajāpati multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança no mundo de brahman bem como daquele que é versado nos vedas sem pecado e livre de desejos* अथ एषः एव परमः आनन्दः एषः ब्रह्मलोकः सम्राट् उवाच ह इति याज्ञवल्क्यः [atha eṣaḥ eva paramaḥ ānandaḥ eṣaḥ brahmalokaḥ samrāṭ uvāca ha iti yājñavalkyaḥ] esta é de fato a suprema bem-aventurança este é o estado de brahman ó majestade disse yājñavalkya* अहम् ददामि सः भगवते सहस्रम् अतः एव ब्रूहि ऊर्ध्वम् विमोक्षाय [aham dadāmi saḥ bhagavate sahasram ataḥ eva brūhi ūrdhvam vimokṣāya] dou-lhe mil (vacas) senhor instrua-me mais sobre a liberação* इति अत्र ह याज्ञवल्क्यः विभयाञ्चकार मेधावी राजा उदरौत्सीत् मा सर्वेभ्यः अन्तेभ्यः [iti atra ha yājñavalkyaḥ vibhayāñcakāra medhāvī rājā udarautsīt mā sarvebhyaḥ antebhyaḥ] com isso yājñavalkya apreensivo pensou que o inteligente rei o estivesse obrigando a solucionar todas as suas dúvidas*
4.3.33- Aquele que é perfeito e próspero entre os homens, senhor de outros, e bem suprido com todos os prazeres humanos, desfruta da maior bem-aventurança entre os homens. Essa bem-aventurança humana multiplicada cem vezes faz uma medida da bem-aventurança dos ancestrais que conquistaram seu próprio mundo. A bem-aventurança desses ancestrais que conquistaram seu mundo multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança no mundo dos gandharvas. Essa bem-aventurança no mundo dos gandharvas multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança para os devas por ação - aqueles que alcançam sua divindade por meio da ação. Esta bem-aventurança dos devas pela ação multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança para os devas por nascimento, assim como para aquele que é versado nos Vedas, sem pecado e livre de desejo. Esta bem-aventurança dos devas por nascimento multiplicada cem vezes faz uma medida de bem-aventurança no mundo de Prajāpati, bem como de alguém que é versado nos Vedas, sem pecado e livre de desejo. Essa bem-aventurança no mundo de Prajāpati, multiplicada cem vezes, faz uma medida de bem-aventurança no mundo de Brahman, bem como daquele que é versado nos Vedas, sem pecado e livre de desejos. Esta é, de fato, a suprema bem-aventurança. Este é o estado de Brahman, ó Majestade, disse Yājñavalkya. "Dou-lhe mil (vacas), senhor, instrua-me mais sobre a liberação em si.” Com isso, Yājñavalkya, apreensivo, pensou que o inteligente Rei o estivesse obrigando a solucionar todas as suas dúvidas.
4.3.34- स वा एष एतस्मिन्स्वप्नान्ते रत्वा चरित्वा दृष्ट्वैव पुण्यं च पापं च पुनः प्रतिन्यायं प्रतियोन्याद्रवति बुद्धान्तायैव ॥ ३४॥
sa vā eṣa etasminsvapnānte ratvā caritvā dṛṣṭvaiva puṇyaṃ ca pāpaṃ ca punaḥ pratinyāyaṃ pratiyonyādravati buddhāntāyaiva ॥ 34॥
सः वै एषः रत्वा चरित्वा स्वप्नन्ते [saḥ vai eṣaḥ ratvā caritvā svapnānte] ele (o puruṣa), depois de se divertir e vagar no estado de sonho* च दृष्ट्वा एव पुण्यं च पापम् प्रतिन्यायम् आद्रवति पुनः एतस्मिन् प्रतियोनि बुद्ध अन्ताय [ca dṛṣṭvā eva puṇyaṃ ca pāpam pratinyāyam ādravati punaḥ etasmin pratiyoni buddha antāya] e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado anterior de vigília*
4.3.34- O puruṣa depois de se divertir e vagar no estado de sonho e de testemunhar tanto o bem como o mal volta na ordem inversa à seu estado de vigília.
4.3.35- तद्यथानः सुसमाहितमुत्सर्जद्यायादेवमेवायं शारीर आत्मा प्राज्ञेनात्मनान्वारूढ उत्सर्जन्याति यत्रैतदूर्ध्वोच्छ्वासी भवति ॥ ३५॥ उत्सर्जम् याति यत्रैतदूर्ध्वोच्छ्वासी भवति ॥ ३५॥
tadyathānaḥ susamāhitamutsarjadyāyādevamevāyaṃ śārīra ātmā prājñenātmanānvārūḍha utsarjanyāti yatraitadūrdhvocchvāsī bhavati ॥ 35॥
तत् यथा अनः सुसमाहितम् यायात् उत्सर्जत् [tat yathā anaḥ susamāhitam yāyāt utsarjat] assim como uma carroça pesadamente carregada vai rangendo* एवम् एव अयम् आत्मा शारीरः [evam eva ayam ātmā śārīraḥ] assim o Ātman identificado com o corpo* अन्वारुढः प्राज्ञेन आत्मना [anvāruḍhaḥ prājñena ātmanā] consolidado pelo Supremo Ātman* याति उत्सर्जत् यत्र एतत् भवति ऊर्ध्व उच्छासी [yāti utsarjat yatra etat bhavati ūrdhva ucchāsī] vai gemendo enquanto (alguém) dá seu último suspiro*
4.3.35- Assim como uma carroça pesadamente carregada vai rangendo, assim o Ātman identificado com o corpo, consolidado pelo Supremo Ātman, vai gemendo enquanto (alguém) dá seu último suspiro.
4.3.36- स यत्रायमणिमानं न्येति जरया वोपतपता वाणिमानं निगच्छति तद्यथाम्रं वोदुम्बरं वा पिप्पलं वा बन्धनात्प्रमुच्यत एवमेवायं पुरुष एभ्योऽङ्गेभ्यः सम्प्रमुच्य पुनः प्रतिन्यायं प्रतियोन्याद्रवति प्राणायैव ॥ ३६॥
sa yatrāyamaṇimānaṃ nyeti jarayā vopatapatā vāṇimānaṃ nigacchati tadyathāmraṃ vodumbaraṃ vā pippalaṃ vā bandhanātpramucyata evamevāyaṃ puruṣa ebhyo'ṅgebhyaḥ sampramucya punaḥ pratinyāyaṃ pratiyonyādravati prāṇāyaiva ॥ 36॥
यत्र सः अयम् अणिमानम् न्येति जरया वा [yatra saḥ ayam aṇimānam nyeti jarayā vā] quando este corpo definha com a velhice* निगच्छति वा उपतपता अणिमानम् [nigacchati vā upatapatā aṇimānam] ou contrai doença terminal* तत् यथा आम्रं वा उदुम्बरम् वा पिप्पलम् वा प्रमुच्यते बन्धनात् [tat yathā āmraṃ vā udumbaram vā pippalam vā pramucyate bandhanāt] assim como uma manga ou um figo ou uma baga que se separa de sua junção (de seu talo)* एवम् एव अयम् पुरुषः सम्प्रमुच्य एभ्यः अङ्गेभ्यः एव आद्रवति पुनः प्रतिन्यायम् प्रतियोनि प्राणाय [evam eva ayam puruṣaḥ sampramucya ebhyaḥ aṅgebhyaḥ eva ādravati punaḥ pratinyāyam pratiyoni prāṇāya] do mesmo modo o puruṣa se liberta de seu vínculo e volta novamente da mesma forma para outro corpo para nova manifestação do prāṇa*
4.3.36- Quando o corpo definha com a velhice ou contrai doença terminal; assim como uma manga ou um figo ou uma baga que se separa de seu talo, do mesmo modo o Puruṣa se liberta de seu vínculo e volta novamente da mesma forma para outro corpo para nova manifestação do Prāṇa.
4.3.37- तद्यथा राजानमायन्तमुग्राः प्रत्येनसः सूतग्रामण्योऽन्नैः पानैरवसथैः प्रतिकल्पन्ते अयमायात्ययमागच्छतीत्येवं हैवंविदं सर्वाणि भूतानि प्रतिकल्पन्त इदं ब्रह्मायातीदमागच्छतीति ॥ ३७॥
tadyathā rājānamāyantamugrāḥ pratyenasaḥ sūtagrāmaṇyo'nnaiḥ pānairavasathaiḥ pratikalpante ayamāyātyayamāgacchatītyevaṃ haivaṃvidaṃ sarvāṇi bhūtāni pratikalpanta idaṃ brahmāyātīdamāgacchatīti ॥ 37॥
तत् यथा प्रत्येनसः उग्राः सूत ग्रामण्यः प्रतिकल्पन्ते [tat yathā pratyenasaḥ ugrāḥ sūta grāmaṇyaḥ pratikalpante] assim, quando policiais, magistrados, escudeiros e governadores aguardam* अन्नैः पानैः आवसथैः राजानम् आयान्तम् [annaiḥ pānaiḥ āvasathaiḥ rājānam āyāntam] com comida bebida e hospedagem por um rei que está voltando (dizendo)* अयम् आयाति अयं आगच्छति [ayam āyāti ayaṃ āgacchati] lá vem ele! lá vem ele* इति एवं ह सर्वाणि भूतानि प्रतिकल्पन्ते एवंविदम् [iti evaṃ ha sarvāṇi bhūtāni pratikalpante evaṃvidam] assim todos os participantes esperam por aquele que tem esse conhecimento, dizendo* इदम् ब्रह्म आयाति इदम् आगच्छति [idam brahma āyāti idam āgacchati] lá vem brahma aqui está (brahma)*
4.3.37- Assim, quando policiais, magistrados, escudeiros e governadores aguardam, com comida bebida e hospedagem, por um rei que está voltando dizendo: “Lá vem ele! Lá vem ele!”, assim todos os participantes esperam por aquele que tem o conhecimento, dizendo: “Lá vem Brahma! Aqui está Brahma!”.
4.3.38- तद्यथा राजानं प्रयियासन्तमुग्राः प्रत्येनसः सूतग्रामण्योऽभिसमायन्त्येवमेवेमम् आत्मानमन्तकाले सर्वे प्राणा अभिसमायन्ति यत्रैतदूर्ध्वोच्छ्वासी भवति ॥ ३८॥
tadyathā rājānaṃ prayiyāsantamugrāḥ pratyenasaḥ sūtagrāmaṇyo'bhisamāyantyevamevemam ātmānamantakāle sarve prāṇā abhisamāyanti yatraitadūrdhvocchvāsī bhavati ॥ 38॥
तत् यथा प्रत्येनसः उग्राः सूत ग्रामण्यः अभिममायन्ति राजानम् प्रयियासन्तम् [tat yathā pratyenasaḥ ugrāḥ sūta grāmaṇyaḥ abhimamāyanti rājānam prayiyāsantam] assim, quando policiais, magistrados, escudeiros e governadores se reúnem em torno de um rei que está prestes a partir* एवम् एव सर्वे प्राणाः [evam eva sarve prāṇāḥ] assim também todos os prāṇas (órgãos)* अभिसमायन्ति इमम् आत्मानम् अन्तकाले [abhisamāyanti imam ātmānam antakāle] se reúnem em torno do self (ātman) na hora da morte* यत्र एतत् ऊर्ध्वं उच्छ्वासी भवति [yatra etat ūrdhvaṃ ucchvāsī bhavati] quando a respiração está partindo*
4.3.38- "Assim como policiais, magistrados, escudeiros e governadores se reúnem em torno de um rei que está prestes a partir, assim também todos os prāṇas (órgãos) se reúnem em torno do Ātman (Self), no hora da morte, quando a respiração está partindo."
। अथ चतुर्थं ब्राह्मणम् । - atha caturthaṃ brāhmaṇam - Agora o quarto brāhmaṇa - Versos (1 a 25)
4.4.1- स यत्रायमात्माबल्यं न्येत्य संमोहमिव न्येत्यथैनमेते प्राणा अभिसमायन्ति स एतास्तेजोमात्राः समभ्याददानो हृदयमेवान्ववक्रामति सयत्रैष चाक्षुषः पुरुषः पराङ्पर्यावर्ततेऽथारूपज्ञो भवति ॥ १॥
sa yatrāyamātmābalyaṃ nyetya saṃmohamiva nyetyathainamete prāṇā abhisamāyanti sa etāstejomātrāḥ samabhyādadāno hṛdayamevānvavakrāmati sayatraiṣa cākṣuṣaḥ puruṣaḥ parāṅparyāvartate'thārūpajño bhavati ॥ 1॥
यत्र अयम् सः आत्मा न्येत्य अबल्यम् न्येति संमोहम् इव [yatra ayam saḥ ātmā nyetya abalyam nyeti saṃmoham iva] quando este self (ātman) se torna fraco e começa a perder a consciência por assim dizer* अथ एते प्राणाः अभिसमायन्ति एनम् [atha ete prāṇāḥ abhisamāyanti enam] então os órgãos (prāṇas) chegam até ele* समभ्याददानः सः सः तेजः मात्राः एव अन्ववक्रामति हृदयम् [samabhyādadānaḥ saḥ saḥ tejaḥ mātrāḥ eva anvavakrāmati hṛdayam] absorvendo essas partículas de luz ele chega ao coração* यत्र सः चाक्षुषः पराङ् पर्यावर्तते अथ एव पुरुषः भवति अरूपज्ञः [yatra saḥ cākṣuṣaḥ parāṅ paryāvartate atha eva puruṣaḥ bhavati arūpajñaḥ] quando a conexão com a visão é interrompida o puruṣa perde sua capacidade de perceber formas visíveis*
4.4.1- "Quando este Self (Ātman) se torna fraco e começa a perder a consciência; então, os órgãos (prāṇas) chegam até ele. Absorvendo essas partículas de luz, ele chega ao coração. Quando a conexão com a visão é interrompida, o Puruṣa (Self) perde sua capacidade de perceber formas visíveis.
4.4.2- एकीभवति न पश्यतीत्याहुरेकीभवति न जिघ्रतीत्याहुरेकीभवति न रसयतीत्याहुरेकीभवति न वदतीत्याहुरेकीभवति न शृणोतीत्याहुरेकीभवति न मनुत इत्याहुरेकीभवति न स्पृशतीत्याहुरेकीभवति न विजानातीत्याहुस्तस्य हैतस्य हृदयस्याग्रं प्रद्योतते तेन प्रद्योतेनैष आत्मा निष्क्रामति चक्षुष्टो वा मूर्ध्नो वाऽन्येभ्यो वा शरीरदेशेभ्यस्तमुत्क्रामन्तं प्राणोऽनूत्क्रामति प्राणमनूत्क्रामन्तं सर्वे प्राणा अनूत्क्रामन्ति । सविज्ञानो भवति सविज्ञानमेवान्ववक्रामति । तं विद्याकर्मणी समन्वारभेते पूर्वप्रज्ञा च ॥ २॥
ekībhavati na paśyatītyāhurekībhavati na jighratītyāhurekībhavati na rasayatītyāhurekībhavati na vadatītyāhurekībhavati na śṛṇotītyāhurekībhavati na manuta ityāhurekībhavati na spṛśatītyāhurekībhavati na vijānātītyāhustasya haitasya hṛdayasyāgraṃ pradyotate tena pradyotenaiṣa ātmā niṣkrāmati cakṣuṣṭo vā mūrdhno vā'nyebhyo vā śarīradeśebhyastamutkrāmantaṃ prāṇo'nūtkrāmati prāṇamanūtkrāmantaṃ sarve prāṇā anūtkrāmanti । savijñāno bhavati savijñānamevānvavakrāmati । taṃ vidyākarmaṇī samanvārabhete pūrvaprajñā ca ॥ 2॥
इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न पश्यति [ekībhavati na paśyati] ele se une ele não pode ver* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न जिघ्रति [ekībhavati na jighrati] ele se une ele não sente odor* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न रसयते [ekībhavati na rasayate] ele se une ele não pode saborear* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न वदति [ekībhavati na vadati] ele se une ele não pode falar* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न शृणोति [ekībhavati na śṛṇoti] ele se une ele não pode ouvir* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न मनुते [ekībhavati na manute] ele se une ele não pode pensar* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न स्पृशति [ekībhavati na spṛśati] ele se une ele não sente o tato* इति आहुः [iti āhuḥ] dizem eles* एकीभवति न विजानाति [ekībhavati na vijānāti] ele se une ele não pode conhecer* तस्य ह अग्रम् एतस्य हृदयस्य प्रद्योतते [tasya ha agram etasya hṛdayasya pradyotate] então o topo de seu coração se ilumina* तेन प्रद्योतेन एषः आत्मा निष्क्रामति चक्षुष्टः वा मूर्ध्नः वा अन्येभ्यः शरीर देशेभ्यः वा [tena pradyotena eṣaḥ ātmā niṣkrāmati cakṣuṣṭaḥ vā mūrdhnaḥ vā anyebhyaḥ śarīra deśebhyaḥ vā] e com essa luz o ātman (self) sai pelo olho ou pelo crânio ou por alguma outra parte do corpo* उत्क्रामन्तम् प्राणः तम् अनु [utkrāmantam prāṇaḥ tam anu] ao partir o prāṇa parte com ele* उत्क्रामन्ति प्राणम् उत्क्रामति सर्वे प्राणाः अनु उत्क्रामन्तम् [utkrāmanti prāṇam utkrāmati sarve prāṇāḥ anu utkrāmantam] e à medida que o prāṇa se vai todos os prāṇas vão com ele* सविज्ञानः भवति एव सविज्ञानम् अनु अवक्रामति [savijñānaḥ bhavati eva savijñānam anu avakrāmati] então o self recebe uma consciência particular e se desenvolve em alguém que está relacionado a essa consciência* विद्या कर्मणी च पूर्वप्रज्ञा समन्वारभेते तम् [vidyā karmaṇī ca pūrvaprajñā samanvārabhete tam] então o aprendizado e os ritos assim como a memória o seguem*
4.4.2- Dizem eles: "Ele se une; ele não pode ver" — "Ele se une; ele não sente odor" — "Ele se une; ele não sente sabor" — "Ele se une; ele não pode falar" — "Ele se une; ele não pode ouvir" — "Ele se une; ele não consegue pensar" — "Ele se une; ele não pode sentir o tato" — "Ele se une; ele não pode conhecer" - Então o topo de seu coração se ilumina, e com essa luz o Self sai pelo olho ou pelo crânio ou por alguma outra parte do corpo. Ao partir, o Prāṇa parte com ele. E à medida que o Prāṇa se vai, todos os Prāṇas vão com ele. Então o Self recebe de uma consciência particular e se desenvolve em alguém que está relacionado a essa consciência. Então o aprendizado e os ritos, assim como a memória o seguem.
4.4.3- तद्यथा तृणजलायुका तृणस्यान्तं गत्वान्यमाक्रममाक्रम्यात्मानमुपसंहरत्येवमेवायमात्मेदं शरीरं निहत्याविद्यां गमयित्वान्यमाक्रममाक्रम्यात्मानमुपसंहरति ॥ ३॥
tadyathā tṛṇajalāyukā tṛṇasyāntaṃ gatvānyamākramamākramyātmānamupasaṃharati evamevāyamātmedaṃ śarīraṃ nihatyāvidyāṃ gamayitvā anyamākramamākramyātmānamupasaṃharati ॥ 3॥
तत् यथा तृणजलायुका [tat yathā tṛṇajalāyukā] assim como uma lagarta* गत्वा अन्तम् अयम् तृणस्य [gatvā antam ayam tṛṇasya] quando chega à ponta de uma folha de grama* आक्रम्य अन्यम् आक्रमम् [ākramya anyam ākramam] agarra outra (folha) e se fixa nela* एवम् एव इदम् आत्मा उपसंहरति शरीरम् [evam eva idam ātmā upasaṃharati śarīram] assim o ātman (self) depois de ter descartado este corpo* निहत्य गमयित्वा अविद्याम् [nihatya gamayitvā avidyām] e o deixado inconsciente* आक्रमम् अन्यम् आक्रम्य आत्मानमुपसंहरति [ākramya ākramam anyam ātmānamupasaṃharati] aproxima-se de outro suporte (corpo) e apossa-se dele*
4.4.3- Assim como uma lagarta, quando chega à ponta de uma folha de grama, agarra outra folha e se fixa nela, assim o Ātman (Self), depois de ter descartado este corpo e o deixado inconsciente, aproxima-se de outro corpo e apossa-se dele.
4.4.4- तद्यथा पेशस्कारी पेशसो मात्रामपादायान्यन्नवतरं कल्याणतरं रूपं तनुत एवमेवायमात्मेदं शरीरं निहत्याविद्यां गमयित्वान्यन्नवतरं कल्याणतरं रूपं कुरुते पित्र्यं वा गान्धर्वं वा दैवं वा प्राजापत्यं वा ब्राह्मं वाऽन्येषां वा भूतानाम् ॥ ४॥
tadyathā peśaskārī peśaso mātrāmapādāyānyannavataraṃ kalyāṇataraṃ rūpaṃ tanuta evamevāyamātmedaṃ śarīraṃ nihatyāvidyāṃ gamayitvānyannavataraṃ kalyāṇataraṃ rūpaṃ kurute pitryaṃ vā gāndharvaṃ vā daivaṃ vā prājāpatyaṃ vā brāhmaṃ vā'nyeṣāṃ vā bhūtānām ॥ 4॥
तत् यथा पेशस्कारी अपादाय मात्राम् पेशसः [tat yathā peśaskārī apādāya mātrām peśasaḥ] assim como um ourives, tomanndo um pedaço de ouro* तनुते अन्यत् रूपम् नवतरम् कल्याणतरम् [tanute anyat rūpam navataram kalyāṇataram] o transforma em outra forma mais nova e mais bela* एवम् एव इदम् आत्मा उपसंहरति शरीरम् [evam eva idam ātmā upasaṃharati śarīram] também o ātman (self) depois de ter abandonado este corpo* निहत्य गमयित्वा अविद्याम् [nihatya gamayitvā avidyām] e o deixado inconsciente* कुरुते अन्यत् रूपं नवतरं कल्याणतरम् [kurute anyat rūpaṃ navataraṃ kalyāṇataram] molda outra forma mais nova e mais bela* पित्र्यं वा [pitryaṃ vā] (como aquela) dos antepassados* गान्धर्वम् वा [gāndharvam vā] ou dos gāndharvas* दैवम् वा [daivam vā] ou dos devas* प्राजापत्यम् वा [prājāpatyam vā] ou de prajāpati* ब्राह्मम् वा [brāhmam vā] ou de brahman* वा अन्येषां भूतानाम् [va anyeṣāṃ bhūtānām] ou de outros seres*
4.4.4- "Assim como um ourives, tomando um pedaço de ouro, o transforma em outra forma mais nova e mais bela, também o Self, depois de ter abandonado o corpo e o tornado inconsciente, molda outra forma mais nova e mais bela, como aquela dos antepassados, ou dos gāndharvas, ou dos devas, ou de Prajāpati, ou de Brahman, ou de outros seres.
4.4.5- स वा अयमात्मा ब्रह्म विज्ञानमयो मनोमयः प्राणमयश्चक्षुर्मयः श्रोत्रमयः पृथिवीमय आपोमयो वायुमय आकाशमयस्तेजोमयोऽतेजोमयः काममयोऽकाममयः क्रोधमयोऽक्रोधमयो धर्ममयोऽधर्ममयः सर्वमयस्तद्यदेतदिदंमयोऽदोमय इति यथाकारी यथाचारी तथा भवति । साधुकारी साधुर्भवति पापकारी पापो भवति पुण्यः पुण्येन कर्मणा भवति पापः पापेन । अथो खल्वाहुः काममय एवायं पुरुष इति स यथाकामो भवति तत्क्रतुर्भवति यत्क्रतुर्भवति तत्कर्म कुरुते यत्कर्म कुरुते तदभिसम्पद्यते ॥ ५॥
sa vā ayamātmā brahma vijñānamayo manomayaḥ prāṇamayaścakṣurmayaḥ śrotramayaḥ pṛthivīmaya āpomayo vāyumaya ākāśamayastejomayo'tejomayaḥ kāmamayo'kāmamayaḥ krodhamayo'krodhamayo dharmamayo'dharmamayaḥ sarvamayastadyadetadidammayo'domaya iti yathākārī yathācārī tathā bhavati । sādhukārī sādhurbhavati pāpakārī pāpo bhavati puṇyaḥ puṇyena karmaṇā bhavati pāpaḥ pāpena । atho khalvāhuḥ kāmamaya evāyaṃ puruṣa iti sa yathākāmo bhavati tatkraturbhavati yatkraturbhavati tatkarma kurute yatkarma kurute tadabhisampadyate ॥ 5॥
सः वै अयम् आत्मा ब्रह्म [saḥ vai ayam ātmā brahma] este self (ātman) realmente é brahman* विज्ञानमयः [vijñānamayaḥ] feito de conhecimento* मनोमयः [manomayaḥ] feito de mente* चक्षुर्मयः [cakṣurmayaḥ] feito de visão* प्राणमयः [prāṇamayaḥ] feito de prāṇa (energia vital)* श्रोत्रमयः [śrotramayaḥ] feito de audição* पृथिवीमयः [pṛthivīmayaḥ] feito de terra* आपोमयः [āpomayaḥ] feito água* वायुमयः [vāyumayaḥ] feito de vāyu (ar)* आकाशमयः [ākāśamayaḥ] feito de ākāśa (espaço)* तेजोमयः [tejomayaḥ] feito de fogo* अतेजोमयः [atejomayaḥ] feito de não fogo* काममयः [kāmamayaḥ] feito de desejo* अकाममयः [akāmamayaḥ] feito de falta de desejo* क्रोधमयः [krodhamayaḥ] feito de raiva* अक्रोधमयः [akrodhamayaḥ] feito de não raiva* धर्ममयः [dharmamayaḥ] feito de retidão* अधर्ममयः [adharmamayaḥ] feito de não retidão* सर्वमयः [sarvamayaḥ] feito de tudo* तत् एतत् यत् इदंमयः अदोमयः [tat etat yat idaṃmayaḥ adomayaḥ] como então (se diz) feito disso feito daquilo* तथा इति यथाकारी भवति यथाचारी [tathā iti yathākārī bhavati yathācārī] assim ele se torna conforme age e conforme se conduz* साधुकारी भवति साधुः [sādhukārī bhavati sādhuḥ] com boas ações, ele se tornará bondoso* पापकारी भवति पापः [pāpakārī bhavati pāpaḥ] com más ações se tornara maldoso* पुण्येन कर्मणा भवति पुण्यः [puṇyena karmaṇā bhavati puṇyaḥ] com boas ações se tornará virtuoso* पापेन पापः [pāpena pāpaḥ] e com más ações se tornará malfeitor* अथो खलु आहुः अयम् पुरुषः एव काममयः [atho khalu āhuḥ ayam puruṣaḥ eva kāmamayaḥ] as pessoas dizem o puruṣa consiste apenas em desejos* यथाकामः इति सः भवति तत्म्लः [yathākāmaḥ iti saḥ tatmlaḥ] como é seu desejo assim é sua resolução* भवति यत्क्रतुः भवति तत् कर्म [bhavati yatkratuḥ bhavati tat karma] e como é sua resolução assim é sua ação* यत् कुरुते कर्म कुरुते तत् अभि सम्पद्यते [yat kurute karma kurute tat abhi sampadyate] e tudo o que fizer disso colherá*
4.4.5- "Este Self, realmente, é Brahman, feito de conhecimento, feito de mente, feito de visão, feito de energia vital (prāṇa), feito de audição, feito de terra, feito de água, feito de ar (vāyu), feito de espaço (ākāśa), feito de luz e não luz, feito de desejo e não desejo, feito de raiva e não raiva, feito de retidão e não retidão; É feito de tudo. Como se diz “feito disso, feito daquilo”. Assim ele se torna conforme age e conforme se conduz. Com boas ações, ele se tornará bondoso. Com más ações se tornara maldoso. Com boas ações se transformará em virtuoso e com más ações se transformará em malfeitor. As pessoas dizem: "O Puruṣa consiste apenas em desejos". Como é seu desejo, assim é sua resolução; e como é sua resolução, assim é sua ação; e tudo o que fizer, disso colherá.
4.4.6- तदेष श्लोको भवति । तदेव सक्तः सह कर्मणैति लिङ्गं मनो यत्र निषक्तमस्य । प्राप्यान्तं कर्मणस्तस्य यत्किञ्चेह करोत्ययम् । तस्माल्लोकात्पुनरैत्यस्मै लोकाय कर्मण् । इति नु कामयमानोऽथाकामयमानो योऽकामो निष्काम आप्तकाम आत्मकामो न तस्य प्राणा उत्क्रामन्ति ब्रह्मैव सन्ब्रह्माप्येति ॥ ६॥
tadeṣa śloko bhavati । tadeva saktaḥ saha karmaṇaiti liṅgaṃ mano yatra niṣaktamasya । prāpyāntaṃ karmaṇastasya yatkiñceha karotyayam । tasmāllokātpunaraityasmai lokāya karmaṇ । iti nu kāmayamāno'thākāmayamāno yo'kāmo niṣkāma āptakāma ātmakāmo na tasya prāṇā utkrāmanti brahmaiva sanbrahmāpyeti ॥ 6॥
तत् एषः भवति श्लोकः [tat eṣaḥ bhavati ślokaḥ] sobre isso há este verso* यत्र लिङ्गं मनो सक्तः तत् एति सह कर्मणा एव निषक्तम् अस्य [yatra liṅgaṃ mano saktaḥ tat eti saha karmaṇā eva niṣaktam asya] onde a mente se apega ele (o self) vai para lá junto com o karma apenas apegado a ele* प्राप्य अन्तम् यत् किं च तस्य कर्मणः करोत्ययम् इह [prāpya antaṃ yat kiṃ ca tasya karmaṇaḥ karotyayam iha] obtendo o fim (últimos resultados) de qualquer ação que ele fizer aqui neste mundo* ऐति पुनः तस्मात् लोकात् अस्मै लोकाय कर्मण् [aiti punar tasmāt lokāt asmai lokāya karmaṇ] (ele) vem novamente daquele mundo (que é a recompensa temporária de sua ação) para este mundo do karma* इति नु कामयमानः [iti nu kāmayamānaḥ] isso é para o homem que deseja* अथ अकामयमानः यः अकामः निष्कामः आप्तकामः आत्मकामः न तस्य प्राणा उत्क्रामन्ति [atha akāmayamānaḥ yaḥ akāmaḥ niṣkāmaḥ āptakāmaḥ ātmakāmaḥ na tasya prāṇā utkrāmanti] agora, o homem que não deseja aquele que está sem desejo que está livre do desejo cujo desejo é satisfeito cujo desejo é apenas o self, seus prāṇas não se afastam* सन् एव ब्रह्म अप्येति ब्रह्म [san eva brahma apyeti brahma] sendo brahman ele vai para brahman*
4.4.6- Sobre este ponto há este verso: Onde a mente se apega, o Self vai para lá junto com o karma, apenas apegado a ele. Obtendo o fim (últimos resultados) de qualquer ação que ele fizer aqui neste mundo, ele vem novamente daquele mundo (que é a recompensa temporária de sua ação) para este mundo do karma. Isso é para o homem que deseja. Agora, o homem que não deseja. Aquele que está sem desejo, que está livre do desejo, cujo desejo é satisfeito, cujo desejo é apenas o Self, seus prāṇas não se afastam. Sendo Brahman, ele vai para Brahman.
4.4.7- तदेष श्लोको भवति । यदा सर्वे प्रमुच्यन्ते कामा येऽस्य हृदि श्रिताः । अथ मर्त्योऽमृतो भवत्यत्र ब्रह्म समश्नुत इति ॥ तद्यथाहिनिर्व्लयनी वल्मीके मृता प्रत्यस्ता शयीतैवमेवेदं शरीरं शेतेऽथायमशरीरोऽमृतः प्राणो ब्रह्मैव तेज एव सोऽहं भगवते सहस्रं ददामीति होवाच जनको वैदेहः ॥ ७॥
tadeṣa śloko bhavati । yadā sarve pramucyante kāmā ye'sya hṛdi śritāḥ । atha martyo'mṛto bhavatyatra brahma samaśnuta iti ॥ tadyathāhinirvlayanī valmīke mṛtā pratyastā śayītaivamevedaṃ śarīraṃ śete'thāyamaśarīro'mṛtaḥ prāṇo brahmaiva teja eva so'haṃ bhagavate sahasraṃ dadāmīti hovāca janako vaidehaḥ ॥ 7॥
तत् एषः भवति श्लोकः [tat eṣa bhavati ślokaḥ] sobre este ponto há o seguinte verso* यदा सर्वे कामा ये श्रिताः अस्य हृदि प्रमुच्यन्ते [yadā sarve kāmā ye śritāḥ asya hṛdi pramucyante] quando todos os desejos que residem em seu coração se dissipam* अथ मर्त्यः अमृतः भवति ब्रह्म समश्नुते इति अत्र [atha martyaḥ bhavati amṛtaḥ samaśnuta brahma iti atra] então um mortal se torna imortal e alcança brahman neste mundo* इति तत् यथा अहि निर्ल्वयनी प्रत्यस्ता शयीत वल्मीके एवम् एव इदम् शेते शरीरम् मृता [iti tat yathā ahi nirlvayanī pratyastā śayīta valmīke evam eva idam śete śarīram mṛtā] assim como o despojo descartado de uma cobra jaz sobre um formigueiro assim jaz este cadáver* अथ अयम् प्राणः अशरीरः अमृतः एव ब्रह्म एव तेजः [atha ayam prāṇaḥ aśarīraḥ amṛtaḥ eva brahma eva tejaḥ] mas este prāṇa incorpóreo e imortal é apenas brahman apenas luz* जनकः वैदेहः उवाच ह सः भगवते अहम् ददामि सहस्रम् [janakaḥ vaidehaḥ uvāca ha saḥ bhagavate aham dadāmi sahasram] janaka of videha disse a ele senhor eu lhe darei mil vacas*
4.4.7- Sobre este ponto há o seguinte verso: Quando todos os desejos que residem em seu coração se dissipam; Então um mortal se torna imortal e alcança Brahman neste mundo. Assim como o despojo descartado de uma cobra jaz sobre um formigueiro, assim jaz este cadáver. Mas este Prāṇa incorpóreo e imortal é apenas Brahman, apenas luz. Janaka de Videha disse a ele, "senhor, eu lhe darei mil vacas!"
4.4.8- तदेते श्लोका भवन्ति । अणुः पन्था विततः पुराणो मां स्पृष्टोऽनुवित्तो मयैव । तेन धीरा अपियन्ति ब्रह्मविदः स्वर्गं लोकमित ऊर्ध्वं विमुक्ताः ॥ ८॥
tadete ślokā bhavanti । aṇuḥ panthā vitataḥ purāṇo māṃ spṛṣṭo'nuvitto mayaiva । tena dhīrā apiyanti brahmavidaḥ svargaṃ lokamita ūrdhvaṃ vimuktāḥ ॥ 8॥
तदेते श्लोका भवन्ति [tadete ślokā bhavanti] sobre este ponto há os versos* पुराणः अणुः पन्थाः विततः स्पृष्टः माम् अनुवित्तः मया [purāṇaḥ aṇuḥ panthāḥ vitataḥ spṛṣṭaḥ mām anuvittaḥ mayā] o antigo e estreito caminho que se estende para longe foi encontrado por mim e realizado por mim* तेन धीराः ब्रह्मविदः अपियन्ति स्वर्गं लोकम् इतः ऊर्ध्वम् विमुक्ताः [tena dhīrāḥ brahmavidaḥ apiyanti svargaṃ lokam itaḥ ūrdhvam vimuktāḥ] nele os sábios que conhecem brahman passam para o svarga-loka (mundo celestial) inteiramente liberados*
4.4.8- Sobre este ponto há os versos: "O antigo e estreito caminho que se estende para longe foi encontrado e realizado por mim." - "Nele, os sábios que conhecem Brahman passam para o Svarga-loka (mundo celestial), inteiramente liberados."
4.4.9- तस्मिञ्छुक्लमुत नीलमाहुः पिङ्गलं हरितं लोहितं च । एष पन्था ब्रह्मणा हानुवित्तस्तेनैति ब्रह्मवित्पुण्यकृत्तैजसश्च ॥ ९॥
tasmiñchuklamuta nīlamāhuḥ piṅgalaṃ haritaṃ lohitaṃ ca । eṣa panthā brahmaṇā hānuvittastenaiti brahmavitpuṇyakṛttaijasaśca ॥ 9॥
आहुः तस्मिन् शुक्लम् उत नीलम् पिङ्गलम् हरितम् लोहितम् च [āhuḥ tasmin śuklam uta nīlam piṅgalam haritam ca lohitam] fala-se dele como branco bem como azul amarelo verde e vermelho* एषः ह पन्था अनुवित्तः ब्रह्मणा [eṣaḥ ha panthā anuvittaḥ brahmaṇā] este caminho é realizado por um brāhmaṇa* तेन एति ब्रह्मवित् पुण्यकृत् च तैजसः [tena eti brahmavit puṇyakṛt ca taijasaḥ] por ele caminha o conhecedor de brahman, o praticante do bem e o homem identificado com a luz suprema*
4.4.9- Fala-se dele como branco, bem como azul, amarelo, verde e vermelho. Este caminho é realizado por um brāhmaṇa. Por ele caminha o conhecedor de Brahman, o praticante do bem e o homem identificado com a Luz Suprema.
4.4.10- अन्धं तमः प्रविशन्ति येऽविद्यामुपासते । ततो भूय इव ते तमो य उ विद्यायां रताः ॥ १०॥
andhaṃ tamaḥ praviśanti ye'vidyāmupāsate । tato bhūya iva te tamo ya u vidyāyāṃ ratāḥ ॥ 10॥
तमः अन्धम् प्रविशन्ति ये उपासते अविद्याम् [tamaḥ andham praviśanti ye upāsate avidyām] na escuridão cegante entram aqueles que cultuam a ignorância (avidyā)* उ ते तमः भूयः ततः ये रताः विद्यायाम् इव [u te tamaḥ bhūyaḥ tataḥ ye ratāḥ vidyāyām iva] e na escuridão ainda maior então entram os devotados ao conhecimento (vidyā)*
4.4.10- Na escuridão cegante entram aqueles que cultuam a ignorância (avidyā); E na escuridão ainda maior, os devotados ao conhecimento (vidyā).
4.4.11- अनन्दा नाम ते लोका अन्धेन तमसावृताः । तांस्ते प्रेत्याभिगच्छन्त्यविद्वांसोऽबुधो जनाः ॥ ११॥
anandā nāma te lokā andhena tamasāvṛtāḥ । tāṃste pretyābhigacchantyavidvāṃso'budho janāḥ ॥ 11॥
अनन्दाः नाम ते लोकाः आवृताः अन्धेन तमसा [anandāḥ nāma te lokāḥ āvṛtāḥ andhena tamasā] tristes de fato são aqueles mundos cobertos de escuridão cegante* तान् ये प्रत्य अभिगच्छन्ति तै जनाः अविद्वांसः अबुधः [tān tai pratya abhigacchanti ye janāḥ avidvāṃsaḥ abudhaḥ] para eles depois da morte vão aquelas pessoas ignorantes que não estão despertas*
4.4.11- Tristes são aqueles mundos cobertos de escuridão cegante. Para eles depois da morte vão aquelas pessoas ignorantes que não estão despertas (abudha).
4.4.12- आत्मानं चेद्विजानीयादयमस्मीति पूरुषः । किमिच्छन्कस्य कामाय शरीरमनुसंज्वरेत् ॥ १२॥
ātmānaṃ cedvijānīyādayamasmīti pūruṣaḥ । kimicchankasya kāmāya śarīramanusaṃjvaret ॥ 12॥
किम् इच्छन् कामाय कस्य [kim icchan kāmāya kasya] para que desejo e em benefício de quem* पूरुषः अनुसंज्वरेत् अयम् शरीरम् [pūruṣaḥ anusaṃjvaret ayam śarīram] uma pessoa (o pūruṣa) deve se preocupar com seu corpo* चेत् विजानीयात् आत्मानम् अस्मि इति [cet vijānīyāt ātmānam asmi iti] se conhece a si mesmo como "eu sou isso (ātman)*
4.4.12- Para que desejo e em benefício de quem, uma pessoa (o Pūruṣa) deve se preocupar com seu corpo, se conhece a si mesmo como "Eu sou isso (Ātman)".
4.4.13- यस्यानुवित्तः प्रतिबुद्ध आत्मास्मिन्सन्देह्ये गहने प्रविष्टः । स विश्वकृत् स हि सर्वस्य कर्ता तस्य लोकः स उ लोक एव ॥ १३॥
yasyānuvittaḥ pratibuddha ātmāsminsandehye gahane praviṣṭaḥ । sa viśvakṛt sa hi sarvasya kartā tasya lokaḥ sa u loka eva ॥ 13॥
यस्य अनुवित्तः आत्मा [yasya anuvittaḥ ātmā] quem encontrou o self (ātman)* प्रविष्टः अस्मिन् सन्देह्ये गहने [praviṣṭaḥ asmin sandehye gahane] que entrou neste confuso e insondável (corpo)* प्रतिबुद्धः सः हि विश्वकृत् [pratibuddhaḥ saḥ hi viśvakṛt] compreendeu que ele é de fato o criador* सः कर्ता सर्वस्य [saḥ kartā sarvasya] ele é o criador de tudo* तस्य लोकः उ सः लोकः एव [tasya lokaḥ u saḥ lokaḥ eva] dele é o mundo e ele é o próprio mundo*
4.4.13- Quem encontrou o Self (Ātman) que entrou neste confuso e insondável (corpo), compreendeu que ele é de fato o criador, ele é o criador de tudo, dele é o mundo, e ele é o próprio mundo.
4.4.14- इहैव सन्तोऽथ विद्मस्तद्वयं न चेदवेदिर्महती विनष्टिः । ये तद्विदुरमृतास्ते भवन्त्यथेतरे दुःखमेवापियन्ति ॥ १४॥
ihaiva santo'tha vidmastadvayaṃ na cedavedirmahatī vinaṣṭiḥ । ye tadviduramṛtāste bhavantyathetare duḥkhamevāpiyanti ॥ 14॥
अथ वयम् एव सन्तः इह विद्मः तत् [atha vayam eva santaḥ iha vidmaḥ tat] enquanto ainda estamos aqui, passamos a conhecê-lo* न चेत् अवेदिः महती विनष्टिः [na cet avediḥ mahatī vinaṣṭiḥ] se você não o conhece grande é a seu prejuízo* ते ये तत् विदुः भवन्ति अमृता [te ye tat viduḥ bhavanti amṛtā] aqueles que o conhecem tornam-se imortais* अथ इतरे एव दुखम् अपियन्ति [atha itare eva apiyanti dukham] enquanto outros apenas passam a sofrer*
4.4.14- Enquanto ainda estamos aqui, passamos a conhecê-lo. Se você não o conhece, grande é a seu prejuízo. Aqueles que o conhecem tornam-se imortais. Quanto ao resto, apenas sofrimento os espera.
4.4.15- यदैतमनुपश्यत्यात्मानं देवमञ्जसा । ईशानं भूतभव्यस्य न ततो विजुगुप्सते ॥ १५॥
yadaitamanupaśyatyātmānaṃ devamañjasā । īśānaṃ bhūtabhavyasya na tato vijugupsate ॥ 15॥
यदा अनुपश्यति अञ्जसा एतम् आत्मानम् देवम् [yadā anupaśyati añjasā etam ātmānam devam] quando alguém percebe diretamente este self como deva* ईशानम् भूत भवस्य [īśānam bhūta bhavasya] e como o senhor de tudo o que é e será* ततः न विजुगुप्सते [tataḥ na vijugupsate] então ele procurará não se afastar dele*
4.4.15- Quando alguém percebe diretamente este Self como deva, e como o senhor de tudo o que é e será, então ele procurará não se afastar dele.
4.4.16- यस्मादर्वाक्संवत्सरोऽहोभिः परिवर्तते । तद्देवा ज्योतिषां ज्योतिरायुर्होपासतेऽमृतम् ॥ १६॥
yasmādarvāksaṃvatsaro'hobhiḥ parivartate । taddevā jyotiṣāṃ jyotirāyurhopāsate'mṛtam ॥ 16॥
यस्मात् अर्वाक् संवत्सरः परिवर्तते अहोभिः [yasmāt arvāk saṃvatsaraḥ parivartate ahobhiḥ] Aquilo sob o qual o ano gira com seus dias* तत् ज्योतिः ज्योतिषाम् [tat jyotiḥ jyotiṣām] a luz das luzes* देवाः उपासते आयुः अमृतम् [devāḥ upāsate āyuḥ amṛtam] os devas reverenciam como vida imortal*
4.4.16- Aquilo sob qual o ano gira com seus dias, a luz das luzes, os devas reverenciam como vida imortal.
4.4.17- यस्मिन्पञ्च पञ्चजना आकाशश्च प्रतिष्ठितः । तमेव मन्य आत्मानं विद्वान्ब्रह्मामृतोऽमृतम् ॥ १७॥
yasminpañca pañcajanā ākāśaśca pratiṣṭhitaḥ । tameva manya ātmānaṃ vidvānbrahmāmṛto'mṛtam ॥ 17॥
यस्मिन् प्रतिष्ठितः पञ्चजनाः पञ्च आकाशः: [yasmin pratiṣṭhitaḥ pañcajanāḥ pañca ākāśaḥ] em relação aos cinco grupos de cinco em que o akasha está colocado* च मन्ये तम् एव आत्मानम् ब्रह्म अमृतः [ca manye tam eva ātmānam brahma amṛtaḥ] certamente eu considero esse mesmo ātman o Brahman imortal* विद्वान् अमृतम् [vidvān amṛtam] conhecendo (brahman) eu me torno imortal*
4.4.17- Em relação aos cinco grupos de cinco em que o akasha está colocado, certamente eu considero esse mesmo Ātman o Brahman imortal. Conhecendo (Brahman) eu me torno imortal.
4.4.18- प्राणस्य प्राणमुत चक्षुषश्चक्षुरुत श्रोत्रस्य श्रोत्रं मनसो ये मनो विदुः । ते निचिक्युर्ब्रह्म पुराणमग्र्यम् ॥ १८॥
prāṇasya prāṇamuta cakṣuṣaścakṣuruta śrotrasya śrotraṃ manaso ye mano viduḥ । te nicikyurbrahma purāṇamagryam ॥ 18॥
ये विदु: प्राणम् प्राणस्य [ye viduḥ prāṇam prāṇasya] aqueles que conhecem o prāṇa do prāṇa* उत चक्षुः चक्षुषः [uta cakṣuḥ cakṣuṣaḥ] e o olho do olho* उत श्रोत्रं श्रोत्रस्य मनः मनस: [uta śrotraṃ śrotrasya manaḥ manasaḥ] o ouvido do ouvido e a mente da mente* ते निचिक्युः पुराणम् अग्रयम् ब्रह्म [te nicikyuḥ purāṇam agrayam brahma] perceberam o antigo e primordial brahman*
4.4.18- Aqueles que conhecem o prāṇa do prāṇa, o olho do olho, o ouvido do ouvido e a mente da mente, perceberam o antigo e primordial Brahman.
4.4.19- मनसैवानुद्रष्टव्यं नेह नानास्ति किंचन । मृत्योः स मृत्युमाप्नोति य इह नानेव पश्यति ॥ १९॥
manasaivānudraṣṭavyaṃ neha nānāsti kiṃcana । mṛtyoḥ sa mṛtyumāpnoti ya iha nāneva paśyati ॥ 19॥
एव मनसा अनुद्रष्टव्यम् [eva manasā anudraṣṭavyam] somente através da mente deve ser percebido* इह न अस्ति किञ्चन नाना [iha na asti kiñcana nānā] ele não há qualquer diversidade (dualidade)* यः पश्यति इह नाना सः आप्नोति मृत्योः मृत्युम् इव [yaḥ paśyati iha nānā saḥ āpnoti mṛtyoḥ mṛtyum iva] aquele que percebe nele alguma diversidade vai de morte em morte*
4.4.19- "Somente através da mente deve ser percebido; Nele não há diversidade (dualidade). Aquele que percebe Nele alguma diversidade, vai de morte em morte."
4.4.20- एकधैवानुद्रष्टव्यमेतदप्रमयं ध्रुवम् । विरजः पर आकाशादज आत्मा महान्ध्रुवः ॥ २०॥
ekadhaivānudraṣṭavyametadapramayaṃ dhruvam । virajaḥ para ākāśādaja ātmā mahāndhruvaḥ ॥ 20॥
एतत् अनुद्रष्टव्यम् एव एकधा [etat anudraṣṭavyam eva ekadhā] ele deve ser percebido como uma unidade* अप्रमयम् ध्रुवम् [apramayam dhruvam] incognoscível e eterno* आत्मा विरजः परः आकाशात् [ātmā virajaḥ paraḥ ākāśāt] o ātman é puro superior ao ākāśa* अजः महान् ध्रुवः [ajaḥ mahān dhruvaḥ] sem nascimento, infinito e imutável*
4.4.20- Deve ser percebido como uma unidade. Incognoscível e eterno, o Ātman é puro, superior ao ākāśa, sem nascimento, infinito e imutável.
4.4.21- तमेव धीरो विज्ञाय प्रज्ञां कुर्वीत ब्राह्मणः । नानुध्यायाद्बहूञ्छब्दान् वाचो विग्लापनꣳ हि तदिति ॥ २१॥
tameva dhīro vijñāya prajñāṃ kurvīta brāhmaṇaḥ । nānudhyāyādbahūñchabdān vāco viglāpanaꣳ hi taditi ॥ 21॥
धीरःब्राह्मणः विज्ञाय एव तम् [dhīraḥ brāhmaṇaḥ vijñāya eva tam] o sábio brāhmaṇa tendo reconhecido de fato o Self* कुर्वीत प्रज्ञाम् [kurvīta prajñām] deve conquistar o conhecimento transcendental (prajñā)* न अनुध्यायात् बहून् शब्दान् [na anudhyāyāt bahūn śabdān] ele não deve pensar com muitas palavras* हि तत् विग्लापनम् वाचः [hi tat viglāpanam vācaḥ] pois isso cansa a fala*
4.4.21- O sábio brāhmaṇa tendo reconhecido o Self, deve conquistar o conhecimento transcendental (prajñā). Ele não deve pensar com muitas palavras, pois isso cansa a fala.
4.4.22-स वा एष महानज आत्मा योऽयं विज्ञानमयः प्राणेषु य एषोऽन्तर्हृदय आकाशस्तस्मिञ्छेते सर्वस्य वशी सर्वस्येशानः सर्वस्याधिपतिः स न साधुना कर्मणा भूयान्नो एवासाधुना कनीयानेष सर्वेश्वर एष भूताधिपतिरेष भूतपाल एष सेतुर्विधरण एषां लोकानामसम्भेदाय । तमेतं वेदानुवचनेन ब्राह्मणा विविदिषन्ति यज्ञेन दानेन तपसाऽनाशकेनैतमेव विदित्वा मुनिर्भवत्य् एतमेव प्रव्राजिनो लोकमिच्छन्तः प्रव्रजन्त्येतद्ध स्म वै तत्पूर्वे विद्वाꣳसः प्रजां न कामयन्ते किं प्रजया करिष्यामो येषां नोऽयमात्माऽयं लोक इति । ते ह स्म पुत्रैषणायाश्च वित्तैषणायाश्च लोकैषणायाश्च व्युत्थायाथ भिक्षाचर्यं चरन्ति या ह्येव पुत्रैषणा सा वित्तैषणा या वित्तैषणा सा लोकैषणोभे ह्येते एषणे एव भवतः । स एष नेति नेत्यात्माऽगृह्यो न हि गृह्यतेऽशीर्यो न हि शीर्यतेऽसङ्गो न हि सज्यतेऽसितो न व्यथते न रिष्यत्येतमु हैवैते न तरत इत्यतः पापमकरवमित्यतः कल्याणमकरवमित्युभे उ हैवैष एते तरति नैनं कृताकृते तपतः ॥ २२॥
sa vā eṣa mahānaja ātmā yo'yaṃ vijñānamayaḥ prāṇeṣu ya eṣo'ntarhṛdaya ākāśastasmiñchete sarvasya vaśī sarvasyeśānaḥ sarvasyādhipatiḥ sa na sādhunā karmaṇā bhūyānno evāsādhunā kanīyāneṣa sarveśvara eṣa bhūtādhipatireṣa bhūtapāla eṣa seturvidharaṇa eṣāṃ lokānāmasambhedāya । tametaṃ vedānuvacanena brāhmaṇā vividiṣanti yajñena dānena tapasā'nāśakenaitameva viditvā munirbhavaty etameva pravrājino lokamicchantaḥ pravrajantyetaddha sma vai tatpūrve vidvāꣳsaḥ prajāṃ na kāmayante kiṃ prajayā kariṣyāmo yeṣāṃ no'yamātmā'yaṃ loka iti । te ha sma putraiṣaṇāyāśca vittaiṣaṇāyāśca lokaiṣaṇāyāśca vyutthāyātha bhikṣācaryaṃ caranti yā hyeva putraiṣaṇā sā vittaiṣaṇā yā vittaiṣaṇā sā lokaiṣaṇobhe hyete eṣaṇe eva bhavataḥ । sa eṣa neti netyātmā'gṛhyo na hi gṛhyate'śīryo na hi śīryate'saṅgo na hi sajyate'sito na vyathate na riṣyatyetamu haivaite na tarata ityataḥ pāpamakaravamityataḥ kalyāṇamakaravamityubhe u haivaiṣa ete tarati nainaṃ kṛtākṛte tapataḥ ॥ 22॥
सः महान् एषः आत्मा अजः वै विज्ञानमयः यः अयम् प्राणेषु यः एषः आकशः अन्तः हृदये [saḥ mahān eṣaḥ ātmā ajaḥ vai vijñānamayaḥ yaḥ ayam prāṇeṣu yaḥ eṣaḥ ākaśaḥ antaḥ hṛdaye] aquele grande ātman não nascido plenamente inteligente (vijñānamaya) e que (habita) o prāṇa, está no ākāśa dentro do coração* तस्मिन् शेते वशी सर्वस्य ईशानः सर्वस्य अधिपतिः सर्वस्य [tasmin śete vaśī sarvasya īśānaḥ sarvasya adhipatiḥ sarvasya] nele está o controlador de tudo, o senhor do tudo, o governante de todos* सः न भूयान् साधुना कर्मणा नो एव कनीयान् असाधुना [saḥ na bhūyān sādhunā karmaṇā no eva kanīyān asādhunā] Não se torna maior por boas ações ou menor por más ações* एषः ईश्वर सर्व एषः भूतपालः [eṣaḥ īśvara sarva eṣaḥ bhūtapālaḥ] é o senhor de tudo o protetor de todos os seres* एषः सेतुः विधरणः एषां लोकानाम् असम्भेदाय [eṣaḥ setuḥ vidharaṇaḥ eṣāṃ lokānām asambhedāya] ele é a margem divisória para que esses mundos não sejam confundidos* तम् ब्राह्मणाः विविदिषन्ति एतम् वेद अनुवचनेन यज्ञेन दानेन तपसा अनाशकेन एतम् विदित्वा एव भवति मुनिः [tam brāhmaṇāḥ vividiṣanti etam veda anuvacanena yajñena dānena tapasā anāśakena etam viditvā eva bhavati muniḥ] os brâhmanas procuram conhecê-lo pelo estudo dos vedas pelo sacrifício pelas dádivas pela penitência pelo jejum e aquele que o conhece torna-se um muni* इच्छन्तः एव एतम् लोकम् प्रत्राजिनः प्रव्रजन्ति [icchantaḥ eva etam lokam pratrājinaḥ pravrajanti] desejando realmente aquele mundo os monges deixam suas casas* विद्वांसः एतत् तत् पूर्वे ह वै न कामयन्ते स्म प्रजाम् [vidvāṃsaḥ etat tat pūrve ha vai na kāmayante sma prajām] sabendo disso as pessoas de outrora não desejavam descendentes* किम् करिष्यामः प्रजया इति येषां नः अयम् आत्मा अयम् लोकः [kim kariṣyāmaḥ prajayā iti yeṣāṃ naḥ ayam ātmā ayam lokaḥ] o que faremos com a descendência (eles disseram) nós que temos este ātman e este mundo* ते ह स्म पुत्रैषणायाश्च वित्तैषणायाश्च लोकैषणायाश्च व्युत्थायाथ भिक्षाचर्यं चरन्ति / या ह्येव पुत्रैषणा सा वित्तैषणा या वित्तैषणा सा लोकैषणोभे ह्येते एषणे एव भवतः [te ha sma putraiṣaṇāyāśca vittaiṣaṇāyāśca lokaiṣaṇāyāśca vyutthāyātha bhikṣācaryaṃ caranti / yā hyeva putraiṣaṇā sā vittaiṣaṇā yā vittaiṣaṇā sā lokaiṣaṇobhe hyete eṣaṇe eva bhavataḥ] e eles tendo se elevado acima do desejo de filhos riqueza e novos mundos vagam como mendigos / pois o desejo de filhos é desejo de riqueza e desejo de riqueza é desejo de mundos ambos são de fato apenas desejos* एषः आत्मा सः इति न इति न [eṣaḥ ātmā saḥ iti na iti na] este ātman é aquilo que foi descrito como não isso, não aquilo (neti, neti)* अगृह्यः [agṛhyaḥ] (é) imperceptível* न हि गृह्यते [na hi gṛhyate] pois não é percebido* अशीर्यः [aśīryaḥ] (é) imutável* न हि शीर्यते [na hi śīryate] pois não pode ser modificado* असङ्गः न हि सज्यते [asaṅgaḥ na hi sajyate] é desapegado, pois nunca se apega* असितः न व्यथते न रिष्यति [asitaḥ na vyathate na riṣyati] é independente não se perturba e não sofre* अतः एतम् इतिएते न तरतः [ataḥ etam itiete na tarataḥ] assim (aquele que sabe disso) esses dois (pensamentos) não vencem* इति अतः अकरवम् पापम् इति अकरवम् पुण्यम् [iti ataḥ akaravam pāpam iti akaravam puṇyam] por isso fiz má ação por isso fiz boa ação* एषः तरति एव एते उभे उ ह [eṣaḥ tarati eva ete ubhe u ha] ele supera esses dois* उ ह एव कृत अकृते न एनम् तपतः [u ha eva kṛta akṛte na enam tapataḥ] de fato (coisas) feitas ou não feitas não o aflingem*
4.4.22- "Aquele grande Ātman, não nascido, plenamente inteligente (vijñānamaya) e que habita o prāṇa, está no ākāśa dentro do coração. Nele está o controlador de tudo, o senhor do tudo, o governante de todos. Não se torna maior por boas ações ou menor por más ações. É o senhor de tudo, o protetor de todos os seres. Ele é uma margem e um limite, para que esses mundos não sejam confundidos. Os brâhmanas procuram conhecê-lo pelo estudo dos Vedas, pelo sacrifício, pelas dádivas, pela penitência, pelo jejum, e aquele que o conhece torna-se um Muni. Desejando realmente aquele mundo (por Brahman), os monges deixam suas casas. "Sabendo disso, as pessoas de outrora não desejavam descendentes. O que faremos com a descendência, eles disseram, nós que temos este Ātman e este mundo (de Brahman)? E eles, tendo se elevado acima do desejo de filhos, riqueza e novos mundos, vagam como mendigos. Pois o desejo de filhos é desejo de riqueza, e desejo de riqueza é desejo de mundos. Ambos são, de fato, apenas desejos. Este Ātman é Aquilo que foi descrito como não isso, não aquilo. É imperceptível, pois não é percebido; imutável, pois Ele nunca decai; desapegado, pois nunca está apegado; é independente, não se perturba e não sofre. Aquele que sabe disso, esses dois pensamentos não vencem: Por isso fiz uma má ação e por isso fiz uma boa ação. Ele supera os dois. Coisas feitas ou não feitas não o afligem.
4.4.23- तदेतदृचाभ्युक्तम् । एष नित्यो महिमा ब्राह्मणस्य न वर्धते कर्मणा नो कनीयान् । तस्यैव स्यात् पदवित्तं विदित्वा न लिप्यते कर्मणा पापकेनेति । तस्मादेवंविच्छान्तो दान्त उपरतस्तितिक्षुः समाहितो भूत्वात्मन्येवात्मानं पश्यति सर्वमात्मानं पश्यति नैनं पाप्मा तरति सर्वं पाप्मानं तरति नैनं पाप्मा तपति सर्वं पाप्मानं तपति विपापो विरजोऽविचिकित्सो ब्राह्मणो भवति एष ब्रह्मलोकः सम्राड् एनं प्रापितोऽसीति होवाच याज्ञवल्क्यः सोऽहं भगवते विदेहान् ददामि मां चापि सह दास्यायेति ॥ २३॥
tadetadṛcābhyuktam । eṣa nityo mahimā brāhmaṇasya na vardhate karmaṇā no kanīyān । tasyaiva syāt padavittaṃ viditvā na lipyate karmaṇā pāpakeneti । tasmādevaṃvicchānto dānta uparatastitikṣuḥ samāhito bhūtvātmanyevātmānaṃ paśyati sarvamātmānaṃ paśyati nainaṃ pāpmā tarati sarvaṃ pāpmānaṃ tarati nainaṃ pāpmā tapati sarvaṃ pāpmānaṃ tapati vipāpo virajo'vicikitso brāhmaṇo bhavati eṣa brahmalokaḥ samrāḍ enaṃ prāpito'sīti hovāca yājñavalkyaḥ; so'haṃ bhagavate videhān dadāmi, māṃ cāpi saha dāsyāyeti ॥ 23॥
तत् एतत् अभ्युक्तम् ऋचा ब्राह्मणस्य [tat etat abhyuktam ṛcā] esta mesma coisa foi expressa pelo hino do rigveda* एषः महिमा नित्यः [eṣaḥ mahimā nityaḥ brāhmaṇasya] esta é a gloria eterna de um brāhmaṇa* न वर्धते न कनीयान् कर्मणा [na vardhate na kanīyān karmaṇā] (ela) não aumenta nem diminui pelo karma (ação)* स्यात् एव विदित्वा तस्य पदवित् तम् न लिप्यते पापकेन कर्मणा [syāt eva viditvā tasya padavit tam na lipyate pāpakena karmaṇā] deve-se realmente conhecer seus indícios (sua natureza) assim não (se é) tocado pela ação maligna* इति तस्मात् एवंवित् भूत्वा शान्तः [iti tasmāt evaṃvit bhūtvā śāntaḥ] portanto aquele que sabe disso torna-se tranquilo* दान्तः उपरतः तितिक्षुः समाहितः पश्यति आत्मानम् आत्मनि एव [dāntaḥ uparataḥ titikṣuḥ samāhitaḥ paśyati ātmānam ātmani eva] paciente introspectivo perseverante e concentrado e vê o ātman em si mesmo* पश्यति सर्वम् आत्मानम् [paśyati sarvam ātmānam] (ele) vê tudo como ātman* पापम् न एनम् तरति तरति सर्वम् पाप्मानम् [pāpam na enam tarati tarati sarvam pāpmānam] o mal não o alcança (pois ele) supera todo mal* पाप्मा न एनम् तपति तपति सर्वम् पाप्मानम् [pāpmā na enam tapati tapati sarvam pāpmānam] o mal não o perturba (pois ele) consome todo mal* भवति विपापः विरजः अविचिकित्सः ब्राह्मणः [bhavati vipāpaḥ virajaḥ avicikitsaḥ brāhmaṇaḥ] (ele) se torna sem pecado sem mácula (livre de dúvidas (e) verdadeiro brāhmaṇa* एषः असि ब्रह्मलोकः सम्राट् एनम् प्रापितः उवाच ह याज्ञवल्क्यः दास्याय [eṣaḥ asi brahmalokaḥ samrāṭ enam prāpitaḥ uvāca ha yājñavalkyaḥ] este é o mundo de brahman ó majestade e você o alcançou disse yājñavalkya* अहम् सः ददामि भगवते विदेहान् च माम् अपि सह [aham saḥ dadāmi bhagavate videhān ca mām api saha dāsyāya] eu lhe dou senhor o reino de videha e eu também com ele para atendê-lo*
4.4.23- Isto foi expresso pelo seguinte hino do RigVeda: "Esta é a glória eterna de um brāhmaṇa: ela não aumenta nem diminui pelo karma (ação). Deve-se conhecer, realmente, a sua natureza, assim, não se é tocado pela ação maligna." Portanto, aquele que sabe disso torna-se tranquilo, paciente, introspectivo, perseverante e concentrado, e vê o Ātman em si mesmo; ele vê tudo como Ātman. O mal não o alcança, pois ele supera todo mal. O mal não o perturba, pois ele consome todo o mal. Ele se torna sem pecado, sem mácula, livre de dúvidas e verdadeiro brāhmaṇa. Este é o mundo de Brahman, ó Majestade, e você o alcançou – disse Yājñavalkya. 'Eu lhe dou, senhor, o reino de Videha, e eu também com ele, para atendê-lo".
4.4.24- स वा एष महानज आत्माऽन्नादो वसुदानो विन्दते वसु य एवं वेद ॥ २४॥
sa vā eṣa mahānaja ātmā'nnādo vasudāno vindate vasu ya evaṃ veda ॥ 24॥
एषः वै सः महान् आत्मा [eṣaḥ vai saḥ mahān ātmā] este (é) de fato o grande ātman (self)* अजः अन्न अदः वसु दानः [ajaḥ anna adaḥ vasu dānaḥ] não nascido o consumidor de alimento o doador de riqueza* यः वेद एवम् विन्दते वसु [yaḥ veda evam vindate vasu] aquele que sabe disso obtém riqueza*
4.4.24- Este é de fato o grande Ātman não nascido, o consumidor de alimento, o doador de riqueza. Aquele que sabe disso obtém riqueza.
4.4.25- स वा एष महानज आत्माजरोऽमरोऽमृतोऽभयो ब्रह्माभयं वै ब्रह्माभयं हि वै ब्रह्म भवति य एवं वेद ॥ २५॥
sa vā eṣa mahānaja ātmājaro'maro'mṛto'bhayo brahmābhayaṃ vai brahmābhayaṃ hi vai brahma bhavati ya evaṃ veda ॥ 25॥
सः वै एषः महान् आत्मा अजः [saḥ vai eṣaḥ mahān ātmā ajaḥ] este grande ātman não nascido* अजरः अमरः अमृतः अभयः ब्रह्म [ajaraḥ amaraḥ amṛtaḥ abhayaḥ brahma] sempre jovem (imutável) imperecível imortal destemido (é) brahman* ब्रह्मन्न वै अभयम् [brahmanna vai abhayam] brahman realmente é destemido* यः वेद एवम् भवति हि वै अभयम् ब्रह्म [yaḥ veda evam bhavati hi vai abhayam brahma] aquele que sabe disso se torna verdadeiramente o destemido Brahman*
4.4.25- Este grande Ātman não nascido, imutável, imperecível, imortal e destemido é Brahman. Brahman realmente é destemido; Aquele que sabe disso se torna verdadeiramente o destemido Brahman.
। अथ पञ्चमं ब्राह्मणम् । - atha pañcamaṃ brāhmaṇam - Agora o quinto brāhmaṇa - Versos (1 a 15)
4.5.1- अथ ह याज्ञवल्क्यस्य द्वे भार्ये बभूवतुर्मैत्रेयी च कात्यायनी च तयोर्ह मैत्रेयी ब्रह्मवादिनी बभूव स्त्रीप्रज्ञैव तर्हि कात्यायन्यथ ह याज्ञवल्क्योऽन्यद्वृत्तमुपाकरिष्यन् ॥ १॥
atha ha yājñavalkyasya dve bhārye babhūvaturmaitreyī ca kātyāyanī ca tayorha maitreyī brahmavādinī babhūva strīprajñaiva tarhi kātyāyanyatha ha yājñavalkyo'nyadvṛttamupākariṣyan ॥ 1॥
अथ ह याज्ञवल्क्यस्य बभूवतुः द्वे भार्ये मैत्रेयी च कात्यायनी च [atha ha yājñavalkyasya babhūvatuḥ dve bhārye maitreyī ca kātyāyanī ca] yājñavalkya teve duas esposas: maitreyī e kātyāyani* तयोः मैत्रेयी बभूव ह ब्रह्मवादिनी [tayoḥ maitreyī babhūva ha brahmavādinī] destas, maitreyī era versada em brahman* तर्हि कात्यायनी एव स्त्री प्रज्ञा [tarhi kātyāyanī eva strī prajñā] e kātyāyani se preocupava mais com assuntos domésticos* अथ ह याज्ञवत्वयः उपा करिष्यन् अन्यत् वृत्तम् [atha ha yājñavatvayaḥ upā kariṣyan anyat vṛttam] agora, Yājñavalkya estava se preparando para assumir outro estado de vida*
4.5.1- Yājñavalkya teve duas esposas: Maitreyī e Kātyāyani. Destas, Maitreyī era versada em Brahman, e Kātyāyani se preocupava mais com assuntos domésticos. Agora, Yājñavalkya estava se preparando para assumir outro estado de vida.
4.5.2- मैत्रेयीति होवाच याज्ञवल्क्यः प्रव्रजिष्यन्वा अरेऽहमस्मात्स्थानादस्मि । हन्त तेऽनया कत्यायान्याऽन्तं करवाणीति ॥ २॥
maitreyīti hovāca yājñavalkyaḥ pravrajiṣyanvā are'hamasmātsthānādasmi । hanta te'nayā katyāyānyāntaṃ karavāṇīti ॥ 2॥
मैत्रेयि इति अरे उवाच ह याज्ञवल्क्यः [maitreyi iti are uvāca ha yājñavalkyaḥ] maitreyī minha querida disse yājñavalkya* अहम् अस्मि वै प्रव्रजिष्यन् अस्मात् स्थानात् [aham asmi vai pravrajiṣyan asmāt sthānāt] eu estou saindo desta casa (para a floresta)* हन्त करवाणि अन्तम् ते अनया कात्यायन्या [hanta karavāṇi antam te anayā kātyāyanyā] agora deixe-me fazer (os acordos) finais (entre) você e aquela kātyāyanī*
4.5.2-. Yājñavalkya disse: "Ó Maitreyī, minha querida, estou saindo desta casa (para a floresta). Deixe-me fazer os acordos finais entre você e a Kātyāyanī."
4.5.3- सा होवाच मैत्रेयी यन्नु म इयं भगोः सर्वा पृथिवी वित्तेन पूर्णा स्यात् स्यां न्वहं तेनामृताहो नेति नेति होवाच याज्ञवल्क्यो यथैवोपकरणवतां जीवितं तथैव ते जीवितं स्यादमृतत्वस्य तु नाशास्ति वित्तेनेति ॥ ३॥
sā hovāca maitreyī yannu ma iyaṃ bhagoḥ sarvā pṛthivī vittena pūrṇā syāt (syāṃ nvahaṃ) tenāmṛtāho neti neti hovāca yājñavalkyo yathaivopakaraṇavatāṃ jīvitaṃ tathaiva te jīvitaṃ syādamṛtatvasya tu nāśāsti vitteneti ॥ 3॥
सा मैत्रेयी उवाच ह भगोः [sā maitreyī uvāca ha bhagoḥ] aquela maitreyī disse meu senhor* यत् इयम् पृथिवी सर्वा पूर्णा वित्तेन स्यात् मे [yat iyam pṛthivī sarvā pūrṇā vittena syāt me] se esta terra inteira cheia de riquezas fosse minha* अहम् न्वहं स्याम् नु अमृता तेन आहो न [aham nvahaṃ syām nu amṛtā tena āho na] eu poderia ser imortal com isso ou não* न उवाच ह इति याज्ञवल्क्यः ते जीवितम् स्यात् एव तथा एव इति यथा जीवितम् उपकरणवताम् [na uvāca ha iti yājñavalkyaḥ te jīvitam syāt eva tathā eva iti yathā jīvitam upakaraṇavatām] não respondeu yājñavalkya sua vida será de fato assim como a vida de pessoas ricas* तु न अस्ति आशा अमृतत्त्वस्य वित्तेन [tu na asti āśā amṛtattvasya vittena] mas não há esperança de imortalidade pela riqueza*
4.5.3- Maitreyī disse: "Meu Senhor, se esta terra inteira cheia de riquezas fosse minha, eu poderia ser imortal com isso ou não?" - "Não", respondeu Yājñavalkya; "sua vida será como a vida de pessoas ricas. Mas não há esperança de imortalidade pela riqueza."
4.5.4- सा होवाच मैत्रेयी येनाहं नामृता स्यां किमहं तेन कुर्याम् । यदेव भगवान्वेद तदेव मे ब्रूहीति ॥ ४॥
sā hovāca maitreyī yenāhaṃ nāmṛtā syāṃ kimahaṃ tena kuryām । yadeva bhagavānveda tadeva me brūhīti ॥ 4॥
सा मैत्रेयी उवाच ह [sā maitreyī uvāca ha] a maitreyī disse* किम् अहम् कुर्याम् तेन येन अहम् न स्याम् अमृता [kim aham kuryām tena yena aham na syām amṛtā] o que eu devo fazer com aquilo pelo qual eu não posso me tornar imortal* यद् एव भगवान् वेद तत् [yad eva bhagavān veda tat] o que o senhor sabe sobre isso* ब्रूहि मे एव [brūhi me eva] diga-me então*
4.5.4- Maitreyî disse: "O que devo fazer com aquilo pelo qual não posso me tornar imortal? O que o Senhor sabe sobre isso, diga-me então."
4.5.5- स होवाच याज्ञवल्क्यः प्रिया वै खलु नो भवती सती प्रियमवृधद् धन्त तर्हि भवत्येतद् व्याख्यास्यामि ते व्याचक्षाणस्य तु मे निदिध्यासस्वेति ॥ ५॥
sa hovāca yājñavalkyaḥ priyā vai khalu no bhavatī satī priyamavṛdhad dhanta tarhi bhavatyetad vyākhyāsyāmi te vyācakṣāṇasya tu me nididhyāsasveti ॥ 5॥
सः याज्ञवल्क्यः उवाच ह [saḥ yājñavalkyaḥ uvāca ha] ele yājñavalkya respondeu* भवती वै खलु प्रिया नः [bhavatī vai khalu priyā naḥ] você é muito querida para mim* प्रियम् सती अवृधत् [priyam satī avṛdhat] minha amada esposa você aumentou minha afeição* तर्हि धन्त व्याख्यास्यामि भवत्येतद् ते [tarhi dhanta vyākhyāsyāmi bhavatyetad te] então (minha querida) eu explicarei isto para você* व्याचक्षाणस्य तु मे निदिध्यासस्व [vyācakṣāṇasya tu me nididhyāsasva] e concentre-se no que eu digo*
4.5.5- Yājñavalkya respondeu: "Você é muito querida para mim, minha amada esposa, você aumentou a minha afeição. Então, minha querida, eu explicarei para você e concentre-se no que eu digo."
4.5.6- स होवाच न वा अरे पत्युः कामाय पतिः प्रियो भवत्यात्मनस्तु कामाय पतिः प्रियो भवति । न वा अरे जायायै कामाय जाया प्रिया भवत्यात्मनस्तु कामाय जाया प्रिया भवति । न वा अरे पुत्राणां कामाय पुत्राः प्रिया भवन्त्यात्मनस्तु कामाय पुत्राः प्रिया भवन्ति । न वा अरे वित्तस्य कामाय वित्तं प्रियं भवत्यात्मनस्तु कामाय वित्तं प्रियं भवति ॥ न वा अरे पशूनां कामाय पशवः प्रिया भवन्ति आत्मनस्तु कामाय ब्रह्म प्रियं भवति । न वा अरे क्षत्रस्य कामाय क्षत्रं प्रियं भवत्यात्मनस्तु कामाय क्षत्रं प्रियं भवति । न वा अरे लोकानां कामाय लोकाः प्रिया भवन्त्यात्मनस्तु कामाय लोकाः प्रिया भवन्ति । न वा अरे देवानां कामाय देवाः प्रिया भवन्त्यात्मनस्तु कामाय देवाः प्रिया भवन्ति । न वा अरे वेदानां कामाय वेदाः प्रिया भवन्त्यात्मनस्तु कामाय भूतानि प्रियाणि भवन्ति । न वा अरे सर्वस्य कामाय सर्वं प्रियं भवत्यात्मनस्तु कामाय सर्वं प्रियं भवत्यात्मा वा अरे द्रष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्यो मैत्रेय्यात्मनि खल्वरे दृष्टे श्रुते मते विज्ञात इदं सर्वं विदितम् ॥ ६॥
sa hovāca na vā are patyuḥ kāmāya patiḥ priyo bhavatyātmanastu kāmāya patiḥ priyo bhavati । na vā are jāyāyai kāmāya jāyā priyā bhavatyātmanastu kāmāya jāyā priyā bhavati । na vā are putrāṇāṃ kāmāya putrāḥ priyā bhavantyātmanastu kāmāya putrāḥ priyā bhavanti । na vā are vittasya kāmāya vittaṃ priyaṃ bhavatyātmanastu kāmāya vittaṃ priyaṃ bhavati ॥ na vā are paśūnāṃ kāmāya paśavaḥ priyā bhavanti ātmanastu kāmāya brahma priyaṃ bhavati । na vā are kṣatrasya kāmāya kṣatraṃ priyaṃ bhavatyātmanastu kāmāya kṣatraṃ priyaṃ bhavati । na vā are lokānāṃ kāmāya lokāḥ priyā bhavantyātmanastu kāmāya lokāḥ priyā bhavanti । na vā are devānāṃ kāmāya devāḥ priyā bhavantyātmanastu kāmāya devāḥ priyā bhavanti । na vā are vedānāṃ kāmāya vedāḥ priyā bhavantyātmanastu kāmāya bhūtāni priyāṇi bhavanti । na vā are sarvasya kāmāya sarvaṃ priyaṃ bhavatyātmanastu kāmāya sarvaṃ priyaṃ bhavatyātmā vā are draṣṭavyaḥ śrotavyo mantavyo nididhyāsitavyo maitreyyātmani khalvare dṛṣṭe śrute mate vijñāta idaṃ sarvaṃ viditam ॥ 6॥
सः उवाच ह [saḥ uvāca ha] ele (yājñavalkya) disse* वै न कामाय पत्युः अरे पतिः भवति प्रियः [vai na kāmāya patyuḥ are patiḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa do marido minha querida (que) o marido é amado* तु पतिः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu patiḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas o marido é amado por causa do ātman (self)* वै न कामाय जायायै अरे जाया भवति प्रियः [vai na kāmāya jāyāyai are jāyā bhavati priyaḥ] realmente não é por causa da esposa minha querida que a esposa é amada* तु जाया भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu jāyā bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas a esposa é amada por causa do ātman (self)* वै न कामाय पुत्राणाम् अरे पुत्राः भवति प्रियः [vai na kāmāya putrāṇām are putrāḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos filhos minha querida que os filhos são amados* तु पुत्राः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu putrāḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os filhos são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय वित्तस्य अरे वित्तम् भवति प्रियः [vai na kāmāya vittasya are vittam bhavati priyaḥ] realmente não é por causa da fortuna minha querida que a fortuna é amada* तु वित्तम् भवति प्रियः कामायआत्मनः [tu vittam bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas a fortuna é amada por causa do ātman (self)* वै न कामाय पशूनाम् अरे पशवः भवति प्रियः [vai na kāmāya paśūnām are paśavaḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos animais minha querida que os animais são amados* तु पशवः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu paśavaḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os animais são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय ब्रह्मणः अरे ब्रह्म भवति प्रियः [vai na kāmāya brahmaṇaḥ are brahma bhavati priyaḥ] realmente não é por causa do brāhmana minha querida que o brāhmana é amado* तु ब्रह्म भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu brahma bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas o brāhmana é amado por causa do ātman (self)* वै न कामाय क्षत्रस्य अरे क्षत्रम् भवति प्रियः [vai na kāmāya kṣatrasya are kṣatram bhavati priyaḥ] realmente não é por causa do ksatriya minha querida que o ksatriya é amado* तु क्षत्रम् भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu kṣatram bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas o ksatriya é amado por causa do ātman (self)* वै न कामाय लोकानाम् अरे लोकाः भवति प्रियः [vai na kāmāya lokānām are lokāḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos mundos minha querida que os mundos são amados* तु लोकाः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu lokāḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os mundos são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय देवानाम् अरे देवाः भवति प्रियः [vai na kāmāya devānām are devāḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos devas minha querida que os devas são amados* तु देवाः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu devāḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os devas são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय वेदानाम् अरे वेदाः भवति प्रियः [vai na kāmāya vedānām are vedāḥ bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos vedas minha querida que os vedas são amados* तु वेदाः भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu vedāḥ bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os vedāḥ são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय भूतानाम् अरे भूतानि भवति प्रियः [vai na kāmāya bhūtānām are bhūtāni bhavati priyaḥ] realmente não é por causa dos seres minha querida que os seres são amados* तु भूतानि भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu bhūtāni bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas os seres são amados por causa do ātman (self)* वै न कामाय सर्वस्य अरे सर्वम् भवति प्रियः [vai na kāmāya sarvasya are sarvam bhavati priyaḥ] realmente não é por causa do todo minha querida que o todo é amado* तु सर्वम् भवति प्रियः कामाय आत्मनः [tu sarvam bhavati priyaḥ kāmāya ātmanaḥ] mas o todo é amado por causa do ātman (self)* वै आत्मा अरे मैत्रेयि द्रष्टव्यः श्रोतव्यः मन्तव्यः निदिध्यासितव्यः [vai ātmā are maitreyi draṣṭavyaḥ śrotavyaḥ mantavyaḥ nididhyāsitavyaḥ] realmente o ātman (self) minha querida maitreyī deve ser percebido ouvido pensado e meditado* खल्वरे दृष्टे श्रुते मते विज्ञात इदं सर्वं विदितम् [khalvare dṛṣṭe śrute mate vijñāta idaṃ sarvaṃ viditam] realmente pela percepção do ātman (self) minha querida através da audição reflexão (e) meditação tudo isso (é) conhecido*
4.5.6- Yājñavalkya disse: Realmente, não é por causa do marido, minha querida, que o marido é amado, mas ele é amado por causa do Ātman (Self). Realmente, não é por causa da esposa, minha querida, que a esposa é amada, mas ela é amada por causa do Self. Realmente, não por causa dos filhos, minha querida, os filhos são amados, mas eles são amados por causa do Self. Realmente, não por causa da fortuna, minha querida, que a fortuna é amada, mas a fortuna é amada por causa do Self. Realmente, não por causa dos animais, minha querida, que os animais são amados, mas os animais são amados por causa do Self. Realmente, não por causa do brāhmana, minha querida, que o brāhmana é amado, mas ele é amado por causa do Self. Realmente, não por causa do ksatriya, minha querida, que o ksatriya é amado, mas ele é amado por causa do Self. Realmente, não é por causa dos mundos, minha querida, que os os mundos são amados, mas eles são amados por causa do Self. Realmente, não é por causa dos devas, minha querida, que os devas são amados, mas eles são amados por causa do Self. Realmente, não é por causa dos vedas, minha querida, que os vedas são amados, mas eles são amados por causa do Self. Realmente, não é por causa dos seres, minha querida, que os seres são amados, mas eles são amados por causa do Self. Realmente, não é por causa do todo, minha querida, que o todo é amado, mas o todo é amado por causa do Self. Realmente, minha querida Maitreyi, é o Ātman (Self) que deve ser percebido, ouvido, refletido e meditado. Realmente, pela percepção do Ātman (Self), minha querida, através da audição, reflexão e meditação, tudo isso é conhecido.
4.5.7- ब्रह्म तं परादाद्योऽन्यत्रात्मनो ब्रह्म वेद क्शत्रं तं परादाद्योऽन्यत्रात्मनः क्शत्रं वेद लोकास्तं परादुर्योऽन्यत्रात्मनो लोकान्वेद देवास्तं परादुर्योऽन्यत्रात्मनो देवान्वेद वेदास्तं परादुर्योऽन्यत्रात्मनो वेदान्वेद भूतानि तं परादुर्योऽन्यत्रात्मनो भूतानि वेद सर्वं तं परादाद्योऽन्यत्रात्मनः सर्वं वेद इदं ब्रह्म इदं क्शत्रम् इमे लोकाः इमे देवाः इमे वेदाः इमानि भूतानि इदं सर्वं यदयमात्मा ॥ ७॥
brahma taṃ parādādyo'nyatrātmano brahma veda kśatraṃ taṃ parādādyo'nyatrātmanaḥ kśatraṃ veda lokāstaṃ parāduryo'nyatrātmano lokānveda devāstaṃ parāduryo'nyatrātmano devānveda vedāstaṃ parāduryo'nyatrātmano vedānveda bhūtāni taṃ parāduryo'nyatrātmano bhūtāni veda sarvaṃ taṃ parādādyo'nyatrātmanaḥ sarvaṃ veda idaṃ brahma idaṃ kśatram ime lokāḥ ime devāḥ ime vedāḥ imāni bhūtāni idaṃ sarvaṃ yadayamātmā ॥ 7॥
तम् ब्रह्म परादुः यः वेद ब्रह्म अन्यत्र आत्मनः [tam brahma parāduḥ yaḥ veda brahma anyatra ātmanaḥ] o brāhmana reprova aquele que sabe que o brāhmana é diferente do ātman (self)* तम् क्षत्रम् परादुः यः वेद क्षत्रम् अन्यत्र आत्मनः [tam kṣatram parāduḥ yaḥ veda kṣatram anyatra ātmanaḥ] o kṣatriya reprova aquele que sabe que o kṣatriya é diferente do ātman (self)* तम् लोकाः परादुः यः वेद लोकाः अन्यत्र आत्मनः [tam lokāḥ parāduḥ yaḥ veda lokāḥ anyatra ātmanaḥ] os mundos reprovam aquele que sabe que os mundos são diferentes do ātman (self)* तम् देवाः परादुः यः वेद देवाः अन्यत्र आत्मनः [tam devāḥ parāduḥ yaḥ veda devāḥ anyatra ātmanaḥ] os devas reprovam aquele que sabe que os devas são diferentes do ātman (self)* तम् वेदाः परादुः यः वेद वेदान् अन्यत्र आत्मनः [tam vedāḥ parāduḥ yaḥ veda vedān anyatra ātmanaḥ] os vedas reprovam aquele que sabe que os vedas são diferentes do ātman (self)* तम् भूतानि परादुः यः वेद भूतानि अन्यत्र आत्मनः [tam bhūtāni parāduḥ yaḥ veda bhūtāni anyatra ātmanaḥ] os seres reprovam aquele que sabe que os seres são diferentes do ātman (self)* तम् सर्वम् परादुः यः वेद सर्वम् अन्यत्र आत्मनः [tam sarvam parāduḥ yaḥ veda sarvam anyatra ātmanaḥ] o todo reprova aquele que sabe que o todo é diferente do ātman (self)* इदम् ब्रह्म इदम् क्षत्रम् इमे लोकाः इमेदेवाः इमे वेदाः इमानि भूतानि इदम् सर्वम् यत् अयम् आत्मा [idam brahma idam kṣatram ime lokāḥ imedevāḥ ime vedāḥ imāni bhūtāni idam sarvam yat ayam ātmā] este brāhmana este kṣatriya estes mundos estes devas estes seres este todo são este ātman (self)*
4.5.7- O brāhmana reprova aquele que sabe que o brāhmana é diferente do Ātman (Self). O kṣatriya reprova aquele que sabe que o kṣatriya é diferente do Ātman. Os mundos reprovam aquele que sabe que os mundos são diferentes do Ātman. Os devas reprovam aquele que sabe que os devas são diferentes do Ātman. Os vedas reprovam aquele que sabe que os vedas são diferentes do Ātman. Os seres reprovam aquele que sabe que os seres são diferentes do Ātman. O todo reprova aquele que sabe que o todo é diferente do Ātman. Este brāhmaṇa, este ksatriya, estes mundos, estes devas, estes vedas, estes seres e o todo são este Ātman.
4.5.8- स यथा दुन्दुभेर्हन्यमानस्य न बाह्याञ्छब्दाञ्छक्नुयाद् ग्रहणाय दुन्दुभेस्तु ग्रहणेन दुन्दुभ्याघातस्य वा शब्दो गृहीतः ॥ ८॥
sa yathā dundubherhanyamānasya na bāhyāñchabdāñchaknuyād grahaṇāya dundubhestu grahaṇena dundubhyāghātasya vā śabdo gṛhītaḥ ॥ 8॥
सः यथा दुन्दुभेः हन्यमानस्य न शक्नुयात् ग्रहणाय दुन्दुभि आघातस्य बाह्यान् [saḥ yathā dundubheḥ hanyamānasya na śaknuyāt grahaṇāya dundubhi āghātasya bāhyān] quando um tambor é tocado não se pode distinguir suas notas particulares* तु दुन्दुभेः शब्दान् ग्रहणेन वा गृहीतः शब्दः [tu dundubheḥ śabdān grahaṇena vā gṛhītaḥ śabdaḥ] mas elas estão incluídas no som fundamental do tambor ou no som produzido por diferentes tipos de batidas**
4.5.8- Quando um tambor é tocado, não se pode distinguir suas notas particulares, mas elas estão incluídas no som fundamental do tambor ou no som produzido por diferentes tipos de batidas.
4.5.9- स यथा शङ्खस्य ध्मायमानस्य न बाह्याञ्छब्दाञ्छक्नुयाद् ग्रहणाय शङ्खस्य तु ग्रहणेन शङ्खध्मस्य वा शब्दो गृहीतः ॥ ९॥
sa yathā śaṅkhasya dhmāyamānasya na bāhyāñchabdāñchaknuyād grahaṇāya śaṅkhasya tu grahaṇena śaṅkhadhmasya vā śabdo gṛhītaḥ ॥ 9॥
सः यथा शङ्खस्य ध्मायमानस्य [saḥ yathā śaṅkhasya dhāyamānasya] quando uma concha é soprada* न शक्नुयात् ग्रहणाय शङ्खस्य बाह्यान् शब्दान् [na śaknuyāt grahaṇāya śaṅkhasya bāhyān śabdān] não se pode distinguir suas notas particulares* तु शङ्खध्मस्य ग्रहणेन वा शब्दः गृहीतः [tu śaṅkhadhamasya grahaṇena vā śabdaḥ gṛhītaḥ] mas elas estão incluídas no som fundamental da concha ou no som produzido (por diferentes tipos de execução)*
4.5.9- Quando uma concha é soprada, não se pode distinguir suas várias notas particulares, mas elas estão incluídas no som fundamental da concha ou no som produzido por diferentes tipos de execução.
4.5.10- स यथा वीणायै वाद्यमानायै न बाह्याञ्छब्दाञ्छक्नुयाद्ग्रहणाय वीणायै तु ग्रहणेन वीणावादस्य वा शब्दो गृहीतः ॥ १०॥
sa yathā vīṇāyai vādyamānāyai na bāhyāñchabdāñchaknuyādgrahaṇāya vīṇāyai tu grahaṇena vīṇāvādasya vā śabdo gṛhītaḥ ॥ 10॥
सः यथा वीणायाः वाद्यमानायाः [saḥ yathā vīṇāyāḥ vādyamānāyāḥ] quando uma vīṇā (alaúde) é tocada* न शक्नुयात् ग्रहणाय वीणायै बाह्यान् शब्दान् [na śaknuyāt grahaṇāya vīṇāyai bāhyān śabdān] não se pode distinguir suas notas particulares* तु वीणावादस्य ग्रहणेन वा शब्दः गृहीतः[tu vīṇāvādasya grahaṇena vā śabdaḥ gṛhītaḥ] mas elas estão incluídas no som fundamental da vīṇā ou no som produzido (por diferentes tipos de toque)*
4.5.10- Quando uma Vīṇā é tocada, não se pode distinguir suas notas particulares, mas elas estão incluídas no som fundamental da Vīṇā ou no som produzido por diferentes tipos de toque.
4.5.11- स यथार्द्रैधाग्नेरभ्याहितस्य पृथग्धूमा विनिश्चरन्त्येवं वा अरेऽस्य महतो भूतस्य निःश्वसितमेतद्यदृग्वेदो यजुर्वेदः सामवेदोऽथर्वाङ्गिरस इतिहासः पुराणं विद्या उपनिषदः श्लोकाः सूत्राण्यनुव्याख्यानानि व्याख्यानानि इष्टं हुतमाशितं पायितमयं च लोकः परश्च लोकः सर्वाणि च भूतान्यस्यैवैतानि सर्वाणि निःश्वसितानि ॥ ११॥
sa yathārdraidhāgnerabhyāhitasyapṛthagdhūmā viniścarantyevaṃ vā are'sya mahato bhūtasya niḥśvasitametadyadṛgvedo yajurvedaḥ sāmavedo'tharvāṅgirasa itihāsaḥ purāṇaṃ vidyā upaniṣadaḥ ślokāḥ sūtrāṇyanuvyākhyānāni vyākhyānāni iṣṭaṃ hutamāśitaṃ pāyitamayaṃ ca lokaḥ paraśca lokaḥ sarvāṇi ca bhūtānyasyaivaitāni sarvāṇi niḥśvasitāni ॥ 11॥
सः यथापृथक्धू माः विनिश्चरन्ति अभ्याहितात् आर्द्र एध अग्नेः [saḥ yathā pṛthakdhū māḥ viniścaranti abhyāhitāt ārdra edha agneḥ] assim como diversas nuvens de fumaça emanam de um fogo alimentado com combustível úmido* एवं वै अरे यत् ऋग्वेदः [evaṃ vai are yat ṛgvedaḥ] assim também acontece minha querida com o ṛgveda* यजुर्वेदः सामवेदःअथर्वाङ्गिरसः इतिहासः पुराणम् विद्याः उपनिषदः श्लोकाः सूत्राणि अनुव्याख्यानानि व्याख्यानानि [yajurvedaḥ sāmavedaḥ atharvāṅgirasaḥ itihāsaḥ purāṇam vidyāḥ upaniṣadaḥ ślokāḥ sūtrāṇi anuvyākhyānāni vyākhyānāni] yajurveda sāmaveda atharvāṅgirasa itihāsa (história) purāṇa (mitologia) vidyā (ciência) upaniṣads śloka (versos) sūtra (aforismos) anuvyākhyāna (explicações) e vyākhyānāni (comentários)* इष्टम् हुतम् आशितम् पायितम्अयं च लोकः परः च लोकः सर्वाणि भूतानि च सर्वाणि [iṣṭam hutam āśitam pāyitam ayaṃ ca lokaḥ paraḥ ca lokaḥ sarvāṇi bhūtāni ca sarvāṇi] sacrifícios oblações no fogo alimento bebida este mundo o próximo mundo todos os seres e tudo* अस्य निश्वसितम् भूतस्य महतः [asya niśvasitam bhūtasya mahataḥ] todos estes são emanações deste ser infinito* अस्य एव निश्वसितानि [asya eva niśvasitāni] eles são a exalação (de brahman)*
4.5.11- Assim como diversas nuvens de fumaça emanam de um fogo alimentado com combustível úmido assim também acontece, minha querida, com o Ṛgveda, Yajurveda, Sāmaveda, Atharvāṅgirasa, Itihāsa (história), Purāṇa (mitologia), Vidyā (ciência), Upaniṣads, Śloka (versos), Sūtra (aforismos), Anuvyākhyāna (explicações) e Vyākhyāna (comentários). Sacrifícios, oblações no fogo, alimento, bebida, este mundo, o outro mundo e todos os seres - todos estes são a emanação deste Ser Infinito. Todos eles são a exalação do próprio Brahman.
4.5.12- स यथा सर्वासामपां समुद्र एकायनम् एवं सर्वेषां स्पर्शानां त्वगेकायनम् एवं सर्वेषां गन्धानां नासिकैकायनम् एवं सर्वेषां रसानां जिह्वैकायनम् एवं सर्वेषां रूपाणां चक्शुरेकायनम् एवं सर्वेषं शब्दानां श्रोत्रमेकायनम् एवं सर्वेषां सङ्कल्पानां मन एकायनम् एवं सर्वासां विद्यानां हृदयमेकायनम् एवं सर्वेषां कर्मणां हस्तावेकायनम् एवं सर्वेषामानन्दानामुपस्थ एकायनम् एवं सर्वेषां विसर्गाणां पायुरेकायनम् एवं सर्वेषामध्वनां पादावेकायनम् एवं सर्वेषां वेदानां वागेकायनम् ॥ १२॥
sa yathā sarvāsāmapāṃ samudra ekāyanam evaṃ sarveṣāṃ sparśānāṃ tvagekāyanam evaṃ sarveṣāṃ gandhānāṃ nāsikaikāyanam evaṃ sarveṣāṃ rasānāṃ jihvaikāyanam evaṃ sarveṣāṃ rūpāṇāṃ cakśurekāyanam evaṃ sarveṣaṃ śabdānāṃ śrotramekāyanam evaṃ sarveṣāṃ saṅkalpānāṃ mana ekāyanam evaṃ sarvāsāṃ vidyānāṃ hṛdayamekāyanam evaṃ sarveṣāṃ karmaṇāṃ hastāvekāyanam evaṃ sarveṣāmānandānāmupastha ekāyanam evaṃ sarveṣāṃ visargāṇāṃ pāyurekāyanam evaṃ sarveṣāmadhvanāṃ pādāvekāyanam evaṃ sarveṣāṃ vedānāṃ vāgekāyanam ॥ 12॥
सः यथा समुद्रः एक अयनम् सर्वासाम् अपाम् [saḥ yathā samudraḥ eka ayanam sarvāsām apām] assim como o oceano é o ponto de encontro de todas as águas* एवम् त्वक् एक अयनम् सर्वेषाम् स्पर्शानाम् [evam tvak eka ayanam sarveṣām sparśānām] também a pele é o ponto de encontro de todas as sensações do tato* नासिके एक अयनम् सर्वेषाम् गन्धानाम् [nāsike eka ayanam sarveṣām gandhānām] as narinas são o ponto de encontro de todos odores* जिह्वा एक अयनम् सर्वेषाम् रसानाम् [jihvā eka ayanam sarveṣām rasānām] a língua é o ponto de encontro de todos os sabores* चक्षुः एक अयनम् सर्वेषाम् रूपाणाम् [cakṣuḥ eka ayanam sarveṣām rūpāṇām] os olhos são o ponto de encontro de todas as formas* श्रोत्रम् एक अयनम् सर्वेषाम् शब्दानाम् [śrotram eka ayanam sarveṣām śabdānām] os ouvidos são o ponto de encontro de todos os sons* मनः एक अयनम् सर्वेषाम् संकल्पानां [manaḥ eka ayanam sarveṣām saṃkalpānāṃ] a mente é o ponto de encontro de todos os pensamentos* हृदयम् एक अयनम् सर्वेषाम् विद्यानां [hṛdayam eka ayanam sarveṣām vidyānāṃ] o intelecto é o ponto de encontro de todas as ciências* हस्तौ एक अयनम् सर्वेषाम् कर्मणाम् [hastau eka ayanam sarveṣām karmaṇām] as mãos são o ponto de encontro de todas as ações* उपस्थः एक अयनम् सर्वेषाम् आनन्दानाम् [upasthaḥ eka ayanam sarveṣām ānandānām] o órgão sexual é o ponto de encontro de todos prazeres* पायुः एक अयनम् सर्वेषाम् विसर्गाणाम् [pāyuḥ eka ayanam sarveṣām visargāṇām] o ânus é o ponto de encontro de todas as excreções* पादौ एक अयनम् सर्वेषाम् अध्वनाम् [pādau eka ayanam sarveṣām adhvanām] os pés são o ponto de encontro de todas as caminhadas* वाक् एक अयनम् सर्वेषाम् वेदानाम् [vāk eka ayanam sarveṣām vedānām] a fala é o ponto de encontro de todos os vedas*
4.5.12- Assim como o oceano é o ponto de encontro de todas as águas, a pele é o ponto de encontro de todas as sensações do tato; as narinas são o ponto de encontro de todos os odores; a língua é o ponto de encontro de todos os sabores; os olhos são o ponto de encontro de todas as formas; os ouvidos são o ponto de encontro de todos os sons; a mente é o ponto de encontro de todos os pensamentos; o intelecto é o ponto de encontro de todas as ciências; as mãos são o ponto de encontro de todas as ações; o órgão sexual é o ponto de encontro de todos os prazeres; o ânus é o ponto de encontro de todas as excreções; os pés são o ponto de encontro de todas as caminhadas; e fala é o ponto de encontro de todos os Vedas.
4.5.13- स यथा सैन्धवघनोऽनन्तरोऽबाह्यः कृत्स्नो रसघन एव एवं वा अरेऽयमात्मानन्तरोऽबाह्यः कृत्स्नः प्रज्ञानघन एव एतेभ्यो भूतेभ्यः समुत्थाय तान्येवानुविनयष्यतिति न प्रेत्य संज्ञास्तीत्यरे ब्रवीमीति होवाच याज्ञवल्क्यः॥ १३॥
sa yathā saindhavaghano'nantaro'bāhyaḥ kṛtsno rasaghana eva evaṃ vā are'yamātmānantaro'bāhyaḥ kṛtsnaḥ prajñānaghana eva etebhyo bhūtebhyaḥ samutthāya tānyevānuvinayaṣyatiti na pretya saṃjñāstītyare bravīmīti hovāca yājñavalkyaḥ॥ 13॥
स यथा सैन्धवघनः अनन्तरः अबाह्यः [sa yathā saindhavaghanaḥ anantaraḥ abāhyaḥ] assim como um pedaço de sal não tem interior ou exterior* कृत्स्नः रसघनः [kṛtsnaḥ rasaghanaḥ] é totalmente uma massa de sabor* एव एवं अरे अयम् आत्मान् [eva evaṃ are ayam ātmān] assim também minha querida é este ātmān (self)* अनन्तरः वा अबाह्यः कृत्स्नः प्रज्ञानघनः [anantaraḥ vā abāhyaḥ kṛtsnaḥ prajñānaghanaḥ] sem interior ou exterior (ele é) totalmente uma massa de consciência* एव एतेभ्यः भूतेभ्यः समुत्थाय [eva etebhyaḥ bhūtebhyaḥ samutthāya] ele (self) surge com esses seres* इति एवानु विनयष्यत् तानि [iti evānu vinayaṣyat tāni] e desaparece com eles* ईति ब्रवीमि अरे प्रेत्य न अस्ती संज्ञा [īti bravīmi are pretya na astī saṃjñā] assim eu digo minha querida após a partida (desse mundo) não há consciência* इति उवाच ह याज्ञवल्क्यः [iti uvāca ha yājñavalkyaḥ] assim disse yājñavalkyaḥ*
4.5.13- Assim como um pedaço de sal não tem interior ou exterior, é totalmente uma massa de sabor, assim também, minha querida, é o Self é sem interior ou exterior, ele é totalmente uma massa de consciência. Ele (Self) surge com esses seres e desaparece com eles. Assim eu digo, minha querida, após a partida, não há mais consciência. "Assim disse Yājñavalkya
4.5.14- सा होवाच मैत्रेय्यत्रैव मा भगवान्मोहान्तमापीपिपन् न वा अहमिमं विजानामीति स होवाच न वा अरेऽहं मोहं ब्रवीम्यविनाशी वा अरेऽयमात्माऽनुच्छित्तिधर्मा ॥ १४॥
sā hovāca maitreyyatraiva mā bhagavānmohāntamāpīpipan na vā ahamimaṃ vijānāmīti sa hovāca na vā are'haṃ mohaṃ bravīmyavināśī vā are'yamātmā'nucchittidharmā ॥ 14॥
सा मैत्रेयी उवाच ह [sā maitreyī uvāca ha] ela maitreyī disse* एव अत्र मा आपीपिपत् मोहान्तम् [eva atra mā āpīpipat mohāntam] justamente aqui você me deixou completamente confusa* भगवान् वै अहम् न विजानामि इमम् [bhagavān vai aham na vijānāmi imam] senhor eu não compreendo isso* इति सः उवाच ह [iti saḥ uvāca ha] ele disse* अहम् वै न ब्रवीमि मोहम् अरे [aham vai na bravīmi moham are] eu de fato não estou dizendo nada confuso minha querida* अयम् आत्मा वै अविनाशी अनुच्छित्ति धर्मा अरे [ayam ātmā vai avināśī anucchitti dharmā are] este ātmā (self) realmente (é) imutável e de natureza indestrutível minha querida*
4.5.14- Maitreyī disse: "Justamente aqui você me deixou completamente confusa, senhor, eu não compreendo isso." - Ele disse, "Certamente eu não estou dizendo nada confuso. Esse Self realmente é imutável e indestrutível, minha querida."
4.5.15- यत्र हि द्वैतमिव भवति तदितर इतरं पश्यति तदितर इतरं जिघ्रति तदितर इतरं रसयते तदितर इतरमभिवदति तदितर इतरं शृणोति तदितर इतरं मनुते तदितर इतरं स्पृशति तदितर इतरं विजानाति । यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत् तत्केन कं पश्येत् तत्केन कं जिघ्रेत् तत्केन कं रसयेत् तत्केन कमभिवदेत् तत्केन कं शृणुयात् तत्केन कं मन्वीत तत्केन कं स्पृशेत् तत्केन कं विजानीयाद्येनेदं सर्वं विजानाति तं केन विजानीयात् स एष नेति नेत्याऽत्मागृह्यो न हि गृह्यतेऽशीर्यो न हि शीर्यतेऽसङ्गो न हि सज्यतेऽसितो न व्यथते न रिष्यति । विज्ञातारमरे केन विजानीयादित्युक्तानुशासनासि मैत्रेय्येतावदरे खल्वमृतत्वमिति होक्त्वा याज्ञवल्क्यो विजहार ॥ १५॥
yatra hi dvaitamiva bhavati taditara itaraṃ paśyati taditara itaraṃ jighrati taditara itaraṃ rasayate taditara itaramabhivadati taditara itaraṃ śṛṇoti taditara itaraṃ manute taditara itaraṃ spṛśati taditara itaraṃ vijānāti yatra tvasya sarvamātmaivābhūt tatkena kaṃ paśyet tatkena kaṃ jighret tatkena kaṃ rasayet tatkena kamabhivadet tatkena kaṃ śaṛṇuyāt tatkena kaṃ manvīta tatkena kaṃ spṛśet tatkena kaṃ vijānīyādyenedaṃ sarvaṃ vijānāti taṃ kena vijānīyāt sa eṣa neti netyā'tmāgṛhyo na hi gṛhyate'śīryo na hi śīryate'saṅgo na hi sajyate'sito na vyathate na riṣyati । vijñātāramare kena vijānīyādityuktānuśāsanāsi maitreyyetāvadare khalvamṛtatvamiti hoktvā yājñavalkyo vijahāra ॥ 15॥
यत्र हि भवति द्वैतम् इव [yatra hi bhavati dvaitam iva] pois quando há apenas dualidade* तद् इतरः पश्यति इतरं [tad itaraḥ paśyati itaraṃ] então vê-se algo* तद् इतरः जिघ्रति इतरम् [tad itaraḥ jighrati itaram] então cheira-se algo* तद् इतरः रसयते इतरं [tad itaraḥ rasayate itaraṃ] então saboreia-se algo* तद् इतरः अभिवदति इतरं [tad itaraḥ abhivadati itaraṃ] então fala-se algo* तद् इतरः शृणोति इतरं [tad itaraḥ śṛṇoti itaraṃ] então ouve-se algo* तद् इतरः मनुते इतरं [tad itaraḥ manute itaraṃ] então pensa-se algo* तद् इतरः स्पृशति इतरं [tad itaraḥ spṛśati itaraṃ] então toca-se em algo* तद् इतरः विजानाति इतरं [tad itaraḥ vijānāti itaraṃ] então sabe-se algo* तु यत्र आत्म अस्य इवाभूत् सर्वम् [tu yatra ātma asya ivābhūt sarvam] mas quando o ātmam (self) se torna o próprio todo* तत् केन कं पश्येत् [tat kena kaṃ paśyet] então quem e por quais meios pode ver* तत् केन कं जिघ्रेत् [tat kena kaṃ jighret] quem e por quais meios pode cheirar* तत् केन कं रसयेत् [tat kena kaṃ rasayet] então quem e por quais meios pode saborear* तत् केन कं अभिवदेत् [tat kena kaṃ abhivadet] quem e por quais meios pode falar* तत् केन कं शृणुयात् [tat kena kaṃ śṛṇuyāt] quem e por quais meios pode ouvir* तत् केन कं मन्वीत [tat kena kaṃ manvīta] quem e por quais meios pode pensar* तत् केन कं स्पृशेत् [tat kena kaṃ spṛśet] quem e por quais meios pode tocar* तत् केन कं विजानीयात् [tat kena kaṃ vijānīyāt] quem e por quais meios pode conhecer* येन विजानाति इदं तं [yena vijānāti idaṃ taṃ] por quais meios pode-se percebe-lo* केन विजानीयात् सर्वं अरे [kena vijānīyāt sarvaṃ are] e por quais meios se percebe o todo minha querida* केन विजानीयात् विज्ञातारम् [kena vijānīyāt vijñātāram] e por quais meios pode-se perceber quem percebe* सः एषः आत्मा इति न इति न [saḥ eṣaḥ ātmā neti neti] sobre este ātman (self), só se pode dizer "não isso, não aquilo* अगृह्यः न हि गृह्यते [agṛhyaḥ na hi gṛhyate] (é) imperceptível pois não é percebido* अशीर्यः न हि शीर्यते [aśīryaḥ na hi śīryate] (é) imutável pois não pode ser modificado* असङ्गः न हि सज्यते [asaṅgaḥ na hi sajyate] é desapegado, pois nunca se apega* असितः न व्यथते न रिष्यति [asitaḥ na vyathate na riṣyati] é independente, não se perturba e não sofre* एतावत् उक्ता अनुशासनासि मैत्रेयि [etāvat uktā anuśāsanāsi maitreyi] assim você tem a instrução ó maitreyi* खलु अरे इति अमृतत्वम् [khalu are iti amṛtatvam] verdadeiramente minha querida isso (é o meio para) a imortalidade* उक्त्वा ह याज्ञवल्क्यः विजहार [uktvā ha yājñavalkyaḥ vijahāra] tendo dito isso yājñavalkyaḥ deixou o lar*
4.5.15- "Pois quando há apenas dualidade, então vê-se algo, então cheira-se algo, então saboreia-se algo, então fala-se algo, então ouve-se algo, então pensa-se algo, então toca-se em algo, então sabe-se algo. Mas, quando o Ātmam (Self) se torna o próprio todo, então quem e por quais meios pode ver, quem e por quais meios pode cheirar, quem e por quais meios pode saborear, quem e por quais meios pode falar, quem e por quais meios pode ouvir, quem e por quais meios pode pensar, quem e por quais meios pode tocar, quem e por quais meios pode conhecer; Por quais meios pode-se percebe-lo e por quais meios se percebe o todo, minha querida, e por quais meios pode-se perceber quem percebe? Sobre este Ātman (Self), só se pode dizer 'não isso, não aquilo': ele (é) imperceptível pois não é percebido, é imutável pois não pode ser modificado, é desapegado pois nunca se apega, é independente, não se perturba e não sofre. Assim você tem toda a instrução ó Maitreyi, verdadeiramente, minha querida, esse é o meio para a imortalidade." - Tendo dito isso Yājñavalkyaḥ deixou o lar.
। अथ षष्ठं ब्राह्मणम् । - atha ṣaṣṭhaṃ brāhmaṇam - Sexto Brāhmaṇa - Versos (1 até 3)
4.6.1/2/3- अथ वंशः पौतिमाष्यो गौपवनाद् गौपवनः पौतिमाष्यात् पौतिमाष्यो गौपवनाद् गौपवनः कौशिकात् कौशिकः कौण्डिन्यात् कौण्डिन्यः शाण्डिल्याच्छाण्डिल्यः कौशिकाच्च गौतमाच्च गौतमः ॥ १॥
आग्निवेश्यादग्निवेश्यः शाण्डिल्याच्चानभिम्लाताच्चानभिम्लात आनभिम्लातादनभिम्लात अनभिम्लातादनभिम्लातो गौतमाद् गौतमः सैतवप्राचीनयोग्याभ्याम् सैतवप्राचीनयोग्यौ पाराशर्यात् पाराशर्यो भारद्वाजाद् भारद्वाजो भारद्वाजाच्च गौतमाच्च गौतमो भारद्वाजाद् भारद्वाजः पाराशर्यात् पाराशर्यो वैजवापायनाद् वैजवापायनः कौशिकायनेः कौशिकायनिः ॥ २॥
घृतकौशिकाद् घृतकौशिकः पाराशर्यायणात् पारशर्यायणः पाराशर्यात् पाराशर्यो जातूकर्ण्याज् जातूकर्ण्य आसुरायणाच्च यास्काच्च्ऽऽसुरायणस्त्रैवणेस्त्रैवणिरौपजन्धनेरौपजन्धनिरासुरासुरिर्भारद्वाजाद् भारद्वाज आत्रेयादत्रेयो माण्टेर्माण्टिर्गौतमाद् गौतमो गौतमाद् गौतमो वात्स्याद् वात्स्यः शाण्डिल्याच्छाण्डिल्यः कैशोर्यात्काप्यात् कैशोर्यः काप्यः कुमारहारितात् कुमारहारितो गालवाद् गालवो विदर्भीकौण्डिन्याद् विदर्भीकौण्डिन्यो वत्सनपातो बाभ्रवाद् वत्सनपाद्बाभ्रवः पथः सौभरात् पन्थाः सौभरोऽयास्यादाङ्गिरसादयास्य आङ्गिरस आभूतेस्त्वाष्ट्रादाभूतिस्त्वाष्ट्रो विश्वरूपात्त्वाष्ट्राद् विश्वरूपस्त्वाष्ट्रोऽश्विभ्यामश्विनौ दधीच आथर्वणाद् दध्यङ्ङाथर्वणोऽथर्वणो दैवादथर्वा दैवो मृत्योः प्राध्वंसनात् मृत्युः प्राध्वंसनः प्रध्वंसनात् प्रध्वंसन एकर्षेः एकर्षिर्विप्रचित्तेर्विप्रचित्तिर्व्यष्टेर्व्यष्टिः सनारोः सनारुः सनातनात् सनातनः सनगात् सनगः परमेष्ठिनः परमेष्ठी ब्रह्मणो ब्रह्म स्वयम्भु ब्रह्मणे नमः ॥ ३॥
atha vaṃśaḥ pautimāṣyo gaupavanād gaupavanaḥ pautimāṣyāt pautimāṣyo gaupavanād gaupavanaḥ kauśikāt kauśikaḥ kauṇḍinyāt kauṇḍinyaḥ śāṇḍilyācchāṇḍilyaḥ kauśikācca gautamācca gautamaḥ ॥ 1॥
āgniveśyādagniveśyaḥ śāṇḍilyāccānabhimlātāccānabhimlāta ānabhimlātādanabhimlāta anabhimlātādanabhimlāto gautamād gautamaḥ saitavaprācīnayogyābhyām saitavaprācīnayogyau pārāśaryāt pārāśaryo bhāradvājād bhāradvājo bhāradvājācca gautamācca gautamo bhāradvājād bhāradvājaḥ pārāśaryāt pārāśaryo vaijavāpāyanād vaijavāpāyanaḥ kauśikāyaneḥ kauśikāyaniḥ ॥ 2॥
ghṛtakauśikād ghṛtakauśikaḥ pārāśaryāyaṇāt pāraśaryāyaṇaḥ pārāśaryāt pārāśaryo jātūkarṇyāj jātūkarṇya āsurāyaṇācca yāskācc''surāyaṇastraivaṇes
traivaṇiraupajandhaneraupajandhanirāsurāsurirbhāradvājād bhāradvāja ātreyādatreyo māṇṭermāṇṭirgautamād gautamo gautamād gautamo vātsyād vātsyaḥ śāṇḍilyācchāṇḍilyaḥ kaiśoryātkāpyāt kaiśoryaḥ kāpyaḥ kumārahāritāt kumārahārito gālavād gālavo vidarbhīkauṇḍinyād vidarbhīkauṇḍinyo vatsanapāto bābhravād vatsanapādbābhravaḥ pathaḥ saubharāt panthāḥ saubharo'yāsyādāṅgirasādayāsya āṅgirasa ābhūtestvāṣṭrādābhūtistvāṣṭro viśvarūpāttvāṣṭrād viśvarūpastvāṣṭro'śvibhyāmaśvinau dadhīca ātharvaṇād dadhyaṅṅātharvaṇo'tharvaṇo daivādatharvā daivo mṛtyoḥ prādhvaṃsanāt mṛtyuḥ prādhvaṃsanaḥ pradhvaṃsanāt pradhvaṃsana ekarṣeḥ ekarṣirvipracittervipracittirvyaṣṭervyaṣṭiḥ sanāroḥ sanāruḥ sanātanāt sanātanaḥ sanagāt sanagaḥ parameṣṭhinaḥ parameṣṭhī brahmaṇo brahma svayambhu brahmaṇe namaḥ ॥ 3॥
4.6.1/2/3- Agora a linhagem (de mestres): Pautimāṣya (recebeu de) Gaupavana, Gaupavana de (outro) Pautimāsya, (este) Pautimāsya de (outro) Gaupavana, (este) Gaupavana de Kauśika, Kauśika de Kaundinya, Kaundinya de Śandilya, Śandilya de Kauśika e Gautama, Gautama ॥ 1॥
De Āgniveśya, Āgniveśya de Śāṇḍilya e Ānabhimlata, Ānabhimlāta de (outro) Ānabhimlāta, (este) Ānabhimlāta de (um terceiro) Ānabhimlāta, (este) Ānabhimlāta de Gautama, Gautama de Saitava e Prācīnayogya, Saitava e Prācīnayogya de Pārāśarya, Pārāśarya de Bhāradvāja, Bhāradvāja de (outro) Bhāradvāja e Gautama, Gautama de (outro) Bhāradvāja, (este) Bhāradvāja de (outro) Pārāśarya, (este) Pārāśarya de Baijavāpāyana, Baijavāpāyana de Kauśikāyani, Kauśikāyani ॥ 2॥
De Ghṛtakauśika, Ghṛtakauśika de Pārāśaryāyaṇa, Pārāśaryāyaṇa de Pārāśarya, Pārāśarya de Jātūkarṇya, Jātūkarṇya de Asurāyaṇa e Yāska, Asurāyaṇa de Traivaṇi, Traivaṇi de Aupajandhani, Aupajandhani de Āsuri, Āsuri de Bhāradvāja, Bhāradvāja de Ātreya, Ātreya de Māṇṭi, Māṇṭi de Gautama, Gautama de (outro) Gautama, (este) Gautama de Vātsya, Vātsya de Śāṇḍilya, Śāṇḍilya de Kaiśorya Kāpya, Kaiśorya Kāpya de Kumārahārita, Kumārahārita de Gālava, Gālava de Vidarbhīkauṇḍinya, Vidarbhīkauṇḍinya de Vatsanapāt Bābhrava, Vatsanapāt Bābhrava de Pathin Saubhara, Pathin Saubhara de Ayāsya Āṅgirasa, Ayāsya Āṅgirasa de Ābhūti Tvāṣṭra, Ābhūti Tvāṣṭra de Viśvarūpa Tvāṣṭra, Viśvarūpa Tvāṣṭra dos dois Aśvins, os Aśvins de Dadhyac Ātharvaṇa, Dadhyac Ātharvaṇa de Atharvan Daiva, Atharvan Daiva de Mṛtyu Prādhvaṁsana, Mṛtyu Pradhvaṁsana de Pradhvaṁsana, Pradhvaṁsana de Ekarṣi, Ekarṣi de Vipracitti, Vipracitti de Vyaṣṭi, Vyaṣṭi de Sanāru, Sanāru de Sanātana, Sanātana de Sanaga, Sanaga de Parameṣṭhin (Virāj), Parameṣṭhin de Brahman (Hiraṇyagarbha). Brahman é eterno. Saudações a Brahman.
॥ इति चतुर्थोऽध्यायः ॥ - iti caturtho'dhyāya - Assim termina o Quarto Capítulo
Nenhum comentário:
Postar um comentário